Informe bibliográfico sobre Nietzsche y la música

Este artículo ofrece un informe actualizado sobre las obras y trabajos dedicados a Nietzsche y la música

«Todo enfermo es un canalla...»: Enfermedad y espíritu libre en las cartas de Nietzsche de 1875 a 1879

La vida de Nietzsche, entre 1875 y 1879, sufre cambios profundos: sale a la luz, a través de subterráneas y largas vicisitudes, la plena conciencia de su identidad filosófica, que halla expresión y forma de vida en la figura del ‘espíritu libre’. Esa identidad filosófica había quedado hasta ahora ofuscada y obstaculizada en algunos casos por la profesión filológica (con el peso del deber cotidiano de enseñar) y por la adhesión, cada vez menos convencida, a las ideologías wagnerianas y a sus éxitos. Este artículo atiende a este aspecto de la obra de Nietzsche a partir del epistolario de este período

In cammimo verso la totalitá. Esperienza personale come problema filosofico nel pensiero di Nietzsche, Benn, Warburg e Biral

Główna teza dysertacji zatytułowanej In cammino verso la totalità. Esperienza personale come problema filosofico nel pensiero di Nietzsche, Benn, Warburg e Biral, zakłada, że myśl Nietzschego, Benna, Warburga i Birala skierowana jest wobec całości. Nietzsche, Benn, Warburg i Biral deklinują całość na własny sposób: według Nietzschego całość zakłada nobilitację i udoskonalenie człowieka pojmowanego jako ciało i duch, a to uszlachetnienie wymaga totalnego przewartościowania kultury, nowożytnych moralnych, politycznych i religijnych wartości – człowiek musi stać się silniejszy; zdaniem Benna całość zakłada stworzenie doskonałej i skończonej formy poetyckiej, według Warburga całość każe myśleć o mapie całej kolektywnej pamięci ludzkości, która pozwala „dobrym Europejczykom” zdiagnozować, a w konsekwencji również wyleczyć, wewnętrzne napięcia; według Birala wreszcie, poszukiwanie całości to synonim poszukiwania szczęścia, czyli doskonałej mądrości, ponieważ, jak to zrozumiał już Platon, mędrzec to człowiek skończenie szczęśliwy, niczego mu bowiem nie brak. Pryncypium metodologiczne wykorzystane w dysertacji opiera się na adherencji aplikacyjnej do metody użytej przez każdego myśliciela w jego własnych badaniach. Tak oto, kiedy poddawano analizie myśl Nietzschego, Warburga, Benna i Birala, założeniem pracy było ustanowienie dialogu z tekstami autorów. Praca starała się odpowiedzieć na pytania, które Nietzsche postawił w swoich aforyzmach i fragmentach wydanych pośmiertnie, posługując się badaniem genealogicznym użytych przez niego pojęć. Tą właśnie drogą przywiedziono doktrynę Nietzschego do jego woli mocy, przystosowując zatem do jego myśli metodę genealogiczną, której Nietzsche używał do analizy prawd innych filozofów i legislatorów wartości. Taki punkt wyjścia umożliwił wyjaśnienie filozofii Nietzschego „od wewnątrz”, bez konieczności mierzenia się z nią w sposób obiektywny (w znaczeniu przedmiotu badania oddzielonego od elementu osobowego filozofa, od jego doświadczeń, jak również od doświadczeń samego badacza). Również dialog z innymi badanymi myślicielami prowadzony był przy użyciu metody adherencji aplikacyjnej do metod przez nich wypracowanych i używanych. Tak oto konfrontacja z Aby Warburgiem zakładała korzystanie z filologii metamorfozy symboli. Dzięki tej metodzie poddany analizie został symbol węża i rola, jaką spełniał on w myśli Warburga i Nietzschego. W dialogu z Alessandro Biralem posłużyłiśmy się metodą historii pojęć (Begriffsgeschichte), którą Biral przejął od historyka Otto Brunnera. Zdaniem Birala nasze pojęcia, poprzez które orientujemy się w świecie praktycznym i w sferze myśli, kształtowały się historycznie, dlatego też pełne ich zrozumienie wymaga historycznego badania semantycznych stratyfikacji, z których każde pojęcie jest złożone. Metoda ta jest szczególnie przydatna w zrozumieniu tych starożytnych pojęć, których sens przewartościowała nowożytność, jak na przykład „cnota”, „polityka”, „głosowanie”. Podsumowując, można powiedzieć, że ogólna metoda badawcza to dialog genealogiczny. Składa się ona z interrogacji tekstów oraz pojęć w nich zawartych, poprzez genealogiczne badanie psycho-historycznych powodów, na których opierają się pojęcie użyte przez Nietzschego, Benna, Warburga i Birala. Praca odsyła do pytania o to, jak można poszukiwać różnie deklinowanej całości oraz, w jaki sposób można ją ewentualnie osiągnąć. Nowożytna nauka i nowożytna filozofia zakładają, że poszukiwanie prawdy równa się wzięciu w nawias osobistych doświadczeń: prawda, począwszy od Kartezjusza, jest zawsze obiektywna i powszechna, a zatem wszystko to, co odsyła do sfery osobistej (namiętności, pasje, doświadczenia życiowe) jest przeszkodą w odnalezieniu prawdy powszechnej. Inaczej mówiąc, to czysty rozum odnajduje prawdę. Rozum, który jest zanieczyszczony tym, co osobiste, jako że każda jednostka jest różna od innych, a jej prawda jest zawsze częściowa, jest opinią. Prawda nowożytna jest bezosobowa. Zdaniem czterech myślicieli , których refleksje zostały poddane analizie w niniejszej pracy, powszechna prawda nie istnieje. Jest tylko projekcją szczegółowych prawd. Prawda bezosobowa jest dla Nietzschego nie tylko nieistniejąca, ale również szkodliwa, ponieważ, zakładając własną absolutność, uniemożliwia poszukiwanie prawd, które uszlachetniają konkretny typ ludzki. Jedyną prawdą, do której człowiek może mieć dostęp, jest prawda osobista, a więc perspektywiczna. Nie wszyscy ludzie, żeby żyć lepiej, potrzebują tej samej prawdy. Ludzie bowiem nie są tacy sami. Co więcej, człowiek nie może się nigdy odseparować od tego, co mu przynależy, co go konstytuuje jako istotę żyjącą. Człowiek nie może się oddzielić od swoich doświadczeń osobistych. Tak więc prawda, jaką wyraża filozof, jest częścią jego osobistych doświadczeń i na nich się opiera: prawda nie jest celem, ale środkiem, warunkiem, narzędziem, które służy myślicielowi do uszlachetnienia własnego „ja” i do życia w sposób pełniejszy. Z jednej strony zatem prawda filozoficzna jest ugruntowana w całości osobistych doświadczeń i powinna być z nimi połączona. Z drugiej zaś, całości sensu, radości i prawdy nie można osiągnąć dzięki nowożytnej metodzie brania w nawias, usuwania osobistego składnika. Prawda jest „stronnicza”, ma swoje podziemne powody, a ich ujawnienie pozwala nam zrozumieć sens prawdy, czyli powody psycho-historyczne, dla których dany typ ludzki musiał i chciał widzieć świat w sposób, który odpowiadał strukturze jego duszy i sile jego instynktów. W celu udowodnienia głównej tezy dysertacji, analizie poddane zostały następujące zagadnienia: Nietzscheańska genealogia, Nietzscheańska krytyka moralności, przewartościowanie pojęcia cnoty, Nietzscheański makiawelizm, krytyka Benna względem propozycji pedagogicznych wypracowanych przez Nietzschego oraz relacji z nihilizmem, wiedza o kulturze Warburga jako nowa, interdyscyplinarna droga do zrozumienia i leczenia napięć obecnych w europejskiej duszy, Biraliańskie wyjaśnienie nowożytnej polityki i jego powrót do starożytnych pojęć cnoty i władzy, jak również Nietzscheańskie pojęcie odkupienia pojmowane jako tragiczny, nieskończony proces kroczenia w stronę całości.The main thesis of the dissertation titled In cammino verso la totalità. Esperienza personale come problema filosofico nel pensiero di Nietzsche, Benn, Warburg e Biral, is that Nietzsche, Benn, Warburg and Biral's thought is directed towards totality. Nietzsche, Benn, Warburg and Biral decline totality each in their own way. According to Nietzsche, the totality implies man's ennoblement and perfection; man is here intended as the unity of body and spirit and his ennoblement requires a complete cultural transvaluation, as well as a transvaluation of modern moral, political and religious values – that is to say, man has to become stronger. According to Benn, the totality implies the creation of the perfect and accomplished poetical form. According to Warburg, the totality requires the elaboration of mankind's collective memory map, which shall allow „the good European” to diagnose and therefore to take care of his inner tensions. According to Biral, finally, the research of totality is synonymous with the research of happiness, thus of perfect wisdom, because, as already Plato meant it, the wise man, having nothing to desire, is the only one who is perfectly happy. The methodological principle of the dissertation is based on the applicative adherence to the method used by each thinker in his own investigations. Therefore, when we have studied Nietzsche, Warburg, Benn and Biral's thought, we have tried to create a dialogue with their texts. The work answers to questions left by Nietzsche in aphorisms and fragments by the genealogical research of concepts he made use of. Thus we have traced back Nietzsche's doctrines to his will to power and we applied to his thinking the genealogical method, which Nietzsche developed in order to analyze others philosophers and value-legislators truths. The method allows to explain Nietzsche's philosophy “from the inside” and permits to exclude an objective confrontation with it (that is to say, a confrontation with an object separated from philosopher's personal element, from his experiences, as well as from the researcher's ones). The dialogue with other thinkers was also based on the adherent application of methods they elaborated and applied. The confrontation with Aby Warburg implied the use of the philology of symbol-metamorphoses. Thanks to this method we analyzed the serpent symbol and the role it fulfilled within Nietzsche and Warburg's thought. While interacting with Alessandro Biral we used the history of concepts (Begriffsgeschichte) method. Biral learned this method from the historian Otto Brunner. According to Biral, our concepts, by which we orientate ourselves in both practical and theoretical world, have historically become. In order to comprehend them, a historical research of semantic stratification each concept is built of is needed. This method is particularly useful in order to understand the ancient concepts which meaning the modernity has transvaluated, as for instance “virtue”, “politics”, “voting”. To sum up, we can say that the general method is a genealogical dialogue. This method is composed of textual and conceptual interrogation which is made through psycho-historical research of motives from which Nietzsche, Benn, Warburg and Biral's concepts originated. The dissertation answers the question concerning the possibility of searching for and eventually achieving the totality. According to modern science and to modern philosophy, the searching for truth implies a suspension of personal experiences: from Descrates onwards, the truth is always objective and universal and all that refers to individual sphere (instincts, passions, life experiences) hinders the finding of the universal truth. In other words, only the pure reason finds out the truth. This means that each individual differs from other and that each individual truth is always partial, that is to say it is an opinion. The modern truth is impersonal. According to four thinkers whose reflection is here analyzed, an universal truth does not exist. According to Nietzsche, the impersonal truth non only does not exist, but it is dangerous because, being thought as absolute, makes impossible the research of the individual truth which ennobles a specific type of man. The only truth we have access to is an individual one, that is to say a perspective one. Not everybody, in order to live better, needs the same truth. Men are not equal. Furthermore, man can never separate himself from what belongs to him and constitutes him as a living person. Man cannot separate himself from his own personal experiences. For that reason the truth expressed by a philosopher is part of his personal experiences and is built on them: the truth is not a goal, but rather a mean, a condition, an instrument that helps the thinker to ennoble his self and to live more fully. On the one hand the philosophical truth is rooted in the totality of personal experiences of the philosopher and has to be linked to them. On the other hand, the totality of sense, happiness and truth, is not to be obtained thanks to the modern method of suspension of the personal element. Truth is “sided”, it has its own underground motives. To reveal them is to understand the sense of a truth, that is to say the psycho-historical motives that forced a certain type of man to see the world correspondingly to the structure of his soul and to the power of his instincts. In order to prove the main theses of the dissertation, we have analyzed the following topics: Nietzsche's genealogy, Nietzsche' criticism of morality and the transvaluation of the concept of virtue, Nietzsche's politics as Machiavellianism, Benn's criticism of Nietzsche's pedagogical argumentation and the relationship with nihilism, Warburg's science of culture as a new, interdisciplinary way of understanding and healing the tensions present in European soul, Biral's explanation of modern politics and the urgency of the return to the ancient concepts of virtue and government and, finally, Nietzsche's concept of redemption seen as a tragical, incomplete process of stepping towards totality

A recepção da obra de Friedrich Nietzsche na vida intelectual portuguesa : 1892-1939

A dissertação apresentada tem como objectivo historiar descritiva e valorativamente a recepção da obra de Nietzsche em Portugal ao longo de quarenta e oito anos (1892-1939), respondendo às perguntas quem, como e porquê se interessou por ela. A resposta privilegia determinados núcleos culturais e seus representantes. A temática dos cinco capítulos é a seguinte: Capítulo I - Primeiros ecos de recepção. Capítulo II- A Renascença Portuguesa e a revista A Águia. Capítulo III - Novas leituras no contexto da I Guerra Mundial e da ascensão do nacional-socialismo. Capítulo IV - Os Seareiros. Capítulo V - Os Modernistas