The effect of a water dam on Lake Powidzkie and its vicinity

The paper presents an attempt of assessment of the effect of damming of lakes on water resources based on the example of Lake Powidzkie (Central Poland) and its catchment. The analysed object is located in a region with the greatest water deficits in Poland. A co-occurrence of unfavourable natural and anthropogenic factors contributed to a considerable reduction of water resources retained in the discussed lake. Particularly low water levels were recorded in the 1990's and in the first decade of the 21st century. The situation was not improved by a water dam constructed on the outflow from the lake in the 1960's, among others due to neglect in its exploitation. Owing to the modernisation of the dam in 2010 and favourable hydrological situation in winter 2011, it was possible to retain excess water and substantially reduce its outflow. The restoration of the lost water resources, and hydrological benefits resulting from the fact were still observed several years later. Problems related to water deficits are becoming increasingly common in many regions of the world. A solution mitigating such a situation can be among others damming natural lakes. It is simpler, cheaper, and less invasive for the environment than the construction of new water reservoirs

Warunki termiczno-tlenowe Jeziora Białego Włodawskiego w półroczu letnim (2012–2015)

The article presents thermal-oxygen conditions of Lake Białe Włodawskie in the warm half-year (May–October) in the years 2012–2015. Due to its morphometric parameters, summer stratification develops in the lake. In the period analysed in the paper, the highest temperature was recorded in July 2012 (27.5°C), and the lowest at the bottom in May 2013 (4.2°C). The highest difference in temperature throughout the water column was recorded during measurements in July 2012. It amounted to 22.7°C (27.5°C at the surface and 4.8°C at the bottom). The highest mean temperature throughout the water column (determined as the mean from all of the analysed months) occurred in 2015 (9.7°C), and the lowest in 2013 (7.8°C). The highest water temperature corresponded to the highest air temperature for station Włodawa, located several kilometres north of the lake. The mean concentration of oxygen dissolved in water (as the mean from all of the analysed months) suggests that the highest value 4.7 [mgO2 ∙ dm-3] occurred in 2012, and the lowest 3.0 [mgO2 ∙ dm-3] in 2013. In vertical distribution, the maximum oxygen concentration mounted to 13.5 [mgO2 ∙ dm-3] in May 2013, and the minimum value decreased to zero multiple times. Complete lack of oxygen occurred each time in August, September, and October. It appeared the earliest in June 2013 (at a depth of 26 m), and the latest in August 2015 (at a depth of 28 m). The thickest water layer without oxygen was recorded in August 2013 already at a depth of 11 m. The studied lake is prone to strong anthropopressure. Due to favourable morphometric parameters and high resistance to degradation, however, it still maintains its high recreational values, although such a state may change in the near future in the context of increasing anthropopressure and observed climatic changes.Artykuł nie zawiera streszczenia w języku polskim

Charakterystyka wybranych parametrów fizyczno-chemicznych jeziora Gostomie (Puszcza Notecka)

The paper presents results of observations from the period 2012–2013 concerning selected physical and chemical water parameters in Lake Gostomie (Noteć Forest, western Poland). They covered: surface water temperature, water temperature in the depth profile, dissolved oxygen concentration in the depth profile, electrolytic conductivity and water transparency. In spite of a short observation period, their detailed record constitutes a reference for comparative research in the future. Collecting similar information over the upcoming years will permit the assessment of the scale and rate of transformations of Lake Gostomie

Fantazja, emocje, refleksja. Bajki w warsztacie nauczyciela etyki

Opowieści w konwencji bajki z przesłaniem filozoficznym, ailment mogą znacząco wzbogacić warsztat nauczyciela etyki, który przymierza się do pracy z dziećmi w wieku wczesnoszkolnym. Starannie dobrana bajka, zaprezentowana przez nauczyciela (lub uczniów) w sposób sceniczny, może wzbudzić nie tylko zainteresowanie (i kluczowe w filozofii) zdziwienie (Martens, 2003), ale także tzw. dysonans poznawczy w zetknięciu z kontrowersją, dylematem lub konfliktem racji czy dób

Ostry zawał serca u pacjentów powyżej 70 lat leczonych za pomocą pierwotnej angioplastyki wieńcowej

Wstęp: Pierwotna angioplastyka wieńcowa (PTCA) jest jedną z metod leczenia reperfuzyjnego w ostrym zawale serca (AMI). Celem badania jest analiza porównawcza wyników leczenia AMI za pomocą pierwotnej PTCA u pacjentów w wieku > 70 rż. Materiał i metody: Analizą objęto 552 pacjentów (413 mężczyzn, 139 kobiet) w wieku 26&#8211; 78 lat (średnio 56 lat) z AMI, do 12 h od początku wystąpienia bólu wieńcowego, leczonych za pomocą pierwotnej PTCA. Grupę badaną stanowiło 108 pacjentów w wieku ponad 70 lat, zaś grupę kontrolną &#8212; 444 chorych w wieku poniżej 70 lat. W obu grupach oceniano przepływ w tętnicy dozawałowej przed zabiegiem, skuteczność zabiegu oraz częstość epizodów sercowo-naczyniowych w czasie obserwacji szpitalnej. Wyniki: Skuteczność zabiegu była porównywalna w obu badanych grupach (91,6% vs. 96,1%; p = 0,052), natomiast śmiertelność szpitalna była istotnie wyższa w grupie badanej (11% vs. 3,1%; p < 0,001). W grupie badanej istotnie częściej występowały zawały ściany przedniej (54,5% vs. 39,4%; p = 0,001), co wiązało się ze znamiennie częstszym stwierdzeniem, że tętnicą odpowiedzialną za zawał jest gałąź międzykomorowa przednia lewej tętnicy wieńcowej (50,9% vs. 38,7%; p = 0,021). W grupie badanej istotnie częściej występowała trójnaczyniowa choroba wieńcowa (26,8% vs. 16,6%). Pacjenci z grupy badanej charakteryzowali się znamiennie gorszą wyjściową frakcją wyrzutową lewej komory (47,4% vs. 42,5%; p = 0,001). Rozkład ocen przepływu (wg skali TIMI) w tętnicy odpowiedzialnej za zawał nie różnił się istotnie między grupami. Wnioski: Pierwotna PTCA jest skuteczną metodą leczenia AMI u starszych pacjentów, ale wiąże się z większą śmiertelnością szpitalną niż u osób młodszych

Ostry zawał serca u pacjentów powyżej 70 lat leczonych za pomocą pierwotnej angioplastyki wieńcowej

Wstęp: Pierwotna angioplastyka wieńcowa (PTCA) jest jedną z metod leczenia reperfuzyjnego w ostrym zawale serca (AMI). Celem badania jest analiza porównawcza wyników leczenia AMI za pomocą pierwotnej PTCA u pacjentów w wieku > 70 rż. Materiał i metody: Analizą objęto 552 pacjentów (413 mężczyzn, 139 kobiet) w wieku 26&#8211; 78 lat (średnio 56 lat) z AMI, do 12 h od początku wystąpienia bólu wieńcowego, leczonych za pomocą pierwotnej PTCA. Grupę badaną stanowiło 108 pacjentów w wieku ponad 70 lat, zaś grupę kontrolną &#8212; 444 chorych w wieku poniżej 70 lat. W obu grupach oceniano przepływ w tętnicy dozawałowej przed zabiegiem, skuteczność zabiegu oraz częstość epizodów sercowo-naczyniowych w czasie obserwacji szpitalnej. Wyniki: Skuteczność zabiegu była porównywalna w obu badanych grupach (91,6% vs. 96,1%; p = 0,052), natomiast śmiertelność szpitalna była istotnie wyższa w grupie badanej (11% vs. 3,1%; p < 0,001). W grupie badanej istotnie częściej występowały zawały ściany przedniej (54,5% vs. 39,4%; p = 0,001), co wiązało się ze znamiennie częstszym stwierdzeniem, że tętnicą odpowiedzialną za zawał jest gałąź międzykomorowa przednia lewej tętnicy wieńcowej (50,9% vs. 38,7%; p = 0,021). W grupie badanej istotnie częściej występowała trójnaczyniowa choroba wieńcowa (26,8% vs. 16,6%). Pacjenci z grupy badanej charakteryzowali się znamiennie gorszą wyjściową frakcją wyrzutową lewej komory (47,4% vs. 42,5%; p = 0,001). Rozkład ocen przepływu (wg skali TIMI) w tętnicy odpowiedzialnej za zawał nie różnił się istotnie między grupami. Wnioski: Pierwotna PTCA jest skuteczną metodą leczenia AMI u starszych pacjentów, ale wiąże się z większą śmiertelnością szpitalną niż u osób młodszych

Wyniki leczenia ostrego zawału serca u pacjentów transportowanych ze szpitali rejonowych na zabieg pierwotnej angioplastyki wieńcowej

Wstęp: Pierwotna angioplastyka wieńcowa (PTCA) jest uznaną metodą leczenia ostrego zawału serca (AMI). Natomiast jest niewiele danych dotyczących wyników leczenia zawału serca u pacjentów transportowanych ze szpitali rejonowych na zabieg pierwotnej PTCA. Celem pracy było porównanie wyników leczenia za pomocą pierwotnej PTCA pacjentów z AMI, transportowanych ze szpitali rejonowych, z wynikami leczenia chorych kierowanych bezpośrednio do ośrodka autorów w celu wykonania zabiegu pierwotnej PTCA. Materiał i metody: Analizą objęto 201 kolejnych pacjentów (152 mężczyzn, 49 kobiet) w wieku 26&#8211;78 lat (średnio 56 lat) z AMI, do 12 h od początku wystąpienia bólu zawałowego, leczonych za pomocą pierwotnej PTCA. Grupę badaną stanowiło 77 pacjentów transportowanych ze szpitali rejonowych, grupę kontrolą -124 chorych kierowanych bezpośrednio do ośrodka kardiologii inwazyjnej. Oceniano przepływ w tętnicy dozawałowej przed zabiegiem, skuteczność zabiegu, śmiertelność oraz częstość epizodów sercowo-naczyniowych w obu grupach w czasie obserwacji szpitalnej. Wyniki: Skuteczność zabiegu pierwotnej PTCA była podobna w obu badanych grupach (96,1% vs. 97,6%). Śmiertelność szpitalna w grupie badanej wyniosła 2,6%, w grupie kontrolnej - 5,6% (różnica nieznamienna). Nie było istotnych różnic w częstości ponownych zawałów serca (1,3% vs. 1,6%) i ponownych zabiegów PTCA (2,6% vs. 3,2%). Rozkład ocen przepływu (wg skali TIMI) w tętnicy odpowiedzialnej za zawał różnił się istotnie między grupami (p < 0,001). Średni czas transportu w grupie badanej był istotnie dłuższy niż w grupie kontrolnej (62 min vs. 17 min; p < 0,001). Wnioski: Wyniki szpitalne leczenia AMI za pomocą pierwotnej PTCA u chorych przewożonych ze szpitali rejonowych były porównywalne z wynikami leczenia chorych przyjmowanych bezpośrednio do ośrodka kardiologii inwazyjnej. Transport chorych ze szpitali rejonowych na zabieg pierwotnej PTCA był bezpieczny

Wyniki leczenia ostrego zawału serca u pacjentów transportowanych ze szpitali rejonowych na zabieg pierwotnej angioplastyki wieńcowej

Wstęp: Pierwotna angioplastyka wieńcowa (PTCA) jest uznaną metodą leczenia ostrego zawału serca (AMI). Natomiast jest niewiele danych dotyczących wyników leczenia zawału serca u pacjentów transportowanych ze szpitali rejonowych na zabieg pierwotnej PTCA. Celem pracy było porównanie wyników leczenia za pomocą pierwotnej PTCA pacjentów z AMI, transportowanych ze szpitali rejonowych, z wynikami leczenia chorych kierowanych bezpośrednio do ośrodka autorów w celu wykonania zabiegu pierwotnej PTCA. Materiał i metody: Analizą objęto 201 kolejnych pacjentów (152 mężczyzn, 49 kobiet) w wieku 26&#8211;78 lat (średnio 56 lat) z AMI, do 12 h od początku wystąpienia bólu zawałowego, leczonych za pomocą pierwotnej PTCA. Grupę badaną stanowiło 77 pacjentów transportowanych ze szpitali rejonowych, grupę kontrolą -124 chorych kierowanych bezpośrednio do ośrodka kardiologii inwazyjnej. Oceniano przepływ w tętnicy dozawałowej przed zabiegiem, skuteczność zabiegu, śmiertelność oraz częstość epizodów sercowo-naczyniowych w obu grupach w czasie obserwacji szpitalnej. Wyniki: Skuteczność zabiegu pierwotnej PTCA była podobna w obu badanych grupach (96,1% vs. 97,6%). Śmiertelność szpitalna w grupie badanej wyniosła 2,6%, w grupie kontrolnej - 5,6% (różnica nieznamienna). Nie było istotnych różnic w częstości ponownych zawałów serca (1,3% vs. 1,6%) i ponownych zabiegów PTCA (2,6% vs. 3,2%). Rozkład ocen przepływu (wg skali TIMI) w tętnicy odpowiedzialnej za zawał różnił się istotnie między grupami (p < 0,001). Średni czas transportu w grupie badanej był istotnie dłuższy niż w grupie kontrolnej (62 min vs. 17 min; p < 0,001). Wnioski: Wyniki szpitalne leczenia AMI za pomocą pierwotnej PTCA u chorych przewożonych ze szpitali rejonowych były porównywalne z wynikami leczenia chorych przyjmowanych bezpośrednio do ośrodka kardiologii inwazyjnej. Transport chorych ze szpitali rejonowych na zabieg pierwotnej PTCA był bezpieczny

Pierwotna angioplastyka wieńcowa w leczeniu ostrego zawału ściany przedniej serca. Analiza porównawcza wyników szpitalnych

Wstęp: Pierwotna angioplastyka wieńcowa (PTCA) jest jedną z metod leczenia reperfuzyjnego ostrego zawału serca (AMI). Celem obecnego badania jest analiza wyników leczenia chorych z AMI ściany przedniej za pomocą pierwotnej PTCA. Materiał i metody: Analizą objęto 552 kolejnych pacjentów (w wieku 26&#8211;78 lat) z AMI, przyjętych do 12 h od początku bólu zawałowego, których leczono za pomocą pierwotnej PTCA. Grupę badaną stanowiło 236 osób z AMI ściany przedniej, grupę kontrolną -316 chorych z AMI o innej lokalizacji. W obu grupach oceniano przepływ w tętnicy dozawałowej przed zabiegiem, skuteczność zabiegu oraz częstość epizodów sercowo-naczyniowych w czasie obserwacji szpitalnej. Wyniki: Śmiertelność szpitalna w grupie badanej wyniosła 8,5% i była istotnie wyższa od śmiertelności 1,9% w grupie kontrolnej (p < 0,001). Po wyłączeniu chorych przyjętych we wstrząsie kardiogennym śmiertelność wyniosła 3,2% w grupie badanej i 1,0% w grupie kontrolnej (p = 0,06). Chorzy w grupie badanej przy przyjęciu byli w istotnie gorszym stanie klinicznym, ocenianym według klasyfikacji Killipa-Kimballa, niż pacjenci w grupie kontrolnej (p < 0,001). Nie zaobserwowano istotnych różnic między grupami w częstości badanych czynników ryzyka choroby wieńcowej i skuteczności zabiegu. Rozkład ocen przepływu (wg skali TIMI) w tętnicy odpowiedzialnej za zawał również nie różnił się istotnie między grupami. Wnioski: Śmiertelność szpitalna w badanej grupie chorych z AMI ściany przedniej, leczonych za pomocą pierwotnej PTCA, była znamiennie wyższa niż u pacjentów z AMI o innej lokalizacji. Chorzy z AMI ściany przedniej przed wykonaniem PTCA byli w gorszym stanie klinicznym ocenianym według klasyfikacji Killipa-Kimballa. (Folia Cardiol. 2002; 9: 505&#8211;511

Ostry zawał serca u kobiet leczony za pomocą pierwotnej angioplastyki wieńcowej. Analiza porównawcza wyników szpitalnych

Wstęp: Pierwotna angioplastyka wieńcowa (PTCA) jest jedną z metod leczenia reperfuzyjnego ostrego zawału serca (AMI). Zagadnienie potencjalnego wpływu płci na wyniki pierwotnej PTCA nie zostało dotychczas jednoznacznie wyjaśnione. Celem niniejszego badania jest analiza porównawcza wyników leczenia kobiet z AMI za pomocą pierwotnej PTCA. Materiał i metody: Analizą objęto 552 pacjentów (w wieku 26-78 lat) z AMI do 12 h od początku bólu, leczonych za pomocą pierwotnej PTCA. Grupę badaną stanowiły 143 kobiety,grupę kontrolną - 409 mężczyzn. W obu grupach oceniano przepływ w tętnicy dozawałowej przed zabiegiem, skuteczność zabiegu oraz częstość epizodów sercowo-naczyniowych w czasie obserwacji szpitalnej. Wyniki: Śmiertelność szpitalna nie różniła się istotnie między grupami. Wyniosła ona 4,9% w grupie badanej i 4,6% w grupie kontrolnej. Po wyłączeniu z analizy chorych we wstrząsie kardiogennym śmiertelność szpitalna wyniosła 1,5% w grupie badanej i 2,0% w grupie kontrolnej (różnica nieistotna). Kobiety leczone za pomocą pierwotnej PTCA były w starszym wieku (62,6 vs. 57,3 lat; p < 0,001), istotnie częściej występowała u nich cukrzyca typu 2 (23% vs. 13%; p = 0,004) i nadciśnienie tętnicze (54,5% vs. 37,9%; p < 0,001), natomiast istotnie rzadziej paliły one tytoń (32,8% vs. 58,6%; p < 0,001). Nie zaobserwowano istotnych różnic między grupami w lokalizacji AMI według oceny EKG, rodzaju tętnicy odpowiedzialnej za zawał, klasie Killipa przy przyjęciu, skuteczności zabiegu, liczbie implantowanych stentów i rodzaju stosowanego leczenia farmakologicznego. Rozkład ocen przepływu (wg skali TIMI) w tętnicy odpowiedzialnej za zawał przed wykonaniem PTCA również nie różnił się istotnie między grupami. Wnioski: W badanej populacji pacjentów z AMI, leczonych za pomocą pierwotnej PTCA, śmiertelność szpitalna w grupie kobiet nie różniła się istotnie od śmiertelności w grupie mężczyzn, pomimo istotnych różnic demograficznych między grupami. Kobiety z AMI, leczone za pomocą pierwotnej PTCA, były w starszym wieku, istotnie częściej występowała u nich cukrzyca typu 2 i nadciśnienie tętnicze, natomiast rzadziej paliły one tytoń. (Folia Cardiol. 2002; 9: 513-520