Using qualitative and quantitative methods to choose a habitat quality metric for air pollution policy evaluation

Atmospheric nitrogen (N) deposition has had detrimental effects on species composition in a range of sensitive habitats, although N deposition can also increase agricultural productivity and carbon storage, and favours a few species considered of importance for conservation. Conservation targets are multiple, and increasingly incorporate services derived from nature as well as concepts of intrinsic value. Priorities vary. How then should changes in a set of species caused by drivers such as N deposition be assessed? We used a novel combination of qualitative semi-structured interviews and quantitative ranking to elucidate the views of conservation professionals specialising in grasslands, heathlands and mires. Although conservation management goals are varied, terrestrial habitat quality is mainly assessed by these specialists on the basis of plant species, since these are readily observed. The presence and abundance of plant species that are scarce, or have important functional roles, emerged as important criteria for judging overall habitat quality. However, species defined as ‘positive indicator-species’ (not particularly scarce, but distinctive for the habitat) were considered particularly important. Scarce species are by definition not always found, and the presence of functionally important species is not a sufficient indicator of site quality. Habitat quality as assessed by the key informants was rank-correlated with the number of positive indicator-species present at a site for seven of the nine habitat classes assessed. Other metrics such as species-richness or a metric of scarcity were inconsistently or not correlated with the specialists’ assessments. We recommend that metrics of habitat quality used to assess N pollution impacts are based on the occurrence of, or habitat-suitability for, distinctive species. Metrics of this type are likely to be widely applicable for assessing habitat change in response to different drivers. The novel combined qualitative and quantitative approach taken to elucidate the priorities of conservation professionals could be usefully applied in other contexts

Loneliness of Elderly Gdańsk Citizens – Methodological Questions and Factors Differentiating the Phenomenon

The article is devoted to a few important issues connected with loneliness experienced by the elderly. The author shortly describes crucial methodological questions: how to define and how to recognize a level of loneliness. The author presents chosen results from a research done in Gdańsk (face-to-face interviews, random sample of 1500 older citizens 65+). Analysis allows verifying a popular old age stereotype presenting almost each older person as a lonely person. The author presents also various factors, which differentiate the frequency of perceived by older person loneliness as sex, age, marital status, level of education, quality of family relations, having friends, contacts with neighbours, organization membership or financial situation.Piotr Czekanowski - dr hab., prof. nadzw., Uniwersytet Gdański. Socjolog, zainteresowania naukowe: gerontologia społeczna, socjologia starości, praca socjalna. Autor m.in. książki Społeczne aspekty starzenia się ludności w Polsce. Perspektywa socjologii starości. Współautor krajowych i międzynarodowych projektów badawczych. Członek PTG, Gdańskiej Rady ds. Seniorów, Rady Narodowego Komitetu Seniora (oraz jego współzałożyciel), sieci badawczej EAST przy The Oxford Institute of Population Ageing.Czekanowski P., Pojęcia i wskaźniki dotyczące osamotnienia osób w starszym wieku, [w:] J. Staręga-Piasek, B. Synak (red.), Społeczne aspekty starzenia się i starości, CMKP, Warszawa 1990, s. 59-72.Czekanowski P., Osamotnienie ludzi starych i czynniki je różnicujące, niepublikowana praca doktorska, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Katowice 1993.Czekanowski P., Rodzina w życiu osób starszych i osoby starsze w rodzinie, [w:] B. Synak (red.), Polska starość, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2002, s. 140-172.Czekanowski P., Społeczne aspekty starzenia się ludności w Polsce. Perspektywa socjologii starości, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2012.Czekanowski P., Socjologia starości jako subdyscyplina socjologii, [w:] D. Rancew-Sikora, C. Obracht-Prondzyński, M. Kaczmarczyk, P. Czekanowski (red.), O społecznym znaczeniu tożsamości, miejsca i czasu życia. Szkice socjologiczne i gerontologiczne. Księga dedykowana prof. Brunonowi Synakowi, Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie, Gdańsk 2013, s. 325-346.Czekanowski P., Wieloznaczność określeń odnoszonych do ludzi starych, [w:] B. Szatur -Jaworska (red.), O sposobach mówienia o starości, Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, Warszawa 2014, s. 52-59.Czekanowski P., Załęcki J., Brosz M., Gdańska starość. Portret socjologiczny mieszkańców Gdańska w wieku 65+, Fundacja Terytoria Książki, Gdańsk 2013.Domeracki P., Tyburski W., Wprowadzenie, [w:] P. Domeracki, W. Tyburski (red.), Zrozumieć samotność. Studium interdyscyplinarne, Wydawnictwo UMK, Toruń 2006, s. 7-12.Dubas E., Edukacja dorosłych w sytuacji samotności i osamotnienia, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2000.Dubas E., Samotność i osamotnienie w świetle dyskusji grupowej (w wypowiedziach uczestników Stowarzyszenia Seniorów „Nie jesteś sam” Osiedla Stoki w Łodzi, [w:] B. Juraś-Krawczyk (red.), Przygotowanie do życia na emeryturze. Kształcenie wykładowców w ramach współpracy Uniwersytetu Łódzkiego i Uniwersytetu Lumiére, Wydawnictwo WSHE, Łódź 2000, s. 64-73.Dyczewski L., Ludzie starzy i starość w społeczeństwie i kulturze, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin 1994.Klus-Stańska D., Samotność osób w starszym wieku, „Zdrowie Psychiczne”, 1987, nr 4 (rok XXVIII) s. 41-52.Kotlarska-Michalska A., Funkcja opiekuńczo-zabezpieczająca wielkomiejskich rodzin pracowniczych, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza, Poznań 1990.Kotlarska-Michalska A., Poczucie osamotnienia u osób w podeszłym wieku jako rodzaj doświadczania starości, [w:] M. Dzięgielewska (red.), Refleksje nad starością – aspekty społeczne, edukacyjne i etyczne, PTG Oddz. Łódź, Zakład Oświaty Dorosłych Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 1992, s. 135-140.Kubicki P., Olcoń-Kubicka M., Osamotnienie osób starszych w Polsce – skala, przejawy oraz sposoby przeciwdziałania zjawisku, „Studia Humanistyczne AGH”, 2010, t. 8 s. 129-138.Mossakowska M., Więcek A., Błędowski P. (red.), Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce, Termedia Wydawnictwo Medyczne, Poznań 2012.Nowakowska H., Potocka H., Bądź blisko – kampania przeciw samotności i społecznej izolacji osób starszych. Referat wygłoszony na XIII Warszawskim Forum Polityki Społecznej, Warszawa 2009.Piotrowski J. (przy współpracy J. Kordosa, D. Kozińskiej, A. Lisowskiego, J. Nadolskiego, J. Staręgi), Miejsce człowiek starego w rodzinie i społeczeństwie, PWN, Warszawa 1973.Rembowski J., Poczucie osamotnienia w świetle teorii i niektórych technik pomiaru, „Kwartalnik Pedagogiczny”, 1989, nr 4, s. 3-11.Rembowski J., Psychologiczne badania nad samotnością, „Psychologia Wychowawcza” 1991, nr 5, s. 409-419.Rembowski J., Samotność, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 1992.Samotność chciana i niechciana, Wydawnictwo eSPe, Kraków 2002.Susułowska M., Psychologia starzenia się i starości, PWN, Warszawa 1989.Synak B. (red.), Polska starość, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2002.Szatur-Jaworska B., Formy życia rodzinnego ludzi starych, „Polityka Społeczna”. Numer specjalny: Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce, PolSenior, 2011, s. 12-17.Szatur-Jaworska B., Sytuacja rodzinna i więzi rodzinne ludzi starych i osób na przedpolu starości, [w:] M. Mossakowska, A. Więcek, P. Błędowski (red.), Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce, Termedia Wydawnictwo Medyczne, Poznań 2012, s. 419-448.Szatur-Jaworska B. (red.), O sposobach mówienia o starości, Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, Warszawa 2014.Szukalski P., Poczucie samotności i osamotnienia wśród sędziwych seniorów a ich sytuacja rodzinna, „Auxilium Sociale”, 2005, nr 2(34), s. 217-238.Szyszkowska M., Ucieczki od samotności i osamotnienia, [w:] M. Szyszkowska (red.), Samotność i osamotnienie, IWZZ, Warszawa 1998, s. 39-54.21322

The process of ageing and family situation of the old people

Artykuł poświęcony jest problematyce postępującego starzenia się współczesnych społeczeństw oraz wpływowi tego procesu na życie rodzinne ludzi starych. W części pierwszej zostały pokrótce omówione przyczyny i cechy charakterystyczne procesu starzenia się ludności w wymiarze demograficznym w odniesieniu do Europy i – szczególnie – Polski, takie jak: przeciętna długość życia, współczynnik feminizacji, odsetek osób starych (65 plus) w strukturze ogółu ludności. W tej części tekstu zaprezentowano również dynamikę omawianych zmian, z uwzględnieniem dwóch prognoz ludności: do roku 2035 i do roku 2060. Na tle przemian demograficznych w części drugiej zobrazowane zostały – m.in. na podstawie wyników trzech badań ogólnopolskich – zmiany w życiu rodzinnym ludzi starych zachodzące na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat. Odnoszą się do: wielkości, modelu i struktury rodziny, relacji międzypokoleniowych, „intymności na dystans”, osamotnienia, pomocy w rodzinie, podejścia do osób chorych i umierających, ról odgrywanych przez osoby stare w rodzinie, znaczenia rówieśników). Ponieważ wiedza na temat funkcjonowania ludzi starych w społeczeństwie obecnie szybko się dezaktualizuje, w zakończeniu artykułu zwrócono uwagę na niedostatek – zwłaszcza socjologicznych – badań poświęconych osobom starszym oraz na potrzebę rozwoju w naszym kraju socjologii starości.This article is devoted to implications of population ageing for family life of the elderly. In part one, a reader finds basic reasons and characteristic features of population ageing in Europe and – especially – Poland [average longevity, number of females per 100 males, percentage of elderly persons (65+) in a whole population]. Author shows a dynamic of the process based on population projections towards 2035 and 2060 years too. The second part of the article - partly based on three national gerontological researches - shows changes connected with the family life of elderly persons that have taken place during the last few decades. These changes relates to: size, model and structure of a family, intergenerational relationships, “intimacy on distance”, loneliness, mutual family help, attitude towards ill and dying people, roles played by an older person in a family, peer contacts. In the conclusion author underlines a need for more gerontological research projects, especially done by (or with) sociologists and a need to develop a sociology of old age in Poland