Health and social consequences of the use of psychoactive substances

Today is observed the phenomenon of uncontrolled use of drugs including younger and younger age groups. In adolescence and adulthood there is a significant intensification of this phenomenon. This is particularly worrying because of the serious consequences of drug use and abuse of psychoactive substances. In their consequences leading to development of a number of somatic diseases, it contributes to the pathology of many social life. The aim of the study is to present health and social consequences resulting from the use of psychoactive substances. The paper discusses in detail the effects of consuming alcoholic drinks, smoking, drug use

Eastern enlargement: analysis of development processes in the EU15 in the context of creative destruction

Motivation: Studies on the impact of the Eastern enlargement on economies of the EU15 indicate that the new member states could not be a significant engine for development processes. However, this does not exclude that the Eastern enlargement and acceding countries could have a significant impact on the mechanisms of the development of the EU15. If we consider Eastern enlargement as a Schumpeterian innovation, its long-term effects should be evident in the way creative destruction affects economic development. Aim: The aim of the study was to determine the impact of the Eastern enlargement on the economic development of the EU15 in the context of creative destruction. In particular, the aim of the empirical analyzes was to determine whether and to what extent the enlargement of the EU was a factor modifying the impact of creative destruction on the development of “old” members countries, and to identify the role of the new member states in these processes. Results: Econometric analysis confirmed that creative destruction influenced economic development in the EU15, and that Eastern enlargement was a factor modifying the relationship between creation, destruction, and the rate of change of GDP per capita. The Eastern enlargement has mobilized two opposing forces. The “internal” force resulting from market selection in the EU15, which after 2004 became an active component of creative destruction, contributing however to a lower rate of change in GDP per capita. The “external” force, related to the mechanism of transmission of impulses within the grouping: synergy effects from destruction in new member countries were a catalyst for the development processes of the EU15, and synergy effects from creation were inhibitors for these processes. In the context of our research the “development leaders” can be considered the largest beneficiaries of Eastern enlargement in the EU15

Assessment of diet quality, nutrient intake, and dietary behaviours in obese children compared to healthy children

Wprowadzenie: Otyłość została uznana przez Światową Organizację Zdrowia za najczęstszą przewlekłą chorobę na świecie. W Polsce obserwuje się wzrost rozpowszechnienia otyłości wśród dzieci. Cel pracy: Porównanie jakości diety, spożycia składników odżywczych oraz zachowań żywieniowych w grupie otyłych dzieci w porównaniu z dziećmi o prawidłowej masie ciała. Materiał i metody: Badaniami objęto 105 dzieci w wieku 7-15 lat. Grupę badaną stanowiło 52 otyłych pacjentów z Poradni Dietetycznej Uniwersyteckiego Szpitala Dziecięcego w Krakowie bez towarzyszących chorób przewlekłych oraz 53 pacjentów z prawidłową masą ciała. Zachowania żywieniowe dzieci i ich dietę oceniono za pomocą kwestionariusza (FFQ) oraz 24-godzinnego wywiadu żywieniowego. Do oceny jakości diety wykorzystano wskaźnik Healthy Diet Indicator (HDI). Wyniki: Dieta badanych otyłych dzieci była bogata w wysoko przetworzone i wysokotłuszczowe produkty oraz uboga w warzywa, owoce i produkty pełnoziarniste. Otyłe dzieci spożywały średnio 73,42 ±19,60 kcal/kg m.c. vs 49,89 ±12,20 kcal/kg m.c. (p < 0,01) dzieci o prawidłowej masie ciała oraz więcej energii z tłuszczów niż z węglowodanów. Zaobserwowano niskie spożycie witaminy A, D, kwasu foliowego, wapnia, jodu i żelaza w obu grupach. Za pomocą HDI wykazano niską jakość diety u prawie 40% otyłych dzieci. Wnioski: Leczenie dietetyczne otyłych dzieci powinno koncentrować się nie tylko na zmniejszeniu kalorii pochodzących z produktów spożywczych, lecz także na wyborze produktów o dużej gęstości odżywczej oraz nauce zdrowych nawyków żywieniowych.Introduction: Obesity has been recognised by the World Health Organisation as the most common chronic disease in the world. An increase in the prevalence of childhood obesity has been seen in Poland. Purpose: The aim of this study was to compare the dietary behaviours, quality of diet, and nutrient intake in a group of obese children compared to children with normal body weight. Material and methods: A total of 105 children aged between seven and 15 years were surveyed. The test group consisted of 52 obese patients from a Dietary Clinic in the Children’s University Hospital in Cracow, without accompanying chronic diseases, and 53 normal weight patients. Children’s nutritional behaviours and diet were assessed with a questionnaire (FFQ) and a 24-hour recall. To assess diet quality the Healthy Eating Indicator (HDI) was used. Results: The diet of the studied obese children was rich in highly processed and high-fat products, and poor in vegetables, fruits, and wholegrain products. Obese children consumed on average 73.42 ±19.60 kcal per body weight whereas normal-weight children consumed 49.89 ±12.20 (p < 0.01) and obtained more energy from fat than from carbohydrates. A low intake of vitamins A and D, folic acid, calcium, iodine, and iron in both groups was observed. The HDI showed a low-quality diet in nearly 40% of obese children. Conclusions: Dietary treatment of obese children should concentrate not only on reduction of calories from food products but also on choices of high-nutrient-density products and on developing healthy eating habits

Rola adiponektyny w patogenezie zespołu metabolicznego oraz chorób układu krążenia

The aim of this review is to present the up-to-date data about adiponectin and it&#8217;s role in pathogenesis of cardiovascular disease. Adiponectin is a hormone derived from adipose tissue which regulates energy metabolism, and plays an important role in the pathogenesis of insulin resistance. Serum levels of adiponectin are reduced in obesity, hypertension, metabolic syndrome and type 2 diabetes. Moreover, plasma adiponectin concentration is inversely associated with LDL-cholesterol, TG and is positively related to HDLcholesterol. Recent studies have indicated that adiponectin has antiinflammatory and antiatherogenic properties. Review of the data confirmed the hypothesis that adiponectin plays an important role in pathogenesis of cardiovascular disease.Celem pracy jest przedstawienie aktualnego stanu wiedzy na temat roli adiponektyny w patogenezie zespołu metabolicznego oraz jej wpływu na rozwój chorób układu krążenia. Adiponektyna jest hormonem produkowanym przez tkankę tłuszczową, który reguluje metabolizm organizmu oraz odgrywa istotną rolę w patogenezie insulinooporności. Wykazano obniżone stężenie adiponektyny w otyłości, u chorych z nadciśnieniem tętniczym, zespołem metabolicznym i cukrzycą typu 2. Ponadto stwierdzono odwrotną zależność między stężeniem adiponektyny i cholesterolu frakcji LDL, TG, a dodatnią korelację ze stężeniem cholesterolu frakcji HDL w surowicy. Ostatnie badania wskazują również na przeciwzapalne i antymiażdżycowe właściwości adiponektyny. Z przeprowadzonego przeglądu piśmiennictwa wynika, że adiponektyna odgrywa istotną rolę w patogenezie chorób układu krążenia

OCHRONA HISTORYCZNYCH RUIN NA POGRANICZU POLSKO-NIEMIECKIM. PRZYPADEK DZIEDZICTWA KULTUROWEGO DAWNEGO KSIĘSTWA POMORSKIEGO

The cultural heritage of the former Pomeranian Duchy currently extends over the area of the Polish West Pomeranian Voivodeship and the German federal state of Mecklenburg-Vorpommern. Among many architectural objects erected in the times of the duchy’s functioning a large part of this historical heritage has been destroyed, several works have survived to our times.The aim of the article is to define and characterize the architectural heritage resources from the Griffin dynasty, which are in the form of an historical ruin.Among the cultural heritage of the duchy, the following groups of objects were separated:- ruins of military architecture,- ruins of residential architecture,- ruins of sacred architecture.The article presents examples of development, use and display of architectural monuments within individual groups, focusing in particular on current activities undertaken in this area.The researched resource of historical ruins allowed us to gather contemporary experiences in the field of Polish and German heritage protection, which were used to draft the final conclusions referring to the document „Rules for the protection of historical ruins” adopted at the conference in Ciechanowiec on 22nd-24th October 2009.Dziedzictwo kulturowe dawnego Księstwa Pomorskiego współcześnie rozciąga się na obszarze polskiego województwa zachodniopomorskiego oraz niemieckiego kraju związkowego Meklemburgia-Pomorze Przednie. Wśród obiektów architektonicznych wzniesionych w czasach funkcjonowania księstwa wiele uległo zniszczeniu, jedynie nieliczne dzieła zachowały się do naszych czasów.Celem artykułu jest określenie i scharakteryzowanie zasobu zabytków architektury pochodzących z okresu panowania dynastii Gryfitów, a będących w formie ruiny historycznej.Wśród tego zasobu dziedzictwa kulturowego dawnego księstwa wydzielono następujące grupy obiektów:- ruiny architektury militarnej,- ruiny architektury rezydencjonalnej,- ruiny architektury sakralnej.W artykule zaprezentowano przykłady zagospodarowania, użytkowania i eksponowania zabytków architektury w ramach poszczególnych grup, szczególnie koncentrując się na aktualnych działaniach podjętych w tym zakresie.Przebadany zasób ruin historycznych pozwolił na zebranie współczesnych doświadczeń na polu polskiej i niemieckiej ochrony zabytków, które posłużyły do zredagowania końcowych konkluzji odnoszących się do dokumentu „Zasady ochrony ruin historycznych” przyjętego na konferencji w Ciechanowcu w dniach 22-24.10.2009

Productivity changes during the COVID-19 crisis in the light of the Schumpeterian concept of creative destruction

Cel – Celem rozważań jest analiza zmian produktywności pracy w warunkach pandemii COVID-19 w kontekście Schumpeterowskiej koncepcji kreatywnej destrukcji i prac ekonomistów dotyczących roli innowacji i selekcji rynkowej w okresach kryzysów gospodarczych. Metoda badania – W teoretycznej części artykułu zastosowano metodę dedukcji. W warstwie empirycznej wykorzystano metody ekonometryczne (modele AR, ARDL) oraz metodę ewometrii. Wyniki – Zmiany produktywności pracy w okresie pandemii COVID-19 w gospodarce pozbawionej innowacji adaptacyjnych podlegałyby mechanizmom prostej destrukcji, prowadząc w długim okresie do jej stagnacji. Oryginalność/wartość/implikacje/rekomendacje – Koncepcja destrukcji kreatywnej tworzy alternatywne ramy teoretyczne dla interpretacji zmian produktywności obserwowanych w okresie pandemii COVID-19, otwierając obiecujący kierunek badań nad zachowaniem systemów gospodarczych w warunkach anormalnych. Zgodnie z zaproponowaną koncepcją interwencjonizm państwowy mający na celu ograniczenie rozprzestrzeniania się wirusa SARS-CoV-2 (lockdown) uruchamia innowacyjne działania dostosowawcze podmiotów, prowadzące do przekształcenia procesów typowych dla destrukcji prostej w destrukcję kreatywną. W kontekście koncepcji destrukcji kreatywnej warunkiem koniecznym zainicjowania pokryzysowego wzrostu jest polityka promowania innowacji już w trakcie kryzysu COVID-19, warunkiem wystarczającym natomiast jest oparcie pomocy państwa na kryterium powiązanym z efektywnością.Purpose – The aim of the article is to analyse changes in labour productivity during the COVID-19 pandemic in the context of Schumpeter’s concept of creative destruction and the work of economists on the role of innovation and market selection during economic crises. Research method – In the theoretical part of the article the method of deduction was used. In the empirical layer, econometric methods (AR, ARDL models) and the evometrics were used. Results – Changes in labour productivity during the COVID-19 pandemic in an economy devoid of adaptive innovations would be subject to mechanisms of simple destruction, leading to its stagnation in the long run. Originality /value /implications /recommendations – The concept of “destruction which brings creation” provides an alternative theoretical framework for interpreting the productivity changes during the COVID-19 pandemic, opening up a promising avenue for studying the behaviour of economic systems in abnormal conditions. According to our concept, state intervention aimed at limiting the spread of the SARS-CoV-2 virus (lockdown) triggers innovative adaptation activities of entities leading to the transformation of processes typical for simple destruction into destruction which brings creation. In the context of our concept, a policy of promoting innovation already during the COVID-19 crisis is a necessary condition, and the inclusion of the efficiency criterion in state aid is a sufficient condition for initiating post-crisis growth.Agnieszka Szczepkowska-Flis: [email protected] Kozłowska: [email protected] Szczepkowska-Flis - Instytut Prawa i Ekonomii, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w BydgoszczyAnna Kozłowska - Instytut Ekonomii, Uniwersytet Ekonomiczny w PoznaniuAbdi H., Molin P., 2007, Lilliefors/Van Soest’s Test of Normality, [w:] Encyclopedia of Measurement and Statistics, Salkind N.J. (ed.), SAGE Publications, Thousand Oaks, pp. 540–544.Andersen E.S., 2004. Evolutionary Econometrics: From Joseph Schumpeter’s Failed Econometrics to George Price’s General Evometrics and Beyond, www.business.aau.dk/evolution/esapapers/esa04/evometrics.pdf [data dostępu: 30.05.2006].Askenazy P., Erhel C., 2015, The French Productivity Puzzle, “IZA Discussion Paper”, no. 9188, pp. 1–42.Baily, M.N., Bartelsman, E.J., Haltiwanger J., 2001, Labor Productivity: Structural Change and Cyclical Dynamics, “Review of Economics and Statistics”, vol. 83, no. 3, pp. 420–433, DOI: 10.1162/00346530152480072.Baldwin J.R., Gu W., 2002, Plant Turnover and Productivity Growth in Canadian Manufacturing, “OECD Science, Technology and Industry Working Papers”, no. 2, pp. 1–47, DOI: 10.1787/745662258480.Baltagi B., 2011, Econometrics, Springer-Verlag, Berlin Heidelberg.Bartelsman E.J., Dhrymes P.J., 1998, Productivity Dynamics: U.S. Manufacturing Plants, 1972–1986, “Journal of Productivity Analysis”, vol. 9, no. 1, pp. 5–34, DOI: 10.1023/A:1018383629341.Bennett D.L., 2021, Local Economic Freedom and Creative Destruction in America, “Small Business Economics “, vol. 56, pp. 333–353, DOI: 10.1007/s11187-019-00222-0.Bosio E., Djankov S., Jolevski F., Ramalho R., 2020, Survival of Firms During Economic Crisis, “World Bank Policy Research Working Papers”, no. 9239, pp. 1–27, https://ssrn.com/abstract=3599546, [data dostępu: 10.07.2021], DOI: 10.1596/1813-9450-9239.Davidson R., MacKinnon J.G., 1999, Foundations of Econometrics, Oxford Press, London.di Mauro F., Syverson C., 2020, The COVID Crisis and Productivity Growth, “Becker Friedman Institute White Papers”, pp. 1–6, https://bfi.uchicago.edu/wp-content/uploads/BFI_White-Paper_Syverson_6.2020.pdf [data dostępu: 15.07.2020].Dieppe A., Matsuoka H., 2020, Sectoral Sources of Productivity Growth, [w:] Global Productivity. Trends, Drivers, and Policies, Dieppe A. (red), World Bank, Washington, pp. 357–389, DOI: 10.1596/978-1-4648-1608-6_ch7.Erixon L., 2016, Is Firm Renewal Stimulated by Negative Shocks? The Status of Negative Driving Forces in Schumpeterian and Darwinian Economics, “Cambridge Journal of Economics”, vol. 40, no. 1, pp. 93–121, DOI: 10.1093/cje/beu068.Faccio M., McConnell J.J., 2020, Impediments to the Schumpeterian Process in the Replacement of Large Firms, “NBER Working Papers”, no. 27871, pp. 1–60, DOI: 10.2139/ssrn.3700699.Foster L., Haltiwanger J., Krizan C.J., 2002, The Link Between Aggregate and Micro Productivity Growth: Evidence from Retail Trade, “NBER Working Papers”, no. 9120, pp. 1–62, DOI: 10.3386/W9120.Foster L., Haltiwanger J., Syverson C., 2008, Reallocation, Firm Turnover, and Efficiency: Selection on Productivity or Profitability?, “American Economic Review”, vol. 98, no. 1, pp. 394–425, DOI: 10.1257/aer.98.1.394.Geroski P.A., 1989, Entry, Innovation and Productivity Growth, “Review of Economics and Statistics”, vol. 71, no. 4, pp. 572–578, DOI: 10.2307/1928098.Greene W.H., 2012, Econometric Analysis, Pearson Education, Upper Saddle River.Griliches Z., Regev H., 1992, Productivity and Firm Turnover in Israeli Industry: 1979–1988, “NBER Working Papers”, no. 4059, s. 1–37, DOI: 10.3386/w4059.Gujarati D.N., 2004, Basic Econometrics, McGraw-Hill, New York.Hill R.C., Griffiths W.E., Lim G.C., 2011, Principles of Econometrics, John Wiley & Sons, New York.Johnston J., DiNardo J., 1997, Econometric Methods, McGraw Hill, New York.Kılınç U., 2018, Productivity Slowdown and Missallocation in the Post-Recession: What Prevents Recovery?, “Journal of Technology Transfer”, vol. 43, no. 6, pp. 1542–1570, DOI: 10.1007/s10961-016-9541-0.Lee H.N., Lee J.-D., Beak C., 2017, Productivity Dynamics and the Cleansing Effect of Two Recessions: Evidence from the Manufacturing Sector in Korea, “Pacific Economic Review”, vol. 22, no. 4, pp. 677–701, DOI: 10.1111/1468-0106.12239.Levinsohn J., Petropoulos W., 2001, Creative Destruction or Just Plain Destruction?: The U.S. Textile and Apparel Industries since 1972, “NBER Working Papers”, no. 8348, pp. 1–36, DOI: 10.3386/w8348.Levinthal D.A., 1998, The Slow Pace of Rapid Technological Change: Gradualism and Punctuation in Technological Change, “Industrial and Corporate Change”, vol. 7, No. 2, pp. 217–247, DOI: 10.1093/icc/7.2.217.Market Dynamics and Productivity in Developing Countries. Economic Reforms in the Middle East and North Africa, 2010, Sekkat K. (red.), Springer-Verlag, New York, DOI: 10.1007/978-1-4419-1037-0.Ouyang M., 2009, The Scarring Effect of Recessions, “Journal of Monetary Economics”, vol. 56(2), pp. 184–199, DOI: 10.1016/j.jmoneco.2008.12.014.Peters M., Walsh C., 2019, Declining Dynamism, Increasing Markups and Missing Growth: The Role of the Labor Force, “2019 Meeting Papers”, no. 658, Society for Economic Dynamics, DOI: 10.2139/ssrn.3493284.Schumpeter, J.A., 1960, Teoria rozwoju gospodarczego, PWN, Warszawa.Sinagl P., Wang J., 2021, To Innovate or not to Innovate when times are bad, https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3761498 [data dostępu: 7.07.2021].ter Wengel J., Rodriguez E.R., 2006, Productivity and Firm Dynamics: Creative Destruction in Indonesian Manufacturing, 1994–2000, “Bulletin of Indonesian Economic Studies”, vol. 42, no. 3, pp. 341–355, DOI: 10.1080/00074910601053219.Troske K.R., 1996, The Dynamic Adjustment Process of Firm Entry and Exit in Manufacturing and Finance, Insurance, and Real Estate, “Journal of Law and Economics”, vol. 39, no. 2, pp. 705–735, DOI: 10.1086/467363.Verbeek M., 2004, A Guide to Modern Econometrics, John Wiley & Sons, London.Yaşar M., Rejesus R.M., Mintemur I., 2004, Is There Evidence of Creative Destruction in the Turkish Manufacturing Sector? Lessons from a Cross-Industry Analysis of Aggregate Productivity Growth, “Applied Economics”, vol. 36, no. 17, pp. 1927–1945, DOI: 10.1080/000368404200068610.1(107)344

A PATTERN FOR ASSESSMENT OF THE ECONOMIC SITUATION BY ENTERPRISES IN AN UNSTABLE ENVIRONMENT

This article presents the results of a study that aimed to assess whether entrepreneurs have changed their patterns of assessment of the economic situation amid the unprecedented instability and uncertainty in the business environment during the last few years. An econometric analysis was carried out using qualitative indicators from the GUS business cycle survey. We distinguished two periods of analysis: relatively stable (from January 2000 to February 2020) and unstable (from March 2020 to January 2023). Our results show that, regardless of the type of indicator and subperiod of analysis, the phenomenon of inertia was the main factor influencing diagnosis indicators. In all analyzed areas of companies’ activity (general situation, financial situation, production) we noted a change in the pattern of impact of forecast indicators on diagnosis indicators; this was the result of a change in the conditions of the external environment (expectations effect)

Idiosynkratyczna reakcja na kontrast podczas koronarografii pod postacią hipertermii oraz afazji czuciowo-ruchowej

The paper presents a case of 67-year-old man in whom coronarography was performed after positive exercise electrocardiography. During the angiography, extremely rare contrast reaction occured. Within the next few hours patient’s clinical condition deteriorated significantly, so that he required special and atypical treatment. Finally, the patient recovered completely without any neurological or other deficits.W pracy zaprezentowano przypadek 67-letniego pacjenta, poddanego badaniu koronarograficznemu poprzedzonemu dodatnią elektrokardiograficznie próbą wysiłkową. Po badaniu angiograficznym u chorego wystąpiła niezwykle rzadko spotykana reakcja uczuleniowa na środek kontrastowy. W ciągu kilku godzin doszło do znacznego pogorszenia stanu klinicznego, który po zastosowaniu niestandardowego leczenia wycofał się, nie pozostawiając neurologicznych ani innych ubytków na zdrowiu

Is Product Placement Really Worse Than Traditional Commercials? Cognitive Load and Recalling of Advertised Brands

Considering the large number of adverts inundating the average consumer every day, the marketing industry is seeking methods to reach clients in a more subtle manner than traditional marketing messages. One such tool is product placement. The article addresses issues of effectiveness of product placement in comparison to a traditional commercial. The objective of the study was to check how participants would recall the content of persuasive messages in conditions of artificially inducted cognitive load (in conditions of traditional advertisement and product placement). Two studies were conducted – a pre-study intended to assess the usefulness of the selected stimuli, and the main experiment. The experiment devoted to this question was planned using an ANOVA scheme 2 (Type of advert: traditional vs. product placement) × 2 (neutral conditions vs. cognitive load). It turned out that the commercial was better retained in neutral conditions than in conditions of cognitive load. The traditional commercial was remembered better than product placement. From the perspective of the study’s ecological validity, of importance is also comparison of retention of brands viewed in a traditional commercial in conditions of cognitive load with retention of brands in conditions of product placement without load. These comparisons indicate the superiority of product placement – brands presented in this manner were more frequently recalled by viewers

Koncepcja zdrowia i jego ochrony w świetle literatury przedmiotu = Health concept and its protections in the light of subject literature

Kozłowska Ewelina, Marzec Agnieszka, Kalinowski Paweł, Bojakowska Urszula. Koncepcja zdrowia i jego ochrony w świetle literatury przedmiotu = Health concept and its protections in the light of subject literature. Journal of Education, Health and Sport. 2016;6(9):575-585. eISSN 2391-8306. DOI 1http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.155048http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/view/3883    The journal has had 7 points in Ministry of Science and Higher Education parametric evaluation. Part B item 755 (23.12.2015).755 Journal of Education, Health and Sport eISSN 2391-8306 7© The Author (s) 2016;This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, PolandOpen Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium,provided the original author(s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License(http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited.This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercialuse, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited.The authors declare that there is no conflict of interests regarding the publication of this paper.Received: 05.08.2016. Revised 25.08.2016. Accepted: 21.09.2016.   Koncepcja zdrowia i jego ochronyw świetle literatury przedmiotu Health concept and its protections in the light of subject literature Ewelina Kozłowska1, Agnieszka Marzec2, Paweł Kalinowski1, Urszula Bojakowska1 1Samodzielna Pracownia Epidemiologii, Uniwersytet Medyczny w Lublinie 2Zakład Dietetyki Klinicznej, Uniwersytet Medyczny w Lublinie    Streszczenie Na przestrzeni lat powstawały liczne koncepcje zdrowia i jego ochrony. Ulegają one ewolucji przede wszystkim w konsekwencji rozwoju nauki i rozszerzania podejść do  otaczającej rzeczywistości. Celem pracy jest przedstawienie ewolucji pojęcia zdrowia oraz teorii uwarunkowań stanu zdrowia formułowanych na przestrzeni wieków. Wielość definicji ukazuje ewolucję jako proces kształtujący rozumienie zdrowia, a co za tym idzie działań podejmowanych na rzecz jego ochrony. Przyjęta koncepcja i specyfika zidentyfikowanych grup czynników wpływa na cele i przyjmowane strategie umacniania potencjału zdrowotnego ludności. W pracy szczegółowo omówiono biomedyczny, psychosocjomedyczny i socjologiczny paradygmat zdrowia. Przybliżono również koncepcję stylu życia jako efektywnej drogi w zapobieganiu występowania chorób, ich rozwoju i powikłań. Słowa kluczowe: koncepcja zdrowia, paradygmat zdrowia, determinanty zdrowia, styl życia. AbstractOver the years numerous concepts of health and its protection arose. They undergo evolution above all in consequence of science development and extending approaches of surrounding reality.An aim of the work is to present the evolution of health concept and theory of health determinants formulated over the centuries. The multitude of definition shows evolution as a process that shapes understanding the health, and consequently activities undertaken for the benefit of its protection. Adopted concept and specificity of identified groups of factors affects the objectives and adopted strategies to strengthen the health potential of population.The work in detail discusses biomedical, psychosociomedical and sociological paradigm of the health. Lifestyle concept as an effective way to prevent the occurrence of diseases, their development and complications were also described. Keywords: health concept, paradigm of the health, health determinants, lifestyle