Rekognosciranja šire okoline Caričinog grada u 2016. godini

Rekognosciranjima okoline Caričinog grada redovno se pristupa od proleća 2012. godine, nakon što je u lidarskom 3D modelu terena, koji je pribavljen u okviru učešća Arheološkog instituta u međunarodnom projektu ArchaeoLandscapes Europe, dobijen niz novih podaka o gradu i okolini (Иванишевић, Бугарски 2013: 82–84). Program lidarskih snimanja ovog kraja je dopunjavan tokom godina, a terenska evaluacija podataka se najviše odnosila na obilazak snimljenih ranovizantijskih utvrda i, naročito, akvedukta Caričinog grada (Иванишевић 2012). Veoma precizan lidarski model terena bez vegetacije pruža i obilje relevantnih podataka za stručnjake drugih profila, pa je korišćen i tokom sprovođenja dva programa multidisciplinarnih ispitivanja okoline Caričinog grada koja se izvode u okviru srpsko-francusko-nemačkog projekta istraživanja (cf. Иванишевић, Бугарски 2017: 58–60).2 U daljem tekstu ćemo bliže opisati tok i preliminarne rezultate rekognosciranja rudarskih radova u daljoj okolini Caričinog grada i geoloških mikrorekognosciranja bližeg okruženja nalazišta

The history of human-induced soil erosion: Geomorphic legacies, early descriptions and research, and the development of soil conservation-A global synopsis

This paper presents a global synopsis about the geomorphic evidence of soil erosion in humid and semihumid areas since the beginning of agriculture. Historical documents, starting from ancient records to data from the mid-twentieth century and numerous literature reviews form an extensive assortment of examples that show how soil erosion has been perceived previously by scholars, land surveyors, farmers, land owners, researchers, and policy makers. Examples have been selected from ancient Greek and Roman Times and from central Europe, southern Africa, North America, the Chinese Loess Plateau, Australia, New Zealand, and Easter Island. Furthermore, a comprehensive collection on the development of soil erosion research and soil conservation has been provided, with a particular focus on Germany and the USA. Geomorphic evidence shows that most of the agriculturally used slopes in the Old and New Worlds had already been affected by soil erosion in earlier, prehistoric times. Early descriptions of soil erosion are often very vague. With regard to the Roman Times, geomorphic evidence shows seemingly opposing results, ranging from massive devastation to landscapes remaining stable for centuries. Unfortunately, historical documentation is lacking. In the following centuries, historical records become more frequent and more precise and observations on extreme soil erosion events are prominent. Sometimes they can be clearly linked to geomorphic evidence in the field. The advent of professional soil conservation took place in the late eighteenth century. The first extensive essay on soil conservation known to the Western world was published in Germany in 1815. The rise of professional soil conservation occurred in the late nineteenth and early twentieth centuries. Soil remediation and flood prevention programs were initiated, but the long-term success of these actions remains controversial. In recent years, increasing interest is to recover any traditional knowledge of soil management in order to incorporate it into modem soil conservation strategies. The study shows that local and regional variations in natural settings, cultural traditions, and socioeconomic conditions played a major role for the dynamics and the rates of soil erosion on a long-term perspective. Geomorphic evidence and historical sources can often complement each other, but there should be also an awareness of new pitfalls when using them together. (C) 2013 Elsevier B.V. All rights reserved

Nutzungskonflikte bei zukünftigen Niedrigwasserständen

Die Hitzewellen der Sommer 2003 und 2015 zeigten wie kritisch langanhaltende Trockenheit nicht nur für die Natur, sondern auch für wassernutzende Unternehmen werden kann. Infolge des Klimawandels wird es entlang der Gewässer Baden-Württembergs immer wieder zu verschärften Niedrigwassersituationen kommen, was unter Umständen zu Wassernutzungskonflikten mit anderen Nutzern führt. Innerhalb dieses KLIMOPASS Projektes liegt der Fokus auf der Identifikation von vorhandenen und im Zuge des Klimawandels potenziell auftretenden lnteressens- und Nutzungskonflikten um die Ressource Wasser. Der Forschungsschwerpunkt bezieht sich hierbei auf zwei beispielhafte Fluss-Einzugsgebiete in Baden-Württemberg (die Murg und der Kocher) sowie aller beteiligten Akteure bzw. Wasserge- und -verbraucher (Energienutzung, Landwirtschaft, kommunale Entwässerung, Tourismus, Ökologie, etc.). Anhand des Kochers und der Murg wurden mit Hilfe von Umfragen, Experteninterviews und Workshops Nutzungskonflikte identifiziert sowie Handlungsoptionen für eine Niedrigwasservorsorge und ein Niedrigwassermanagement erstellt. Dabei galt es ökonomische, gesellschaftliche und ökologische Belange möglichst adäquat zu berücksichtigen und sämtliche relevanten Akteure (Stakeholder) in einen partizipativen Prozess zu integrieren. Den Erhebungen zufolge treten Wassernutzungskonflikte nicht allgemein sektorenübergreifend auf, sondern sektorenspezifisch. Hierbei stehen die in Konflikte verwickelten Sektoren charakteristischerweise mit mehreren Stakeholder-Gruppen im Widerstreit, andere Akteursgruppen haben wiederum keinerlei Erfahrung mit Konflikten. Weiterhin ist auffällig, dass Niedrigwassersituationen an beiden untersuchten Flüssen lediglich einen Teil der Nutzungskonflikte ausmachen und verstärkt mit anthropogenen Einflüssen in Verbindung gebracht werden

Évolution du paysage depuis l’époque romaine dans la partie occidentale de la vallée de Segbach près de Mayen (Lkr. Mayen-Koblenz; Eifel oriental). Premiers résultats du projet partiel du projet de la DFG: »L'exploitation du sol dans l'environnement d'un territoire industriel romain«

International audienceBodenkundlich-sedimentologische Untersuchungen an Hangkolluvien, Auensedimenten und Altflurrelikten im westlichen Segbachtal (Osteifel) zeigen, dass in den letzten 2500 jahren deutliche Eingriffe in den Wasser- und Stoffhaushalt vorgenommen wurden. Die bildung von auensedimenten lässt sich ab der Frühlatènezeit belegen. Besonders mächtige Schichten stammen aus der Spätlatènezeit bis frühen Römischen Kaiserzeit (feiner Auenlehm) und aus dem Mittelalter (von den Hängen herabgespültes kieshaltiges Sediment). Für die Römische Kaiserzeit konnte die Anlage eines quer zum Tal liegenden Mauersystems nachgewiesen werden, das in Verbindung mit einem vermuteten Wasserbecken steht. Ungewöhnlich sind ein spätantikes Drainagesystem sowie eine möglicherweise römerzeitliche Rekultivierungsmaßnahme an einem ehemaligen Steinbruch. Als Folge dieser und weiterer baulicher Maßnahmen und Landnutzungen fand eine deutliche Veränderung des Erosions- und Sedimentationsregimes statt.Pedo-sedimentologic research of colluvia, floodplain sediments and farmland relics in the Segbachtal valley (eastern Eifel) shows that significant interventions with regard to the water cycle and mass balances have occurred during the last 2,500 years. The accumulation of alluvial sediments has been confirmed for the Late Latène period and Roman Imperial Times, as well as since the Middle Ages. It can be suggested that the system of walls constructed across the valley, dating to the 3rd cent. AD was linked to a presumed water basin. The probably prehistoric reclamation in the area of a former quarry is unusual. The erosion and sedimentation regimes changed considerably as a consequence of such structural measures and land use modifications.Les analyses pédologiques et sédimentologiques de colluvions, sédiments de débordement et de vestiges d’anciens parcellaires dans la vallée de segbach (Eifel oriental) révèlent des interventions humaines marquées depuis 2500 ans dans le bilan hydrologique et la dynamique des ressources. La formation de sédiments de débordement est établie pour La Tène finale, l’époque impériale romaine et depuis le Moyen-Age. On a également identifié la construction au 3e siècle d’un système de murs perpendiculaires à la vallée qui est relié à un éventuel bassin. tout à fait inhabituels sont le système de drainage de l’antiquité tardive, ainsi que la remise en culture, probablement dans l´époque romaine, d’une ancienne carrière. Les activités érosives et sédimentaires changèrent nettement à la suite de l’exploitation du sol ainsi que de cette construction et d’autres. Traduction: Y. Gautier

Fazy erozji wąwozowej na Wyżynie Lubelskiej i Roztoczu

There is no abstract available for this languageW pracy dokonano przeglądu dotychczasowych studiów nad historyczną erozją wąwozową na Lubelszczyźnie i podsumowano wyniki najnowszych badań w kilku wąwozach na Wyżynie Lubelskiej i Roztoczu. Stwierdzono, że w obszarach lessowych regionu lubelskiego rozwój wąwozów przebiegał etapami, niemal „skokowo”, zaś fazy erozji przeplatały się z fazami stabilizacji. Początek rozwoju wąwozów był synchroniczny z początkiem osadnictwa i rolnictwa w danym terenie, zaś późniejsze fazy erozji wąwozowej były zbieżne w czasie z okresami intensyfikacji osadnictwa i gospodarki rolnej. Do rozwoju wąwozów przyczyniała się także intensywna gospodarka leśna, prowadzona w sposób rabunkowy. Fazy stabilizacji form wąwozowych związane są z ograniczeniem lub zaniechaniem uprawy roli w zlewniach oraz porzuceniem dróg gruntowych. Wyróżniono sześć faz erozji wąwozowej, odpowiadających głównym fazom osadniczym w obszarach lessowych regionu lubelskiego. Są to: neolit, epoka brązu, wczesna epoka żelaza, średniowiecze (XI–XIV w.), synchroniczny z małą epoką lodową okres gospodarki folwarcznej, druga połowa XIX w. do połowy XX w. Nie wszystkie fazy zaznaczyły się we wszystkich badanych obszarach z powodu asynchronicznej działalności człowieka w poszczególnych badanych zlewniach. Potwierdzono pogląd, że większość systemów wąwozowych rozwinęła się w ostatnim tysiącleciu, ponadto we wszystkich badanych obiektach główna faza erozji wąwozowej miała miejsce w małej epoce lodowej, zwłaszcza w jej fazie wstępującej. Na przyspieszoną trzebież lasów oraz intensyfikację uprawy zbóż na eksport i użytkowanie dróg gruntowych nałożyły się w tym czasie zmiany klimatyczne, związane z większą częstością i intensywnością spływów roztopowych i deszczowych. Stwierdzono, że w skali długookresowej (tysiącleci i stuleci) fazy rozwoju wąwozów są synchroniczne z wylesieniem i rozwojem rolnictwa. W skali krótkookresowej (lat i dziesięcioleci) zaznacza się wyraźniej wpływ zjawisk pogodowych i warunków klimatycznych

Fazy erozji wąwozowej na Wyżynie Lubelskiej i Roztoczu

There is no abstract available for this languageW pracy dokonano przeglądu dotychczasowych studiów nad historyczną erozją wąwozową na Lubelszczyźnie i podsumowano wyniki najnowszych badań w kilku wąwozach na Wyżynie Lubelskiej i Roztoczu. Stwierdzono, że w obszarach lessowych regionu lubelskiego rozwój wąwozów przebiegał etapami, niemal „skokowo”, zaś fazy erozji przeplatały się z fazami stabilizacji. Początek rozwoju wąwozów był synchroniczny z początkiem osadnictwa i rolnictwa w danym terenie, zaś późniejsze fazy erozji wąwozowej były zbieżne w czasie z okresami intensyfikacji osadnictwa i gospodarki rolnej. Do rozwoju wąwozów przyczyniała się także intensywna gospodarka leśna, prowadzona w sposób rabunkowy. Fazy stabilizacji form wąwozowych związane są z ograniczeniem lub zaniechaniem uprawy roli w zlewniach oraz porzuceniem dróg gruntowych. Wyróżniono sześć faz erozji wąwozowej, odpowiadających głównym fazom osadniczym w obszarach lessowych regionu lubelskiego. Są to: neolit, epoka brązu, wczesna epoka żelaza, średniowiecze (XI–XIV w.), synchroniczny z małą epoką lodową okres gospodarki folwarcznej, druga połowa XIX w. do połowy XX w. Nie wszystkie fazy zaznaczyły się we wszystkich badanych obszarach z powodu asynchronicznej działalności człowieka w poszczególnych badanych zlewniach. Potwierdzono pogląd, że większość systemów wąwozowych rozwinęła się w ostatnim tysiącleciu, ponadto we wszystkich badanych obiektach główna faza erozji wąwozowej miała miejsce w małej epoce lodowej, zwłaszcza w jej fazie wstępującej. Na przyspieszoną trzebież lasów oraz intensyfikację uprawy zbóż na eksport i użytkowanie dróg gruntowych nałożyły się w tym czasie zmiany klimatyczne, związane z większą częstością i intensywnością spływów roztopowych i deszczowych. Stwierdzono, że w skali długookresowej (tysiącleci i stuleci) fazy rozwoju wąwozów są synchroniczne z wylesieniem i rozwojem rolnictwa. W skali krótkookresowej (lat i dziesięcioleci) zaznacza się wyraźniej wpływ zjawisk pogodowych i warunków klimatycznych

Landform transformation and long-term sediment budget for a Chernozem-dominated lowland agricultural catchment

The loess hilly lands of the South-West Foreland of the West Carpathians are characterized by favorable climatic conditions, smooth topography, fertile soils and a long settlement history. For the first time, we document changes to human-induced landforms in a small zero-order dry valley (0.28 km(2)) with Calcic Chernozem soils and develop a long-term sediment budget. The original surface was reconstructed based on interpreting records of erosion and deposition from 185 soil cores and six valley cross-sections. The topography inherited from the Pleistocene was transformed through lowering of hilislope ridges and convexities, along with infilling of shallow depressions within the original valley bottom. On convex-convex landforms had an average net erosion of -0.32 +/- 0.01 m, while average net accumulation in the valley bottom was estimated at 0.20 +/- 0.01 m. The correlation between change in soil profile depth with profile curvature (-0.51, p < 0.01) was stronger than with slope (-0.42, p < 0.01). The sediment budget was calculated using the Average Per Unit (APU) approach. When slope classes were used in calculating net soil loss from catchments was 143.10(3) Mg.km(-2), whereas 154.10(3) Mg.km(-2) was estimated when morphometric forms of hillslopes were used instead. Both values are < 60% of estimates for similar loess catchments in Central and Western Europe. Prior to 1949, the landscape structure was characterized by small and narrow fields and vegetative field barriers that limited water and aeolian sediment fluxes in the direction of the thalweg and main wind directions. The landscape structure favoured the low-intensity tillage, erosion and accumulation within fields, and short distance sheet and rill erosion on hillslopes. The land-use changes in the 1950's caused removal of barriers for water and aeolian sediment transport, and changed the direction of sediment fluxes of tillage erosion. Past landscape structures should thus be considered when establishing and interpreting sediment budgets for lowland agricultural catchments

Human induced soil erosion and gully system development in the Late Holocene and future perspectives on landscape evolution: The Myjava Hill Land, Slovakia

In humid climate zones, like Central Europe, past soil erosion and gullying are strongly connected with agricultural expansion, and extreme soil erosion events often play an important role in land abandonment. This paper provides a case study to demonstrate the interaction between land use, soil erosion, floodplain development, and land use changes in a 0-order catchment in the Babikovce catchment, Myjava Hill Land, situated in western Slovakia. Sedimentological, pedological, geoarchaeological and historical data indicate two main periods of intensive hillslope erosion and gullying since the High Middle Ages. In particular, a few extreme precipitation events (or rapid snowmelts) caused intensive runoff events and gullying on cleared land. The formation of the gully system and fan deposits in the Babikovce catchment and other areas also forced the occurrence of intensive muddy floods and caused floodplain aggradation and meander changes along rivers in the Myjava Hill Land. As a result, the development of the dense network of permanent gullies in the Myjava Hill Land can be associated with the transformation of woodland into farmland and later land abandonment. Today, the area is highly truncated by soil erosion and very difficult to farm. (C) 2013 Elsevier B.V. All rights reserved