Oblicze demograficzne Opola na początku XXI wieku

Opole, as the capital of the region, which in the past changed its nationality and territorial range, resulting in repeated alterations in internal and external borders as well as cultural and civilizational changes, is currently undergoing rapid social transformations. Its main problems include the unfavorable course of demographic processes at the turn of the 20th and the 21st century, including depopulation. Its cur-rent demographic picture was shaped by many factors in the past, after the end of World War II in particular – the effects of which are felt by the city today. The purpose of the article was to show depopulation with its negative phenomena and processes, identify its causes and implications by analyzing the demographic potential of the city and thus show that its further development is strongly demographically determined and the lack of appropriate measures to inhibit adverse changes in the number and structure of population and mitigating their effects, may lead to a change in both the status of Opole, as a large city and as the capital of the region. The article is a case study. The demographic perspective of the study determined the selection of sources and literature.Opole jako stolica regionu, który w przeszłości zmieniał przynależność państwową i zasięg terytorialny, co skutkowało wielokrotnymi przesunięciami granic wewnętrznych i zewnętrznych oraz ulegał przemianom kulturowo-cywilizacyjnym, współcześnie doświadcza gwałtownych przeobrażeń społecznych. Jednym z głównych jego problemów jest niekorzystny przebieg procesów demograficznych na przełomie XX i XXI w., m.in. depopulacja. Aktualny obraz demograficzny miasta ukształtowało wiele czynników występujących w przeszłości, a zwłaszcza po zakończeniu II wojny światowej, których skutki miasto nadal odczuwa. Celem artykułu było ukazanie depopulacji wraz z towarzyszącymi jej negatywnymi zjawiskami i procesami, identyfikacja jej przyczyn i implikacji poprzez analizę potencjału demograficznego, a tym samym wykazanie, że jego dalszy rozwój jest silnie zdeterminowany demograficznie, a brak odpowiednich działań w zakresie wyhamowania niekorzystnych przeobrażeń w liczbie i strukturze ludności oraz łagodzenia ich skutków może doprowadzić do zmiany statusu Opola zarówno jako miasta dużego, jak i miasta wojewódzkiego. Artykuł stanowi studium przypadku. Perspektywa demograficzna opracowania przesądziła o doborze źródeł i literatury

Uwarunkowania demograficzne rozwoju zasobów pracy województw nadodrzańskich (opolskiego, dolnośląskiego, lubuskiego i zachodniopomorskiego)

Demographic factors have always had a strong influence on the development of countries and regions and in determining their future. Demographic processes argue for the necessity of systematic research on population changes and their consequences, especially for labour resources, as well as formulation of new regional policies that give proper weight to human factors. Heterogeneity of demographic processes in Poland throughout the postwar period has led to interregional differences in the demographic situation. The area marked by the population phenomena as not having a precedent in the demographic phenomenology was an area of so-called reclaimed lands, which includes four voivodships: opolskie, dolno l skie, lubuskie and zachodniopomorskie

A Comparison between Integer Order and Non-integer Order Controllers Applied to a Water Levelling System

The purpose of this paper is to compare responses of two systems with two types of controllers: integer order PI controller and non-integer order PIλ controller (FOPI). Comparison is made on the grounds of time domain responses of waters level in tank. In order to design both of the controllers, numerical model is established and described. Synthesis method with use of simulated annealing optimisation method is developed for each controller. In order to do a correct comparison, the two control systems have the same designing parameters. Matlab/Simulink environment and numerical model are used to do the computing. Numerically designed controllers are verified experimentally with tank system. The obtained results show that using non-integer order PIλ controller instead of a ”traditional” PI controller in simple integrating systems is useless

The impact of regional demographics on Higher Education Policy. An example from Silesia, Poland

The determinants of higher education policy have their sources in various spheres, such as economic, social, educational, national policy, administrative, and demographic. Problems for the development of higher education also stem from these spheres. One of them is the challenging demographic situation that is a significant element of developing higher education in southern Poland (particuarly in the Silesia region). Given this context, this article aims to indicate the policies of the universities in the region which respond to the existing demographic threats. This relationship is to confront student opinions regarding their vision for their education and future career within the current demographic situation. Using research-based on an analysis of university and regional local government strategic documents and surveys carried out among students, we conclude that higher education development policy is responding to the demographic transformation. Meanwhile, students' attitudes to the challenges of the demographic situation is quite "flexible" and relatively ambivalent. This article presents the contrast between the increasingly tricky demographic situation in Silesia, Poland, and the limited response in the two main groups of stakeholders – academic authorities and students – that require shaping higher education ipolicy towards future demographic challenges

Cleavage of pyrene-stabilized RNA bulge loops by trans-(±)-cyclohexane-1,2-diamine

Chemical agents that cleave HIV genome can be potentially used for anti-HIV therapy. In this report, the cleavage of the upper stem-loop region of HIV-1 TAR RNA was studied in a variety of buffers containing organic catalysts. trans-(±)-Cyclohexane-1,2-diamine was found to cleave the RNA with the highest activity (31%, 37°C, 18 h). Cleavage of the RNA in trans-(±)-cyclohexane-1,2-diamine buffer was also studied when the RNA was hybridized with complementary DNAs. A pyrene-modified C3 spacer was incorporated to the DNA strand to facilitate the formation of a RNA bulge loop in the RNA/DNA duplex. In contrast, unmodified DNAs cannot efficiently generate RNA bulge loops, regardless of the DNA sequences. The results showed that the pyrene-stablized RNA bulge loops were efficiently and site-specifically cleaved by trans-(±)-cyclohexane-1,2-diamine

Oblicze demograficzne Opola na początku XXI wieku

Opole, as the capital of the region, which in the past changed its nationality and territorial range, resulting in repeated alterations in internal and external borders as well as cultural and civilizational changes, is currently undergoing rapid social transformations. Its main problems include the unfavorable course of demographic processes at the turn of the 20th and the 21st century, including depopulation. Its cur-rent demographic picture was shaped by many factors in the past, after the end of World War II in particular – the effects of which are felt by the city today. The purpose of the article was to show depopulation with its negative phenomena and processes, identify its causes and implications by analyzing the demographic potential of the city and thus show that its further development is strongly demographically determined and the lack of appropriate measures to inhibit adverse changes in the number and structure of population and mitigating their effects, may lead to a change in both the status of Opole, as a large city and as the capital of the region. The article is a case study. The demographic perspective of the study determined the selection of sources and literature.Opole jako stolica regionu, który w przeszłości zmieniał przynależność państwową i zasięg terytorialny, co skutkowało wielokrotnymi przesunięciami granic wewnętrznych i zewnętrznych oraz ulegał przemianom kulturowo-cywilizacyjnym, współcześnie doświadcza gwałtownych przeobrażeń społecznych. Jednym z głównych jego problemów jest niekorzystny przebieg procesów demograficznych na przełomie XX i XXI w., m.in. depopulacja. Aktualny obraz demograficzny miasta ukształtowało wiele czynników występujących w przeszłości, a zwłaszcza po zakończeniu II wojny światowej, których skutki miasto nadal odczuwa. Celem artykułu było ukazanie depopulacji wraz z towarzyszącymi jej negatywnymi zjawiskami i procesami, identyfikacja jej przyczyn i implikacji poprzez analizę potencjału demograficznego, a tym samym wykazanie, że jego dalszy rozwój jest silnie zdeterminowany demograficznie, a brak odpowiednich działań w zakresie wyhamowania niekorzystnych przeobrażeń w liczbie i strukturze ludności oraz łagodzenia ich skutków może doprowadzić do zmiany statusu Opola zarówno jako miasta dużego, jak i miasta wojewódzkiego. Artykuł stanowi studium przypadku. Perspektywa demograficzna opracowania przesądziła o doborze źródeł i literatury

The Aging of the Population and Labor Force in Silesia Region and the Situation of Senior People in the Labor Market. Selected Aspects

The aging of the population both in the global and regional aspect causes a number of negative effects. The most important are: aging of the workforce as well as its loss, which sharpens the basic economic problem associated with limitation of resources. Particularly important is to initiate actions to activate senior people by increasing the age of ability to work as well as by introducing solutions which will increase absorption of these people's work to the labor market. The current situation of senior people on the labor market indicates that there are many barriers which prevent them from entering the labor market. The complexity of the problem requires a comprehensive and multidisciplinary approach

Selected aspects of the life situation of the elderly in Opole voivodeship whose children emigrated abroad

Stale zwiększający się udział osób starszych w społeczeństwie wiąże się z koniecznością zabezpieczenia ich potrzeb ‒ przede wszystkim zdrowotnych, finansowych, w zakresie kontaktów międzyludzkich oraz udzielania wsparcia w organizacji życia codziennego. W szczególnej sytuacji znajdują się osoby starsze, których dorosłe dzieci przebywają za granicą, gdyż ‒ jak pokazały przeprowadzone przez autorki badania ‒ nieobecność członków najbliższej rodziny ceduje obowiązek zabezpieczenia wymienionych potrzeb na instytucje (ośrodki pomocy społecznej, domy pomocy społecznej i organizacje pozarządowe) oraz osoby z najbliższego otoczenia (sąsiadów). Celem artykułu jest przedstawienie relacji z rodziną, ponieważ ich zmiana w związku z rozłąką migracyjną pokazuje, że poważnym problem stało się osłabienie więzi rodzinnych oraz brak zainteresowania i ograniczona współpraca rodzin z instytucjami udzielającymi wsparcia pozostawionym w kraju seniorom.The constantly increasing proportion of the elderly in the society makes it necessary to secure their needs – primarily health and financial, people-to-people contacts and providing support in organizing everyday life. In a special situation are the elderly whose children reside abroad, for – as the research conducted by the Authors shows – absence of immediate family members conveys the responsibility of securing the aforementioned needs to insitutions (such as: social welfare centers, nursing homes and non-governmental organizations) as well as people in their immediate vincinity (neighbors). The article's main focus are family relationships, since any changes caused by migration separation show a serious problem of weakening of family ties, lack of interest and limited cooperation of families with institutions that provide support to the seniors left behind in the country

Parametric optimization of non-integer order controller PD^alfa

W artykule przeanalizowano zachowanie układu całkowitego rzędu ze sprzężeniem zwrotnym niecałkowitego rzędu. Przedstawiono nową metodę doboru optymalnych parametrów dla regulatorów typu PDα we wspomnianych układach z nieskończonym horyzontem. Zaprezentowano wykorzystaną metodę aproksymacji układów niecałkowitego rzędu z wykorzystaniem funkcji Laguerre’a oraz sformułowano problem w postaci zagadnienia minmax. Pokazano również przykładowy przebieg optymalizacji ze względu na parametry związane z typem aproksymacji.In this paper we analysed the behaviour of an integer order system with non-integer control function. We presented a new method for tuning the non-integer order controllers PDα for use in systems with infinite horizon. An approximation method for non-integer order systems was presented (using Laguerre functions) along with the definition of the issue in form of minmax problem. Finally some examples were analysed with respect to parameters specific for this approximation

Pejoratives and vulgarisms in the Polish translation of Elfriede Jelinek's novel "The Piano Teacher". Analysis attempt

W mojej pracy magisterskiej zajmuję się analizą powieści Elfriede Jelinek ,,Pianistka" oraz jej polskiego tłumaczenia, którego autorem jest Ryszard Turczyn. Skupiam się w niej na pejoratywach i wulgaryzmach. Celem analizy jest porównanie oryginału z tłumaczeniem na podstawie metody tłumaczeniowej według Nidy i Tabera, stylistyki porównawczej oraz teorii ekwiwalencji Wernera Kollera. Część główna mojej pracy składa się z trzech rozdziałów. W pierwszym rozdziale przedstawione są wyżej wymienione metody tłumaczeniowe, główne aspekty teorii ekwiwalencji oraz wyjaśniam pojęcia dysfemizmu, pejoratywu, przekleństwa i wulgaryzmu. Drugi rozdział poświęcony jest przedstawieniu autorki powieści oraz tłumacza, recepcji dzieł w Austrii i w Polsce oraz zarysowi fabuły. Trzeci i zarazem ostatni rozdział części głównej zawiera analizę tłumaczenia pod kątem dysfemizmów, pejoratywów, przekleństw i wulgaryzmów.In my Master's Thesis I analyse Elfriede Jelinek's novel "The Piano Teacher" and its Polish translation by Ryszard Turczyn. I focus on pejoratives and vulgarisms. The aim of the analysis is the comparison between the original and the translation on the basis of Nida's and Taber's translation method, the Stylistique comparée and the Equivalence Translation Theory of Werner Koller. The main part of my work consists of three sections. In the first section I present the translation methods, the main aspects of the Equivalence Translation Theory and I explain the keywords: dysphemism, pejorative, swearword and vulgarism. In the second section I introduce the author of the novel and its translator, the reception of the works in Austria and in Poland and I give an outline of the novel's content. The thrid and the last section contains the analysis of the Polish translation considering the dysphemisms, pejoratives, swearwords and vulgarisms.In meiner Magisterarbeit beschäftige ich mich mit der Analyse des Romans Elfriede Jelineks ,,Die Klavierspielerin" und deren polnischen Übersetzung von Ryszard Turczyn. Es werden die Pejorativa und Vulgarismen in den Fokus genommen. Ziel dieser Analyse ist der Vergleich des Originals mit dessen Translat auf der Basis von der Übersetzungsmethode nach Nida und Taber, der Stylistique comparée und der Äquivalenztheorie Werner Kollers. Der Hauptteil meiner Arbeit besteht aus drei Kapiteln. Im ersten Kapitel werden die methodologischen Vorüberlegungen präsentiert, also die beiden Übersetzungsmethoden, die Grundaspekte der Äquivalenztheorie und ich erkläre die Begriffe ,,Dysphemismus", ,,Pejorativum", ,,Schimpfwort" und ,,Vulgarismus". Das zweite Kapitel ist der Vorstellung der Autorin und des Übersetzers, der Rezeption der Werke in Österreich und in Polen und dem kurzen Handlungsabriss gewidmet. Das dritte und zugleich das letzte Kapitel des Hauptteils ist die Analyse der polnischen Übersetzung des Romans hinsichtlich der Dysphemismen, Pejorativa, Schimpfwörter und Vulgarismen