Baśń w okowach edukacji

The paper presents the case of introducing children to fairytale literature. Fairytales, which initiate children’s literary education, tend to be interpreted as typical didactic pieces at school. Their potential connected with influencing the emotional realm and developing aesthetic sensitivity is underestimated. The aim of the research is to recognize the ways of introducing fairy tales and presenting them in selected textbooks used in early education. The subjects of the analysis include “My i nasz elementarz” [We and Our Primer] and “My i nasza szkoła” [We and Our School]. The choice of the above mentioned textbooks resulted from the desire to learn what ways of using fairy tales (or their components) are propagated by the contemporary creators of early childhood education goals. These considerations led me to the description of reception through cognition (intellectual cognition, the fulfillment of didactic goals) and constitute the first part of the article, which I compared with the intuitive reception that grew out of psychoanalytic interpretations. Knowledge, which has its source in a psychoanalytical approach, can provide valuable support in designing activities and creating conditions for the reception of texts in early literary education.W niniejszym tekście pochylam się nad kwestią wprowadzania dzieci w literaturę baśniową. Baśnie, inicjujące edukację literacką dzieci, w szkolnej rzeczywistości są zazwyczaj interpretowane jako typowe utwory dydaktyczne, a ich potencjał związany z oddziaływaniem na sferę emocjonalną i rozwijaniem wrażliwości estetycznej – niedoceniany. Celem badań uczyniłam poznanie sposobu wprowadzania baśni oraz prezentowania ich w wybranych podręcznikach edukacji wczesnoszkolnej. Przedmiotem analiz stały się My i nasz elementarz i My i nasza szkoła. Wybór powyższych książek wynikał z chęci poznania sposobów wykorzystywania baśni (bądź jej komponentów) propagowanych przez aktualnych twórców celów edukacji wczesno­ szkolnej. Rozważania te doprowadziły mnie do opisu odbioru po­przez  poznanie  (intelektualne,  realizacja  celów  dydaktycznych) i stanowią pierwszą część tekstu, której przeciwstawiam odbiór intuicyjny, wyrosły z interpretacji psychoanalitycznych. Wiedza mająca źródło w podejściu psychoanalitycznym może stanowić cenną podporę w konstruowaniu działań i warunków odbioru tekstów we wczesnej edukacji literackiej

The selected premises for the reconfiguration of the disability model. The posthumanist perspective

Teresa Żółkowska, Karolina Kaliszewska, The selected premises for the reconfigura-tion of the disability model. The posthu-manist perspective. Interdisciplinary Contexts of Special Pedagogy, no. 25, Poznań 2019. Pp. 55-81. Adam Mickiewicz University Press. ISSN 2300-391X. DOI: https://doi.org/10.14746/ikps.2019.25.03 In the contemporary special pedagogy, it is clearly seen, that we are dealing with a situation of passing over scholarly programmes that refer, i.a. to the medical and social model of disability. We remain in a inter-paradigmatic transition period, in which new views on disability are appearing. One of the most popular scholarly approaches is the posthumanism, the characteristics of which are, i.a.: the critique of humanism, the departure from anthropocentrism, the appearance of a new materialism, the direction of research towards objects, animals, as well as, the relations of people and non-people. The example of such posthumanist approach, that may constitute the context for the creation of new models of disability, is the Actor-Network theory developed by Bruno Latour and his associates.Teresa Żółkowska, Karolina Kaliszewska, The selected premises for the reconfigura-tion of the disability model. The posthu-manist perspective. Interdisciplinary Contexts of Special Pedagogy, no. 25, Poznań 2019. Pp. 55-81. Adam Mickiewicz University Press. ISSN 2300-391X. DOI: https://doi.org/10.14746/ikps.2019.25.03 In the contemporary special pedagogy, it is clearly seen, that we are dealing with a situation of passing over scholarly programmes that refer, i.a. to the medical and social model of disability. We remain in a inter-paradigmatic transition period, in which new views on disability are appearing. One of the most popular scholarly approaches is the posthumanism, the characteristics of which are, i.a.: the critique of humanism, the departure from anthropocentrism, the appearance of a new materialism, the direction of research towards objects, animals, as well as, the relations of people and non-people. The example of such posthumanist approach, that may constitute the context for the creation of new models of disability, is the Actor-Network theory developed by Bruno Latour and his associates

The Interaction of Diet and Mitochondrial Dysfunction in Aging and Cognition

Aging is inevitable and it is one of the major contributors to cognitive decline. However, the mechanisms underlying age-related cognitive decline are still the object of extensive research. At the biological level, it is unknown how the aging brain is subjected to progressive oxidative stress and neuroinflammation which determine, among others, mitochondrial dysfunction. The link between mitochondrial dysfunction and cognitive impairment is becoming ever more clear by the presence of significant neurological disturbances in human mitochondrial diseases. Possibly, the most important lifestyle factor determining mitochondrial functioning is nutrition. Therefore, with the present work, we review the latest findings disclosing a link between nutrition, mitochondrial functioning and cognition, and pave new ways to counteract cognitive decline in late adulthood through diet

The Paradigm of Duality as a Perspective of Viewing the World and Man

Celem szkicu jest charakterystyka paradygmatu dwoistości, stanowiącego „nowego typu złożoność, obecną w konkretnych tekstach ważnych dla teorii i praktyki społecznej” (Witkowski 2013: 44) o źródłach głównie socjologicznych (Merton, Elias). Lech Witkowski stawia tezę, iż pedagogika dzięki temu paradygmatowi „osiągnęła możliwość bycia dyscypliną dojrzałą, która będzie mogła sprostać możliwości dyskursu i badań” (tamże: 64) i ilustruje jego przydatność w pedagogice analizami dorobku ważnych międzywojennych polskich pedagogów. Paradygmat dwoistości nie jest tożsamy z postmodernistycznym relatywizmem moralnym i nie deprecjonuje świata wartości. Może nawet być podstawą etyczności tam, gdzie „istnieje pole oscylacji między wartościami przeciwstawnymi, a mimo to obligującymi (Maliszewski 2013: 41). Szczególnie przydatna może być ta perspektywa w pedeutologii i dydaktyce szkoły wyższej, dzięki wyposażeniu studentów w zdolność dostrzegania i akceptowania ambiwalencji ich przyszłych ról zawodowych jako cechy sytuacji wychowawczych oraz składnika ich kultury intelektualnej.The aim of the paper is to describe the paradigm of duality being „a new type of complexity, present in specific texts that are important both for theory and social practice” (Witkowski 2013:44) and having mainly social roots (Merton, Elias). Lech Witkowski argues that pedagogy, thanks to the said paradigm, „has become capable of being a mature discipline which will be able to handle discourse and research” (Witkowski 2013: 64) and illustrates its usefulness for pedagogy by analyzing the major achievements of the Polish inter-war pedagogues. The paradigm of duality is not identical with the postmodern moral relativism and does not depreciate the world of values. It may even constitute the core of ethics where „there is a space for oscillation between conflicting and yet obligating values” (Maliszewski, 2013:41). This approach may be particularly useful in pedeutology and academic teaching, since it can provide students with an ability to perceive and accept the ambivalence of their future professional roles as being a feature of educational circumstances and a component of their intellectual culture.Publikacja finansowana przez Wydział Nauk o Wychowaniu Uniwersytetu Łódzkieg

Proces adaptacji rodziców do roli rodzicielskiej dziecka z zespołem Downa jako strategia radzenia sobie z sytuacją stresową

The process of adaptation to the role of a parent of a child with Down Syndrome  is very difficult, multi-staged and stress-causing both for mothers and fathers  (Będkowska-Heine, 2003; Kościelska, 1998; Liberska and Matuszewska, 2011;  Żyta, 2004). Coping with parental stress is a constant challenge for mothers and fathers  of a child with Down syndrome and it increases the significance of different types of social support. The choice of the coping strategy can improve the parents’ cognitive abilities and competences of emotional and behavioural control and it also facilitates a more positive assessment of their intellectually disabled child (Turnbull et al., 1993). If parents choose a more adaptive, problem-focused coping strategy, adaptation to the parental role proceeds more fluently and more adequately (Abery, 2006; Lackaye and Margalit, 2006; Van Riper, 2003). In addition, it has been proven  that receiving social support and using accommodative coping styles may boost  the process of adaptation to the role of a parent of a child with Down syndrome (Atkinson et al., 1995; Dunst, Trivette and Deal, 1988; Florian, Krulik, 1991;  Friedrich, Wilturner and Cohen, 1985; Lam and Mackenie, 2002; Sullivan, 2002; Van Riper, 1999).The process of adaptation to the role of a parent of a child with Down Syndrome is very difficult, multi-staged and stress-causing both for mothers and for fathers. Coping with the parental stress is a constant challenge for mothers and fathers of a child with Down syndrome and it increases the significance of different types of social support. The choice of coping strategy influences parents’ cognitive abilities, competences of emotional and behavioural regulation and facilities more positive assessment of their intellectually disabled child. In case parents choose more adaptive, that is problem – focused coping strategy the adjustment to parental role proceed more fluent, or even more adequate. In addition, it has been proven that receiving social support and using accommodative coping style may boost the process of adaptation to parental role of a child with Down syndrome

Constructing the Stigma

Streszczenie Percepcja innych osób zależy w dużej mierze od procesów kategoryzacji społecznej. Na spostrzeganą inność jednostki wpływa kultura, w której się dana osoba wychowuje, sytuacje społeczno-polityczne kraju, w którym ta osoba mieszka, a także szereg indywidualnych czynników, takich jak; umiejętności poznawcze, nawyki poznawcze, emocje czy potrzeba poznawczej bliskości. W opisanych w artykule badaniach wzięło udział 300 studentów w wieku od 18-19 roku życia. Wyniki wskazują, że osoba niepełnosprawna czy chora jest spostrzegana w dużej mierze w negatywny sposób, mianowicie ocenianą osobę studenci spostrzegają przez pryzmat posiadanej niepełnosprawności, zaburzenia czy choroby. Te negatywne przymioty według studentów uniemożliwiają realizację własnych potrzeb, aspiracji, wartości czy osiągnięcie wysokiej pozycji społecznej W opinii badanych niepełnosprawność powoduje wiele problemów w zakresie społecznego funkcjonowania, zdobywania akceptacji innych, czy nawiązywania relacji z innymizdrowymi ludźmi. Stwierdza się, że wyniki przeprowadzonych badań powinny zostać zaimplementowane w procesie edukacji, zwłaszcza studentów, którzy w przyszłości będą pracować z osobami ze specjalnymi potrzebami. Słowa klucze: stygmatyzacja, społeczna kategoryzacja, percepcja, pedagogika specjana Abstract Perception of other people is infl uenced mainly by the social categorization processes. Otherness depend on the culture the perceiver was raised in, the socio-po- Psychology, 2013, vol. 11 (1) 44 litical situation of his or her country, and on the individual factors such as: cognitive abilities and cognitive habits, emotions, or the need for closure. The current studies were conducted in the group of 300 students from 18 to 19 years old. It has been showed that the disadvantaged person is perceived mostly in the negative way, that is through their disabilities, disorders and illnesses, which are thought to be interfering with the realization of the needs, aspirations, values or a good social position. In students opinion the disability creates many problems in the social functioning, gaining acceptance of others, or in starting new relationship with normal -able persons. It has been concluded that the outcomes of the current study should be implemented in the education processes, especially of these students who are planning to become teachers or special educators in the future