Emocje negatywne w przekładzie na podstawie Świerszcza za kominem Charlesa Dickensa i jego polskich tłumaczeń

The article is devoted to a Polish translation of a famous Ch. Dickens’s Christmas story The Cricket on the Hearth (1845). The article offers a comparative analysis of the source text and its two Polish translations. A special attention was given to negative emotions and feelings, and to the differences in their renditions. The first translation was published in 1954 by M. Feldmanowa-Kreczowska and the second – in 1988 by K. Tarnowska. Translations were published at different times, which had a considerable impact on their poetics and quality. Theoretical aspects of emotional issues are shortly discussed.Artykuł jest poświęcony analizie komparatystycznej wybranych przykładów z dwóch polskich przekładów jednego z opowiadań wigilijnych Charlesa Dickensa Świerszcz za kominem (The Cricket on the Hearth). Moim celem jest zbadanie różnic w wyrażaniu uczuć i emocji, które są obecne zarówno w tekście wyjściowym, jak i wersjach docelowych, w przekładach dwóch polskich tłumaczek: M. Feldmanowej-Kreczowskiej i K. Tarnowskiej. Przekłady powstały w różnym czasie, co miało wpływ na ich jakość i poetykę. Opracowanie eksponuje te emocje, które są szczególnie obecne i częste w dzisiejszym świecie, jak lęk, ból, bojaźń czy przygnębienie. Omawiając sceny w przekładach, zamierzam się skupić na uwypukleniu różnic wyrażających emocje negatywne

„Co za małpa, proszę pana!”, czyli o „adopcji” szympansa albo nowych wymiarach starej bio-wspólnoty

The author addresses the problem of human and non-human animal relations by analyzing the course and consequences of a scientific experiment presented in Roger Fouts’ Next of Kin. Since the scholar’s testimony, being an example of primatological storytelling follows the patterns of various literary models, Waligóra examines it using the tools of literary studies. At the same time, he considers – in the context of animal studies and the animal-environmental turn – the ethical conditions of various 20th-century primate language teaching projects, including Fouts’ description of teaching sign language to the chimpanzee Washoe. In addition, he recognizes and classifies the project as a convincing exemplification of the gestural hypothesis, i.e. the primacy of gestures in the process of evolution of human linguistic ability.Autor podejmuje problem relacji człowiek–zwierzę inne niż człowiek, analizując przebieg oraz konsekwencje eksperymentu naukowego zaprezentowanego w pracy Rogera Foutsa Najbliżsi krewni. Ponieważ świadectwo uczonego, będąc przykładem prymatologicznego storytellingu, realizuje wzorce rozmaitych literackich modeli, Waligóra bada je przy użyciu narzędzi literaturoznawczych. Rozważa jednocześnie – w kontekście badań z kręgu animal studies oraz zwierzęco-środowiskowego zwrotu – etyczne uwarunkowania rozmaitych dwudziestowiecznych projektów uczenia naczelnych języka, w tym przedstawiony przez Foutsa opis uczenia szympansicy Washoe języka migowego. Ponadto rozpoznaje i klasyfikuje projekt jako przekonującą egzemplifikację hipotezy gesturalnej, czyli pierwszeństwa gestów w procesie ewolucji ludzkiej zdolności językowej

Bibliografia przekładów literatury polskiej w Chorwacji w 2016 roku

Bibliografia przekładów literatury polskiej w Chorwacji w 2016 roku

Edukacja środowiskowa w katechezie szkolnej

Streszczenie nie jest dostępne

Phar.D. Jerzy Pertkiewicz and his tale of a soldier

Jerzy Pertkiewicz (1920-2018), doktor farmacji, żołnierz września 1939 i Armii Krajowej, pułkownik w stanie spoczynku, harcmistrz i Harcerz Rzeczypospolitej, Kawaler Krzyża Srebrnego Orderu Wojennego Virtuti Militari, Honorowy Obywatel Miasta Tarnowa i gminy Ryglice. Podczas okupacji Jerzy Pertkiewicz pseudonim "Drzazga" dowodził 3. drużyną strzelecką plutonu "Regina II" 16 pułku piechoty w batalionie "Barbara" Armii Krajowej (obwód tarnowski). Jesienią 1944 r., kiedy został odesłany na leczenie z powodu kontuzji, jego oddział wpadł w zasadzkę. Na miejscu zginęło 18 partyzantów, a pozostali trafili do obozu koncentracyjnego Gross-Rosen. Dr Pertkiewicz upamiętnił tragiczny koniec swojego oddziału w książce ""Regina II" pluton partyzancki batalionu "Barbara" 16 pp Armii Krajowej Ziemi Tarnowskiej. Dąbry 17 X 1944" (I wydanie: Warszawa 2015, II wydanie Kraków 2018).Jerzy Pertkiewicz (1920-2018), doctor of pharmacy, soldier of September 1939 and the Home Army [in Polish: Armia Krajowa - AK], retired colonel, scoutmaster and Scout of the Republic of Poland, Cavalier of the Virtuti Militari Silver Cross Military Order, Honorary Citizen of the City of Tarnow and the commune of Ryglice. During the occupation, Jerzy Pertkiewicz, nicknamed "Drzazga" [in English: Splinter], commanded the 3rd fire team of the "Regina II" platoon of the 16th Infantry Regiment in the "Barbara" battalion of the Home Army (AK) (Tarnow region). In the fall of 1944, when he was sent away to be treated for injury, his unit was ambushed. Eighteen guerrillas died on the spot, while the others were sent to the Gross‑Rosen concentration camp. Dr. Pertkiewicz commemorated the tragic fate of his unit in the book titled "Regina II" partisan platoon of the "Barbara" 16th Battalion of the Tarnow Land Home Army. Dąbry 17 X 1944 [in Polish: "Regina II" pluton partyzancki batalionu "Barbara" 16 pp Armii Krajowej Ziemi Tarnowskiej. Dąbry 17 X 1944] (1st edition: Warsaw 2015, 2nd edition Krakow 2018)

„Swój” i „obcy”, Polak i nie-Polak w wybranych tekstach obowiązkowych i uzupełniających podstawy programowej dla szkoły podstawowej (klasy VII–VIII)

The current core curriculum for primary school classes was the subject of many critical statements by educators and teachers. Its incompatibility with the needs and expectations of contemporary socio-cultural reality is also connected with the Polonocentric vision of the world embedded in it, based on the exclusion of what is foreign, different, what goes beyond the traditionally understood identity discourse based on the uncritical affirmation of Polishness in opposition to what is Europeanness is becoming synonymous with the idea of being open to cultural diversity and axiological pluralism. The existence of this direction of thinking is revealed in the arbitrary selection of compulsory school reading in primary schools, especially in grades 7–8. Critical analysis of this list shows a picture that embodies the aforementioned cultural tendencies, which are implemented on the educational level in the core curriculum, which is crucial for the education system. This text exemplifies these educational trends based on the analysis of the reading material to be discussed in the highest grades of primary school.Obowiązująca podstawa programowa dla klas szkoły podstawowej była przedmiotem wielu krytycznych wypowiedzi dydaktyków i nauczycieli. Jej nieprzystawalność do potrzeb i oczekiwań współczesnej rzeczywistości społeczno-kulturowej łączy się także z wpisaną w nią polonocentryczną wizją świata, opartą na wykluczeniu tego, co obce, inne, co wykracza poza tradycyjnie rozumiany dyskurs tożsamościowy bazujący na bezkrytycznej afirmacji polskości w opozycji do tego, czego synonimem staje się europejskość łączona z ideą otwarcia na kulturową różnorodność i pluralizm aksjologiczny. Istnienie tego kierunku myślenia ujawnia się w arbitralnym doborze obowiązkowej lektury szkolnej w szkole podstawowej, szczególnie w klasach VII–VIII. Z krytycznej analizy tego zestawienia wyłania się obraz urzeczywistniający wspomniane tendencje kulturowe, które wdrażane są w życie na płaszczyźnie edukacyjnej w kluczowej dla systemu edukacji podstawie programowej. Niniejszy tekst stanowi egzemplifikację tendencji edukacyjnych opartą na analizie materiału lekturowego przewidzianego do omawiania w najwyższych klasach szkoły podstawowej

Listy i książki, czyli o pisaniu i (nie)czytaniu w Tajfunie Josepha Conrada

Tajfun należy do tych utworów Conrada, które najczęściej doświadczały zmiennej opinii krytyków. [...] Wczesne odczytania Tajfunu niewątpliwie pozostawały w kręgu realistycznej perspektywy i koncentrowały się na heroicznej walce kapitana statku Nan Shan z żywiołem. Jednak Conrad w Przedmowie autora, dołączonej do opowiadania po kilkunastu latach, sugerował nie tylko dosłowną interpretację utworu, ale i symboliczną. [fragm. tekstu

Sposób rozumienia czasu przez gimnazjalistów lubelskich

The purpose of this article is to present a way of understanding the time by junior high school students. The basis of the research are the surveys of 15-year-olds from Lublin regarding the title issue. The paper is divided into three parts – I start with the approximation of such notions as understanding and time, based on the literature of philosophy, pedagogy, psychology, linguistics. Respondents generally have negative associations with the category discussed in the paper, are aware of time’s transience and evanescence, which is reflected in definitions created by them. The last part is a presentation of an in-depth understanding of time. Here, I analyze essays on the subject: Time flows independently of us, but the way it is managed depends on every human being. Students mainly refer to their personal experiences and thoughts, arguments regarding  iterature constitute a decided minority.Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie sposobu rozumienia czasu przez młodzież gimnazjalną. Podstawę badań stanowią wypowiedzi ankietowe lubelskich piętnastolatków dotyczące tytułowego zagadnienia. Pracę dzielę na trzy części – rozpoczynam od przybliżenia pojęć: rozumienie oraz czas, opierając się na literaturze z zakresu filozofii, pedagogiki, psychologii, językoznawstwa. W części centralnej stwierdzam, iż respondenci na ogół posiadają negatywne skojarzenia z omawianą w szkicu kategorią, są świadomi jej ulotności i przemijalności, co znajduje wyraz w tworzonych przez nich – najczęściej poprawnych – definicjach. Ostatnią część stanowi przedstawienie pogłębionego rozumienia czasu. Analizuję w niej rozprawki na temat: Czas płynie niezależnie od nas, ale sposób jego zagospodarowania zależy już od każdego człowieka. Uczniowie powołują się w nich głównie na osobiste doświadczenia i przemyślenia, argumenty dotyczące literatury stanowią zdecydowaną mniejszość