Distribucija i oblici fosfora u karbonatnom černozemu u zavisnosti od sistema gajenja kukuruza

modern agriculture, global studies are directed toward more efficient use of phosphorus fertilizers, its recycling, and the use of alternative sources. This study is based on monitoring the effect of crop rotation and fertilizers (manure, harvest residues and mineral fertilizers) on the presence of phosphorus and its fractions in different layers of rhizosphere by long-term use of particular maize growing systems. Soil samples for the study within this dissertation were taken from long-term trial of the Institute of Field and Vegetable Crops at Rimski Šančevi. The trial was set up as three-factorial, and replicated four times, according to the plan of divided plots (split-plot design with randomized variants). The following factors were analysed: 1. Fertilizing systems: single-crop system (control, NPK, NPK+maize remains, NPK+manure) and two-crop rotation – maize/barley (manure, NPK+manure); 2. Soil depth: 0-20 cm; 20-40 cm; 40-60 cm; 3. Maize hybrids: NS 3014; NS 4015; NS 5043; NS 6010; NS 6030. Within the study, phase soil sampling was planned after the maize harvest and during growing period in particular sub-periods of the growing season (2- 3 leaves, 5-7 leaves, silking stage, milk stage). Additionally, plant material was analysed by sampling the first leaf to an ear, as well as yield and morphological traits at the end of growing period. Large number of physical and chemical trait parameters of soil was monitored during the study: mechanical composition, fractionation of structural aggregates, basic chemical characteristics of soil, total and available content of trace elements and heavy metals, content of total phosphorus, content of organic phosphorus, fractionation of inorganic phosphorus for carbonate soils, fractionation of organic phosphorus in the soil, microbiological traits of soil, determination of total macro and trace element amounts in plant material, yield and yield components. Long-term implementation of mineral and organic fertilizers variously affected content of humus and total nitrogen. The content of total organic matter was the highest in the variant of two-crop rotation with manure and mineral fertilizers..Obzirom da fosfor predstavlja neobnovljiv izvor i čini jedan od glavnih oslonaca moderne poljoprivrede trend globalnih istraživanja kreće se u smeru efikasnije upotrebe fosforovih đubriva, njegovog recikliranja kao i korišćenja alternativnih izvora. Osnova ovih istraživanja zasniva se na praćenju uticaja plodosmene i đubriva (stajnjak, žetveni ostataci i mineralna đubriva), na zastupljenost fosfora i njegovih frakcija u različitim slojevima rizosfere dugogodišnjom primenom određenih sistema gajenja kukuruza. Za predviđena ispitivanja u okviru ove disertacije korišćeni su uzorci zemljišta sa dugogodišnjeg ogleda Instituta za ratarstvo i povrtarstvo na oglednom polju Rimski Šančevi. Ogled je postavljen kao trofaktorijalni, izveden u četiri ponavljanja, po planu podeljenih parcelica (split–plot dizajn ogleda, sa randomiziranim rasporedom varijanti). U istraživanju su obrađeni sledeći faktori: 1. sistemi đubrenja: Monokultura (kontrola, NPK, NPK+kukuruzovina, NPK+stajnjak) i dvopolje - kukuruz/ječam (stajnjak, NPK+stajnjak), 2. dubine zemljišta: 0-20 cm; 20-40 cm; 40-60 cm, 3. hibridi kukuruza: NS 3014; NS 4015; NS 5043; NS 6010; NS 6030. U okviru istraživanja predviđeno je fazno uzimanje uzoraka zemljišta, nakon berbe kukuruza i tokom vegetacije u pojedinim podperiodima vegetacije (2-3 lista, 5-7 listova, svilanje, mlečna zrelost). Takođe izvršeno je i analiza biljnog materijala (uzorkovanje prvog lista do klipa), a na kraju vegetacije izvršena je analiza prinosa i morfoloških osobina. Tokom istraživanja praćen je veliki broj parametara fizičkih i hemijskih osobina zemljišta: mehanički sastav, frakcionisanje stukturnih agregata, sadržaj, osnovna hemijska svojstva zemljišta, ukupni i pristupačni sadržaj mikroelemanata i teških metala, sadržaj ukupnog fosfora, sadržaj organskog fosfora, frakcionacija neorganskog fosfora za karbonatna zemljišta, frakcionacija organskog fosfora u zemljištu, mikrobiološke osobine zemljišta, određivanje ukupnih količina makro i mikroelemenata u biljnom materijalu, prinos i komponente prinosa..

Ekonomski efekti navodnjavanja u biljnoj proizvodnji

Irrigation contributes to increased agricultural yields and production volume and intensified agricultural production. Field crops double their yields in irrigation. Production value of irrigated field crops is increased 2.06 times compared with dry farming. Profit per hectare of irrigated field crops is increased 2.01 times. The economy of field crop production increases from 1.03 in dry farming to 1.18 in irrigation. Profitability of field crop production increases from 3% in dry farming to 18.4% in irrigation. Productivity of production of irrigated field crops increases 1.6 times for wheat, 2.4 times for corn, 1.9 times for sugar beet, 2.4 times for sunflower and 2.7 times for soybean (yield/work hour). High economy of production is achieved in vegetable production, amounting to 2. Profitability is increased by 75%. Profit per hectare of irrigated vegetable crops exceeds that of irrigated field crops. Investments in irrigation result in higher volume and quality of food production, more economic and profitable production, and higher incomes and profits. Irrigation has a decisive impact on yield performance, production and economic results and further development of market-oriented, certified organic production of high quality produce.Navodnjavanje ima veliki uticaj na povećanje prinosa, proizvodnje i intenziviranje poljoprivredne proizvodnje. Pored povećanja prinosa u ratarskoj proizvodnji, posebno kod industrijskog bilja, intenzivira se poljoprivredna proizvodnja gajenjem povrća, semena i krmnog bilja i povećava profitabilnost u poslovanju. Prinosi ratarskih useva u sistemu navodnjavanja su dva puta veći u odnosu na prinose u suvom ratarenju. Prihod i profit u sistemu za navodnjavanje je za dva puta veći u odnosu na suvo ratarenje. Ekonomičnost proizvodnje u sistemu navodnjavanja je povećana sa 1,03 na 1,18, rentabilnost proizvodnje sa 3 na 18,4% , a produktivnost rada u proizvodnji ratarskih useva je veća za 2,2 puta. Znači, da je investiranje u navodnjavanje doprinosi proizvodnji kvalitetne, ekonomičnije rentabilnije i profitabilnije hrane

Distribution and forms of phosphorus in carbonate chernozem depending on maize growing systems

Обзиром да фосфор представља необновљив извор и чини један од главних ослонаца модерне пољопривреде тренд глобалних истраживања креће се у смеру ефикасније употребе фосфорових ђубрива, његовог рециклирања као и коришћења алтернативних извора. Основа ових истраживања заснива се на праћењу утицаја плодосмене и ђубрива (стајњак, жетвени остатаци и минерална ђубрива), на заступљеност фосфора и његових фракција у различитим слојевима ризосфере дугогодишњом применом одређених система гајења кукуруза. За предвиђена испитивања у оквиру ове дисертације коришћени су узорци земљишта са дугогодишњег огледа Института за ратарство и повртарство на огледном пољу Римски Шанчеви. Оглед је постављен као трофакторијални, изведен у четири понављања, по плану подељених парцелица (сплит–плот дизајн огледа, са рандомизираним распоредом варијанти). У истраживању су обрађени следећи фактори: 1. системи ђубрења: Монокултура (контрола, NPK, NPK+кукурузовина, NPK+стајњак) и двопоље - кукуруз/јечам (стајњак, NPK+стајњак), 2. дубине земљишта: 0-20 cm; 20-40 cm; 40-60 cm, 3. хибриди кукуруза: NS 3014; NS 4015; NS 5043; NS 6010; NS 6030. У оквиру истраживања предвиђено је фазно узимање узорака земљишта, након бербе кукуруза и током вегетације у појединим подпериодима вегетације (2-3 листа, 5-7 листова, свилање, млечна зрелост). Такође извршено је и анализа биљног материјала (узорковање првог листа до клипа), а на крају вегетације извршена је анализа приноса и морфолошких особина. Током истраживања праћен је велики број параметара физичких и хемијских особина земљишта: механички састав, фракционисање стуктурних агрегата, садржај, основна хемијска својства земљишта, укупни и приступачни садржај микроелеманата и тешких метала, садржај укупног фосфора, садржај органског фосфора, фракционација неорганског фосфора за карбонатна земљишта, фракционација органског фосфора у земљишту, микробиолошке особине земљишта, одређивање укупних количина макро и микроелемената у биљном материјалу, принос и компоненте приноса...modern agriculture, global studies are directed toward more efficient use of phosphorus fertilizers, its recycling, and the use of alternative sources. This study is based on monitoring the effect of crop rotation and fertilizers (manure, harvest residues and mineral fertilizers) on the presence of phosphorus and its fractions in different layers of rhizosphere by long-term use of particular maize growing systems. Soil samples for the study within this dissertation were taken from long-term trial of the Institute of Field and Vegetable Crops at Rimski Šančevi. The trial was set up as three-factorial, and replicated four times, according to the plan of divided plots (split-plot design with randomized variants). The following factors were analysed: 1. Fertilizing systems: single-crop system (control, NPK, NPK+maize remains, NPK+manure) and two-crop rotation – maize/barley (manure, NPK+manure); 2. Soil depth: 0-20 cm; 20-40 cm; 40-60 cm; 3. Maize hybrids: NS 3014; NS 4015; NS 5043; NS 6010; NS 6030. Within the study, phase soil sampling was planned after the maize harvest and during growing period in particular sub-periods of the growing season (2- 3 leaves, 5-7 leaves, silking stage, milk stage). Additionally, plant material was analysed by sampling the first leaf to an ear, as well as yield and morphological traits at the end of growing period. Large number of physical and chemical trait parameters of soil was monitored during the study: mechanical composition, fractionation of structural aggregates, basic chemical characteristics of soil, total and available content of trace elements and heavy metals, content of total phosphorus, content of organic phosphorus, fractionation of inorganic phosphorus for carbonate soils, fractionation of organic phosphorus in the soil, microbiological traits of soil, determination of total macro and trace element amounts in plant material, yield and yield components. Long-term implementation of mineral and organic fertilizers variously affected content of humus and total nitrogen. The content of total organic matter was the highest in the variant of two-crop rotation with manure and mineral fertilizers.

Ekonomski efekti navodnjavanja i đubrenja u proizvodnji šećerne repe

The research of production and economic effects of irrigation to the sugarbeet and sugar growth per hectare was carried out on the carbonate humus of favourable water-physical and chemical characteristics on the location of Rimski Šančevi during the period from 2004 to 2006. The experiment was set according to the method of the Split-plot system being done in four repetitions with the usage of raindrop irrigation. During the experiment there were kept humidity soil treatments from 60 to 65% and the field water capacity (FWC) of 75-80% with a controlling variant being included. The realized profit per hectare during irrigation is 1607 $/ha and it is approximately greater of 17,6$/ha i veći je u proseku za 17,6% od proizvodnje u kontroli. Ekonomičnost pokazuje da se na jedinicu uloženog kapitala ostvauje u navodnjavanju 1, 49 jedinica prihoda ili više za 4,2% u odnosu na proizvodnju bez navodnjavanja. Rentabilnost merena iz odnosa profita i prihoda iznosi u navodnjavanju 32,8% i veća je za 6,8% od proizvodnje u kontroli. Pokazatelj produktivnosti govori da se za jednu proizvedenu tonu šećerne repe u navodnjavanju prosečno toši 1,28 časova ukupnog rada ili proizvodi šećerne repe 0,783 t/ času rada

Drought intensity in Vojvodina Province and impact on fields crop production

The lowlands in the northern parts of the Serbia and Montenegro, Province of Vojvodina, in which agricultural production is concentrated, have changeable unstable and unforeseeable rainfalls and dry periods between June and August. Analyses of drought in Novi Sad, which represents (the Vojvodina Province) the average precipitation sum is 612 mm (270-931), and 348 mm (138-683) in the growing season. Depending on drought intensity, crop yields may be reduced to 50% in relation to the genetic yield potential. In extremely dry years yield reductions in some crop species reach 90% in comparison with years with normal rainfall

Uticaj jonskog sastava zemljišta na halofite

The concentration of Na+, K+, Ca2+ and Mg2+ in the root and above­ground organs of three halophyte species (Salicornia europaea, Suaeda maritima and Salsola soda) as well as in the soil where they grew from maritime and inland saline areas were investigated. The aim of the research was to evaluate the capability of some halophyte species to absorb different cations and to find if a differentiation of salt accumulation between the populations from inland and maritime saline areas exists. In five analyzed localities (Tivatska solila, Ulcinj salina, Slano Kopovo, Melenci and Okanj), the external Na+ concentrations exceeded those of the other investigated cations. The investigated halophytes accumulated more Na+ than Mg2+, Ca2+ and K+ and more cations were recorded in the above-ground organs than in the root. The populations from maritime saline areas generally had higher cation concentrations than plants from inland saline areas.U ovom radu su ispitivane koncentracije Na+, K+, Ca2+ i Mg2+ u korenu i nadzemnim biljnim organima kod tri halofitske vrste (Salicornia europaea, Suaeda maritima i Salsola soda), kao i sastav zemljišta na kojima ove biljke rastu sa maritimnih i kontinentalnih halobioma. Cilj rada je bio da se utvrdi sposobnost halofitskih vrsta da apsorbuju različite katjone, kao i da se ispita da li postoji diferencijacija populacija sa maritimnih i kontinentalnih halobioma u odnosu na sposobnost njihove akumulacije soli. U zemljištu kod pet analiziranih lokaliteta (Tivatska solila, Ulcinjska solana, Slano Kopovo, Melenci i Okanj) je konstatovana veća koncentracija Na+ u odnosu na druge katjone. Istraživane halofitske vrste akumuliraju više Na+ nego Mg2+, Ca2+ i K+. Takođe, veća koncentracija katjona zabeležena je u nadzemnim organima, nego u korenu. U vegetativnim organima populacija sa maritimnih halobioma konstatovana je veća koncentracija katjona u poređenju sa biljkama sa kontinentalnih halobioma

Uticaj deficita lakopristupačne vode u zemljištu na prinos i evapotranspiraciju kukuruza

An investigation was carried out at Rimski Šančevi experiment field of Institute of Field and Vegetable Crops, Novi Sad on calcareous chernozem soil on the loess terrace, in the period 2000-2007, and included irrigated variant (T1) and non-irrigated i.e. control variant (T0). NS-640, maize hybrid from the FAO maturity group 600, was analyzed. Readily available soil water deficit (RASWD) in the layer of 60 cm in the course of growing season and actual evapotranspiration (ETa) were calculated by the water balance method. Water consumption for potential evapotranspiration (ETm) in individual months and the growing season were calculated by the bioclimatic procedure, using hydrophytothermic indexes. The correlation analysis revealed highly significant dependences of maize yield (Y) on RASWD (r = -0.941) and the amount of precipitation (P) in August (r = 0.931). Statistically significant dependence was also found between Y and RASWD (r = -0.765) and P (r = 0.768) in July and August. The obtained results indicate that maize production in Vojvodina under the rainfed conditions is unreliable, and that it is correlated with weather conditions, especially with the amount and distribution of precipitation. The statistically significant correlation obtained between Y and ETa (r = 0.755) confirms that water supply is the basic prerequisite which allows the other production factors to be realized. Significantly higher maize yields in the T1 variant (13.517 t ha-1) in relation to the T0 variant (11.210 t ha-1) indicate clearly that under the climatic conditions of Vojvodina high and stable yields of maize can be achieved only in irrigation.Eksperimentalna istraživanja su obavljena na oglednom polju Instituta za ratarstvo i povrtarstvo, Novi Sad na Rimskim Šančevima, na zemljištu tipa karbonatni černozem lesne terase u periodu 2000-2007. U ogledu su bile zastupljene varijanta sa navodnjavanjem (T1) i kontrolna varijanta bez navodnjavanja (T0). Analiziran je hibrid kukuruza NS-640 grupe zrenja FAO 600. Deficit lakopristupačne vode u zemljištu (DLPVZ) u sloju do 60 cm u periodu vegetacije, kao i utrošak vode na stvarnu evapotranspiraciju (ETa) obračunate su vodnim bilansom. Utrošak vode na potencijalnu evapotranspiraciju (ETm) u pojedinim mesecima i vegetacionom periodu obračunate su bioklimatskim postupkom primenom hidrofitotermičkih indeksa. Korelacionom analizom utvrđena je visokosignifikantna zavisnost prinosa kukuruza (Y) od DLPVZ (r = -0,941) i količine padavina (P) u avgustu (r = 0,931). Takođe je utvrđena statistički signifikantna zavisnost Y od DLPVZ (r = -0,765) i P u julu i avgustu (r = 0,768). Dobijeni rezultati potvrđuju činjenicu da je proizvodnja kukuruza u Vojvodini, u uslovima prirodne obezbeđenosti biljaka vodom, nesigurna i da je u korelaciji sa vremenskim uslovima pre svega sa količinom i rasporedom padavina. Ostvarena statistički signifikantna korelacija (r = 0,755) između prinosa kukuruza i utrošene vode na stvarnu evapotranspiraciju (ETa) potvrđuje da poljoprivredi Vojvodine nedostaje voda kao pokretač ostalih faktora proizvodnje. Signifikantno veći prinosi kukuruza na varijanti T1 (13,517 t ha-1) u odnosu na T0 varijantu (11,210 t ha-1) jasno ukazuju da se u klimatskim uslovima Vojvodine mogu postići visoki i stabilni prinosi kukuruza samo u uslovima navodnjavanja

Osnovna hemijska svojstva zemljišta

Imperativ u savremenoj vinogradarskoj proizvodnji je primena novih naučnih i praktičnih saznanja, zasnovanih na principima održivog razvoja. Analiza zemljišta je osnova svake intenzivne biljne proizvodnje. Optimalna mineralna ishrana biljaka moguća je samo u uslovima poznavanja svojstava zemljišta, kao i pravilne primene preporuka đubrenja i meliorativnih mera (Milić i sar., 2011). Pravilnom primenom preporuka đubrenja ostvaruju se visoki i stabilni prinosi dobrog kvaliteta (Zeremski-Škorić i sar., 2010), uz profitabilnu i ekološki prihvatljivu proizvodnju. Analizu zemljišta je neophodno uraditi pre podizanja vinograda, kao i tokom eksploatacije, svakih 4-5 godina, jer se napravljene greške kasnije teško ispravljaju. Količine potrebnih mineralnih hraniva u toku ekploatacije mogu se odrediti na osnovu analize zemljišta, vizuelne metode (pojava određenih simptoma na biljci) i analize biljnog tkiva. Pošto svaki način ima svoje prednosti i nedostatke, treba ih kombinovati i redovno primenjivati. Pri tome treba u obzir uzeti i starost zasada, cilj i način proizvodnje. Tako npr. sorte vinove loze namenjene proizvodnji za konzumaciju imaju različite potrebe u količini hraniva u odnosu na vinske sorte. Zbog toga se preporučene količine đubriva, na osnovu istih analiza, mogu razlikovati u zavisnosti od namene i potrebe za koju se daju

Meliorativne mere đubrenja uz rigolovanje, popravka fizičkih osobina zemljišta i kalcizacija

Pre podizanja zasada vinograda je neophodno da se sagleda stanje više činilaca koji će da utiču na dobijanje kvalitetnog prinosa grožđa. To podrazumeva pažljiv odabir rejona sa povoljnim zemljišnim i klimatskim uslovima za gajenje vinove loze, koji će najbolje da odgovaraju sortimentu vinove loze koji je planiran za gajenje u tim uslovima. Prema više literaturnih navoda, vinograde je najbolje podizati na brežuljkastim terenima, na nadmorskoj visini od 100 do 300 m, koji imaju južnu, jugozapadnu ili jugoistočnu ekspoziciju. To podrazumeva dobru osunčanost vinograda, a u vezi sa tim i viši sadržaj aromatičnih materija i šećera u širi, odnosno kvalitetnija organoleptička svojstva dobijenog vina

Uticaj različitih doza đubrenja azotom na prinos i kvalitet šećerne repe u navodnjavanju

The experiment of effect of different rates of nitrogen fertilizers on yield and quality of sugar beet was conducted in field conditions at the Rimski Šančevi Experiment Field of the Institute of Field and Vegetable Crops in Novi Sad. The experiment was conducted in 2004-2005 under sprinkler irrigation conditions. The field is located on a calcareous chernozem on loess terrace. The experiment included four levels of nitrogen nutrition (90, 120, 150, 180 kg ha-1) and three varieties, Sara, Lara and Drena selected in the Institute of Field and Vegetable Crops in Novi Sad. The yield of sugar beet and sugar content in the investigated period indicates that fertilization with nitrogen in range of 120-150 kg ha-1 is the most acceptable for irrigation conditions, but 90 kg ha-1 for non-irrigated.Istraživanja uticaja različitih doza đubrenja azotom na prinos i kvalitet šećerne repe u uslovima navodnjavanja obavljena su u poljskim uslovima na Rimskim Šančevima na Oglednom polju Naučnog instituta za ratarstvo i povrtarstvo iz Novog Sada. Istraživanja su obavljena tokom 2004 i 2005. godine na zemljištu tipa karbonatni černozem lesne terase u uslovima navodnjavanja kišenjem. U ogledu su ispitivane tri hibridne sorte Sara, Lara i Drena, selekcionisane u Naučnom institutu za ratarstvo i povrtarstvo. Realizovana je uobičajena tehnologija proizvodnje šećerne repe prilagođena uslovima navodnjavanja. U ogledu su bile zastupljene varijante đubrenja sa rastućim dozama azota 90, 120, 150 i 180 kg ha-1. Prinos korena i sadržaja šećera u korenu šećerne repe ukazuju da je đubrenje azotom u intervalu 120-150 kg ha-1 najprihvatljivije za uslove navodnjavanja, odnosno 90 kg ha-1 za uslove prirodne obezbeđenosti biljaka vodom