Dialog z Hijikatą Tatsumim i jego Ankoku butō – polsko-japoński projekt Kantor_Tropy: Collage i poszukiwanie rizomatycznej strategii choreograficznej

In this article I want to outline and analyse chosen elements of the artistic project entitled Kantor_Traces: Collage. In my discussion I focus mainly on the rehearsal process, in which we made use of Hijikata’s “notational butō” method for developing movement material and juxtaposed his main concepts with our own choreographic approaches. Using hijikatian tools in a critical manner and with a proper discursive approach enabled us to recognise the cultural specificity and originating impulses of Ankoku butō and Hijikata’s concept of body-in-crisis and “notational butō”. It also led us towards developing a kind of “rhizome-choreographic-strategy”, which I define and analyse in my article taking as a theoretical point of reference Deleuze and Guattari’s writings on the rhizome and Petra Kuppers’ essay entitled – Butō Rhizome. I argue that “rhizome-choreographic-strategy” – being a corporeal practice combined with intellectual research – enables bringing Hijikata’s legacy into the 21st century transcultural performative practice.Udostępnienie publikacji Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego finansowane w ramach projektu „Doskonałość naukowa kluczem do doskonałości kształcenia”. Projekt realizowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój; nr umowy: POWER.03.05.00-00-Z092/17-00

Mapa jako optyka

Tradycja i praktyka zarówno stricte kartograficznego odwzorowania realiów, jak i opracowa- nych na gruncie nauk humanistycznych i społecznych technik odzwierciedlania topografii sytu- ują mapę w centrum dyskursu. W niniejszych rozważaniach potraktowano mapę jako pojemną optykę interpretacyjną rozciągającą się od obiektywnego rzutowania sytuacji przestrzennej na płaszczyznę wedle określonych reguł do krytycznej narracji humanistycznej, wręcz zakładającej nieobojętność recepcji i dokumentowania. Mapa jako optyka oscyluje między obiektywizującą diagnozą kartometryczną a personalizującą konstatacją intencjonalną. W obydwu scenariuszach chodzi o dotarcie do prawdy (prawdopodobieństwa), do odnotowania zmian gradientu cech, do stwierdzenia różnic i podobieństw. Zarówno w jednym, jak i drugim przypadku ważne staje się wyrażenie regularności oraz idiomatyczności świata. Refleksję nad mapowaniem czysto kartograficznym (zmierzającym ku klasyfikacji) i humanistycznym (zwróconym raczej ku kon- ceptualizacji i problematyzacji) rozpisano jako próbę odpowiedzi na trzy pytania: po co? jak / w jaki sposób? kto / dla kogo? Jednym z wniosków jest stwierdzenie, że mapa stanowi dla człowieka istotne medium epistemologiczne i świadectwo ontologiczne

The Philomath Sense of Place: Fragments of Geobiographies of Michał Rukiewicz and Adam Mickiewicz

The article discusses the relationships with places formed by two writers: Adam Mickiewicz and a forgotten Philomath from the region of Podlasie – Michał Rukiewicz. The author uses the methodologies developed within geopoetics and humanist geography to discover how the biography is related to a specific physical place and to demonstrate how the two writers shaped their geobiographies. Rukiewicz left his mark on the places with activism within local communities; Mickiewicz textualized them in artistic gesture. The Philomath from Podlasie was happy to give himself to his nation but the Lithuanian poet spoke more through emotion and faith.magda_dudziń[email protected] Dudzińska, absolwentka filologii polskiej na Uniwersytecie w Białymstoku, doktorantka na Wydziale Filologicznym UwB. Interesuje się nowym regionalizmem, historią Podlasia, recepcją literatury. Przygotowuje rozprawę doktorską z geobiografii filomatów związanych z Podlasiem.Wydział Filologiczny, Uniwersytet w BiałymstokuBorowczyk Jerzy (2003), Rekonstrukcja procesu filomatów i filaretów 1823–1824, Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.Borowczyk Jerzy (2014), Zesłane pokolenie: filomaci w Rosji (1824–1870), Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.Bukczyn Siemion (1982), Echo pod Białymstokiem, przeł. A. Drawicz, Olsztyn: Wydawnictwo Pojezierze.Czermińska Małgorzata (2011), Miejsca autobiograficzne. Propozycja w ramach geopoetyki, „Teksty Drugie”, nr 5, s. 183–200.Czubek Jan [oprac.] (1913), Korespondencja filomatów, Kraków: Akademia Umiejętności i Towarzystwa dla Popierania Wydawnictw Akademii.Czubek Jan [oprac.] (1922), Poezja filomatów, t. 1, Warszawa: Akademia Umiejętności i Towarzystwa dla Popierania Wydawnictw Akademii.Dajnowski Maciej (2016), Mapy literackie – kłącze, fałdy i „efekt przedpokoju”, „Białostockie Studia Literaturoznawcze”, nr 8, s. 23–31.Dernałowicz Maria, Kostenicz Ksenia, Makowiecka Zofia (1957), Kronika życia i twórczości Mickiewicza. Lata 1798–1824, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.Domańska Ewa (2012), Epistemologie pograniczy, w: Na pograniczach literatury, red. J. Fazan, K. Zajas, Kraków: Universitas.Domańska Ewa (2014), Historia ratownicza, „Teksty Drugie”, nr 5, 12–26.Dunajówna Maria (1935), Filomaci na prowincji, Wilno: Polska Drukarnia Nakładowa „Lux”.Dąbrowicz Elżbieta, Lul Marcin, Sawicka-Mierzyńska Katarzyna, Zawadzka Danuta [red.] (2015), Georomantyzm. Literatura, miejsce, środowisko Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.Kaczmarek Jacek (2004), Geobiografia – historie życia a studia nad migracjami, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica”, nr 5, s. 47–57.Konończuk Elżbieta (2011), Mapa w interdyscyplinarnym dialogu geografii, historii i literatury, „Teksty Drugie”, nr 5, s. 255–264.Konończuk Elżbieta, Nofikow Ewa, Sidoruk Elżbieta [red.] (2014), Geografia i metafora, Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.Mickiewicz Adam (1955), Dzieła, t. 14, Warszawa: Czytelnik.Mickiewicz Adam (1955), Listy, cz. 1, Warszawa: Czytelnik.Mickiewicz Adam (1955), Wiersze, Warszawa: Czytelnik.Niewiński Stanisław (2014), Pokój cieniom. Ziemi Juchnowieckiej historie nieokrzyczane, Juchnowiec Kościelny: Stanisław Niewiński, ZNAKI Projektowanie Wydawnictw Drukowanych.Rukiewicz Michał (1922), Wspomnienie, w: Poezje filomatów, t. 2, oprac. J. Czubek, Warszawa: Akademia Umiejętności i Towarzystwa dla Popierania Wydawnictw Akademii.Rybicka Elżbieta (2014), Geopoetyka. Przestrzeń i miejsce we współczesnych teoriach i praktykach literackich, Kraków: Universitas.Rzepczyński Sławomir (2007), Projekt „innego” biografizmu, „Słupskie Prace Filologiczne”, nr 5, s. 171–176.Škrabec Simona (2013), Geografia wyobrażona. Koncepcja Europy Środkowej w XX wieku, Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury.Sudolski Zbigniew (1995), Mickiewicz: opowieść biograficzna, Warszawa: Ancher.Trynkowski Jan (2002), Gimnazjum. Z dziejów Gimnazjum Białostockiego, Białystok: Polskie Towarzystwo Historyczne.Tuan, Yi-Fu (1987), Przestrzeń i miejsce, przeł. A. Morawińska, wstęp K. Wojciechowski, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.Witkowska Alina (1962), Rówieśnicy Mickiewicza. Życiorys jednego pokolenia, Warszawa: Oficyna Wydawnicza Rytm.Wróbel Wiesław (2016), Białostockie ślady Michała Rukiewicza, http://www.naszahistoria.pl/artykuly/a/bialostockie-slady-michala-rukiewicza,9412089.Wróbel Wiesław (2016), Od Karola Zabłockiego do Michela Kona, http://www.poranny.pl/album-bialostocki/a/od-karola-zablockiego-do-michela-kona,9454915/.Zan Tomasz (1916), Teoria promionków i majówki Promienistych, w: Promieniści – filomaci – filareci, oprac. H. Mościcki, Warszawa: Gebethner i Wolff, s. 47–52.Zawadzka Danuta (2000), Pokolenie klęski 1812 roku. O Antonim Malczewskim i odludkach, Warszawa: Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk.Zawadzka Danuta (2014), Krajobraz, mapa, pejzaż – powinowactwa romantyczne, w: Geografia i metafora, red. E. Konończuk, E. Nofikow i E. Sidoruk, Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.Zawadzka Danuta (2017), Białystok, w: Atlas Polskiego Romantyzmu, Nowa Panorama Literatury Polskiej, http://nplp.pl/artykul/bialystok-2/.Litewskie państwowe Archiwum Historyczne w Wilnie, f. 604, op. 58, d. 15, nr 26.Litewskie państwowe Archiwum Historyczne w Wilnie, f. 604, op. 58, d. 17, nr 72.13658