Activities of Slovenian associations in Belgrade (1921-2014)

Slovenians have lived for centuries in the territory of the Republic of Serbia. Between the 16th century and the mid-19th century, they took part in wars and battles for the liberations of Serbia and Belgrade, mainly as individuals. In the second half of the 19th century, a more massive immigration of Slovenian population in the territory of the present-day Serbia took place and this trend reached its peak at the beginning of World War II, when about 10,000 Slovenians were forced to settle there as refugees. Also, in the post-war period, a large number of Slovenians settled in Serbia, especially in Vojvodina, as part of a planned colonization scheme. Although a certain number of them returned to Slovenia, a majority decided to stay in the territory of Serbia and started a new life there. In the new environment, temporary or permanent, Slovenians began to organize their life. They adjusted themselves to the lifestyle of their new living environment, but they also organized themselves into associations, through which they maintained contacts with their homeland. By the 1990s, the Slovenian population in Serbia mainly lived intermingled with other nations from the common state, SFR Yugoslavia. After the dissolution of Yugoslavia and the formation of independent states, Slovenians in Serbia became an ethnic minority and they began to establish their associations upon different bases. Based on archival data, literature and papers resulting from research projects conducted by Serbian and Slovenian scholars, as well as results of their joint research, the paper deals with Slovenians in Belgrade and their associations since the second half of the 19th century until the present day. Having in mind the ongoing research on the Slovenians in the territory of Serbia and an easier access to data on associations established since 1997, this study particularly focuses on Slovenian associations that used to be active in the past but ceased to exist.U radu se govori o beogradskim Slovencima i njihovim udruženjima od početka 20. veka do danas, na osnovu podataka iz arhivske građe, literature, objavljenih istraživačkih radova na projektima srpskih i slovenačkih naučnika i rezultata zajedničkog istraživanja. S obzirom na aktuelna istraživanja o Slovencima na teritoriji Srbije i lakšu dostupnost podataka o društvima formiranim od 1997. godine nadalje, u radu je veća pažnja posvećena slovenačkim društvima i njihovoj delatnosti, koja su postojala u ranijem periodu i koja više ne postoje.Tema broja : Udruženja nacionalnih manjina Srbij

Tool for assessment of attitudes for applying a new approach in the decision-making process for reimbursement list in Bosnia and Herzegovina

The healthcare structure in Bosnia and Herzegovina is decentralized, thus facing patients with unequal access to healthcare services especially for medicines. We attempted to develop a tool for assessment of the stakeholders’ opinion, and with the further research we will propose the model that can bring equality in Bosnia and Herzegovina. The developed tool will examine the attitudes and opinions for introducing new methods in the decision-making process during the listing of medicines for the reimbursement list in Bosnia and Herzegovina. An update of the country’s legislation can be presented based on the research results. The tool was developed using the Delphi method. The experts who were included in the Delphi panel are qualified for rating and discussing questions. The questionnaire was validated on a 5-point Likert scale, and additional comments or clarification are optional. Introductory interviews were held face to face with each expert individually; after that the panel was anonymous. After 3 rounds of Delphi, the created tool was checked through a pilot study. The developed tool was categorized into three groups based on the KAP survey (Knowledge, Attitudes, Perceptions). All questions were verified in pilot and with the results for Cronbach’s alpha 0.96. This shows sufficient reliability of the created questionnaire, and it can be administered to a larger group of respondents, which has been planned for further research. The findings provide reliable information useful for planning the country’s legislation updates and planning for the introduction of a new approach in the decision-making process

Validacija skrining testa za afazije govornika srpskog jezika

This paper presents the results of testing the psychometric properties and clinical significance of Serbian aphasia screening test. The sample consisted of 36 adult patients with speech and language impairment caused by the damage of the left hemisphere, representing clinical (experimental) group. Participants in the clinical group were divided into two groups according to the time of testing: the first group consisted of 21 patients with acute brain damage; the second group consisted of 16 patients with the chronic form of aphasia. Out of the total number of participants in clinical groups, 20 participants were diagnosed with one of the classic types of aphasia, using Boston diagnostic aphasia examination battery, while 16 patients had symptoms that did not correspond to any known aphasic syndrome. The control group consisted of 36 healthy participants. All participants, both in clinical and control group, were subjected to testing with Screening test for aphasia (STA). The results showed that STA represents a valid measuring instrument for detecting language impairment in persons with brain damage. The validity of the test was observed in acute and chronic phase of aphasia. Additionally, it was observed that the test is valid for monitoring the recovery of language abilities. It was concluded that STA has a good potential for measuring language impairment that must be examined in a larger sample for the purpose of test standardization.U radu su prikazani rezultati provere valjanosti i kliničkog značaja Skrining testa za afazije (STA) govornika srpskog jezika. Uzorak se sastojao od 36 odraslih ispitanika sa poremećajem jezika uzrokovanim oštećenjem leve hemisfere mozga, koji su predstavljali kliničku (eksperimentalnu) grupu. Ispitanici kliničke grupe su prema vremenu testiranja podeljeni u dve grupe; prvu grupu je činio 21 ispitanik sa akutnim oštećenjem mozga, a drugu grupu 15 ispitanika sa hroničnim oblikom afazije. Od ukupnog broja ispitanika kliničke grupe, kod 20 ispitanika je Bostonskim dijagnostičkim testom za afazije dijagnostikovan neki od klasičnih tipova afazija, dok je 16 ispitanika ispoljavalo simptome koji nisu odgovarali kliničkoj slici poznatih afazičkih sindroma. Kontrolnu grupu je činilo 36 zdravih ispitanika. Svi ispitanici kliničke i kontrolne grupe su podvrgnuti testiranju STA. Rezultati su pokazali da STA predstavlja validan merni isntrument za otkrivanje jezičkog poremećaja kod osoba sa oštećenjem mozga. Validnost testa je pokazana u akutnoj i hroničnoj fazi afazičnog stanja. Pored toga, pokazano je da je test validan za praćenje oporavka jezičkih funkcija. Zaključeno je da STA ima dobre potencijale za merenje jezičkog oštećenja koje treba ispitati na većem uzorku u cilju standardizacije

Uticaj tipa poremećaja pisanja na školski uspjeh učenika sa disgrafijom

Introduction. Dysgraphia is a term used for problems with transcription in children without intellectual disabilities, untouched eyesight and hearing, age-appropriate education and appropriate socioeconomic conditions. Writing disorder can be manifested by both handwriting deficiency and language stage deficiency. The aim of this study was to identify the influence of writing disorder type on school success of students with dysgraphia. Methods. The study sample consisted of 461 third-grade, fourth-grade and fifth-grade students from three city schools in the Republic of Srpska. Using the scale for the assessment of handwriting maturity, as well as the language analysis of each handwriting in turn, the subsample consisting of 42 male and female students with dysgraphia, aged 8 to 11, was isolated. The research was conducted in Foča from April to May 2015. Results. Out of a total of 461 examined students, 42 (9.1%) had dysgraphia that was more frequently present in boys (7.6%) than in girls (1.5%). There was no statistically significant difference in the degree of dysgraphia severity between the students of different sex and school age. Severe deviations/ delays in handwriting maturity with respect to chronological age were only found in respondents with dysgraphic handwriting. There was a considerably higher percentage of graphomotor dysgraphia (71.4%) compared to language dysgraphia (28.6%). School success, as well as grades in Serbian language, were considerably lower in students with language dysgraphia than in children with graphomotor dysgraphia. Conclusion. The results show a significant presence of dysgraphia in school-age children. It is found more frequently in boys than in girls. Graphomotor dysgraphia is found more frequently in schoolage students compared to language dysgraphia, while there is a greater negative effect of the latter on school success.Uvod. Disgrafija je poremećaj u ovladavanju vještinom pisanja kod djece očuvanih intelektualnih sposobnosti, očuvanog vida i sluha, adekvatne obuke u školi i odgovarajućih socio-ekonomskih uslova. Poremećaj pisanja može da se manifestuje oštećenjem rukopisa i jezičkim deficitima. Cilj ispitivanja je bio da se utvrdi uticaj tipa poremećaja pisanja na školski uspjeh učenika sa disgrafijom. Metode. Uzorak se sastojao od 461 učenika trećih, četvrtih i petih razreda tri gradske škole na području Republike Srpske. Pomoću testa za procjenu disgrafičnosti rukopisa i na osnovu jezičke analize svakog pojedinačnog rukopisa, izdvojen je poduzorak od 42 ispitanika sa disgrafijom, uzrasta od 8 do 11 godina, oba pola. Istraživanje je realizovano u aprilu i maju 2015. godine. Rezultati. Među ispitanim učenicima 42 (9,1%) ima disgrafiju koja je u značajno većem procentu prisutna kod dječaka (7,6%) nego kod djevojčica (1,5%). Nije uočena statistički značajna razlika između ispitanika različitog pola i školskog uzrasta u pogledu stepena disgrafije. Teži stepen odstupanja/kašnjenja u zrelosti rukopisa u odnosu na hronološki uzrast prisutan je isključivo kod ispitanika sa izrazito disgrafičnim rukopisom. Pronađen je značajno veći procenat grafomotornih (71,4%) u odnosu na jezičke disgrafije (28,6%). Djeca sa jezičkom disgrafijom postižu značajno niži uspjeh u školi i nižu ocjenu iz srpskog jezika u poređenju sa djecom sa grafomotornom disgrafijom. Zaključak. Rezultati pokazuju prisustvo disgrafije kod djece školskog uzrasta koja se značajno češće javlja kod dječaka nego kod djevojčica. Grafomotorna disgrafija se statistički značajno više ispoljava kod djece školskog uzrasta o

Odnos obima vokabulara i pola kod dece sa specifičnim jezičkim poremećajem

Deca sa specifičnim jezičkim poremećajem (SJP) ispoljavaju deficite na planu razvoja fonoloških, sintaksičkih, leksičko-semantičkih i pragmatskih sposobnosti. Na planu razvoja leksičkih sposobnosti kod ove dece se javlja značajno kašnjenje u pojavi prve reči. Pored toga, deca sa SJP imaju značajno manji opseg receptivnog i ekspresivnog vokabulara, kao i deficite na planu imenovanja i leksičkog procesiranja. Podaci iz literature pokazuju da u opštoj populaciji devojčice imaju bolje jezičke sposobnosti u odnosu na dečake, kao i da brže progovaraju i usvajaju reči (Bauer et al., 2002; Lutchmaya et al., 2002). Uopšteno gledajući, leksičke sposobnosti se brže razvijaju kod devojčica na ranom uzrastu, dok se razlike između devojčica i dečaka izjednačavaju tokom razvoja (Huttenlocher et al., 1991). Cilj ovog istraživanja je da se ispita da li postoje razlike prema polu na testu procene obima vokabulara kod dece sa SJP. Metodologija. Uzorak je činilo 44 dece sa SJP (5-8 god.) podeljenih u dve grupe, 22 devojčice i 22 dečaka. Dve grupe su bile usklađene prema uzrastu (t= 0,521; p=0,605) i obrazovanju majke (χ2=0,092, p=0,762). U istraživanju je korišćen Bostonski test imenovanja (TheBoston Namig Test - Kaplan at al., 1983). Za procenu obima vokabulara uzet je broj tačnih odgovora, kao i broj omisija odgovora. Rezultati su pokazali da devojčice daju nešto više tačnih odgovora u poređenju sa dečacima, ali dobijena razlika nije statistički značajna (p>0,05). Takođe je pokazano da devojčice imaju manje izostavljenih odgovora u poređenju sa dečacima, međutim, ni ta razlika nije statistički značajna (p>0,05). Zaključak. Rezultati našeg istraživanja su pokazali da kod dece sa SJP, na uzrastu od pet do osam godina, ne postoje značajne polne razlike na testu procene obima vokabulara

Recognition and measurement of assets in accordance with the requirements of regulatory framework

The aim of this paper is to discuss the recognition and measurement of balance sheet assets in accordance with the requirements of professional regulations or The International Accounting Standards, The International Financial Reporting Standards and The International Financial Reporting Standards for Small and Medium Entities. Review of the application of legal and internal accounting regulation was aimed to provide comprehensive insights into the valuation of balance sheet assets and presented a comparative overview of the valuation of assets for different types of companies

Leksička raznovrsnost u narativnom diskursu dece sa specifičnim jezičkim poremećajem

Children with specific language impairment (SLI) exhibit significant difficulties in acquiring, processing and using new words. Analysis of spontaneous speech is a useful tool in assessing the development and use of the lexicon in children with SLI. Measures of lexical diversity are commonly used methods in the evaluation of lexical efficiency in spontaneous speech. The aim of this study was to evaluate the differences in overall lexical diversity and semantic words diversity between children with SLI and typically developing children. The sample consisted of 115 children between five and eight years of age, divided into two groups, 60 children diagnosed with SLI and 55 typically developing children. A sample of spontaneous speech was obtained through the task of story retelling. Fairy tale 'Cinderella' was used as a stimulus task. Lexical diversity and semantic words diversity were calculated with Type Token Ratio (TTR - Chotlos, 1944; Templin, 1957). The results showed that children with SLI had significantly lower score of lexical diversity in spontaneous speech compared with typically developing children. Difficulties with lexical diversity in children with SLI were found in both, overall lexical diversity (p≤0.00) and semantic words diversity (p≤0.00). Also, difficulties with lexical diversity in children with SLI, comparing with typically developed children, were confirmed in both age groups, preschool (p≤0.00) and early school age (p≤0.00). Children with SLI had deficits in the use of all classes of words. The difficulties were manifested in the production of semantic words, as well as in the production of words that have no specific meaning (pronouns, prepositions, conjunctions). Also, deficits in the use of different words in discourse characterized children with SLI in both age groups (preschool and early school age).Deca sa specifičnim poremećajem u razvoju jezika (SJP) ispoljavaju značajne teškoće u usvajanju, procesiranju i upotrebi novih reči. Analiza spontanog govora predstavlja koristan metod u proceni razvoja i upotrebe leksikona kod dece sa SJP, a procena leksičke raznovrsnosti je najčešći način utvrđivanja opsega i upotrebe reči u narativnom diskursu. Cilj ovog rada je utvrđivanje ukupne leksičke raznovrsnosti i raznovrsnosti sadržajnih reči kod dece sa SJP. Uzorak je činilo 60 ispitanika uzrasta od pet do osam godina sa dijagnostikovanim SJP. Kontrolnu grupu činilo je pedeset petoro dece tipičnog razvoja, koja su prema hronološkom uzrastu i polu ujednačena sa decom iz eksperimentalne grupe. Leksička raznovrsnost je analizirana na uzorku govora dobijenom pričanjem priče 'Pepeljuga'. Leksička raznovrsnost je utvrđena na osnovu broja različitih reči u analiziranom segmentu govora. Rezultati su pokazali da deca sa SJP imaju značano slabija postignuća u pogledu leksičke raznovrsnosti u poređenju sa decom tipičnog razvoja (p≤0,00). Takođe, deca sa SJP su imala značajno slabija postignuća i u pogledu raznovrsnosti sadržajnih reči (p≤0,00). Takođe, lošija postignuća dece sa SJP, u poređenju sa decom tipičnog razvoja, potvrđena su u obe uzrasne kategorije, na predškolskom (p≤0,00) i ranom školskom uzrastu (p≤0,00). Zaključeno je da deca sa SJP ispoljavaju deficite u upotrebi sadržajnih reči, kao i reči koje nisu punoznačne. Deficiti upotrebe reči u narativnom diskursu uočeni su kod dece predškolskog i ranog školskog uzrasta

Odnos leksičko-semantičkih sposobnosti i nivoa obrazovanja majki kod dece tipičnog jezičkog razvoja

Iako deca tipičnog razvoja usvoje većinu aspekata leksičko-semantičkih sposobnosti do pete godine života, leksikon se razvija i bogati tokom čitavog života. Značajnu fazu u razvoju leksičko-semantičkih sposobnosti predstavlja period između šeste i devete godine, kada se kod dece uočava sve veća upotreba paradigmatskih asocijacija, dok se broj sintagmatskih asocijacija značajno smanjuje. Sve je veći broj istraživanja koji ukazuju na uticaj socioekonomskih činioca na razvoj jezičkih sposobnosti kod dece. Rezultati pojedinih studija su pokazali visoke korelacije između obrazovanja majke i nivoa postignuća dece na testovima procene vokabulara (Bates et al., 1994). Sa druge strane, rezultati studije Noblea i saradnika (Noble et al., 2007) pokazuju da obrazovanje majke može imati različit uticaj na različite jezičke sposobnosti. Rezultati ove studije su pokazali visoku korelaciju obrazovanja majke sa obimom receptivnog vokabulara dece, ali ne i sa fonološkim procesiranjem. Cilj ovog istraživanja je da se ispita da li postoje razlike u postignućima dece na testu leksičkog procesiranja u odnosu na nivo obrazovanja majke. Metodologija. Uzorak je činilo 50 ispitanika tipičnog jezičkog razvoja (5-8 god.) podeljenih u dve grupe, 25 ispitanika čije majke imaju visoko obrazovanje i 25 ispitanika čije majke imaju srednje obrazovanje. Dve grupe su bile usklađene prema polu (χ2=0,721, p=0,396) i uzrastu (t= 0,521; p=0,605). Kao instrument za procenu leksičkog procesiranja korišćen je Test slobodnih asocijacija reči. Rezultati su pokazali da deca čije majke imaju srednje obrazovanje daju nešto više paradigmatskih odgovora, dok deca čije majke imaju visoko obrazovanje daju nešto više sintagmatskih odgovora, međutim ta razlika nije statistički značajna (p>0,05). U pogledu razvojno nezrelih odogovora, deca čije majke imaju srednji nivo obrazovanja su imala nešto lošija postignuća u odnosu na decu čije su majke visoko obrazovanje, međutim ni u ovom slučaju ta razlika nije statistički značajna (p>0,05). Zaključak. Rezultati našeg istraživanja su pokazali da kod dece tipičnog razvoja, na uzrastu od pet do osam godina, ne postoje značajne razlike u sposobnosti leksičkog procesiranja u odnosu na nivo obrazvoanja majke

Odnos leksičko-semantičkih sposobnosti i nivoa obrazovanja majki kod dece tipičnog jezičkog razvoja

Iako deca tipičnog razvoja usvoje većinu aspekata leksičko-semantičkih sposobnosti do pete godine života, leksikon se razvija i bogati tokom čitavog života. Značajnu fazu u razvoju leksičko-semantičkih sposobnosti predstavlja period između šeste i devete godine, kada se kod dece uočava sve veća upotreba paradigmatskih asocijacija, dok se broj sintagmatskih asocijacija značajno smanjuje. Sve je veći broj istraživanja koji ukazuju na uticaj socioekonomskih činioca na razvoj jezičkih sposobnosti kod dece. Rezultati pojedinih studija su pokazali visoke korelacije između obrazovanja majke i nivoa postignuća dece na testovima procene vokabulara (Bates et al., 1994). Sa druge strane, rezultati studije Noblea i saradnika (Noble et al., 2007) pokazuju da obrazovanje majke može imati različit uticaj na različite jezičke sposobnosti. Rezultati ove studije su pokazali visoku korelaciju obrazovanja majke sa obimom receptivnog vokabulara dece, ali ne i sa fonološkim procesiranjem. Cilj ovog istraživanja je da se ispita da li postoje razlike u postignućima dece na testu leksičkog procesiranja u odnosu na nivo obrazovanja majke. Metodologija. Uzorak je činilo 50 ispitanika tipičnog jezičkog razvoja (5-8 god.) podeljenih u dve grupe, 25 ispitanika čije majke imaju visoko obrazovanje i 25 ispitanika čije majke imaju srednje obrazovanje. Dve grupe su bile usklađene prema polu (χ2=0,721, p=0,396) i uzrastu (t= 0,521; p=0,605). Kao instrument za procenu leksičkog procesiranja korišćen je Test slobodnih asocijacija reči. Rezultati su pokazali da deca čije majke imaju srednje obrazovanje daju nešto više paradigmatskih odgovora, dok deca čije majke imaju visoko obrazovanje daju nešto više sintagmatskih odgovora, međutim ta razlika nije statistički značajna (p>0,05). U pogledu razvojno nezrelih odogovora, deca čije majke imaju srednji nivo obrazovanja su imala nešto lošija postignuća u odnosu na decu čije su majke visoko obrazovanje, međutim ni u ovom slučaju ta razlika nije statistički značajna (p>0,05). Zaključak. Rezultati našeg istraživanja su pokazali da kod dece tipičnog razvoja, na uzrastu od pet do osam godina, ne postoje značajne razlike u sposobnosti leksičkog procesiranja u odnosu na nivo obrazvoanja majke

The Possibility of Predictions in Auditor’s Opinion: The Case of the Serbian Tobacco Industry

Research Questions: This paper investigated whether there is a possibility for predictions of an auditor’s opinion that can be used to predict, in an extremely accurate way, future developments in one company. Motivation: The research of Dopuch, Holhausen and Leftwich (1987); Kirkos, Spathis and Manolopoulos (2007) or Kirskos (2012) and Kim and Upneja (2014) open space for new challenges for using auditing methods.The most trying task is to find a technique that will be able to timely, accurately and with the least waste of resources respond to the challenge. The fact that auditors are forced to expand the scope and purpose of the audit work, respecting new risks that are continually changing represents the primary inspiration for this paper. Idea: Our goal was to explore whether one of the possible techniques for prediction the auditor’s opinion – multivariate discriminant analysis – can precisely predict a correct future audit opinion and whether this analysis is useful for finding solutions to performing predictions. Data: The analysis was conducted using data from financial statements of 4 Serbian tobacco companies of years 2011, 2012, 2013, 2014 and 2015 published by the Serbian Business Registers Agency. Tools: The presented research, based on theoretical and mathematical support, uses statistical software tools Statistica. Findings: The application of discriminant analysis in Serbian tobacco companies showed statistically major variables of the balance sheet, manely “Intangible assets", "Supplies" and "Liabilities". Following these variables, we obtained results which we used as the predictors. The outcome of our preliminary investigation presented accurate and correct prediction which is also confirmed by historical data. The result of this investigation can be used for further more complex investigations when using some variables that will lead to discriminatory analysis for more classification groups to mark and rank the most significant variables for expressing the audit opinion. Contribution: Provided information is important for every business, because every entity that is listed on the business market aims to be as better as possible, and find out and exploit the possibility of avoiding a negative result