Svetska ekonomska kriza kao katalizator savremene geopolitičke tektonike

Changing conditions in the global geopolitical scene leads to the reconfiguration of power and a new constellation of forces. The economic crisis was created in the states which have a dominant role in the formation of modern geopolitical map of the world and therefore we can consider the importance of it as a significant factor of contemporary socio-politic changes. The aim of this paper is to research the consequences of the global economic crisis on the geopolitical situation in the world.Promena uslova na globalnoj geopolitičkoj sceni dovodi do rekonfiguracije moći i nove konstelacije snaga. Ekonomska kriza nastala je u državama koje imaju dominantnu ulogu u formiranju savremene političke karte sveta i zbog toga je možemo smatrati značajnim faktorom savremenih društveno-političkih promena. Cilj ovog rada je da istraži intenzitet uticaja svetske ekonomske krize na geopolitičke promene u svetu

Strukturne promene setvenih površina u ruralnom prostoru regiona Beograda

Socio-economic development of the Belgrade region significantly affects the direction of the change of planting areas use. The increase in urban areas has adversely affected the direction of agricultural land use. Dynamics of change is significantly due to high production costs (high land prices and expensive labor force) gives rise to the high price of the product on the market, there is a constant 'pressure' of urban areas to arable land, increasing the risk of 'loss' of agricultural holdings; increased environmental pollution due to the concentration of industrial plants or road construction. The aim of this study was to investigate the characteristics of structural changes in sowing area in the period from 1991 to 2011.Socio-ekonomski razvoj Regiona Beograda značajno utiče na promenu pravca korišćenja setvenih površina. Povećanje urbanih površina nepovoljno je uticalo na način korišćenja poljoprivrednih površina. Dinamika promena značajno je izražena zbog visokih troškova proizvodnje (visoka cena zemljišta i skupa radna snaga) iz čega proizilazi i visoka cena proizvoda na tržištu; prisutan je konstantni 'pritisak' urbane sredine na obradivo zemljište čime se povećava rizik 'gubitka' poljoprivrednog poseda; povećano je zagađenje životne sredine usled koncentracije industrijskih postrojenja ili izgradnje saobraćajnica. Cilj ovog rada je da istraži karakteristike strukturnih promena setvenih površina u periodu od 1991 do 2011. godine

Svetska ekonomska kriza kao katalizator savremene geopolitičke tektonike

Changing conditions in the global geopolitical scene leads to the reconfiguration of power and a new constellation of forces. The economic crisis was created in the states which have a dominant role in the formation of modern geopolitical map of the world and therefore we can consider the importance of it as a significant factor of contemporary socio-politic changes. The aim of this paper is to research the consequences of the global economic crisis on the geopolitical situation in the world.Promena uslova na globalnoj geopolitičkoj sceni dovodi do rekonfiguracije moći i nove konstelacije snaga. Ekonomska kriza nastala je u državama koje imaju dominantnu ulogu u formiranju savremene političke karte sveta i zbog toga je možemo smatrati značajnim faktorom savremenih društveno-političkih promena. Cilj ovog rada je da istraži intenzitet uticaja svetske ekonomske krize na geopolitičke promene u svetu

Entropija kot kazalnik demografske dinamike: študija primera prebivalstva Srbije

The aim of this article is to apply Shannon's entropy model in the study of demographic reproduction dynamics of the population in the Republic of Serbia from the regional aspect (NUTS 3 level) in the period from 1961 to 2021. Based on the values of absolute and relative entropy, the tendencies of demographic dynamics are determined, which is one of the most important parameters for building an optimal scheme of territorial organization and population distribution. In this context, explanations and conclusions were given about the homogeneity (or heterogeneity) of demographic dynamics and regional differentiation of demographic space in Serbia.Avtorji v članku na podlagi Shannonovega modela entropije preučujejo dinamiko demografske reprodukcije prebivalstva Republike Srbije na ravni regij NUTS 3 med letoma 1961 in 2021. Na podlagi vrednosti absolutne in relativne entropije so določili težnje demografske dinamike, ki je eden najpomembnejših parametrov za oblikovanje optimalnega načrta prostorske ureditve in razporeditve prebivalstva. Avtorji so podali razlage in predstavili sklepne ugotovitve o homogenosti (ali heterogenosti) demografske dinamike in regionalne razčlenjenosti srbskega demografskega prostora

Potencijali stare planine za izvođenje ekskurzija i nastave u prirodi

An old sentence says 'It's better once to see, than a hundred times to hear'! From this you can easily tell what the main weakness of classroom teaching is. Having had classes outside students can better understand some processes and aspects in the environment. Outdoors practice provides you with number of possibilities for independent student's work and gives you opportunities for adapting theoretical knowledge.Stara izreka kaže: 'bolje jednom videti, nego sto puta čuti'! Izvođenjem nastave u prirodi možemo učenicima lakše objasniti neke pojave i procese vezane za prirodno okruženje. Terenska nastava pruža mogućnost za samostalni istraživački rad učenika i praktičnu primenu teorijskih saznanja

Strukturne promene setvenih površina u ruralnom prostoru regiona Beograda

Socio-economic development of the Belgrade region significantly affects the direction of the change of planting areas use. The increase in urban areas has adversely affected the direction of agricultural land use. Dynamics of change is significantly due to high production costs (high land prices and expensive labor force) gives rise to the high price of the product on the market, there is a constant 'pressure' of urban areas to arable land, increasing the risk of 'loss' of agricultural holdings; increased environmental pollution due to the concentration of industrial plants or road construction. The aim of this study was to investigate the characteristics of structural changes in sowing area in the period from 1991 to 2011.Socio-ekonomski razvoj Regiona Beograda značajno utiče na promenu pravca korišćenja setvenih površina. Povećanje urbanih površina nepovoljno je uticalo na način korišćenja poljoprivrednih površina. Dinamika promena značajno je izražena zbog visokih troškova proizvodnje (visoka cena zemljišta i skupa radna snaga) iz čega proizilazi i visoka cena proizvoda na tržištu; prisutan je konstantni 'pritisak' urbane sredine na obradivo zemljište čime se povećava rizik 'gubitka' poljoprivrednog poseda; povećano je zagađenje životne sredine usled koncentracije industrijskih postrojenja ili izgradnje saobraćajnica. Cilj ovog rada je da istraži karakteristike strukturnih promena setvenih površina u periodu od 1991 do 2011. godine

Tipologija poljoprivrede u uslovima tranzicione krize - primer regiona Beograda

According to David Grigg (1986), total agricultural production is not only the sum of the production value, but sum of mutual relations, phenomena and processes. That is why agricultural production can be understood as a complex or system of continuous processes. In this study of typology of agriculture, beside total production which is presented on the basis of 32 basic indicators reduced to the reference value, are analyzed the structure and productivity of production, agricultural potential and market orientation. This paper presents an attempt of exact overview of the impact of transitional crisis on the agriculture of the Belgrade region in the period from 1991 to 2002.Po shvatanju Dejvida Griga (1986) ukupna poljoprivredna proizvodnja nije samo suma vrednosti proizvodnje, već skup međusobnih veza, fenomena i procesa. Zbog toga se poljoprivredna proizvodnja može shvatiti i kao kompleks ili sistem kontinuiranih procesa. U ovoj studiji tipologije poljoprivrede, osim ukupne proizvodnje predstavljene na osnovu 32 bazna indikatora svedena na referentne vrednosti, analizirani su još: struktura i produktivnost proizvodnje, agrarni potencijal i tržišna orijentisanost. Ovaj rad predstavlja pokušaj egzaktnog sagledavanja uticaja tranzicione krize na poljoprivredu Regiona Beograda u periodu od 1991 do 2002. godine

Structural changes and spatial diferentiation of agriculture in rural settlements of Belgrade region

Током 1990-их година Република Србија је пролазила кроз транзициони период обележен дугорочном кризом која се одликовала друштвеним раслојавањем, политичким системом који се противио реформамаи дубоком економском рецесијом...During the 1990s the Republic of Serbia endured a transitional phase marked bz long-lasting and permanent crisis phenomena characterized by social stratification, a political system that resisted reform, and a deep economic recession..

Termalne vode Rgoške banje kao osnov razvoja banjskog turizma Knjaževačkog kraja

Spa tourism is not adequately treated in the development strategies of Knjaževac. Much more attention is given to the development of tourism in the mountain Stara Planina, as idea that rural tourism could become an important source of income for the population of this area. Thermal water sources, only five kilometers away from Knjaževac, have not been used for tourist purposes. The goal of this paper is to analyze the potential of Rgoška spa for tourism development in this region, with emphasis on experiences from Europe.Banjski turizam nije adekvatno tretiran u razvojnim strategijama knjaževačkog kraja. Mnogo više pažnje posvećuje se razvoju planinskog turizma na Staroj planini, sa idejom da bi seoski turizam mogao da postane značajan izvor prihoda stanovništvu ovog kraja. Vode termalnog izvora, udaljenog svega pet kilometara od Knjaževca, do sada nisu korišćene u turističke svrhe. Predmet ovog rada je proučavanje potencijala Rgoške banje u funkciji razvoja banjskog turizma ovog kraja, sa osvrtom na iskustva iz Evrope

Proučavanje Beograda u delima Vojislava S. Radovanovića u kontekstu njegove savremene uloge u geoprostoru

Academician Vojislav Radovanović, in his studies of territorial development of Belgrade, used a scientific approach to originally interrelate the basic elements of geographic location. V. Radovanović treated geographical position of Belgrade as an important geo-strategic, economic and cultural factor, which continuously influenced territorial development of the city during different historical cycles. Detailed analysis of different socio-historical circumstances, presented by V. Radovanović, is of great scientific importance for the understanding of future trends and perspectives of spatial development of Belgrade and Serbia as a whole.Akademik Vojislav S. Radovanović u proučavanjima položaja i teritorijalnog razvoja Beograda koristio je naučni pristup kojim se na originalan način povezuju osnovni elementi geografskog položaja. Geografski položaj Beograda V. Radovanović je tretirao kao značajan geostrateški, ekonomski i kulturološki faktor, koji kontinuirano deluje na teritorijalni razvitak tokom različitih istorijskih ciklusa. Detaljna analiza specifičnih i raznovrsnih društveno-istorijskih prilika, kakvu je predstavio V. Radovanović, od izuzetnog je naučnog značaja za razumevanje budućih tendencija i perspektiva razvoja Beograda i Srbije u celosti