Συναίνεση του ασθενούς και ιατρική ευθύνη

Η παρούσα διπλωματική εργασία, αποτελεί μια προσπάθεια προσέγγισης των βασικών ζητημάτων της συναίνεσης του ενημερωμένου ασθενούς, που βρίσκει νομοθετικό έρεισμα στα άρθρα 11 (υποχρέωση ενημέρωσης) και 12 (συναίνεση του ενημερωμένου ασθενή) του Κώδικα Ιατρικής Δεοντολογίας (Ν. 3418/2005) καθώς και στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την βιοϊατρική (Σύμβαση Οβιέδο). Η υποχρέωση αυτή, δεν έχει απλώς ηθικοκοινωνικό ή δεοντολογικό περιεχόμενο, αλλά πολύ περισσότερο αποτελεί νομική υποχρέωση, η παράβαση της οποίας επισύρει έννομες συνέπειες. Στο πρώτο κεφάλαιο, επιχειρούμε να κάνουμε μια ιστορική αναδρομή στη σχέση ιατρού - ασθενή, εκκινώντας από την ιπποκρατική εποχή όπου ίσχυε το πατερναλιστικό πρότυπο της ιατρικής, με βάση το οποίο ο ιατρός αποτελούσε το πλέον αρμόδιο πρόσωπο να αποφαίνεται για τα ζητήματα υγείας του ασθενούς, ενώ ο τελευταίος είχε μονάχα την ελευθερία επιλογής του ιατρού, καταλήγοντας μέσω της σταδιακής νομοθετικής ρύθμισης της σχέσης αυτής στην ψήφιση του Κώδικα Ιατρικής Δεοντολογίας. Περαιτέρω, αναπτύσσονται οι εισαγωγικές παρατηρήσεις μας αναφορικά με την έννοια της ιατρικής ευθύνης, η οποία διακρίνεται σε αστική, ποινική και πειθαρχική, ενώ παράλληλα αναλύονται οι τρεις βασικές πηγές θεμελίωσης της αστικής ευθύνης του ιατρού, ήτοι η σύμβαση ιατρικής αγωγής, η αυθαίρετη ιατρική πράξη και το ιατρικό σφάλμα. Στο δεύτερο κεφάλαιο, αναλύεται η θεσπισμένη στο άρθρο 11 του Κώδικα Ιατρικής Δεοντολογίας, υποχρέωση που υπέχει ο ιατρός να ενημερώσει τον ασθενή, πριν από τη διενέργεια της ιατρικής πράξης, για την κατάσταση της υγείας του, για τις επιπλοκές που μπορεί να έχει η επέμβαση, τους κινδύνους που ελλοχεύει, τις συνέπειες για την υγεία του, τις εναλλακτικές θεραπευτικές μεθόδους. Η υποχρέωση της ενημέρωσης του ασθενούς αποτελεί προϋπόθεση του κύρους της συναίνεσής του. Γι’ αυτό άλλωστε γίνεται λόγος για «ενημερωμένη συναίνεση του ασθενή». Στο τρίτο κεφάλαιο, εξετάζουμε την συναίνεση του ενημερωμένου ασθενούς, ως αυτή προβλέπεται στο άρθρο 12 του Κώδικα Ιατρικής Δεοντολογίας. Αναφερόμαστε συγκεκριμένα στις προϋποθέσεις του κύρους της συναίνεσης του ασθενούς στις ιατρικές πράξεις καθώς και τα ειδικότερα προβλήματα που ανακύπτουν στην περίπτωση της συναίνεσης των δικαιοπρακτικά ανίκανων ασθενών, όπως η περίπτωση των ανηλίκων και η περίπτωση των δικαιοπρακτικά ανίκανων ενηλίκων ασθενών (είτε αυτοί τελούν σε καθεστώς δικαστικής συμπαράστασης, είτε όχι, είτε βρίσκονται σε παροδική ανικανότητα να συναινέσουν, όπως οι ασθενείς που είναι αναίσθητοι ή βρίσκονται σε κατάσταση μέθης). Περαιτέρω, γίνεται αναφορά στις περιπτώσεις της θεμιτής και νόμιμης αυτόγνωμης (χωρίς τη συναίνεση του ασθενούς) ιατρικής επέμβασης, ήτοι στις εξαιρέσεις του κανόνα της ενημερωμένης συναίνεσης, που προβλέπονται ρητώς στην παράγραφο 3 του άρθρου 12 του Κώδικα Ιατρικής Δεοντολογίας. Στη συνέχεια της εργασίας, αναφερόμαστε στην προβληματική της εικαζόμενης συναίνεσης του ασθενούς, καθώς και τις έννομες συνέπειες που έχει σε αστικό επίπεδο η αυθαίρετη – παράνομη ιατρική πράξη, ήτοι αυτή που διενεργήθηκε χωρίς προηγούμενη ενημέρωση του ασθενούς ή χωρίς επαρκή ενημέρωσή του ή χωρίς τη συναίνεσή του. Αναλύονται επομένως τα ζητήματα της αστικής ιατρικής ευθύνης σε περίπτωση παραβίασης από τον ιατρό των υποχρεώσεων πλήρους, σαφούς και κατανοητής ενημέρωσης του ασθενούς και λήψης της έγκυρης συναίνεσής του πριν από την ιατρική επέμβαση στα έννομα αγαθά της υγείας και της σωματικής του ακεραιότητας, η οποία διακρίνεται σε ενδοσυμβατική ευθύνη, αδικοπρακτική ευθύνη και στην ειδική περίπτωση της ευθύνης του παρέχοντος υπηρεσίες ως προβλέπεται στο άρθρο 8 του Ν. 2251/1994 (περί προστασίας του καταναλωτή – εν προκειμένω του αποδέκτη των παρεχόμενων ιατρικών υπηρεσιών).Patient’ s consent and medical liabilit

Ιδιωτικές οριο-θετήσεις, από την αντίθεση στην τοπολογία

Περίληψη: Η ερευνητική εργασία επιχειρεί να αναδείξει το ζήτημα των ορίων στην συσχέτιση δημόσιου – ιδιωτικού, με έμφαση στην κατοικία, ως το χωρικό αποτύπωμα της ιδιωτικής και υποκειμενικής οριο-θέτησης. Η εγκαθίδρυση της ιδιωτικότητας από τον 19ο αιώνα και μετά, συνοδεύτηκε από μία δυναμική στροφή στην εσωτερικότητα, γεγονός που οδήγησε τους στοχαστές της νεωτερικότητας να επανα-προβάλλουν την σημασία της δημόσιας, συλλογικής ζωής, έναντι της ιδιωτικής. Μολαταύτα, στον απόηχο της σύγχρονης πολυπλοκότητας, τα όρια μεταξύ των δύο εννοιών και ακόμα περισσότερο η χωρική τους υπόσταση, αναθεωρούνται και επαναδιατυπώνονται. Η πανταχού παρουσία της δημόσιας, πλέον, σφαίρας υπερβαίνει τους χωρικούς και πολωτικούς περιορισμούς. Επακόλουθα, παρεισφρέει στην ιδιωτική σφαίρα, ωθώντας την έτσι, να επιτελεί και να αναδιευθετεί συνεχώς τα όρια της. Σε μία τοπολογική ερμηνεία, δημόσιο και ιδιωτικό αλληλο-νοηματοδοτούνται συνεχώς μέσω αμοιβαίων μεταγραφών. Εξετάζοντας, λοιπόν, κανείς την κατοικία ως το προπύργιο της ιδιωτικής σφαίρας, παρατηρεί ότι τόσο η χωρική της οργάνωση όσο και η αναπαραγωγή των σχέσεων στο εσωτερικό της εμφάνιζαν ανέκαθεν πολιτικές και κοινωνικές προεκτάσεις, οι οποίες, ενώ επιδρούσαν καθοριστικά στα όριά της, παρέμειναν σε μεγάλο βαθμό αόρατες. Η πυρηνική οικογένεια και ειδικότερα η γυναίκα χρησιμοποιήθηκαν ως ρυθμιστικά εργαλεία έμμεσου κοινωνικού ελέγχου. Με παρόμοιο τρόπο, η τεχνολογία νομιμοποίησε την δημόσια παρεμβολή και επέμβαση στις ιδιωτικές υποθέσεις, διαβρώνοντας ακόμα περισσότερο σήμερα, τα διαπερατά όρια της κατοικίας. Φαίνεται, λοιπόν, ότι το δημόσιο με διάφορες εκφάνσεις πάντα ενυπήρχε στο εσωτερικό της κατοικίας υποστασιοποιώντας διαφορετικά την ιδιωτικότητα σε κάθε εποχή και κοινωνική κατάσταση. Στην σημερινή συνθήκη, σε ένα πλαίσιο γενικευμένης σύγχυσης των ορίων, η τοποθέτηση της κατοικίας σε αυτό το μεταίχμιο δημόσιου – ιδιωτικού και ο ρόλος της ως ρυθμιστή των συνδιαλλαγών τους κλονίζονται. Όσο τα όρια εξαϋλώνονται τόσο μοιάζει αναπόφευκτη η επαναδιαπραγμάτευση της σχέσης μας με το ίδιο το σπίτι, πολύ πριν αυτό γίνει πεδίο κοινωνικών αντανακλάσεων. Η κατοικία αντιμετωπίζεται πλέον, όχι ως το υλικό υπόβαθρο που απορροφά το κοινωνικοπολιτικό γίγνεσθαι αλλά ως το πρωταρχικά φαντασιωτικό κατασκεύασμα που διαμορφώνει την επιθυμία, τις σχέσεις με τον εαυτό και τον Άλλο και άρα διαπλάθει την υποκειμενικότητα πριν τον εγκοινωνισμό της.Presented on

Ελευσίνα: αστικό πεδίο θραυσματικής συνύπαρξης

Περίληψη: Για την Ελευσίνα όλες οι ιστορικές περίοδοι είναι παρούσες εντός της πόλης, καθιστώντας την έτσι ένα αρχιτεκτονικό παλίμψηστον. Κάθε ιστορική της φάση αρχαία, βιομηχανική και σύγχρονη συντίθεται από ένα σύστημα ποικίλων αρχιτεκτονικών αφηγήσεων. Το νέο εγχαράσσεται πάνω στο παλιό και η βιομηχανική γραφή διαδέχεται την αρχαία. Το σύγχρονο κείμενο εγγράφεται στο παλιό, αρχαίο και βιομηχανικό, και συνθέτει ένα θραυσματικό πεδίο πόλης με αυστηρά όρια και έντονες αντιθέσεις. Το σύγχρονο τοπίο καλείται να βρει την ταυτότητα του μέσα σε ένα πλέγμα αντιφάσεων. Η πόλη που κάποτε φάνταζε ως η γη της επαγγελίας, με υπόσχεση για ένα καλύτερο αύριο, σήμερα μοιάζει ανίκανη να διαχειριστεί τα ετερόκλητα στοιχεία που την απαρτίζουν και το πολυσύνθετο ιστορικό παρελθόν της, βυθιζόμενη έτσι σε μία ανεξέλεγκτη υποβάθμιση. Στόχος της διπλωματικής, είναι η ανάγνωση των διαφορετικών ιστορικών στρωμάτων της πόλης και η ενεργοποίησή τους ώστε αυτά να ενταχθούν ομαλά στον σύγχρονο αστικό ιστό. Η διπλωματική αυτή διερευνά τον τρόπο με το οποίο ένα αστικό κενό, προϊόν της αποβιομηχάνισης μπορεί να λειτουργήσει συνεκτικά προκειμένου να αρθρώσει τις ασυνέχειες που εμφανίζονται στην τομή βορρά νότου και διαγραμματικά εντοπίζονται στις έννοιες πόλη, αρχαιολογία, βιομηχανία, θάλασσα. Με αφορμή την ανεπάρκεια του υφιστάμενου αρχαιολογικού μουσείου και την πρόθεση για την ανέγερση νέου καθώς και την υπάρχουσα μερική πολιτιστική αξιοποίηση του βιομηχανικού συγκροτήματος, η μελέτη εστιάζει στην κατεύθυνση της πολιτιστικής κληρονομιάς ως μοχλός ανάπτυξης. Δόθηκε έμφαση στην Πλατεία Ηρώων, ως βασικό σημείου εισόδου στην πόλη και στον αρχαιολογικό χώρο, στο παλιό συγκρότημα της πρώην βιομηχανίας ‘Ελαιουργείο’ καθώς και στο ανοικτό τμήμα του παραλιακού μετώπου