Znaczenie niestabilnej szyjnej blaszki miażdżycowej w ocenie ryzyka udaru mózgu - aktualny stan wiedzy

The aim of the publication was to present the current knowledge regarding the carotid plaque stability. Authors described the present indications for carotid endarterectomy and the results of surgical treatment of carotid arteries. They pointed out the fact, that the majority of patients with neurologic symptoms has mild or moderate carotid stenosis, which currently is contraindication for carotid surgery. They also presented a variety of aspects directly linked to carotid plaque stability, which may have a major impact in reassessment of surgical indications for carotid surgery. This may probably represent an element of continuous degenerative and reparative processes, that occur in the plaque leading to plaque rupture or vascular remodeling. The authors suggest that morphological analysis of the carotid plaque may become one of the major criteria among the other indications for carotid surgery.Celem pracy było przedstawienie aktualnego stanu wiedzy na temat stabilności blaszki miażdżycowej. Autorzy opisali aktualnie obowiązujące wskazania do endarteriektomii tętnicy szyjnej, przedstawiając jednocześnie wyniki leczenia. Zwrócili uwagę na problem wynikający z faktu, iż większość chorych z objawami neurologicznymi posiada zwężenie tętnicy szyjnej wewnętrznej nie kwalifikujące się według aktualnie obowiązujących wskazań do zabiegu operacyjnego. Przedstawiono różnorodność aspektów związanych z procesami stabilności szyjnej blaszki miażdżycowej, co może mieć wpływ na zmianę kryteriów kwalifikacji chorych do operacji endarteriektomii tętnicy szyjnej w przyszłości. Przedstawiając aktualny stan wiedzy dotyczący stabilności struktury blaszki szyjnej, autorzy sugerują, że opisywane procesy zmian w blaszce i ich powikłania mogą być elementem ciągłych procesów zachodzących w blaszce. Ich przebieg nie musi nieodwracalnie prowadzić do degradacji struktury blaszki. Na równi z tymi działaniami zachodzą też procesy gojenia prowadzące do przebudowy naczynia. Należy przypuszczać, że ocena morfologiczna blaszki miażdżycowej stanie się jednym z podstawowych kryteriów w ocenie wskazań do zabiegu endarteriektomii tętnicy szyjnej

Niestabilność blaszki miażdżycowej w objawowych zwężeniach tętnic szyjnych

Background. The currently accepted criteria for carotid endarterectomy are closely related to the severity of carotid artery stenosis, combined with the presence or absence of neurological symptoms. Recently, it has been advocated, that some of the atheromatous lesions not necessarily qualified for surgery may be unstable, thus leading to increased incidence of neurological symptoms. The aim of the study was to determine the relationship between the morphology of the carotid plaque and the risk of increased microembolism during the carotid endarterectomy. Material and methods. Fifty-two patients were evaluated, while being treated for internal carotid artery stenosis. Among this cohort, 56 endarterectomies were performed (4 patients had bilateral carotid endarterectomies in the period of evaluation. The following data were taken into analysis during this study: the degree of carotid stenosis, morphology of the carotid plaque (GSM); during the surgery, the following elements of blood flow in the medial cerebral artery (MCA) were registered - microembolism, Vav, Vmax and PI. All these parameters were registered using a transcranial Doppler (TCD). The periods of observations were divided into 3 stages (stage I - dissection of arteries, stage II - clamping time, and stage III - after the release of the clamps). Results. The comparative results of the analysis revealed that in the first group of patients with hipoechogenic, "soft" plaques (GSM < 50) there was a significant increase in the amount of microemboli released during stage I of the operation, than in the II group having hiperechogenic plaques (GSM > 50) - p = 0.002. Also, the cumulated amount of microemboli during all the stages of the operation was significantly higher in group I (p = 0.005). Conclusions. There is a direct relationship between the carotid plaque echogenicity and the perioperative morbidity related to the amount of microembolism. The results of the study suggest correlation between the plaque morphology and its stability, indicating the necessity for further investigation.Wstęp. Aktualnie obowiązujące kryteria operacji miażdżycowego zwężenia tętnic szyjnych oparto na ocenie stopnia zwężenia oraz na stwierdzeniu obecności lub braku towarzyszących objawów neurologicznych. Ostatnio zwraca się uwagę, że niektóre zmiany mogą mieć charakter niestabilny, przyczyniając się do częstszego występowania objawów neurologicznych. Celem pracy była ocena zależności pomiędzy ultrasonograficznym charakterem morfologicznym blaszki szyjnej a zwiększonym ryzykiem mikrozatorowości w trakcie endarteriektomii tętnicy szyjnej wewnętrznej. Materiał i metody. Ocenie poddano 52 chorych leczonych z powodu objawowego zwężenia tętnicy szyjnej wewnętrznej, u których wykonano 56 endarteriektomii tętnic szyjnych (4 osoby operowano z powodu obustronnego zwężenia tętnic szyjnych). Oceniano stopień zwężenia oraz morfologiczny charakter zmiany miażdżycowej (GSM). W trakcie zabiegu u wszystkich chorych monitorowano przepływ w tętnicy środkowej mózgu (TCD), rejestrując zjawisko mikrozatorowości oraz Vśr, Vmax i PI. Okres obserwacji podzielono na 3 etapy (I - przed klemowaniem tętnic szyjnych, II - klemowanie, III - po zdjęciu klemów). Wyniki. W analizie porównawczej obrazu wykazano, że w grupie I - u chorych ze zmianami o charakterze "miękkim", hipoechogenicznym (GSM < 50) - dochodzi do zdecydowanie większego uwalniania materiału mikroembolizacyjnego niż w grupie II - u pacjentów ze zmianami o charakterze hiperechogenicznym (GSM > 50). Również łączna liczba zatorów podczas całego zabiegu była większa w grupie I (p = 0,005). Stwierdzono także, że w miarę wzrostu echogeniczności zmniejsza się ilość uwalnianego materiału zatorowego (p = 0,003). Wnioski. Istnieje bezpośrednia zależność pomiędzy echogenicznością zmiany miażdżycowej a stopniem ryzyka okołooperacyjnego związanego z uwalnianiem materiału zatorowego. Wyniki te wskazują na związek pomiędzy morfologicznym obrazem blaszki a jej stabilnością i sugerują zasadność dalszych badań

Internal carotid artery perforation during the surgical treatment of a heamodynamically significant and symptomatic kinking &#8212; a case report

Powszechnie uważa się, że wskazaniem do leczenia operacyjnego wydłużenia tętnicy szyjnej wewnętrznej jest jej istotne hemodynamicznie objawowe zagięcie kątowe. Bezpieczeństwo i korzyści leczenia operacyjnego tych wad są porównywalne do operacji udrożnienia tętnic szyjnych z powodu zmian miażdżycowych. W pracy przedstawiono przypadek korekcji wady tętnicy szyjnej wewnętrznej u pacjenta, u którego występowała nietolerancja na przerwanie przepływu przez tętnice podczas jej zaciśnięcia. Podczas próby założenia czasowego przepływu doszło do przedziurawienia tętnicy szyjnej wewnętrznej w &#8222;niewygodnym&#8221; technicznie miejscu, co zmusiło operatorów do zmiany planowanego zabiegu. Operacja zakończyła się powodzeniem.It is widely accepted that surgery is the treatment of choice for a symptomatic and haemodynamically significant carotid artery kinking. The safety and benefit of surgical correction of these lesions is comparable to the surgical treatment of carotid atherosclerotic lesions. In this paper, authors present a case report of a patient undergoing surgical treatment of carotid kinking with a complete intolerance to carotid clamping (resulting in insufficient cerebral blood flow). During the insertion of a carotid shunt, a perforation of the internal carotid artery occurred in a very difficult site, leading to rapid change of surgical procedure. The operation ended with a complete success

Ultrasonographic morphology of carotid plaque and the risk of perioperative complications vs. the degree of carotid stenosis: a prospective controlled study

Wstęp. Celem pracy była analiza zależności pomiędzy stopniem zwężenia tętnicy szyjnej wewnętrznej a morfologicznym obrazem blaszki szyjnej, a także stwierdzenie, czy wraz ze wzrostem stopnia zwężenia zmian wzrasta ryzyko wystąpienia powikłań okołooperacyjnych. Materiał i metody. Badaniem objęto 97 chorych leczonych w Klinice Chirurgii Naczyniowej i Angiologii w latach 2002&#8211;2003. Analizowano obraz ultrasonograficzny blaszki szyjnej. Do analizy użyto techniki szczegółowej oceny rozkładu zmian w skali szarości uzyskanych obrazów. Zmiany następnie oceniano śródoperacyjnie (ocena wizualna blaszki w trakcie endarteriektomii) i porównano z wynikiem badania histopatologicznego. Chorych monitorowano w trakcie zabiegu metodą dopplerowską przezczaszkową (TCD). Pooperacyjnie, we wszystkich wskazanych przypadkach wykonywano tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny w celu potwierdzenia lub wykluczenia wystąpienia powikłania. Wszystkie uzyskane dane przeanalizowano pod względem wielkości zmiany, ocenianej poprzez określenie stopnia zwężenia tętnicy szyjnej wewnętrznej. Wyniki analizowano statystycznie z zastosowaniem modelu predykcyjnego analizy wielowariantowej oraz testu Pearsona (chi2) oraz Kruskal-Willisa. Wyniki. Wykazano bardzo dobrą dokładność zastosowanej metody komputerowej analizy obrazu (szczegółowa ocena rozkładu zmian w skali szarości) i ustalono kryteria blaszki wysokiego ryzyka okołooperacyjnego (p = 0,029; OR 0,05 [95-procentowy CI]). Zgodność tej metody z oceną śródoperacyjną zmian miażdżycowych była niezwykle wysoka (p < 0,005). Nie wykazano zależności pomiędzy stopniem zwężenia a morfologicznym obrazem zmian, wiekiem chorych oraz obrazem histopatologicznym badanych blaszek. Nie stwierdzono też korelacji pomiędzy stopniem zwężenia tętnicy szyjnej wewnętrznej a ryzykiem wystąpienia powikłania okołooperacyjnego. Wnioski. Stopień zwężenia tętnicy szyjnej wewnętrznej nie koreluje ze zmianami w echogeniczności szyjnej blaszki miażdżycowej i nie stanowi niezależnego czynnika ryzyka związanego z morfologicznym charakterem blaszki szyjnej. Potwierdzono, że szczegółowa analiza rozkładu pikseli w skali szarości obrazu ultrasonograficznego blaszki jest metodą przydatną w ocenie zmian morfologicznych szyjnej blaszki miażdżycowej.Background. The aim of the study was to analyze the correlation between the degree of internal carotid artery stenosis and the carotid plaque morphology (based on US exam), and to assess whether the degree of carotid stenosis influences the risk of perioperative complications. Material and methods. the analysis included 97 patients treated with carotid endarterectomy (CEA) in the Department of Vascular Surgery and Angiology. Carotid plaque morphology was assessed by pixel distribution analysis of the acquired ultrasound pictures. The plaques were further evaluated intraoperatively and sent for histopathological examination. All patients&#8217; blood flow in the middle cerebral artery (MCA) was monitored by transcranial Doppler ultrasonography (TCD). In all necessary cases, computer tomography or nuclear magnetic resonance were performed in order to verify any suspicion of possible neurological event. The data was statistically analyzed with the application of a multivariate analysis, Pearson&#8217;s chi2 and Kruskal-Willis tests. Results. The multivariate analysis revealed an extreme accuracy of pixel distribution analysis in the US plaque morphology assessment. The criteria for high-risk plaque regarding the perioperative complications were established (p = 0.029; OR 0,05 [95% C.I]). The correlation of this method with the intraoperative plaque assessment was very high (p < 0.005). No correlation was found between the degree of carotid stenosis and the histopathological analysis or the risk of perioperative complications. Conclusions. The changes in the degree of carotid stenosis do not correlate with the changes in the echogenicity of the carotid plaque. The degree of stenosis is not therefore an independent risk factor related to carotid plaque morphology, and it may not prove to be an independent perioperative risk factor related directly to CEA at the preclamping stage. Detailed pixel distribution analysis of the grayscale proves to be of great value in the evaluation of the carotid plaque morphology

Histological and immunohistochemical features of atherosclerotic plaques retrieved from patients with restenosis after carotid endarterectomy

Wstęp. Restenoza stanowi istotny problem u chorych po operacjach miażdżycowego zwężenia tętnic szyjnych, przeprowadzonych zarówno metodą klasyczną, jak i wewnątrznaczyniową. Pomimo licznych badań patogeneza zjawiska pozostaje nadal niejasna. Celem pracy było określenie histopatologicznych i immunohistochemicznych cech pierwotnej blaszki miażdżycowej pobranej podczas endartrektomii tętnic szyjnych u pacjentów z następową restenozą w kontrolnych badaniach ultrasonograficznych. Materiał i metody. Oceniono 130 chorych operowanych z powodu miażdżycowego zwężenia tętnic szyjnych. Na podstawie wyników pooperacyjnych badań ultrasonograficznych wyodrębniono 52 chorych. Blaszki miażdżycowe oceniano histopatologicznie i barwiono metodą immunohistochemiczną przy użyciu przeciwciał mono- i poliklonalnych (DAKO) w celu określenia fenotypu komórek zapalenia, komórek mięśni gładkich i śródbłonków oraz złogów fibrynogenu i antygenów HLADPQR. Wyniki. Na podstawie badania ultrasonograficznego wykonanego w okresie 6&#8211;18 miesięcy po zabiegu chirurgicznym wyodrębniono dwie grupy chorych: z wyraźną restenozą (grupa I) i bez rozrostu neointimy (grupa II). Blaszki miażdżycowe zaawansowane, typu włóknisto-komórkowego z zakrzepami, wylewami śródblaszkowymi, przerwaniem ciągłości czapeczki, hiperplazją intimy, ogniskami martwicy oraz złogami wapnia i cholesterolu częściej występowały u pacjentów z grupy I. Ponadto w tej grupie stwierdzono statystycznie znamienny większy procentowy udział komórek mięśni gładkich (SMA+) i fibrynogenu (Fbg+) (p < 0,005). U chorych z grupy II blaszki miażdżycowe częściej były typu włóknisto-szklistego i charakteryzowały się obecnością liczniejszych makrofagów (Mac 387+) (p = 0,007). Nacieki zapalne złożone głównie z limfocytów T (CD3+, OPD4+) oraz komórek tucznych (tryptaza komórek tucznych +), limfocytów T (CD8+) oraz limfocytów B (CD20+) nieco częściej występowały w grupie I. Wnioski. Chociaż klasyczne czynniki ryzyka miażdżycy nie odgrywają roli w powstawaniu restenozy, badania histopatologiczne i immunohistochemiczne (SMA, Fbg, Mac 387) pierwotnych blaszek miażdżycowych mogą być pomocne w wyodrębnieniu pacjentów, u których występuje ryzyko pooperacyjnej restenozy tętnic szyjnych.Background. Restenosis is an important issue after classic and endovascular revascularization of atherosclerotic carotid arteries. Pathogenesis of this phenomenon remains unclear and unsolved. The aim of this study was to evaluate the histopathological and immunohistochemical features of atherosclerotic plaques retrieved at carotid endatrerectomy in patients who developed restenosis at ultrasound follow-up. Material and methods. One hundred thirty patients operated because of atherosclerotic carotid artery stenosis were evaluated. On the base of postoperative ultrasound examinations 52 patients were qualified for this study. Atherosclerotic plaques were investigated histopathologically and with immunohistochemical methods with monoclonal and polyclonal antibodies (DAKO) to define the phenotype of inflammatory, smooth muscle and endothelial cells as well as fibrinogen deposits and HLADPQR antigens. Results. By means of the ultrasonography, in a period of 6&#8211;18 months following the surgery, patients were classified into two, significantly different groups: group I with an evident restenosis and group II without restenosis nor intimal hyperplasia. Advanced and fibrocellular atherosclerotic plaques with thrombosis, intraplaque haemorrhages, fibrous cap rupture, intimal hyperplasia, necrosis, calcium and cholesterol deposits were found more often in patients of group I. Moreover, the percentage of vascular smooth muscle cells (SMA+) and fibrinogen (Fbg+) deposits was significantly higher in this group (p < 0.005). Atherosclerotic plaques from group II patients were more frequently fibrosclerotic and were rich in macrophages (Mac 387+) (p = 0.007). Inflammatory infiltrates consisting mainly of lymphocytes T (CD3+, OPD 4+) and mast cells (mast cells tryptase +), limfocytes T (CD8+), limfocytes B ( CD20+) were more frequent in group I. Conclusion. Although classic risk factors of atherosclerosis do not play a role in the development of restenosis, histological and immunohistochemical (SMA, Fbg, Mac 387) studies of primary atherosclerotic plaques may be useful to selected the patients at risk of carotid postendartrectomy restenosis

Elasticity of the carotid artery walls as a prognostic factor for the occurrence of restenosis after a surgery for internal carotid artery stenosis

Wstęp: Udrożnienie tętnic szyjnych jest jednym z najczęściej wykonywanych zabiegów w chirurgii naczyniowej, a jednym z ważniejszych problemów wczesnych i odległych po endarterektomii tętnic szyjnych są ich nawrotowe zwężenia. Obecnie, mimo dobrze rozwiniętej diagnostyki obrazowej oraz poznania mechanizmów tworzenia zmian miażdżycowych, wciąż niejasny pozostaje mechanizm powstawania restenoz. U pacjentów z miażdżycą tętnicy szyjnej wewnętrznej stwierdza się spadek elastyczności kompleksu intima–media, a co się z tym wiąże większą sztywność ściany naczynia. Pomiar elastyczności tętnic szyjnych może się stać w przyszłości markerem narastania stenozy pooperacyjnej po endarterektomii tętnic szyjnych i pozostałych naczyń obwodowych. Cel: Celem pracy była ocena elastyczności ścian tętnic szyjnych jako czynnika prognostycznego wystąpienia restenozy po operacjach zwężenia tętnicy szyjnej wspólnej. Metody: U 180 pacjentów kwalifikowanych na podstawie klasycznych wskazań opartych na badaniu ultrasonograficznym (USG), wykonano klasyczną endarteriektomię tętnicy szyjnej. Zjawisko restenozy badano za pomocą USG 6 i 12 miesięcy od operacji. Badanie przeprowadzano zarówno na tętnicy planowanej do operacji, jak i tętnicy po przeciwnej stronie. Pomiar elastyczności tętnic szyjnych wykonywano za pomocą aparatu o nazwie Vascular Echo Doppler, losowo włączając chorych do dwóch grup wydzielonych pod kątem występowania restenozy lub jej braku. Wyniki: Grupa I (bez restenozy) liczyła 156 (86,6%) pacjentów, a Grupa II (z restenozą) — 24 (13,4%) chorych. W okresie 6 miesięcy po operacji w obu grupach zaobserwowano wzrost wartości współczynnika elastyczności ścian naczyń (współczynnik a), jednak różnice dotyczące elastyczności tętnic szyjnych nie były znamienne statystycznie. W okresie 12 miesięcy po operacji u wszystkich pacjentów z Grupy II (z restenozą) stwierdzono istotny statystycznie wzrost wartości współczynnika a w porównaniu z pacjentami z Grupy I (bez restenozy) (p &lt; 0,001). Mediana współczynnika elastyczności a mierzonego na tętnicy operowanej (a-O) i nieoperowanej (a-NO) była wyższa po 6 miesiącach po operacji niż przed zabiegiem, zarówno u pacjentów z restenozą, jak i bez niej. Mediana współczynnika a-NO następnie spadała po roku w obu grupach. Mediana współczynnika a-O rosła dalej w grupie, w której wystąpiła restenoza i spadała w grupie, w której nie nastąpiła restenoza. Ryzyko wystąpienia restenozy było istotnie związane zarówno z wartością a1-O, jak i a1-NO (p &lt; 0,001 dla obu wskaźników), choć w większym stopniu ze wzrostem a1-NO niż a1-O. Ryzyko wystąpienia restenozy było ok. 4-krotnie większe [zwiększało się o 75% (52–86%)] wraz z większym a1-NO o jedną jednostkę, natomiast ok. 2-krotnie większe [zwiększało się o 46% (21–64%)] wraz ze wzrostem a1-O o jedną jednostkę. a1-NO było lepszym predyktorem — model był lepiej dopasowany do danych i charakteryzował się lepszymi parametrami diagnostycznymi wystąpienia restenozy niż a1-O. Wnioski: Spadek elastyczności ścian tętnic szyjnych mierzony za pomocą współczynnika a może mieć znaczenie prognostyczne w wystąpieniu restenozy po zabiegu chirurgicznym. Potwierdzenie wniosków przedstawionych w niniejszym opracowaniu i wyjaśnienie potencjalnych mechanizmów tego zjawiska wymaga przeprowadzenia dalszych badań.  Background: Restoration of carotid artery patency is one of the most frequently performed operations in vascular surgery. One of the most important problems that occur both short- and long-term after carotid endarterectomy is recurrent stenosis. Despite advances in imaging studies and better knowledge of the mechanisms of atherogenesis, the mechanism of restenosis remains unclear. Patients with internal carotid artery atherosclerosis experience decreased elasticity of the intima–media complex, resulting in increased vessel wall stiffness. In the future, measurement of carotid artery elasticity may become a marker for the development of post-surgical stenosis occurring after endarterectomy of both the carotid artery and other peripheral vessels. Aim: To assess the elasticity of carotid artery walls as a prognostic factor for the occurrence of restenosis after a surgery for common carotid artery stenosis. Methods: Classic carotid artery endarterectomy was performed in 180 patients selected on the basis of standard, ultrasound- based recommendations. The phenomenon of restenosis was examined using ultrasound techniques at 3, 6, 9 and 12 months after the surgery. Measurements of carotid artery elasticity were performed using a Vascular Echo Doppler device, and patients were divided into two groups depending on the occurrence (or non-occurrence) of restenosis. Results: Group I (without restenosis) included 156 (86.6%) patients, and Group II (with restenosis) included 24 (13.4%) patients. At 3 and 6 months after the surgery, an increase of the elasticity of vessel walls (coefficient a) was observed in both groups, but the differences in the elasticity of the carotid arteries were not significant. At 12 months after the surgery, all patients in Group II (with restenosis) had significantly increased coefficient a values as compared to Group I patients (p &lt; 0.05). Conclusions: A decrease in carotid artery wall elasticity as measured using coefficient a may be associated with the process leading to the occurrence of restenosis after the surgery. Further research is required in order to confirm the conclusions presented in this paper and to explain potential mechanisms of this phenomenon.

Ultrasonograficzny obraz niestabilnej szyjnej blaszki miażdżycowej: analiza porównawcza wybranych metod komputerowej analizy cyfrowej

Background. The aim of this study was to compare the precision and sensitivity of ultrasound picture of carotid plaque in relation to two computer programs: a GSM histogram analysis and a detailed pixel distribution analysis. Material and methods. The material consisted of 130 carotid plaques acquired from patients treated and operated in the Department of Vascular Surgery and Angiology in the period 2002-2003. The analysis was performed with the use of two computer programs: the widely applied assessment of grey scale median (GSM) and detailed pixel distribution analysis. The plaques were evaluated intraoperatively (visual assessment) and subjected to comparative histopatological examination. The microembolisation (TCD) was monitored in each patient. All possible perioperative complications were monitored and documented with a CT or NMR examination. In statistics, a multivariate statistical analysis was applied, supplemented by a logit regression model. The propriety of the model was verified with the help of the Hosmer-Lemeshow test. Its predictive value was checked using an ROC curve. The presence of linear trends was assessed with the help of linear regression models. Results. Analysis of the components of risk of the appearance of events showed a decisive superiority of pixel analysis with the use of Image-Pro program over the hitherto applied technique based on analysis of grey scale median (GSM). Conclusions. Computer analysis of ultrasound picture remains a valuable tool in the preoperative assessment of carotid plaque character and in foreseeing the degree of perioperative risk. Multivariate statistical analysis proved to be superior to the detailed pixel distribution analysis program in the computer assessment of ultrasound carotid plaque picture. Plaques, which, in the detailed pixel distribution, contain more than 72% of tissue with features of blood, fat and muscle in their surface, augment the risk of perioperative complications.Wstęp. Celem pracy było porównanie dokładności i czułości ultrasonograficznej oceny obrazu blaszki szyjnej za pomocą dwóch programów komputerowych: dotychczas stosowanej analizy histogramowej GSM oraz szczegółowej analizy rozkładu pikseli w ultrasonograficznej ocenie tej zmiany. Materiał i metody. Materiał stanowiło 130 szyjnych zmian miażdżycowych u chorych leczonych i operowanych w Klinice Chirurgii Naczyniowej i Angiologii w latach 2002-2003 z powodu zwężenia tętnicy szyjnej. Do analizy porównawczej zastosowano dwa programy komputerowe: stosowaną już ocenę mediany skali szarości (GSM) oraz szczegółową analizę rozkładu pikseli uzyskiwanego obrazu USG w prezentacji B. Zmianę oceniano śródoperacyjnie (ocena wizualna) i poddawano porównawczemu badaniu histopatologicznemu. U każdego chorego rejestrowano zjawisko mikrozatorowości (TCD). Notowano również występowanie powikłań, które we wszystkich koniecznych przypadkach dokumentowano, przeprowadzając tomografię komputerową (CT) lub jądrowy rezonans magnetyczny (NMR). W analizie statystycznej wykorzystano analizę wieloczynnikową, uzupełnioną o model regresji logitowej. Dopasowanie modelu sprawdzono za pomocą testu Hosmer-Lemeshowa. Wartość predykcyjną modelu potwierdzono, wykorzystując krzywą ROC. Występowanie trendów liniowych zbadano za pomocą modelu regresji liniowej. Wyniki. Analiza składowych ryzyka wystąpienia zdarzenia wykazała zdecydowaną przewagę analizy obrazu za pomocą programu Image-Pro nad stosowaną dotychczas techniką opartą na ocenie mediany skali szarości (GSM). Wnioski. Analiza komputerowa obrazu ultrasonograficznego pozostaje cennym narzędziem w przedoperacyjnej ocenie charakteru szyjnej blaszki miażdżycowej i prognozowaniu stopnia ryzyka okołooperacyjnego. Wielowariantowa analiza statystyczna wykazała, że w komputerowej analizie obrazu ultrasonograficznego blaszki miażdżycowej najlepszym (najbardziej specyficznym i czułym) programem jest ocena z zastosowaniem szczegółowej analizy rozkładu pikseli. W blaszkach, w których w szczegółowym rozkładzie pikseli łączna zawartość tkanek o cechach krwi, tkanki tłuszczowej i mięśniowej przekracza 72% powierzchni, ryzyko wystąpienia powikłań okołooperacyjnych jest istotnie większe

Korelacja zjawiska nieprawidłowej reakcji na przeciwpłytkowe działanie kwasu acetylosalicylowego i niestabilnej blaszki miażdżycowej u chorych po endarterektomii tętnic szyjnych

Background: Antiplatelet therapy using low dose acetylsalicylic acid (ASA) is routinely recommended in patients undergoing surgical or endovascular treatment of carotid artery disease. Despite this treatment, a significant proportion of postoperative complications may result from inadequate response to antiplatelet therapy which may contribute to the development of unstable plaques. Aim: Assessment of correlation between ASA resistance and the presence of unstable carotid plaque in patients after carotid endarterectomy. Methods: We studied 66 patients (27 women and 39 men) aged 41–80 years who were operated for carotid stenosis. All patients received ASA (75 mg once daily) in the pre- and perioperative period. Measurements of platelet reactivity were performed using the PFA-100 platelet analyser at the second day after the operation. Plaque stability was evaluated using a computer analysis system based on the greyscale median method. The patients were divided into two groups, showing good response to ASA or ASA-resistant. Results: ASA resistance was identified in 19 (32%) patients. In multivariate logistic regression analysis, unstable plaque showed a borderline correlation with ASA resistance (p = 0.051). Conclusions: 1. Prevalence of increased platelet reactivity despite ASA treatment (ASA resistance) in patients treated surgically for carotid artery disease is high, suggesting a possibility of ineffective antiplatelet therapy. 2. A modest correlation between abnormal platelet response during treatment with ASA and the presence of unstable plaques suggests that these two phenomena may coexist but we were unable to show a clear association between them.Wstęp: Terapia przeciwpłytkowa małymi dawkami kwasu acetylosalicylowego (ASA) zalecana jest rutynowo u pacjentów leczonych operacyjnie i endowaskularnie z powodu miażdżycowego zwężenia tętnic szyjnych. Mimo tego postępowania znaczny odsetek powikłań pooperacyjnych może być spowodowany brakiem oczekiwanej reakcji na leki przeciwpłytkowe mogącej być jedną z przyczyn powstania tzw. niestabilnej blaszki miażdżycowej. Cel: Celem pracy była ocena współwystępowania nieprawidłowej reakcji płytek krwi na działanie ASA i niestabilnej blaszki miażdżycowej. Metody: Do badania zakwalifikowano 66 pacjentów operowanych z powodu istotnego zwężenia tętnicy szyjnej wewnętrznej: 27 kobiet i 39 mężczyzn, w wieku 41–80 lat. Pacjenci w okresie okołooperacyjnym przyjmowali ASA w dawce 75 mg/d. Pomiary reaktywności płytek wykonano przy użyciu analizatora funkcji płytek krwi PFA-100 w 2. dobie po operacji. Pacjenci zostali podzieleni na grupę prawidłowo reagujących na ASA i na grupę pacjentów, których płytki krwi mimo stosowania ASA nadal charakteryzowały się zwiększoną reaktywnością. Obie grupy analizowano pod względem stabilności blaszki miażdżycowej. Ocenę stabilności blaszki miażdżycowej wykonano, wykorzystując analizę mediany GSM. Wyniki: Nieprawidłową reakcję na ASA stwierdzono u 19 (32%) pacjentów. W modelu wieloczynnikowej analizy regresji logistycznej wykazano, że niestabilność blaszki miażdżycowej korelowała na granicy istotności statystycznej z brakiem odpowiedzi na ASA (p = 0,051). Wnioski: 1. Częstość zjawiska zwiększonej reaktywności płytek krwi mimo przyjmowania ASA u pacjentów leczonych operacyjnie z powodu miażdżycowego zwężenia tętnic szyjnych jest wysoka, co wskazuje na prawdopodobny brak skutecznej terapii przeciwpłytkowej tym lekiem. 2. Zaznaczona w niniejszej pracy niewielka korelacja między nieprawidłową reakcją płytek krwi po podaniu ASA a niestabilnością blaszki miażdżycowej pozwala przypuszczać, że oba zjawiska mogą ze sobą współistnieć. Jednak w niniejszej pracy, poza tendencją w kierunku współwystępowania obu zjawisk, nie wykazano definitywnie powyższej zależności