Mobile genetic elements – mechanism and consequences of transposition

Retrotransposons represent a significant part of the genome in eukaryote organisms. With DNA transposons, they belong to mobile genetic elements. There are two classes of transposons, DNA transposons and retrotransposons. Retrotransposons have three genes in their structure (gag, pol, env), responsible for the activation and encoding of structural proteins and envelope proteins. There is a group of retroelements without LTR (non-LTR). This group consists LINE (Long Interspersed Nuclear Elements) and SINE (Short Interspersed Nuclear Elements) sequences. LINE sequences represent 20% of human genetic material. Sequences of retrotransposons can move within the genome of a particular organism, occasionally subjected to replication as a result of enzyme activity, i.e. reverse transcriptase. The process of retro transposition is imperfect. These processes often cause mutation (most often: insertion, deletion), genetic instability, they contribute to the development of diseases on the genetic basis, including cancer. Retrotransposons are also used to analyze genetic variation as genetic markers

Synthesis and application of (18F) fluorodeoxyglucose in oncology diagnosis

[18F] Fluorodeoxyglucose ([18F] FDG) is the most commonly used radiopharmaceutical in clinical positron emission tomography (PET) in oncology. Cancer cells create their own specific microenvironment to survive and grow. Specific tumor microenvironment contributes to cancer metabolic reprogramming. Therefore, even with sufficient oxygen availability, cancer cells choose anaerobic glycolysis. Cancer cells compensate less energy efficient process by increasing the intensity of anaerobic glycolysis. Tumor cells have a high rate of metabolism and because of this, they take up more of the radioactive glucose (FDG). This makes the tumor cells appear more visible than other areas on the PET scan pictures. This paper presents nucleophilic synthesis of the [18F] FDG marker and basics of tumor development which can affect the [18F] FDG biochemical significance. Reference was made to clinical images obtained in PET technology using the [18F] FDG radiopharmaceutical

Impact of anti-inflammatory corticosteroids on changes in selected cytoimmunological parameters in selected interstitial lung diseases

Introduction. Glucocorticoids (GKS) hormones with strong immunosuppressive and anti-inflammatory activity are used, inter alia, in interstitial lung diseases (ILD). GKS inhibit excessive activity of inflammatory genes in the airways to induce apoptosis of immune cells, such as alveolar lymphocytes (AL). Objective. Assessment of cytoimmunological changes including apoptosis occurring in alveolar lymphocytes in patients with selected ILD after treatment with systemic corticosteroids. Methods. The material of the bronchoalveolar lavage (BAL) derived from patients with sarcoidosis (PS, n=66), idiopathic pulmonary fibrosis (IPF, n=27) and non-specific interstitial pneumonia (NSIP, n = 25; adequate number of patients treated with systemic GKS were 23, 8 and 6) were analyzed in cytoimmunological tests: a) percentage and the total values of BAL inflammatory cell populations; b) AL subset typing; c) CD4/CD8 index calculation; d) AL cell cycle analysis (DNA staining with propidium iodide, PI); in techniques mentioned in b) to d) items flow cytometry was used. Results. In all patient groups, treatment with GKS resulted in a decrease in the total cell number, e.g. for PS (untreated: 310 ± 80x103/ml; treated: 188 ± 43x103/ml, median ± SEM, p<0.05) and lymphocytes (untreated: 113 ± 71x103/ml; treated: 43 ± 25x103/ml median ± SEM, p<0.05). There has also been significantly lower percentage of eosinophils in all groups in GKS-treated subgroups, e.g. for IPF (untreated: 4,6 ± 3,0%, treated: 0,3 ± 0,5%), for NSIP (untreated: 1,5 ± 0,7% and treated: with 0,4 ± 0,2%; median ± SEM, p<0.05 for both). In contrast, AL apoptosis rate was significantly higher in treated patients, e.g. for PS (untreated: 0,6 ± 0,5%; treated: 4,0 ± 2,5%), NSIP (untreated: 3,4 ± 1,8%; treated: 13,1 ± 5,1%; median ± SEM, p<0.05 for both). In all GKS-treated groups corticosteroid therapy caused lower CD4/CD8 index, but only on the level of statistical tendency (e.g. for PS untreated: 4,7 ± 0,5%, treated: with 2,9 ± 0,9%) for IPF (untreated: 1,2 ± 0,5%, treated: with 1,1 ± 0,5%; median ± SEM for both). Conclusions. Systemic inflammatory glucocorticoid therapy (GKS) in all included groups of patients results in a decrease in the total number of alveolar lymphocytes, which is most likely related to the significant increase apoptosis rate of these cells. GKS medication in a similar extent caused probably both the death of helper (Th) and cytotoxic lymphocytes (Tc), since the decline in the value of CD4/CD8 index in treated patients compared with untreated ones was insignificant. A characteristic BAL cytological change in all tested ILD after GKS administration was a remarkable decrease in eosinophil percentage

Preliminary flagellin gene transfection into tumor cells - attempts of generating anti-tumor response in experimental model

The development of new research techniques, especially molecular ones, creates hopes for improved treatment efficacy and a better prognosis in lung cancer. The starting point for very important experiments in the field of immunotherapy is the sensitization of the immune system to the tumor antigen . The aim of the study was to determine whether using flagellin can induce innate antitumor effective, and thus, increase the immunogenicity of the tumor. The test material was the established mouse cell line LLC, derived from Lewis lung cancer. Vectors were constructed by cloning FliC inserts into the pCDH-MSC-T2A Puro plasmid. The cells were transfected directly and indirectly (with pseudoviruses, produced by previously transfected packaging cells HEK 293T). The transfection efficiency was confirmed by RT-PCR. The cells thus prepared were implanted subcutaneously in mice. The control group received non-transfected LLC cells. Then, after 6 weeks, the mice were scarified. The animals were sectioned to isolate the tumor and lungs in which the presence or absence of metastases was assessed. In mice that received immunotherapeutic vaccines containing transfected LLC cells, less tumor mass was found or a complete lack of it, and the lifespan was noticeably prolonged. In addition, no metastases occurred in the group vaccinated with cells transfected with direct technique. It can be concluded that flagellin is effective as an adjuvant in the process of presenting tumor antigens to T cells Thus, in the light of recent studies and reports, it is likely that in this experiment effectively increased immunogenicity of the tumor. Activating anti-tumor cellular responses using flagellin is a promising target for lung cancer immunotherapy

Role of endoplasmic-reticulum-associated protein degradation pathway in the virus infection cycle

Wandtke Tomasz, Wędrowska Ewelina, Goede Arkadiusz, Owczarska Paulina, Piskorska Elżbieta, Kopiński Piotr. Role of endoplasmic-reticulum-associated protein degradation pathway in the virus infection cycle. Journal of Education, Health and Sport. 2017;7(8):607-635. eISSN 2391-8306. DOI http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.890229 http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/view/4801 The journal has had 7 points in Ministry of Science and Higher Education parametric evaluation. Part B item 1223 (26.01.2017). 1223 Journal of Education, Health and Sport eISSN 2391-8306 7 © The Authors 2017; This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, Poland Open Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original author(s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. The authors declare that there is no conflict of interests regarding the publication of this paper. Received: 01.08.2017. Revised: 10.08.2017. Accepted: 31.08.2017. Znaczenie zależnego od retikulum endoplazmatyznego szlaku degradacji białek wewnątrzkomórkowych w cyklu infekcyjnym wirusów Role of endoplasmic-reticulum-associated protein degradation pathway in the virus infection cycle Tomasz Wandtke1, Ewelina Wędrowska1, Arkadiusz Goede1, Paulina Owczarska1, Elżbieta Piskorska2, Piotr Kopiński1 1Zakład Genoterapii, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Collegium Medicum w Bydgoszczy 2Katedra Patobiochemii i Chemii Klinicznej, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Collegium Medicum im. L. Rydygiera w Bydgoszczy 1Department of Gene Therapy, Faculty of Medicine, Nicolaus Copernicus University Collegium Medicum, Bydgoszcz, Poland 2Department of Pathobiochemistry and Clinical Chemistry, Nicolaus Copernicus University Collegium Medicum, Bydgoszcz, Poland Streszczenie Wprowadzenie: Proces degradacji białek zależny od retikulum endoplazmatycznego (ang. endoplasmic-reticulum-associated protein degradation - ERAD) odgrywa istotną rolę w utrzymaniu stanu homeostazy wewnątrzkomórkowej i dotyczy przede wszystkim białek, które nie uzyskały posttranslacyjnie prawidłowej konformacji. Mechanizm ten może zostać wykorzystany przez wirusy, zwykle celem uniknięcia detekcji przez układ odpornościowy gospodarza. Zależnie od typu wirusa, rodzaj i sposób degradacji białek bywa odmienny. Cel pracy: Celem pracy jest przedstawienie mechanizmu ERAD oraz jego znaczenia dla cyklu infekcyjnego wybranych cząsteczek wirusowych. Dokładne poznanie tego procesu może istotnie przyczynić się do wskazania potencjalnie skutecznych, nowych przeciwwirusowych rozwiązań terapeutycznych. Skrócony opis stanu wiedzy: W pracy omówiono mechanizm ERAD i jego wykorzystanie przez: Poliomawirusy (BK i SV-40), Herpeswirusy (Cytomegalowirus), Retrowirusy (HIV-I) oraz Hepadnawirusy (HBV). Podsumowanie: Znaczenie ERAD w cyklu infekcyjnym wirusów jest niezwykle istotne w przebiegu zakażenia. Należy dalej badać możliwość wykorzystywania ERAD przez inne rodzaje wirusów. Warto również monitorować skuteczność inhibitorów proteasomu jako potencjalnych leków w walce z chorobami wirusowymi. Słowa kluczowe: ERAD, Herpeswirusy, HBV, HIV-I, Poliomawirusy, retikulum endoplazmatyczne Summary Introduction: The endoplasmic-reticulum-associated protein degradation (ERAD) pathway plays an important role in maintaining intracellular homeostasis and primarily affects proteins that have not achieved correct post-translational conformation. ERAD can be also exploited by viruses, usually in order to avoid detection by the host's immune system. Depending on the type of virus, the character and manner of protein degradation may be different. Aim of the study: The aim of this paper is to present the ERAD mechanism and its importance for the infection cycle of select viral particles. Gaining knowledge about this process can help to identify potentially effective new antiviral therapies. Short description of state of knowledge: The ERAD mechanism and its utilization by: Poliomaviruses (BK and SV-40), Herpesviruses (Cytomegalovirus), Retroviruses (HIV-I) and Hepadnaviruses (HBV) are discussed in the paper. Summation: The ERAD process in the viral infection cycle is extremely important. The possibility of using ERAD by differnet viruses should be further investigated. It could be also useful to exploit proteasome inhibitors as potential drugs in the fight against viral diseases. Key words: ERAD, Herpesviruses, HBV, HIV-I, Poliomaviruses, endoplasmic reticulu

The Latest Achievements in the Construction of Influenza Virus Detection Aptasensors

Aptamers are short fragments of nucleic acids, DNA or RNA that have the ability to bind selected proteins with high specificity and affinity. These properties allow them to be used as an element of biosensors for the detection of specific proteins, including viral ones, which makes it possible to design valuable diagnostic tools. The influenza virus causes a huge number of human and animal deaths worldwide every year, and contributes to remarkable economic losses. In addition, in 2020, a new threat appeared&mdash;the SARS-Cov-2 pandemic. Both disease entities, especially in the initial stage of infection, are almost identical in terms of signs and symptoms. Therefore, a diagnostic solution is needed that will allow distinguishing between both pathogens, with high sensitivity and specificity; it should be cheap, quick and possible to use in the field, for example, in a doctor&rsquo;s office. All the mentioned properties are met by aptasensors in which the detection elements are specific aptamers. We present here the latest developments in the construction of various types of aptasensors for the detection of influenza virus. Aptasensor operation is based on the measurement of changes in electric impedance, fluorescence or electric signal (impedimetric, fluorescence and electrochemical aptasensors, respectively); it allows both qualitative and quantitative determinations. The particularly high advancement for detecting of influenza virus concerns impedimetric aptasensors

Experimental therapies of articular lesions in patients with rheumatoid arthritis

Wprowadzenie i cel pracy. Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) jest jedną z najczęstszych chorób tkanki łącznej o podłożu autoimmunologicznym. Charakteryzuje się zwłaszcza stanem zapalnym stawów, prowadzącym do postępującego uszkodzenia i utraty ich czynności, czego następstwem jest niepełnosprawność motoryczna chorego. Celem pracy jest zestawienie wybranych nowoczesnych metod leczenia zmian stawowych w RZS, będących obecnie we wczesnych i zaawansowanych fazach badań klinicznych. Skrócony opis stanu wiedzy. Obecnie leczenie RZS opiera się przede wszystkim na postępowaniu objawowym, stosowaniu biologicznych i syntetycznych leków modyfikujących przebieg choroby, a także na rehabilitacji oraz chirurgicznym leczeniu powikłań. Prowadzone są badania nad nowymi, obiecującymi metodami leczenia, jak immunoterapia i terapia genowa, dostawowe podawanie osocza bogatopłytkowego (platelet-rich plasma, PRP), mezenchymalnych komórek macierzystych, a także nad łączeniem ww. metod. Podsumowanie. Szybki postęp w leczeniu RZS obserwowany w ostatnich latach zawdzięczamy głównie wprowadzeniu leczenia biologicznego. Jednak nadal nie obserwuje się zadowalającej odpowiedzi klinicznej u istotnej grupy chorych, pomimo długotrwałego leczenia konwencjonalnego. Istnieje nadzieja, że opisane w pracy metody, wymierzone precyzyjnie w molekularne patomechanizmy choroby, istotnie przybliżą rozwiązanie problemu leczenia zmian stawowych w RZS.Introduction and purpose. Rheumatoid arthritis (RA) is one of the most common autoimmune diseases affecting connective tissue. It is characterized by inflammation of the joints leading to progressive damage and loss of joint function, and subsequently to physical disability of the patient. The aim of the article is to provide an overview of the experimental RA therapies of articular lesions that are currently in early and advanced stages of clinical development. Brief description. RA management is presently based on symptomatic treatment, taking biological and synthetic disease-modifying antirheumatic drugs (DMARDs), physiotherapy and surgical correction of articular complications. There are many drugs currently under investigation, such as immune and gene therapy, platelet rich plasma intraarticular injections, application of mesenchymal stem cells, as well as a combination of techniques listed above. Summary. Over the last few years, the rapid progress in RA treatment has been made by introduction of biological treatment. However, no satisfactory clinical response is observed in a significant group of patients, despite the long-term conventional treatment. Hopefully, the techniques described briefly in this review targeting molecular pathomechanisms, are believed to be useful in finding solutions in the treatment of RA articular lesions

CD83 – niezidentyfikowany marker ucieczki nowotworu spod nadzoru immunologicznego gospodarza

Komórki dendrytyczne (DC) odgrywają znaczącą rolę w pobudzaniu limfocytów, zwłaszcza dziewiczych, gdyż stanowią najsilniejszą frakcję komórek prezentujących antygen (APC, ang. Antigen Presenting Cells). Znaczącą rolę w dojrzewaniu DC pełni cząsteczka CD83, która jest jednocześnie ich markerem dojrzałości. Jej ekspresję odkryto, zarówno na innych prawidłowych komórkach APC, jak i na komórkach nowotworowych, co skłania do refleksji nad pytaniem, czy cząsteczka CD83 może brać udział w patogenezie tego rodzaju schorzeń. Celem pracy była ocena częstości występowania cząsteczki CD83, w wybranych modelowych liniach ustalonych ludzkich nowotworów złośliwych (MDA-231 - rak sutka, TOV-112D - rak jajnika). Wyniki otrzymano dzięki wykorzystaniu techniki immunofluorescencji bezpośredniej w połączeniu z odczytem w cytometrze przepływowym. W wyniku przeprowadzonych badań odnotowano znaczną ekspresję formy CD83 zakotwiczonej w błonie na powierzchni komórek badanych linii ustalonych. Przeprowadzone doświadczenia wskazują na możliwą rolę cząsteczki CD83 w patogenezie nowotworów. Jej wysoka ekspresja na powierzchni komórek, w połączeniu z możliwością jej „złuszczenia” z powierzchni komórki w formie rozpuszczalnej do mikrośrodowiska nowotworu może nasilać zjawisko immunosupresji w układzie immunologicznym i tym samym powodować ucieczkę nowotworu spod nadzoru immunologicznego organizmu gospodarza. W celu określenia dokładnej roli tytułowej cząsteczki niezbędne są dalsze badania

Experimental therapies of articular lesions in patients with rheumatoid arthritis

Wprowadzenie i cel pracy. Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) jest jedną z najczęstszych chorób tkanki łącznej o podłożu autoimmunologicznym. Charakteryzuje się zwłaszcza stanem zapalnym stawów, prowadzącym do postępującego uszkodzenia i utraty ich czynności, czego następstwem jest niepełnosprawność motoryczna chorego. Celem pracy jest zestawienie wybranych nowoczesnych metod leczenia zmian stawowych w RZS, będących obecnie we wczesnych i zaawansowanych fazach badań klinicznych. Skrócony opis stanu wiedzy. Obecnie leczenie RZS opiera się przede wszystkim na postępowaniu objawowym, stosowaniu biologicznych i syntetycznych leków modyfikujących przebieg choroby, a także na rehabilitacji oraz chirurgicznym leczeniu powikłań. Prowadzone są badania nad nowymi, obiecującymi metodami leczenia, jak immunoterapia i terapia genowa, dostawowe podawanie osocza bogatopłytkowego (platelet-rich plasma, PRP), mezenchymalnych komórek macierzystych, a także nad łączeniem ww. metod. Podsumowanie. Szybki postęp w leczeniu RZS obserwowany w ostatnich latach zawdzięczamy głównie wprowadzeniu leczenia biologicznego. Jednak nadal nie obserwuje się zadowalającej odpowiedzi klinicznej u istotnej grupy chorych, pomimo długotrwałego leczenia konwencjonalnego. Istnieje nadzieja, że opisane w pracy metody, wymierzone precyzyjnie w molekularne patomechanizmy choroby, istotnie przybliżą rozwiązanie problemu leczenia zmian stawowych w RZS.Introduction and purpose. Rheumatoid arthritis (RA) is one of the most common autoimmune diseases affecting connective tissue. It is characterized by inflammation of the joints leading to progressive damage and loss of joint function, and subsequently to physical disability of the patient. The aim of the article is to provide an overview of the experimental RA therapies of articular lesions that are currently in early and advanced stages of clinical development. Brief description. RA management is presently based on symptomatic treatment, taking biological and synthetic disease-modifying antirheumatic drugs (DMARDs), physiotherapy and surgical correction of articular complications. There are many drugs currently under investigation, such as immune and gene therapy, platelet rich plasma intraarticular injections, application of mesenchymal stem cells, as well as a combination of techniques listed above. Summary. Over the last few years, the rapid progress in RA treatment has been made by introduction of biological treatment. However, no satisfactory clinical response is observed in a significant group of patients, despite the long-term conventional treatment. Hopefully, the techniques described briefly in this review targeting molecular pathomechanisms, are believed to be useful in finding solutions in the treatment of RA articular lesions

Potencjał diagnostyczny śliny w screeningu chorób wirusowych = Diagnostic potential of saliva in the screening of viral diseases

Wędrowska Ewelina, Simińska Edyta, Wandtke Tomasz, Wędrowski Mateusz, Piskorska Elżbieta. Potencjał diagnostyczny śliny w screeningu chorób wirusowych = Diagnostic potential of saliva in the screening of viral diseases. Journal of Education, Health and Sport. 2016;6(1):147-156. eISSN 2391-8306. DOI http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.45142 http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/view/45142 https://pbn.nauka.gov.pl/works/704038       The journal has had 7 points in Ministry of Science and Higher Education parametric evaluation. Part B item 755 (23.12.2015). 755 Journal of Education, Health and Sport eISSN 2391-8306 7 © The Author (s) 2016; This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, Poland Open Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original author(s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. The authors declare that there is no conflict of interests regarding the publication of this paper. Received: 15.12.2015. Revised 12.01.2016. Accepted: 25.01.2016.       Potencjał diagnostyczny śliny w screeningu chorób wirusowych Diagnostic potential of saliva in the screening of viral diseases   Ewelina Wędrowska1, Edyta Simińska2, Tomasz Wandtke1, Mateusz Wędrowski3, Elżbieta Piskorska4   1Zakład Genoterapii, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Collegium Medicum im. L. Rydygiera w Bydgoszczy 2Katedra i Zakład Toksykologii, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Collegium Medicum im. L. Rydygiera w Bydgoszczy 3Zakład Pozytonowej Tomografii Emisyjnej i Diagnostyki Molekularnej, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Collegium Medicum im. L. Rydygiera w Bydgoszczy 4Katedra Patobiochemii i Chemii Klinicznej, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Collegium Medicum im. L. Rydygiera w Bydgoszczy   1Department of Gene Therapy, Faculty of Medicine, Nicolaus Copernicus University Collegium Medicum, Bydgoszcz, Poland 2Department of Toxicology, Nicolaus Copernicus University Collegium Medicum, Bydgoszcz, Poland 3Department of Positron Emission Tomography and Molecular Diagnostics, Nicolaus Copernicus University Collegium Medicum, Bydgoszcz, Poland 4Department of Pathobiochemistry and Clinical Chemistry, Nicolaus Copernicus University Collegium Medicum, Bydgoszcz, Poland     Streszczenie   Wprowadzenie: W ostatnich latach potwierdzono, że większość substancji znajdujących się w surowicy krwi, obecnych jest również w ślinie. Wykazano także korelację pomiędzy poziomem substancji występujących w ślinie, ze zmianami zachodzącymi w surowicy krwi. Coraz bardziej podkreśla się liczne zalety śliny jako materiału do badań diagnostycznych, w porównaniu z innymi płynami ustrojowymi. W ostatnich dekadach wskaźniki zachorowalności i umieralności z powodu chorób wirusowych uległy znaczącej poprawie. Jednakże zbyt późna wykrywalność zakażeń wirusowych jest nadal poważnym problemem. Cel pracy: Celem pracy jest przedstawienie możliwości wykorzystania śliny w screeningowych badaniach chorób wirusowych. Skrócony opis stanu wiedzy: W pracy przytoczono rezultaty badań, do których włączono pacjentów z wirusem RSV, HIV, HAV, HBV, HCV. Potwierdzają one obecność markerów diagnostycznych poszczególnych zakażeń w ślinie, wskazując tym samym na możliwość wykorzystania śliny w diagnostyce chorób wirusowych. Podsumowanie: Wysoka czułość, dokładność, silna korelacja ze stopniem zaawansowania choroby, to bez wątpienia cechy, jakie wykazują badania wykonywane w surowicy krwi. Wymagają one jednak zaawansowanej aparatury, są kosztowne, dość inwazyjne, trudne w przechowywaniu. Ważne jest zatem, aby poszukiwać nowych metod, możliwych do wykorzystania w badaniach screeningowych. Badania takie powinny łączyć technologie szybkiego wykrywania z zastosowaniem łatwego do pobrania materiału. Coraz częściej podkreśla się potencjał śliny, jako materiału diagnostycznego do tego rodzaju badań.   Słowa kluczowe: ślina, wirusy, diagnostyka, infekcje.     Summary Introduction: Results in recent years have confirmed that most of substances contained in the blood serum also exist in the saliva. Significant correlations were found between salivary and serum levels. Saliva as a diagnostic test material in compare to other body fluids has many advantages and its importance is growing. During the last decades viral diseases morbidity and mortality rates improved. However late detection of viral infections is still the most Aim of the study: The aim of the study is to present the possibilities of using saliva in the  screening of viral diseases. Short description of state of knowledge: The study presents results of studies which included patients with RSV, HIV, HAV, HBV, HCV. These confirms the presence of the diagnostic markers in saliva, indicating the possibility of using saliva in the diagnosis of viral diseases. Summation: Analysis made in the blood serum display characteristics such as high sensitivity, precision and a strong correlation with stadium of disease. However, they require the advanced apparatus, are expensive, very invasive, difficult to store. It is important to looking for a new methods that can be used in screening test which should connect rapid detection technology with using easy-to-sample collection. Increasingly, emphasizes potential of saliva as a diagnostic material for this kind of research.   Key words: saliva, viruses, diagnostics, infection