THE GENDER-SPECIFIC NOUNS DENOTING PROFESSION/ROLE: THE MACEDONIAN CASE

Resting only upon projects, manuals, reports, and recommendations, so far, the ongoing gender-neutral language debate has not attracted broader research attention in the Macedonian language. Therefore, this qualitative study aims to provide thorough information on the Macedonian gender-specific nouns denoting profession/role by analyzing their entries in the current online Macedonian Dictionary and some documents, using the general inductive approach. Indicating that the singular/plural masculine generic nouns designating profession/role in one of their meanings refer to both sexes, the research results underpin the consequences of this usage, revealing the natural/grammatical gender collision, which latently contributes to women’s invisibility in society in general. The findings further suggest that some feminine derivations, which still have not been widely embraced due to the traditional values, and which perhaps sound slightly strange and even a bit humorous, do not depreciate women, and their usage should be endorsed and strongly encouraged

CHOICE AND FORMULATION OF THE TOPIC IN THE FIVE-PARAGRAPH ESSAY AND QUALITY OF THE STUDENTS’ WRITTEN EXPRESSION IN RM

The aim of the paper is to examine whether the teachers contribute to the quality of the essay through teaching for the choice and formulation of the topic (in the secondary and higher education). Then, it examines whether the students have the required competencies to determine and formulate a topic for their essays, and offers a model which will guide the students toward the right choice and formulation of the topic and contribute the quality of the essay. The research has qualitative (content analysis) and quantitative paradigm as well as descriptive design. The sample comprises of 100 students that study at the Faculty of Education in Bitola and 100 students’ written assignments. The survey serves as an instrument for collecting the data for the students’ opinions regarding whether the teachers teach the students on how to determine and formulate the topic. The students’ written assignments serve for collecting data for the students’ competencies to determine and formulate the topic, before and after the teaching. The used methods are analysis, synthesis and comparison. The results from the research are overthrowing. The teacher in the secondary and the higher education do not teach on the choice and formulation of the topic. The students are not capable to choose and formulate the topic, thus the introduction of the model indicates its justification and shows increase in the students’ competencies. This leads to the quality of the written expression

The Macedonian Language in Regard to Covid-19

The new disease that appears in December 2019 affects all spheres of people’s everyday living and functioning. Bearing in mind that language reflects social phenomena and that lexicon is the most flexible language segment, new words and phrases inevitably enter the lexicon on a daily basis. These novelties generate new problems not only in the lexicon but in other language segments as well. Thus, this paper addresses the new words which emerge from the disease presence as well as the problems caused by their occurrence and use, in regard to the Macedonian orthography, morphology, syntax and lexicology. This is a qualitative research that has a descriptive design, and the corpus consists of numerous articles issued in electronic newspapers. Analysis and synthesis are the methods used for processing the data and reaching conclusions. The research results indicate that the Macedonian language lexicon undoubtedly is enriched with new words. However, this extension in the lexicon has plenty of orthographic, morphological and syntactic implications related to the Macedonian language norm

Аналитичкиот прирок во новинарскиот потстил на македонскиот стандарден jазик

The subject of the paper is the analytical predicate in the modern Macedonian language. The aim of is to show the synsemantic verbs and the nouns in the structure of the analytical predicate and the most frequent models of analytical predicate in the journalistic sub-style. Further, the aim is to explore whether each analytical predicate regarding the semantic point of view is equal to a full meaning predicate, and to show the role of the context regarding the semantic of the information given with an analytical predicate or its full meaning equivalent. The research has qualitative paradigm and a descriptive design. The sample consists of excerpts of various electronic sources in the RM, published in 2017 and 2018. The research exploits analysis, synthesis and comparison. The research shows numerous synsemantic verbs and nouns that are part of the analytical predicate. Further, it shows that mostly there is a full meaning verb equivalent for the analytical predicate, and that large number of the full meaning equivalents of the analytical predicate has the base of the noun that is part of it in their root. The research indicates that for each analytical predicate an appropriate full meaning equivalent could not be fоund, and stresses the role of the context. Depending on the context, the meaning of the analytical predicate and its semantic equivalent may be comprehended in a different way. It is obvious that the analytical predicate, in some cases, could be a phraseological expression, and a base for derivation of neologisms.  Предмет на истражување во овој труд е аналитичкиот прирок во македонскиот стандарден јазик. Целта е да се покажат синсемантичните глаголи и именките што влегуваат во состав на аналитичкиот прирок и најчестите модели на аналитички прирок во новинарскиот потстил, да се испита дали секој аналитички прирок од семантичка гледна точка одговара на полнозначен глагол, како и да се укаже на улогата на контекстот во однос на семантиката на информацијата предадена со аналитички прирок и со полнозначен еквивалент. Истражувањето има квалитативна парадигма и дескриптивен дизајн. Примерокот го сочинуваат ексцерпти од голем број електронски извори во РМ, публикувани во 2017 и 2018 г. Во истражувањето се употребуваат анализа, синтеза и компарација. Истражувањето покажува дека во македонскиот јазик постојат голем број синсемантични глаголи и именки што се јавуваат во улога на дел од аналитичкиот прирок, дека во најголем број случаи постои соодветен полнозначен еквивалент на аналитичкиот прирок и дека најголем број од полнозначните еквиваленти на аналитичкиот прирок ја имаат основата на именката што влегува во нивниот состав. Истражувањето, исто така, покажува и дека за секој аналитички прирок не постои соодветен полнозначен еквивалент и дека контекстот има голема и дистинктивна улога, односно во зависност од контекстот, информацијата воведена со аналитичкиот прирок и со неговиот семантички еквивалент може да се толкува на различен начин. Од истражувањето се согледува и дека, во некои случаи, аналитичкиот прирок може да е фразеолошки израз, како и основа за создавање на неологизми

The Features of the Macedonian Standard Language in the Journalistic Sub Style (Columns)

The main function of the language is to serve as the most sophisticated means for mutual understanding among people. It is a phenomenon tightly connected with the society and the culture. As they grow, develop and change, the language also changes in order to satisfy the need of its speakers. The language culture is, in fact, part of every individual’s common culture. It refers to the correct use and implementation of the standard language norm in every sphere of one’s living and functioning, including the articles in the journalistic sub style which should keep and promote this norm. Thus, the aim of the paper is to present the features of the Macedonian standard language in the newspaper columns, and determine whether the language used in them deviates from the already established language features of the journalistic sub style and from the language norm as well. The research has a qualitative paradigm and descriptive design. The sample consists of columns that are published in the Republic of North Macedonia. Analysis, synthesis and comparison are the methods used for processing the data and gaining conclusions. The research reveals that the language features and the deviations from the norm in the columns are identical to the ones already determined in the previous researches of the journalistic sub style

Асиндетонските реченици низ функционалните стилови на македонскиот стандарден јазик

In the Macedonian standard language, there are compound sentences that do not have a conjunction or conjunction means between the part-sentences, i.e. there is no information about the relation between the part-sentences (coordination or subordination), as well as information for the type of the compound sentence. The syntactic synonymy contributes the determination of the relation between the part-sentences in the compound asyndeton sentence (the part-sentences can be placed in relation of coordination or subordination), yet the type of the compound asyndeton sentence cannot be determined, because the presence of certain conjunction and conjunction means indicates various types of compound asyndeton sentence. Thus, the research’s aim, through analysis of certain asyndeton compound sentences, is to show that the syntactic synonymy has limitations on the semantic of these sentences, i.e. not all sentences that are a result of the syntactic synonymy are equally semantically acceptable, regarding the standard language norm.   The research has qualitative paradigm (content analysis) and descriptive design. The sample consists of three sentences that belong to three various functional styles in the Macedonian language. The sentence are analyzed regarding their possibility to be connected with conjunctions or conjunction means and to form possible syntactic and semantically correct sentences. Synthesis and comparison are methods for processing the data and making inferences.  The results from the research confirm that the syntactic synonymy has limitations regarding the semantic of the sentences, and these limitations differ depending on the functional style that the compound asyndeton sentence belongs to. Therefore, the need to introduce the asyndeton compound sentences as sub group compound sentences in the already existed types of compound sentences arises. For ex., independent compound copulative asyndeton sentences, independent compound adversative asyndeton sentences etc.Во стандардниот македонски јазик постојат сложени бесврзнички реченици, во кои поради отсуството на сврзник или сврзувачко средство меѓу дел-речениците, отсуствува информацијата за односот меѓу дел-речениците (координација или субординација), како и информацијата за типот на сложената реченица. Синтаксичката синонимија придонесува да се определи односот меѓу дел-речениците во сложената бесврзничка реченица (дел-речениците може да се постават во однос на координација и субординација), но, сепак, не може да се определи типот на сложената бесврзничка реченица, зашто присуството на одделни сврзници или сврзувачки средства укажува на различен тип сложена безврзничка реченица. Оттука, истражувањето има за цел, преку анализа на одделни бесврзнички реченици, да покаже дека синтаксичката синонимија има ограничувања на семантички план, односно дека сите реченици што може да се добијат со синтаксичката синонимија не се прифатливи од гледна точка на стандардната норма на семантички план. Истражувањето има квалитативна парадигма (анализа на содржина) и дескриптивен дизајн. Примерокот го претставуваат три сложени бесврзнички реченици, што припаѓаат на три функционални стилови. Речениците се анализираат од гледна точка на нивната можност за спојување со различни сврзници или сврзувачки средства. Од методите уште се користат синтеза и компарација.Резултатите од истражувањето потврдуваат дека синтаксичката синонимија има ограничувања на семантички план кои се разликуваат во зависност од функционалниот стил на кој му припаѓа сложената бесврзничка реченица. Оттука, пак, произлегува и потребата, врз основа на односот меѓу дел-речениците, што ќе се констатира како најверојатен, асиндетонските реченици да се воведат како подгрупа сложени реченици во постојните типови сложени реченици, на пример, независносложени составни асиндетонски реченици, независносложени спротивни асиндетонски реченици и сл

ПРИРОКОТ ВО НАСТАВНАТА ПРОГРАМА И ВО УЧЕБНИЦИТЕ ПО МАКЕДОНСКИ ЈАЗИК ВО ОСНОВНОТО И СРЕДНОТО ОБРАЗОВАНИЕ ВО РМ

The predicate is a constitutive part of the sentence and, as such, it is critical for successful syntactic analysis of sentences. Taking into account everyday practice of higher education, it is clear that students have difficulties determining the predicate in sentences. The goal of this paper is clear, it is to examine the causes for the widespread insufficient competency to determine the predicate in sentences in students of higher education. The research has a qualitative paradigm (content analysis). It analyses the Macedonian language-teaching curriculum and textbooks (sample) regarding the predicate in the primary and secondary education in the Republic of Macedonia. It also has a quantitative paradigm, fot it analyses the thoughts and attitudes of 200 students (from all the regions in Macedonia) (sample) which attend the courses of Modern Macedonian language and courses of the Syntax of the Macedonian language in the Faculty of Education in Bitola. The methods for processing the data and gaining conclusions are analysis, comparison and synthesis. The results show that the Macedonian language curriculum and textbooks are the causes for the students’ insufficient competencies to determine the predicate in a given sentence. The concepts of simple and complex verb predicates and simple and complex predicates that require complement are introduced too late, in the third year of the secondary education (vocational and gymnasium), and they are often explained incorrectly. These finding are confirmed by the survey of students, which shows that most of the students cannot determine the predicate in the sentence, and this refers especially to the complex predicates that require complement. Therefore, students cannot make correct syntactic analysis of sentences. According to the students, the elementary and secondary school’s teachers pay a great attention to literature and neglect grammar.Прирокот е основен конститутивен член на реченицата и од неговото правилно усвојување во наставниот процес зависи успешноста на синтаксичката анализа на реченицата. Ако се има предвид нашата секојдневна наставна практика во високото образование, која покажува дека во реченицата најтешко се открива прирокот, тогаш станува јасна и целта на трудот, а тоа е да се испитаат причините за недоволните синтаксички компетенции на студентите во однос на прирокот во високото образование. Истражувањето има: квалитативна парадигма, односно се анализираат Наставната програма и учебниците по Македонски јазик за основно и средно образование, (примерок), од гледна точка на информациите што во нив се застапени за прирокот; квантитативна парадигма, односно се анализираат ставовите и размислувањата на 200 студенти од сите региони на Македонија, (примерок), кои ги слушаат предметите Современ македонски јазик и Синтакса на македонскиот јазик на Педагошкиот факултет во Битола. Од методите за обработка на податоците и донесување на заклучоци се користат анализа, компарација и синтеза. Резултатите од истражувањето покажуваат дека токму во Наставната програма и во учебниците по Македонски јазик се наоѓаат причините за недоволните синтаксички компетенции на студентите, во однос на прирокот, зашто поимите прост и сложен глаголски и прост и сложен глаголско-именски прирок се воведуваат дури во трета година од средното образование (стручно и гимназиско) и зашто нивното објаснување е многу кратко и погрешно. Овие наоѓања се потврдуваат со резултатите од студентската анкета која покажува дека најголемиот број студенти не знаат да го определат прирокот во реченицата, што, особено се однесува на сложениот глаголско-именски, па, оттука не можат да направат и правилна синтаксичка анализа на реченицата. Според студентите, наставниците во основно и средно образование поголемо внимание му посветуваат на подрачјето Литература и неоправдано го занемаруваат подрачјето Граматика

The Macedonian Language in Regard to Covid-19

The new disease that appears in December 2019 affects all spheres of people’s everyday living and functioning. Bearing in mind that language reflects social phenomena and that lexicon is the most flexible language segment, new words and phrases inevitably enter the lexicon on a daily basis. These novelties generate new problems not only in the lexicon but in other language segments as well. Thus, this paper addresses the new words which emerge from the disease presence as well as the problems caused by their occurrence and use, in regard to the Macedonian orthography, morphology, syntax and lexicology. This is a qualitative research that has a descriptive design, and the corpus consists of numerous articles issued in electronic newspapers. Analysis and synthesis are the methods used for processing the data and reaching conclusions. The research results indicate that the Macedonian language lexicon undoubtedly is enriched with new words. However, this extension in the lexicon has plenty of orthographic, morphological and syntactic implications related to the Macedonian language norm

Лексички средства за изразување на модалноста во македонскиот стандарден јазик

This paper aims to indentify the lexical means for expressing modality which are used in the press in the Macedonian language, their function and specific features. The research is a descriptive one and the data are collected from a large number of journalistic articles from electronic newspapers in the Republic of North Macedonia. The sample consists of 10 000 results searched on Google. The analysis of the data takes into account Halliday’s (1994) functional systemic analysis which connects the modality with the interpersonal function of the language which points out the speaker’s stance toward the content of the proposition, as well as Fowler’s (1994) attitude that the editors and journalists use textual strategies to foreground the speech acts that express values and beliefs. The research results show that in the journalistic discourse in the Macedonian language there are plenty of lexical means for expressing modality as in other languages. The results suggest that the journalistic articles function not only to inform the reader but also to direct him to certain point of view through the use of the appropriate modal lexical means.Oвој труд има за цел да ги идентификува лексичките средства за изразување на модалноста што се употребуваат во македонскиот јазик во новинарскиот дискурс, нивната функција и нивните особености. Истражувањето е описно, а податоците се собрани од голем број новинарски статии од електронски весници во Република Северна Македонија. Примерокот го сочинуваат 10 000 резултати на пребарувачот Гугл  („Google“). Во анализата на податоците се поаѓа од системската функционална анализа на Халидеј (Halliday, 1994) што ја поврзува модалноста со интерперсоналната функција на јазикот и го нагласува ставот на зборувачот во однос на вистинитоста на исказот, како и од ставот на Фаулер (Fowler, 1994) за тоа дека уредниците или новинарите употребуваат текстуални стратегии за да се нагласат говорните чинови со кои се изразуваат вредности и верувања. Резултатите од истражувањето покажуваат дека, како и во другите јазици, и во македонскиот јазик во јазикот на печатот има голем број лексички средства за изразување на модалноста. Од резултатите се гледа и дека новинарските статии не само што информираат туку и го насочуваат читателот кон одредена гледна точка преку употребата на соодветни модални лексички средства

ВТОРОТО РАМНИШТЕ НА СЛОЖЕНОСТ КАЈ МУЛТИПЛИКАТИВНИТЕ СЛОЖЕНИ СЕМАНТЕМИ ОД ПРВ СТЕПЕН ВО МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

The paper presents models of multiplicative first level semantemes from second class of complexity and determines the formal indicators of these structures for expressing multiplicative aspect configuration. The relevant feature of multiplicative aspect configuration – event/situation comprehension as a moment is stressed out, as well as the mutual relations between these semantemes with the habitual and telic aspect configuration which are connected with polysemy of the semantemes as a result of the context role, real or assumed.Во трудот се претставуваат модели на мултипликативни сложени семантеми од прв степен од второто рамниште на сложеност и се определуваат формалните показатели на овие структури за изразување на мултипликативната видска конфигурација. Акцентот е ставен на важната особеност на мултипликативната видска конфигурација – сфаќањето на настанот/ситуацијата како момент, на меѓусебните релации на овие семантеми со хабитуалната и со теличната видска конфигурација кои се поврзани со повеќезначноста на семантемата како резултат на улогата на реалниот или претпоставениот контекс