Ali Emirî manzum 718 numaralı Lugaz mecmuasının (50a-90b) çeviriyazımı ve incelenmesi

ÖZETLugaz mecmuaları, Dîvan edebiyatının bir türü olan ‘lugaz’ adlı manzum bilmecelerin toplandığı mecmualardır. Bu mecmualarda çeşitli örneklerine rastladığımız lugaz türü, Dîvan edebiyatına 15. yüzyılda Arap ve özellikle Fars edebiyatından girmiş bir nazım türüdür. Özel isimler dışında akla gelebilecek her şeyin sorulduğu, beyitler hâlinde düzenlenmiş bilmecelerdir. Maksat dikkatleri çekmek, zihin alıştırması yapmak ve yaptırmak, insanların düşünürken eğleneceği ve kendini geliştirebileceği bir alan oluşturmaktır. Bizde 18. yüzyılda zirveye çıkmış olan lugaz türü, beğeni kazanmış örnekleriyle zaman içinde, mecmualardaki yerini almaya başlamıştır. Şairlerin dîvanlarında genellikle ‘Elgâz’ başlığı altında yer alan, bir şair tarafından müstakil olarak yazılan yahut şairi bilinmeyen (Lâ-edrî) lugazlar, mecmuaları derleyen kişilerin edebî zevkine göre, lugaz mecmualarında bir araya getirilmiştir. Bu çalışmada, Millet Kütüphanesi’ndeki Ali Emirî Manzum 718 numaralı lugaz mecmuasının 50a-90b varakları arasındaki 146 lugaz, çeviriyazı (transkripsiyon) metoduyla günümüz Türkçesine aktarılmış; lugaz türü ve lugazın Türk edebiyatındaki yeri hakkında bilgi verilmiş, söz konusu 146 lugazın içerik ve şekil olarak incelemesi yapılmıştır. Mecmuanın 50a-90b varakları arasında, şairi bilinmeyen lugazlarla 16’ncı, 17. ve çoğunlukla 18. yüzyılda yaşamış bazı şairlerin lugazları yer almaktadır. Bu şairler Reşîd, Hâkim, Münîf, Neylî, Sâbit, Necîb, Emîn, Arayıcızâde, Sırrî, Nazîm, İzzî, Vehbî, Vahyî, Rif‘at, Ferdî, Sultan Murâd, Lâmi‘î, Re’fet, Şehrî, Hilmî, Rahmî, Lutfî, Feyzî, Müstakîmzâde, Âtıf, Kâmî, Fennî ve Na‘lî’dir. SUMMARYLugaz magazines are magazines where poetic riddles called “lugaz”, a type of Dîvan Literature, are brought together. Lugaz type which we see in these magazines is a verse type that has entered Dîvan Literature in 15th century from Arabian and especially Persian literature. Lugaz are poetic riddles where anything but proper nouns can be asked. The aim in asking these riddles is, to attract people’s attention, to have them do mental exercise, and to create a space where people can have fun and improve themselves.Lugaz type started to be seen in magazines over time with appreciated examples and reached its peak around 18th century in our literature. Lugazs which are written separately or seen in poets’ dîvans under “Elgâz” name, or lugazs without a known writer (Lâ-edrî) are brought together in lugaz magazines according to the literary taste of the person who compiled the magazine.In this work, 146 lugaz within the 50a-90b sheets of the 718 numbered lugaz magazine at Millet Library are translated into Turkish using the transcription method; information related to lugaz types and its place in Turkish literature is given, related 146 lugaz are examined in terms of content and form. Within the 50a-90b sheets of the magazine, there are some poems of which the poets are unknown and some others of which the poets are from 16th, 17th and mostly 18th century. These poets are Reşîd, Hâkim, Münîf, Neylî, Sâbit, Necîb, Emîn, Arayıcızâde, Sırrî, Nazîm, İzzî, Vehbî, Vahyî, Rif‘at, Ferdî, Sultan Murâd, Lâmi‘î, Re’fet, Şehrî, Hilmî, Rahmî, Lutfî, Feyzî, Müstakîmzâde, Âtıf, Kâmî, Fennî and Na‘lî

Ali Emirî manzum 718 numaralı Lugaz mecmuasının (50a-90b) çeviriyazımı ve incelenmesi

Lugaz mecmuaları, Dîvan edebiyatının bir türü olan ‘lugaz’ adlı manzum bilmecelerin toplandığı mecmualardır. Bu mecmualarda çeşitli örneklerine rastladığımız lugaz türü, Dîvan edebiyatına 15. yüzyılda Arap ve özellikle Fars edebiyatından girmiş bir nazım türüdür. Özel isimler dışında akla gelebilecek her şeyin sorulduğu, beyitler hâlinde düzenlenmiş bilmecelerdir. Maksat dikkatleri çekmek, zihin alıştırması yapmak ve yaptırmak, insanların düşünürken eğleneceği ve kendini geliştirebileceği bir alan oluşturmaktır. Bizde 18. yüzyılda zirveye çıkmış olan lugaz türü, beğeni kazanmış örnekleriyle zaman içinde, mecmualardaki yerini almaya başlamıştır. Şairlerin dîvanlarında genellikle ‘Elgâz’ başlığı altında yer alan, bir şair tarafından müstakil olarak yazılan yahut şairi bilinmeyen (Lâ-edrî) lugazlar, mecmuaları derleyen kişilerin edebî zevkine göre, lugaz mecmualarında bir araya getirilmiştir. Bu çalışmada, Millet Kütüphanesi’ndeki Ali Emirî Manzum 718 numaralı lugaz mecmuasının 50a-90b varakları arasındaki 146 lugaz, çeviriyazı (transkripsiyon) metoduyla günümüz Türkçesine aktarılmış; lugaz türü ve lugazın Türk edebiyatındaki yeri hakkında bilgi verilmiş, söz konusu 146 lugazın içerik ve şekil olarak incelemesi yapılmıştır. Mecmuanın 50a-90b varakları arasında, şairi bilinmeyen lugazlarla 16’ncı, 17. ve çoğunlukla 18. yüzyılda yaşamış bazı şairlerin lugazları yer almaktadır. Bu şairler Reşîd, Hâkim, Münîf, Neylî, Sâbit, Necîb, Emîn, Arayıcızâde, Sırrî, Nazîm, İzzî, Vehbî, Vahyî, Rif‘at, Ferdî, Sultan Murâd, Lâmi‘î, Re’fet, Şehrî, Hilmî, Rahmî, Lutfî, Feyzî, Müstakîmzâde, Âtıf, Kâmî, Fennî ve Na‘lî’dir. SUMMARY Lugaz magazines are magazines where poetic riddles called “lugaz”, a type of Dîvan Literature, are brought together. Lugaz type which we see in these magazines is a verse type that has entered Dîvan Literature in 15th century from Arabian and especially Persian literature. Lugaz are poetic riddles where anything but proper nouns can be asked. The aim in asking these riddles is, to attract people’s attention, to have them do mental exercise, and to create a space where people can have fun and improve themselves. Lugaz type started to be seen in magazines over time with appreciated examples and reached its peak around 18th century in our literature. Lugazs which are written separately or seen in poets’ dîvans under “Elgâz” name, or lugazs without a known writer (Lâ-edrî) are brought together in lugaz magazines according to the literary taste of the person who compiled the magazine. In this work, 146 lugaz within the 50a-90b sheets of the 718 numbered lugaz magazine at Millet Library are translated into Turkish using the transcription method; information related to lugaz types and its place in Turkish literature is given, related 146 lugaz are examined in terms of content and form. Within the 50a-90b sheets of the magazine, there are some poems of which the poets are unknown and some others of which the poets are from 16th, 17th and mostly 18th century. These poets are Reşîd, Hâkim, Münîf, Neylî, Sâbit, Necîb, Emîn, Arayıcızâde, Sırrî, Nazîm, İzzî, Vehbî, Vahyî, Rif‘at, Ferdî, Sultan Murâd, Lâmi‘î, Re’fet, Şehrî, Hilmî, Rahmî, Lutfî, Feyzî, Müstakîmzâde, Âtıf, Kâmî, Fennî and Na‘lî

Stratification of the gut microbiota composition landscape across the alzheimer's disease continuum in a Turkish cohort

Alzheimer's disease (AD) is a heterogeneous disorder that spans a continuum with multiple phases, including preclinical, mild cognitive impairment, and dementia. Unlike for most other chronic diseases, human studies reporting on AD gut microbiota in the literature are very limited. With the scarcity of approved drugs for AD therapies, the rational and precise modulation of gut microbiota composition using diet and other tools is a promising approach to the management of AD. Such an approach could be personalized if an AD continuum can first be deconstructed into multiple strata based on specific microbiota features by using single or multiomics techniques. However, stratification of AD gut microbiota has not been systematically investigated before, leaving an important research gap for gut microbiota-based therapeutic approaches. Here, we analyze 16S rRNA amplicon sequencing of stool samples from 27 patients with mild cognitive impairment, 47 patients with AD, and 51 nondemented control subjects by using tools compatible with the compositional nature of microbiota. To stratify the AD gut microbiota community, we applied four machine learning techniques, including partitioning around the medoid clustering and fitting a probabilistic Dirichlet mixture model, the latent Dirichlet allocation model, and we performed topological data analysis for population-scale microbiome stratification based on the Mapper algorithm. These four distinct techniques all converge on Prevotella and Bacteroides stratification of the gut microbiota across the AD continuum, while some methods provided fine-scale resolution in stratifying the community landscape. Finally, we demonstrate that the signature taxa and neuropsychometric parameters together robustly classify the groups. Our results provide a framework for precision nutrition approaches aiming to modulate the AD gut microbiota

IVIg-induced headache: prospective study of a large cohort with neurological disorders

Background: Intravenous immune globulin (IVIg) is frequently used in some neurological diseases and is also the first-line therapy in Guillain-Barré syndrome, chronic inflammatory demyelinating polyneuropathy, and multifocal motor neuropathy. We aimed to evaluate the frequency and characteristics of headaches, which is one of the most common side effects of IVIg treatment. Methods: Patients who received IVIg treatment for neurological diseases were prospectively enrolled in 23 centers. Firstly, the characteristics of patients with and without IVIg-induced headaches were analyzed statistically. Then, patients with IVIg-induced headaches were classified into three subgroups determined by their history: no primary headache, tension-type headache (TTH), and migraine. Results: A total of 464 patients (214 women) and 1548 IVIg infusions were enrolled between January and August 2022. The frequency of IVIg-related headaches was 27.37% (127/464). A binary logistic regression analysis performed with significant clinical features disclosed that female sex and fatigue as a side effect were statistically more common in the IVIg-induced headache group. IVIg-related headache duration was long and affected daily living activities more in patients with migraine compared to no primary headache and TTH groups (p = 0.01, respectively). Conclusion: Headache is more likely to occur in female patients receiving IVIg and those who develop fatigue as a side effect during the infusion. Clinicians’ awareness of IVIg-related headache characteristics, especially in patients with migraine, may increase treatment compliance