Związki świadomości metodologicznej i zmiennych osobowościowo-poznawczych

Methodological awareness is one of the forms of social consciousness. It is considered one of the basic regulators of scientific research activities. Despite the abundance of theoretical deliberation over the structure of methodological awareness in literature, little attention is devoted to individual qualities of researchers who can be studied for displaying correlates of methodological awareness. One of the potential areas for such studies are cognitive variables which should be understood as mind types which determine human cognitive preferences in two dimensions: perception vs. intuition and feelings vs. thinking. Personality, considered to be the basic regulator of human activity, is yet another field where correlations of methodological awareness can be researched. The author presents the results of her study in which she searched for hypothetical correlates of methodological awareness

Wstępna charakterystyka psychometryczna polskiej adaptacji Skali Podatności na Nudę (BPS)

Celem artykułu jest prezentacja właściwości psychometrycznych polskiej adaptacji Skali Podatności na Nudę (Boredom Proneness Scale, BPS), autorstwa Farmera i Sundberga. W przeprowadzonym dwuetapowym badaniu udział wzięli studenci Uniwersytetu Śląskiego i osoby dorosłe (N = 622). Nie udało się uzyskać struktury czynnikowej zbliżonej do żadnego z proponowanych w literaturze modeli. W związku z powyższym przeprowadzono EFA, w której wyodrębniono siedem czynników współtworzących podatność na nudę. Ze względu na niewielką liczbę itemów wchodzących w skład poszczególnych czynników podjęto decyzję o skróceniu narzędzia. W efekcie uzyskano 12-itemowe narzędzie, zawierające dwa czynniki wchodzące w skład podatności na nudę – Wewnętrzną i Zewnętrzną Stymulację. Struktura ta została potwierdzona za pomocą CFA w kolejnym badaniu. Skrócone narzędzie cechowało się zadowalającym poziomem trafności kryterialnej i zgodności wewnętrznej. Wyniki te sugerują, że skrócona wersja BPS może być wykorzystywana w badaniach naukowych jako satysfakcjonująca miara podatności na nudę. Należy jednak uwzględnić pewne ograniczenia niniejszych badań

Znaczenie postaw wobec badań naukowych i statystyki w procesie kształcenia akademickiego psychologów : przegląd literatury

This article presents an analysis of the importance of attitudes toward research and statistics (ATR/S) in relation to the education of future psychologists in the field of research methods. ATR/S are considered to be one of the key factors relating to the effectiveness of the education of research methods and statistics. ATR/S encompasses a number of cognitive, affective and behavioural reactions, which are commonly verbalized by students as anxiety or aversion to conducting research. The sources of these attitudes seem to consist of three elements: previous educational experiences, parental and peer influences, and the individual characteristics of students. Furthermore, positive attitudes towards research and statistics seem to be crucial for developing an appropriate level of methodological awareness

Charakterystyka osobowości wspinaczy wysokogórskich - przegląd literatury

The following paper presents the existing body of research on personality traits (within the framework of personality trait theory and Marvin Zuckerman’s sensation seeking theory) of individuals engaging in high-risk sports, especially mountaineering and alpinism. In the review, two perspectives of theoretical analysis were taken into consideration: a psychologi-cal (concerning reflections on non-pathological personality characteristics of mountaineers) and a psychopathological one (concerning research on hypothetically pathological dimen-sions of the following traits). In both psychological and psychopathological perspective, the importance of sensation/stimulation seeking (understood as one of the personality dimen-sions) and deficiency of trait anxiety were analyzed. Both determinants can be linked with type T personality. In addition, numerous studies suggest that traits such as neuroticism, extraversion and conscientiousness may play important role in personality regulation of mountaineers. The presented reflection was supplemented by early reports referring to pos-sible psychopathological traits, which may hypothetically indicate some personality disorders. The authors highlight the limitations of previous studies and point out possible directions of future research, in particular – necessity of including motivational factors, associated with engaging in high-risk sport activities

An examination of the factor structure of the Goldfarb Fear of Fat Scale in clinical and non-clinical samples of Polish women

Although associations between fear of fat and eating disorders (ED) have been frequently studied, it appears that the construct of fear of fat requires in-depth understanding to determine whether it is similar in individuals diagnosed with bulimia nervosa, anorexia nervosa, and individuals from the general population. The purpose of our study was to confirm the factor structure of the Goldfarb Fear of Fat Scale (GFFS) in clinical and non-clinical settings. This issue has not yet been investigated in the literature. Data were collected from 126 female patients diagnosed with ED and a total of 581 women from the general population. Our findings are highly consistent with the original single-factor structure of GFFS but only in the clinical sample. In the non-clinical sample, a good fit to the data has been achieved with a two-factor model composed of Fear of gaining weight and Fear of losing control over eating/weight. The Polish version of GFFS demonstrated good psychometric properties. It can be used as a fast screening tool to identify individuals with eating disorders and those at risk of developing such disorders. We recommend the two-factor model for non-clinical samples and the one-dimensional model for clinical samples for both research and practice

Skala Współczucia dla Samego Siebie (SCS-PL)

W ostatnich dwudziestu latach widzimy znaczny wzrost zainteresowania współczuciem dla samego siebie (z ang. self-compassion) w wielu dziedzinach nauk, także w psychologii, pedagogice czy medycynie. Celem publikacji jest przedstawienie procesu polskiej adaptacji Skali Współczucia dla Samego Siebie (Self Compassion Scale) autorstwa Kristin Neff. Adaptacja przebiegła w dwóch etapach. Walidacja kulturowa skali polegała na tłumaczeniu skali na język angielski, a następnie tłumaczenia zwrotnego – z języka angielskiego na polski oraz zadbaniu o równoważność fasadową oraz funkcjonalną testu zgodnie z przyjętymi zasadami adaptacji kulturowej skal. Drugim etapem była walidacja psychometryczna skali w oparciu o przeprowadzone badania z udziałem  645 badanych z wykorzystaniem Skali Współczucia dla Samego Siebie (SCS- PL) oraz Metryczki uwzględniającej dane demograficzne badanych takie jak wiek, płeć, miejsce zamieszkania, wykształcenie oraz romantyczne związki. Przeprowadzone badania i uzyskane wyniki pozwalają stwierdzić, że polska wersja SCS jest wiarygodną i miarą samowspółczucia. SCS-PL uzyskała w badaniach zadowalające wyniki rzetelności i trafności. Skala może być stosowana do oceny współczucia wobec siebie oraz jego komponentów, zarówno w warunkach klinicznych jak i badawczych

Skala współczucia dla Innych(CS-R-PL)

Objective: The project aimed to adapt to the Polish of the revised version of the Compassion Scale for Others created by Elisabeth Pommier, Kristin Neff, and Tóth-Király. Adaptation took place in two main stages: cultural and psychometric validation.  Methods and materials: The research used the 2020 CS-R scale, a metric with selected demographic data, a NEO-FFI personality test, and the Self-Compassion Scale (SCS-PL). Participants:  645 adults living in these Polish participated in the study. Results: The data obtained in the process of adaptation and validation allow the introduction of the Compassion for Others Scale on the ground of Polish. CS-R-PL enables Polish practitioners and researchers to assess their skills in practicing compassion, for example, among specialists or people already professionally involved in helping, to plan and create appropriate training in this area.  Cel: Celem projektu była adaptacja na grunt polski zrewidowanej wersji Skali Współczucia dla Innych autorstwa Elisabeth Pommier, Kristin Neff i Tóth-Király. Adaptacja przebiegała w dwóch głównych etapach: walidacji kulturowej i psychometrycznej. Metody i narzędzia: W badaniach wykorzystano skalę CS-R z 2020 roku, metryczkę z wybranymi danymi demograficznymi, test do badania osobowości NEO-FFI oraz Skalę Współczucia dla Samego Siebie (SCS-PL). Badani: W badaniu łącznie wzięło udział 645 osoby dorosłe mieszkające na terenie Polski. Rezultaty: Uzyskane w procesie adaptacji i walidacji dane pozwalają na wprowadzenie Skali Współczucia dla Innych na grunt polski. CS-R-PL umożliwia praktykom i badaczom polskim ocenę stopnia posiadanych umiejętności praktykowania współczucia na przykład wśród specjalistów, lub też osób już zawodowo zajmujących się pomaganiem, celem zaplanowania i tworzenia właściwych szkoleń w tym zakresie

Current state of knowledge regarding mental disorders in mountaineers

W literaturze dotyczącej wspinaczki wysokogórskiej i alpinizmu podkreśla się wpływ licznych czynników stresowych i zakłócających związanych z dużymi wysokościami. Spośród różnych zespołów psychopatologicznych spowodowanych tymi czynnikami stosunkowo najlepiej opisana wydaje się ostra choroba górska. Jej powikłania – w postaci wysokościowego obrzęku mózgu i obrzęku płuc – mogą w skrajnych przypadkach prowadzić do zagrożenia życia. W przebiegu ostrej choroby górskiej obserwuje sie różnorodne objawy psychopatologiczne, spośród których najszerszego opisu (w literaturze zarówno naukowej, jak i popularnej) doczekały się zaburzenia poznawcze i psychotyczne. W ostatnich latach wskazuje się także na znaczenie objawów lękowych i zaburzeń snu, przy czym te ostatnie występują i w ostrej, i w chronicznej postaci choroby górskiej; druga z wymienionych postaci jest charakterystyczna dla ludności autochtonicznej i ludności napływowej, która przez dłuższy czas zamieszkuje tereny wysokogórskie. Istnieją też przesłanki przemawiające za istnieniem szczególnych form uszkodzeń ośrodkowego układu nerwowego będących skutkiem długotrwałego oddziaływania urazowych czynników środowiska wysokogórskiego. Zespół ten określony został mianem astenii wysokogórskiej. Do objawów osiowych należą zaburzenia funkcji intelektualnych, emocjonalnych i popędowych. Dotychczasowe badania dają podstawę do wyróżnienia trzech postaci astenii wysokogórskiej: charakteropatycznej, encefalopatycznej i neuroplegicznej. Autorzy przedstawiają obrazy psychopatologiczne ostrej choroby górskiej i astenii wysokogórskiej oraz aktualny stan badań nad funkcjonowaniem poznawczym wspinaczy

Climate and Ties in Workplace versus Sense of Danger and Stress, Based on Empirical Research in the Aviation Industry

The climate of the workplace, as well as the issues of relations and ties in the professional environment have long aroused considerable interest among psychologists and management practitioners. The organizational climate, which is defined as a set of beliefs about the organization, its relations, the atmosphere of the workplace, circulation of communication, development opportunities, etc., has often been associated with well-being and job satisfaction. Performing work related to numerous stress factors and difficult situations may significantly affect how both the professional environment and employees’ well-being are perceived. Many empirical studies concerning work psychology and organization, including the works of Rosenstiel and Boegel, Gonzales-Roma, Peiro, Schneider and Earhart underline the importance of the organization climate in the construction of efficient and effectively functioning organizations. One of its important aspects is the level of social relationships and cooperation within an organization. Ties in the workplace are defined as the quality and depth of relations between members of an organization. Studies presented in this paper are of an exploratory nature due to the sector specificity, i.e., aviation and provision of services related to ground control operations. The aim of the empirical research presented herein is to verify the assumption about mutual relations between such variables as the perceived climate of the workplace and interpersonal bonds, as well as experiencing negative emotional states, such as the sense of danger and stress. The psychological literature suggests that low evaluation of the organizational climate parameters should be related to worse, more negative evaluation of the workplace and that the dissatisfaction within the scope of ties and relations with employees affects the perception of stress and threat. In the course of the study, 326 persons working at Pyrzowice and Szymany (Poland) and Kosice (Slovakia) have been examined. Polish employees dominated in this group (250 persons). The remaining group was constituted of individuals working at the Kosice (Slovakia) airport. The respondents represent a specific professional group. The authors tried to learn the specificity of the stress and threat experiencing process due to organizational variables—such as aspects related to evaluation of the workplace and the feeling of ties. To achieve this goal, in the course of statistical analyses, models were built to predict the sense of danger and stress among the surveyed population. A hierarchical regression analysis was carried out in order to determine which of the variables allow predicting the sense of danger and stress in the examined occupational group. The results showed that the higher sense of threat was predicted by the less positive views about the workload, the social support and by the higher ratings of ties in the workplace. In this model, the statistically significant predictors of the sense of threat were the perception of workload (β = − 0.184; s.e. = 0.29; t = −3.297; p < 0.001), the social support (β = − 0.272; s.e. = 0.52; t = −3.916; p < 0.001) and ties in the workplace (β = 0.115; s.e. = 0.51; t = 2.162; p = 0.031). Additionally, the higher level of sense of stress was predicted by the less positive views about the workload, fair play and by the higher sense of threat. The final model explained 12% of all variability regarding the sense of stress (R2 = 0.115; F [8, 317] = 5.122; p < 0.001). In this model, the statistically significant predictors of the sense of stress were the workload (β = − 0.120; s.e. = 0.11; t = −2.079; p = 0.038), sense of justice (β = 0.160; s.e. = 0.20; t = 1.965; p < 0.001) and the sense of threat (β = 0.219; s.e. = 0.02; t = 3.859; p < 0.001). The interest in employees from the aviation sector stems from the lack of empirical data on how people working in this industry function psychologically. This branch of industry is currently developing extremely dynamically and is expected to evolve even more in the wake of the industrial revolution 4.0. Work in the field of modern industry 4.0 forces the employees to acquire many important competencies related to managing new, automated working conditions. As suggested by some authors (Popkova, 2019; Neufeind, 2018), in the light of the 4.0 revolution, one must assume that both the requirements of the work environment and reactions and behavior of employees will differ from the more typical and stable organizational conditions. Meanwhile, in the light of automation and specificity of the industry in question, not much attention is paid to human resources, who—while cooperating in various teams (organic and inorganic)—experience various challenges, as well as difficulties resulting from their professional work

Strengthening Professional Efficacy Due to Sustainable Development of Social and Individual Competences - Empirical Research Study among Polish and Slovak Employees of the Aviation Sector

Nowadays, taking into account the multidimensionality of the external environment and necessity of the sustainable development of human resources, organizations are obliged to take more care of the psychological resources of their employees, e.g., positive orientation, ego resilience, and emotional stability. Such resources a ect how we cope with stress and a sense of threat. The authors of this paper focus on people employed in the aviation sector, who work in the hard-to-cope environment of full automation, demanding working conditions and numerous stressors. The presented study fills a gap in the research on the psychological characteristics of the aviation sector. Moreover, a sense of stress/threat is described in the context of the high specificity of employees representing the 4.0 sector. Therefore, it provides additional insights into the psychological functioning of the employees in the aviation sector. The results show that both positive orientation and ego resilience might be seen as protective factors against a sense of threat and stress, while a type D personality is a risk factor of a higher level of those psychological states. The novelty of the presented research concerns a better understanding of the sense of stress/threat experienced by the employees in this sector, as well as verifying the relationships between psychological variables described in the literature as personal resources