The Liquidation of the Roman Catholic Clergy of the Latin Rite in the USSR (1917–1938)

After the peace treaty with Poland (18 March 1921) and after the reorganization of the Church administration in 1921 and in 1923, ten administrative units of the Catholic Church were placed within the borders of the USSR; eight were of the Latin rite and two of the Eastern rite. In this article, the author presents the history of repressions organized by the Soviet authorities towards the Roman Catholic Church (1917–1938) with special attention given to the process of liquidation of the Roman Catholic Clergy of the Latin rite.After the peace treaty with Poland (18 March 1921) and after the reorganization of the Church administration in 1921 and in 1923, ten administrative units of the Catholic Church were placed within the borders of the USSR; eight were of the Latin rite and two of the Eastern rite. In this article, the author presents the history of repressions organized by the Soviet authorities towards the Roman Catholic Church (1917–1938) with special attention given to the process of liquidation of the Roman Catholic Clergy of the Latin rite

Kościelny ośrodek akademicki w Krakowie w wizji i działaniu Karola Wojtyły (1959–1978)

While analysing activities of Bishop, Archbishop and Cardinal Karol Wojtyła that were supposed to neutralize communists’ plans concerning liquidation, or at least reducing church scientific community in Cracow, one can clearly see how the actions were taken simultaneously. On one hand, as Auxiliary Bishop, the administrator and Cracow Bishop Karol Wojtyła endeavoured to strengthen Cracow theological community. On the other hand, as the chairman of the Committee of the Learning of the Episcopate of Poland he tried to solve the issue of higher education of clergymen in Poland comprehensively. He tried to convince bishops of the importance of the problem. At the same time he was playing a specific game with the authorities as he wanted departments to gain civilian recognition. He also wanted clergymen seminars to be given the status of colleges.The actions are amazing because of a few reasons; the problems presented were justified and clear, the far-reaching plans were realized with the method of small steps.He tried to do everything he could in every single case. He initiated work, confronted his own ideas and projects with trusted co-workers. He looked for allies, he controlled if undertaken tasks were carried out. He admonished those who either lingered, in his opinion, or worked too slowly.He searched for new ways of realizing plans when he came across unforeseeable obstacle or resistance which was difficult to overcome at that time. He never surrendered to pressure of impossibility and discouragement.In 1962–1978, as the Great Chancellor of Divinity which worked outside the structure of higher education system acknowledged by the country, Karol Wojtyła led to set in order legal bases of functioning of the faculty by Holy See; all academic authorizations were obtained (the ones which were used). He inspired and accepted the reform of studies in a conciliar spirit. He led to enlargement of a number of lecturers. He kept reminding about the duty of the publication and scientific exchange both with domestic and foreign scientific centres. All the actions opened a way to create a college consisting of a few departments. The college which originated from one department. Before he was chosen the Pope the college was given a permission to open Department of Philosophy. At the same time work to create an independent institute of history of the Church started

Diecezja kamieniecka około 1830 roku – parafie i dekanaty, kościoły i kaplice

The key and basic problem in doing research about the history of the Catholic Church of Latin rite in the eastern regions of the Republic of Both Nations (the Polish-Lithuanian Commonwealth), after the regions of the Republic were included into Russian Empire, is verification of information about the changes in administrative division, numbers of parishes, churches and chapels and the number of clergy and the faithful. The difficulties refer to period 1772–1939. The data to which the researchers are usually referring were determined on the basis of fragmentary sources from Polish and West-European archives, scientific periodicals and old publications of historians. The paper’s aim is to verify the essential information about the diocese of Kamyanets, for the period before the onset of the Russian repressions following the November Uprising.Kluczowym i podstawowym problemem w badaniach nad dziejami Kościoła katolickiego obrządku łacińskiego na wschodnich ziemiach Rzeczpospolitej Obojga Narodów, po rozbiorach wcielonych do Imperium Rosyjskiego, jest weryfikacja informacji dotyczących zmian w podziale administracyjnym, ilości parafii, kościołów, kaplic oraz liczby duchowieństwa i wiernych od 1772 do 1939 roku. Istniejące w obiegu naukowym, często wykorzystywane i komentowane dane zostały ustalone na podstawie szczątkowych źródeł, znajdujących się w polskich i zachodnioeuropejskich archiwach, wydawnictw prasowych oraz dawniejszych publikacji historyków. Niniejsza praca ma za zadanie zweryfikowanie podstawowych informacji o diecezji kamienieckiej przed rozpoczęciem represji rosyjskich, po upadku powstania listopadowego

Troska kardynała Karola Wojtyły o godne uczczenie jubileuszu św. Stanisława (1972-1979)

“Polish Christian tradition linked two bishops and martyrs - witnesses, so to speak, of our Christening and Confirmation. From the point of view of the history of redemption - a spiritual process progressing through the history of a nation - it is still verytelling. And it does not cease to be telling, just like in the life of each of us the dates of Christening and Confirmation do not cease to be telling, though we drift further and further apart from them with the passing away of the days of our life. We constantly realise that the dates of Christening and Confirmation were decisive for the coming of Christ into our life. That is why we come back to them. This is the reason why we will soon have to come back to the date 1079, remembering not only the day of the martyr’s death, but the whole seven years of the pastoral work of bishop Stanislaus (1072-1079) in Cracow. (...) If the meaning of St. Stanislaus in the history of redemption on our soil may be understood by analogy with developing of faith which takes place in man as well as in a given community or society, then the most adequate way of referring to the great personage after nine centuries would be working on such enrichment and deepening of faith as is required by our times.” In this way in 1970 Cracow Metropolitan, Cardinal Karol Wojtyła, justified the necessity of solemn celebrations in honour of St. Stanislaus and showed their ecclesiastical and pastoral character. In the history of the Cracow diocese there has never been a celebration more carefully prepared than the one in worship of St. Stanislaus. No other celebration has been so deeply set in the theological, historical and pastoral context. It is not easy to find other events whose general outline would be so meticulously thought over. Preparations started two years prior to the main ceremonies, thus allowing many initiatives which enabled not only experiencing the jubilee year in a proper way, but most of all, a spiritual  revitalisation of the faithful. Reading the addresses and sermons of Cardinal Karol Wojtyła we come across many trains of thoughts of St. Stanislaus. The patron saint was always present in the addresses of the Metropolitan. For the future generations it is important that owing to the initiatives of the Cardinal the cult of St. Stanislaus was revitalised.Przygotowania do obchodów stanisławowskich rozpoczęły się na początku 1970 r. Obchody jubileuszowe były przez kardynała starannie opracowywane, gdyż własnoręcznie pisał plan obchodów. Starał się znaleźć dla każdego roku szczególny akcent obchodów. W 1972 roku otwarto synod diecezjalny w 900 rocznicę sakry biskupiej oraz objęcia stolicy  krakowskiej przez św. Stanisława, obchodzono również 750-lecie opactwa mogilskiego; w 1973 r. obchodzono uroczyście 500. rocznicę urodzin Mikołaja Kopernika; w 1974 r. wspominano 600-lecie urodzin królowej  Jadwigi; w 1975 r. wspominano 975-lecia ustanowienia metropolii gnieźnieńskiej i 50-lecie powołania do istnienia metropolii krakowskiej oraz otwarto synod metropolii krakowskiej; w 1976 r. uroczyście obchodzono 25. rocznicę śmierci abp. A. S. Sapiehy. Dla ożywienia kultu Świętego sporządzono wykaz kościołów i kaplic w Polsce pod wezwaniem św. Stanisława oraz spis  kościołów i instytucji kościelnych pod wezwaniem św. Stanisława znajdujących się poza Polską. Ważne miejsce w obchodach jubileuszowych zajęły sesje naukowe organizowane pod patronatem kardynała Wojtyły. W latach obchodów stanisławowskich odbyły się cztery sesje i jedna dyskusja naukowa. Tematem pierwszej był obraz Kościoła w jedenasto wiecznej Polsce (1972 r.). Druga dotyczyła ikonografii św. Stanisława (1973 r.). Podczas trzeciej omawiano obecność św. Stanisław w literaturze polskiej (1978 r.). Ostatnia, zorganizowana w Lublinie, zajęła się odbiciem kultu Świętego w muzyce (1979 r.). Ponadto w pałacu arcybiskupim miała miejsce dyskusja naukowa nad referatem prof. Gerarda Labudy dotyczącym historii św. Stanisława (1973 r.). Przeglądając zachowane dokumenty ma się wrażenie, że większość inicjatyw i troska o ich wykonanie były dziełem metropolity. Zaangażowanie kurii widoczne jest dopiero w ostatniej fazie obchodów. Metropolita nie wahał się prosić wielu osób o sugestie. Większość z nadesłanych propozycji odnajdujemy w kolejnych wersjach planów obchodu, które były konsultowane ze współpracownikami

Duchowieństwo diecezji kamienieckiej w przededniu powstania listopadowego

The Catholic clergy in Podolia and landowners belonged to elites of the province. The social and cultural position of the Catholic clergy was not threatened even by the czar’s clerks and the Orthodox clergy until the November Uprising. The situation was changed by the policy of the Petersburg court after suppressing of the Uprising. They tried to destroy Catholic and Polish character of Eastern guberniyas which were attached to Russia as a result of the partitions of the Republic of Poland. Podolia was inhabited by 256 clergymen of Catholic all rites in 1830. In churches and chapels belonging to the diocese lived 162 priests (63,6%), and in cloisters 94 (36,4%). 137 priests belonged to the Kamienets diocese out of all priests who were connected with Latin churches and chapels, and 17 belonged to the presbytery of the uniate Lithuanian diocese. Most of priests who belonged to the Kamienets diocese were involved to the ministry (74 provosts, pastors, and long term administrators – 54%; 50 vicars – 36,5%). They mostly came from Podolias, from noble families. Most of them got general education and were prepared to priesthood there. They lived 55 years on average

Szkoła parafialna w Kraśniku w okresie staropolskim

At the turn of the fourteenth and fifteenth centuries Kraśnik, then belonging to the Gorajski and later to Tęczyński, was a significant urban center in the lightly populated eastern area of the province. Sandomierski (Lubelskie Voivodeship was not established until 1474). The parish of St. Peter and probably a parish school next to it were there. The Canons Regular of the Lateran settled in the city in 1468 and, in principle, took care of the running of schools and organizing libraries. The functioning of the school is confirmed by sources. Despite numerous elementary calamities (wars, pestilence, famine) which ruined the city causing the destruction of buildings (including the monastery and school) as well as economic stagnation and depopulation of the city, the school operated continuously, except for two decades after the great fire of the city (1735). At the beginning of the 17th century, the school was located in a separate, brick building, which consisted of a hall, two rooms (school class and teacher's apartment) and three chambers. The program at the Kraśnik school was based on the trivium, like the parish school at the mother monastery in Kazimierz and the monastery in Kłodzko, from which Kazimierz canons came. At least three years of teaching included grammar, rhetoric and dialectics. Graduates of these schools were able to read and write in Latin and acquired basic knowledge of arithmetic, geography, history, liturgy, music and church singing.Na przełomie XIV i XV w. Kraśnik, należący wówczas do Gorajskich a później Tęczyńskich, był znacznym ośrodkiem miejskim w niezbyt zaludnionym wschodnim  obszarze woj. sandomierskiego (woj. lubelskie utworzono dopiero w 1474 r.). Istniała tam parafia p.w. św. Piotra, a przy niej najprawdopodobniej szkoła parafialna. Po osadzeniu w mieście w 1468 r. kanoników regularnych laterańskich, z zasady dbających o prowadzenie szkół i organizowanie bibliotek,  funkcjonowanie szkoły znajduje potwierdzenie w źródłach.  Mimo licznych klęsk elementarnych rujnujących miasto (wojny, zarazy, głód), przynoszących zniszczenie zabudowy (z klasztorem i szkołą) oraz zastój gospodarczy i wyludnienie miasta szkoła nieprzerwanie działała, z wyjątkiem dwóch dziesięcioleci po wielkim pożarze miasta (1735 r.). Na początku XVII w. szkoła mieściła się w osobnym, murowanym budynku, który składał się z sieni, dwóch izb (klasa szkolna i mieszkanie nauczyciela) i trzech komór. Program w szkole kraśnickiej opierał się na trivium, podobnie jak w szkole parafialnej w przy klasztorze macierzystym w Kazimierzu i klasztorze w Kłodzku, z którego wywodzili się kanonicy kazimierscy. Minimum trzyletnie nauczanie obejmowało więc gramatykę, retorykę i dialektykę. Absolwenci tych szkół umieli czytać i pisać po łacinie oraz przyswajali sobie podstawową wiedzę z arytmetyki, geografii, historii, liturgii, muzyki i śpiewu kościelnego

Szpitale diecezji kamienieckiej około 1830 roku

In the Old Polish period hospitals were not institutions where the ill were treated but rather the places were responsible for providing care for those who needed help. The situation was similar about 1830. There were a lot of factors which had an essential influence on condition of hospitals and charity in the Diocese of Kamyantes about 1830; the factors were: dispersion of believers, poverty prevailing among Podolian presbyteries and cloisters, as well as strictly connected with the poverty of believers: farm nobility, few Polish townspeople, and Polish peasantry which colonized land ruined by Turks. The fall of the Republic and anti-Polish and anti-Catholic policy of czar’s authorities deepened processes of pauperizations believers of the Catholic Church. Taking all these factors into consideration, we ought to be surprised at the poor shape of parish hospitals and almost complete lack of church hospitals which above all would treat the ill (they were only in Gródek). Looking after a few dozens of the ill in 30 hospitals, with money coming from almost only from the alms, ought to be regarded as huge success of that society. The funds which parsons and superiors of cloisters had in their disposal influenced on condition of buildings, a number of people living in them, quality of their daily food and clothes which they could have at their disposal. It is also necessary to underline that on Podolia the process of disappearing of parish hospital shelters which began on the turn of the XVIIIth and XIXth centuries on lands inhabited mostly by Poles.In the Old Polish period hospitals were not institutions where the ill were treated but rather the places were responsible for providing care for those who needed help. The situation was similar about 1830. There were a lot of factors which had an essential influence on condition of hospitals and charity in the Diocese of Kamyantes about 1830; the factors were: dispersion of believers, poverty prevailing among Podolian presbyteries and cloisters, as well as strictly connected with the poverty of believers: farm nobility, few Polish townspeople, and Polish peasantry which colonized land ruined by Turks. The fall of the Republic and anti-Polish and anti-Catholic policy of czar’s authorities deepened processes of pauperizations believers of the Catholic Church. Taking all these factors into consideration, we ought to be surprised at the poor shape of parish hospitals and almost complete lack of church hospitals which above all would treat the ill (they were only in Gródek). Looking after a few dozens of the ill in 30 hospitals, with money coming from almost only from the alms, ought to be regarded as huge success of that society. The funds which parsons and superiors of cloisters had in their disposal influenced on condition of buildings, a number of people living in them, quality of their daily food and clothes which they could have at their disposal. It is also necessary to underline that on Podolia the process of disappearing of parish hospital shelters which began on the turn of the XVIIIth and XIXth centuries on lands inhabited mostly by Poles

Spór pomiędzy Kościołem a państwem o katolicki charakter szkoły polskiej (1926–1939)

The vision of cooperation between the Catholic Church and the state authorities was firmly established in the consciousness of the Polish society in the interwar period. In the collective memory there is no recollection of sharp disputes between the Church and the political and social activists about the scope of recognition of Catholic principles as the basis for lawmaking. Before 1926, the government officials were not directly involved in the disputes. This changed after the May Coup, which is discussed in the text. The source basis is constituted exclusively by documents produced by the state and Church offices and institutions regarding the presence of religious education and teaching in schools. Of particular cognitive value are the state documents and drafts of legal documents, memoranda of the Polish Episcopate and correspondence between state authorities (the Ministry of Religions and Public Education in Warsaw, the school superintendents and inspectorates) and the School Committee of the Polish Episcopate and the ordinary bishops of individual dioceses. Programs published by educators and education officials associated with the ruling politicians are also an important element for learning about the views of state officials on the place of religion in the Polish school system. Apart from propaganda works written by communist educators, there is virtually no literature on these issues. Consequently, this text is a source dissertation. Thus, according to a principle accepted in the humanities, it uses the methods of analysis and synthesis. Even a cursory review of the documentation on state-church relations in matters of education and upbringing reveals the change in their character after the May Coup. Without destroying the legal order adopted in Poland, those in power and the officials subordinate to them, through a series of minor changes, tried to subordinate the Church to the state, hoping that it would become a tool for building a new citizen — the subject of the state. The sharpness of the sharpness of disputes was particularly evident in the matters of teaching and education during the 1932 school reform and the enactment of the new constitution in 1935.W świadomości polskiego społeczeństwa mocno utrwaliła się wizja współpracy Kościoła katolickiego z władzami państwowymi w okresie międzywojennym. W pamięci zbiorowej nie zachowały się wspomnienia o ostrych sporach pomiędzy Kościołem a działaczami politycznymi i społecznymi. Do 1926 roku w spory nie angażowali się bezpośrednio urzędnicy państwowi. Zmieniło się to po przewrocie majowym, o czym traktuje poniższy tekst. Podstawę źródłową stanowią wyłącznie dokumenty wytworzone przez państwowe i kościelne urzędy i instytucje, dotyczące obecności wychowania i nauczania religijnego w szkole. Szczególną wartość poznawczą mają państwowe dokumenty i projekty dokumentów prawnych, memoriały episkopatu Polski oraz korespondencja pomiędzy władzami państwowymi (Ministerstwem Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w Warszawie, kuratoriami i inspektoratami szkolnymi) a Komisją Szkolną Episkopatu Polski i ordynariuszami poszczególnych diecezji. Istotnym elementem dla poznania poglądów przedstawicieli władz państwowych dotyczących miejsca religii w polskim systemie szkolnym są także teksty programowe publikowane przez pedagogów i urzędników oświatowych związanych z obozem rządzącym. Literatura, wyjąwszy propagandowe prace pedagogów komunistycznych, dotycząca omawianych zagadnień, praktycznie nie istnieje. W związku z tym niniejszy tekst jest rozprawą źródłową. Zgodnie z przyjętą w humanistyce zasadą, zastosowano więc w nim metody analizy i syntezy. Nawet wyrywkowe przeglądnięcie dokumentacji dotyczących relacji państwo–Kościół w sprawach nauczania i wychowania pokazuje zmianę ich charakteru po przewrocie majowym. Nie burząc prawnego porządku przyjętego w Polsce, sprawujący władze i podlegli im urzędnicy przez szereg drobnych zmian starali się podporządkować Kościół państwu, licząc na to, że stanie się on narzędziem do budowy nowego obywatela – człowieka państwowego. Ostrość sporów szczególnie uwidoczniła się w sprawach nauczania i wychowania w trakcie reformy szkolnictwa w 1932 roku i uchwalenia nowej konstytucji w 1935 roku

Konflikt pomiędzy państwem a Kościołem dotyczący rozporządzeń wykonawczych do konkordatu z 1925 roku w sprawach nauczania religii w szkołach

"Ustalenia dotyczące nauki religii w szkołach znalazły się w art. XIII, punkcie 1. W polskim tłumaczeniu urzędowym uzyskał on następujące brzmienie: „We wszystkich szkołach publicznych, z wyjątkiem szkół wyższych, nauka religii jest obowiązkowa. Nauka będzie udzielana młodzieży katolickiej przez nauczycieli, mianowanych przez władze szkolne, ktore wybierać ich będą wyłącznie spośród osób, upoważnionych przez Ordynariuszow do nauczania religii. Właściwe władze kościelne nadzorować będą nauczanie religii pod względem jego treści i moralności nauczycieli. W czasie gdyby Ordynariusz odebrał nauczycielowi dane mu upoważnienie, to ten ostatni będzie przez to samo pozbawiony prawa nauczania religii”. "(...

Męczennicy z Pratulina

The article presents the life and death of 13 martirs of Pratulin.Artykuł omawia męczęńską śmierć trzynastu unitów zamordowanych w Pratulinie, błogosławionych Kościoła katolickiego