Polskie dziedzinowe bibliograficzne bazy danych w perspektywie lokalnej i globalnej

Polish topical bibliographic databases in local and global perspective. In the paper the attempt is made to look at the Polish topical (subject) bibliographic databases from the comparative point of view and define on this basis both their distinctive and common features, as well as trends of their development. Attention is given to issues such as: content of records (bibliographic and non-bibliographic data), their links (to texts, addresses, records), ways of characterizing content (applied information retrieval languages, abstracts), status of databases and their availability, workflow and relationship with printed bibliographies

Libraries and their users – from elitism to universality?

Powstawanie bibliotek było wyrazem zapotrzebowania poszczególnych grup społecznych na dostęp do oświaty i kultury. Już w czasach starożytnych przedstawiciele władzy i wyższych warstw społecznych widzieli potrzebę gromadzenia i przechowywania materiałów, które służyłyby współczesnym i potomnym. W średniowieczu i odrodzeniu, największe księgozbiory powstawały przy klasztorach i uniwersytetach, gdzie skupiało się środowisko uczonych tamtych czasów. Była to elitarna grupa beneficjentów słowa pisanego. Wiek XVIII był epoką przełomową, wówczas oprócz bibliotek prywatnych, kościelnych i uniwersyteckich zaczęły na szerszą skalę powstawać biblioteki publiczne, z założenia dostępne dla wszystkich. W XIX i XX wieku idea powszechnego dostępu do bibliotek jako instytucji kultury i oświaty rozwijała się. Od końca XX wieku dostrzegalne są zmiany stosunku do społecznej roli bibliotek. Przedmiotem artykułu jest przegląd historyczny uwarunkowań rozwoju bibliotek oraz analiza czynników wpływających na współczesną sytuację bibliotek i czytelnictwa.The formation of libraries was an expression of different social groups' demand for access to education and culture. Even in ancient times, the authorities’ representatives and the higher social class realised the need for collecting and storing materials that would serve the contemporary and future generations. In the Middle Ages and the Renaissance, the largest collections of books and manuscripts were established at monasteries and universities, where the scholar environment of the time gathered. It was an elite group of beneficiaries of the written word. The eighteenth century was the breakthrough era. At the time, in addition to the church and universities-owned private libraries, public libraries began to emerge on a large scale. They were, by definition, accessible to everyone. In the nineteenth and twentieth century, the idea of universal access to the libraries as cultural and educational institutions evolved. Since the end of the twentieth century we have been able to observe changes in the social role of libraries. The object of the article is to review the historical conditions of the development of libraries and the factors contributing to the contemporary situation of libraries and reading.Jadwiga Sadowska: [email protected] Zimnoch: [email protected] hab. Jadwiga Sadowska, prof. UwB - Uniwersytet w Białymstokudr Katarzyna Zimnoch - Uniwersytet w BiałymstokuBąkowski K.: Dzieje wszechnicy krakowskiej. Kraków 1900.Biblioteki Publiczne w Liczbach. R. 2010. Tryb dostępu: http://www.bn.org.pl/download/document/1368453674.pdf [14 lipca 2015].Bieńkowska B.: Książka na przestrzeni dziejów. Warszawa 2005.Głombiowski K., Szweykowska H.: Książka rękopiśmienna i biblioteka w starożytności i średniowieczu. Warszawa 1981.Grzebień L.: Organizacja bibliotek jezuickich w Polsce od XVI do XVIII wieku. Kraków 2013.Kołodziejska J.: Drukowany świat. Warszawa 2003.Kołodziejska J.: Lokalność i uniwersalność bibliotek. Warszawa 2000.Kołodziejska J.: Szerokie okno biblioteki. Warszawa 2006.Kołodziejska J.: Za drzwiami bibliotek. Warszawa 1996.Kosmanowa B.: Książka i jej czytelnicy w dawnej Polsce. Warszawa 1981.Kuklo C.: Demografia Rzeczypospolitej przedrozbiorowej. Warszawa 2009.Łukaszewicz J.: Historia szkół w Koronie i Wielkim Księstwie Litewskim. T. 3. Poznań 1851.Mocarski Z.: Książka w Toruniu do roku 1793. Zarys dziejów. W: Dzieje Torunia. Pod red. K. Tymanieckiego. Toruń 1933, s. 345-468.Muszkowski J.: Życie książki. Warszawa 1936.Nowak Z.: Po starą księgę sięgam ze wzruszeniem. Gdańsk 2008.Pelczar M.: Najstarszy znany regulamin Biblioteki Rady Miejskiej w Gdańsku. Gdańsk 1954.Teksty źródłowe do nauki historii w szkole średniej. Z. 2, Babilonja i Assyrja. Oprac. M. Schorr. Kraków 1924.Tondel J.: Historia książki i bibliotek. Wybór źródeł. Cz. I (do końca XVIII wieku). Toruń 1986.Urban W.: Umiejętność pisania w Małopolsce w drugiej połowie XVI wieku „Przegląd Historyczny” R. 68, z. 2 (1977), s. 231-257.Walentynowicz M.: Podstawy czytelnictwa powszechnego. Wrocław 1970.Widacka H.: Biblioteka Jana III Sobieskiego: dzieło Andrzeja Maksymiliana Fredry. Tryb dostępu: http://www.wilanowpalac.pl/biblioteka_jana_iii_sobieskiego_dzielo_andrzeja_maksymiliana_fredry.html [30 czerwca 2015].Wołosz J.: Biblioteki w społeczeństwie polskim. W: Przyszłość bibliotek w Polsce. Warszawa 2008, s. 58-65.Wyczański A.: Oświata a pozycja społeczna w Polsce XVI wieku. W: Społeczeństwo staropolskie. Warszawa 1976, s. 27-55.Wyczański A.: Polska w Europie XVI stulecia. Poznań 1999, s. 159-199.17-3

Bibliografia dziedzinowa dzisiaj – znaczenie i przyszłość

Together with technological development, subject bibliographies have evolved - from the classic printed bibliographic form through bibliographic and abstracts’ databases to full-text databases. The organization work on bibliographies and their informational capabilities have also changed. The basic role of subject bibliography is to document writings on a specific knowledge discipline. Based on literature and databases’ analysis, we tried to answer following questions: What is the role of subject bibliography towards science? Why is subject bibliography important? What are the problems of sub-ject bibliography nowadays? What is the subject bibliography’s competition? Can internet content re-place subject databases? What types of subject bibliographies do users expect? What are the expec-tations for the subject bibliography in the future

Współczesny model dziedzinowych bibliograficznych systemów informacyjno-wyszukiwawczych

Abstrakt wystąpienia przygotowanego na konferencję "Nowoczesne systemy slawistycznej informacji bibliograficznej – dziś i jutro" (Warszawa, 8-9 października 2015 r.). Organizatorzy konferencji: Instytut Slawistyki PAN, Komisja Bibliograficzna przy Międzynarodowym Komitecie Slawistów

Bibliografia dziedzinowa dzisiaj – znaczenie i przyszłość

Together with technological development, subject bibliographies have evolved - from the classic printed bibliographic form through bibliographic and abstracts’ databases to full-text databases. The organization work on bibliographies and their informational capabilities have also changed. The basic role of subject bibliography is to document writings on a specific knowledge discipline. Based on literature and databases’ analysis, we tried to answer following questions: What is the role of subject bibliography towards science? Why is subject bibliography important? What are the problems of sub-ject bibliography nowadays? What is the subject bibliography’s competition? Can internet content re-place subject databases? What types of subject bibliographies do users expect? What are the expec-tations for the subject bibliography in the future

Bibliografia dziedzinowa dzisiaj – znaczenie i przyszłość

Streszczenie: Wraz z rozwojem technologii bibliografie dziedzinowe ewoluowały – od klasycznej formy bibliografii drukowanej, przez bibliograficzne i bibliograficzno-abstraktowe bazy danych do pełnotekstowych. Zmieniła się także organizacja pracy nad bibliografią oraz jej możliwości informacyjne. Podstawowa rola bibliografii dziedzinowej, to dokumentacja piśmiennictwa określonej dyscypliny wiedzy. Na podstawie piśmiennictwa oraz analizy dziedzinowych baz danych starano się odpowiedzieć na pytania: Jaka jest rola bibliografii dziedzinowej wobec nauki? Dlaczego bibliografia dziedzinowa jest potrzebna? Jakie problemy ma bibliografia dziedzinowa współcześnie? Co jest konkurencją wobec bibliografii dziedzinowej? Czy materiały w internecie mogą zastąpić dziedzinowe bazy danych? Jakiej bibliografii dziedzinowej oczekują użytkownicy? Jaka jest realna przyszłość bibliografii dziedzinowej?Abstract: Together with technological development, subject bibliographies have evolved - from the classic printed bibliographic form through bibliographic and abstracts’ databases to full-text databases. The organization work on bibliographies and their informational capabilities have also changed. The basic role of subject bibliography is to document writings on a specific knowledge discipline. Based on literature and databases’ analysis, we tried to answer following questions: What is the role of subject bibliography towards science? Why is subject bibliography important? What are the problems of subject bibliography nowadays? What is the subject bibliography’s competition? Can internet content replace subject databases? What types of subject bibliographies do users expect? What are the expectations for the subject bibliography in the future

One day’s papers in Bialystok voivodship and eastern voivodships (Novogrodek, Polesie, Vilnius, Volyn) of the 2nd Polish Republic

W publikacji przedstawiono jednodniówki powstałe w okresie międzywojennym, tj. od listopada 1918 do września 1939 r., na terenie pięciu województw II Rzeczypospolitej: białostockiego, nowogródzkiego, poleskiego, wileńskiego i wołyńskiego. Celem było ustalenie stanu liczbowego tych druków w poszczególnych województwach (zob. aneksy), odzwierciedlenie ich geografii wydawniczej (miejsca wydania), chronologii wydawniczej, zróżnicowania etniczno-językowego (druki polskie i mniejszości narodowych) oraz społecznego (instytucje, organizacje autorsko-sprawcze, wydawcy, adresaci), a także w pewnym stopniu ukazania profilu tematycznego jednodniówek. Źródłem do ustalenia spisu jednodniówek była Bibliografia polska 1901-1939, tom 16: Jednodniówki A-Z. Do identyfikacji jednodniówek białoruskich wykorzystano również monografię Jerzego Traczuka Czasopiśmiennictwo białoruskie w II Rzeczypospolitej (1918-1939) (Siedlce 2013). Jednodniówki litewskie zostały zweryfikowane na podstawie bibliografii czasopism wileńskich z lat 1904-1940, opracowanego pod redakcją Jadvygi Kazlauskaite Vilniaus lietuviu periodiniai leidiniai 1904-1940 : bibliografine rodykle (Vilnius 1988). Do identyfikacji jednodniówek żydowskich wykorzystano dodatkowo wykaz Mariana Fuksa Prasa żydowska w Białymstoku (1918-1939) („Studia Podlaskie” 1989) oraz Centralny Katalog Czasopism Polskich w Bibliotece Narodowej. Jednodniówki ukraińskie identyfikowano również na podstawie spisu Eugeniusza Misiły Spis tytułów prasy ukraińskiej w Drugiej Rzeczypospolitej 1918-1939 (Warszawa 1983). Ogólna liczba zidentyfikowanych jednodniówek na terenie województwa białostockiego i czterech województw wschodnich II Rzeczypospolitej wynosi 887. Najwięcej jednodniówek wydano w języku polskim – 379 (42,7%), w języku jidysz - 274 (30,9%), w języku litewskim – 94 (10,6%), w języku białoruskim – 71 (8,0%), w języku hebrajskim – 13 (1,46%), w języku ukraińskim – 16 (1,8%). 35 (3,9%) jednodniówek było wielojęzycznych (w większości dwujęzycznych). Przyjmując jako kryterium narodowość, należy uznać, że Polacy wydali 350 (39,46%) jednodniówek, a pozostałe narodowości 537 jednodniówek (60,54%), z czego Żydzi wydali 326 (60%), pozostałe narodowości 40%: Litwini 114 (21%), Białorusini 76 (14%), Ukraińcy 16 (3%), poniżej 1 procenta Rosjanie 4 (0,74%), Niemcy 1 (0,19%). Pod względem liczby wydawanych jednodniówek najbardziej aktywne było województwo wileńskie, skąd pochodzi 421 (47,5%) tych druków, następnie województwo białostockie, w którym wydano 220 jednodniówek (24,8%), w województwie wołyńskim wydano 99 jednodniówek (11,2%), w poleskim – 94 (10,6%), w nowogródzkim - 53, co stanowi niecałe 6%. Jednodniówki na tym terenie wydawano w 42 miejscowościach, w tym najwięcej w Wilnie – 410, następnie w Białymstoku – 96, w Grodnie – 59, Pińsku – 34, Łucku – 28, Brześciu nad Bugiem – 27, Kobryniu – 24, Kowlu – 23, Łomży – 21, Baranowiczach – 19, Równem – 18, Włodzimierzu – 14, Słonimiu – 12, Nowogródku – 11, Suwałkach – 11, Zambrowie – 11. Biorąc pod uwagę wydawców, a także odbiorców jednodniówek trzeba podkreślić aktywność środowisk młodzieżowych polskich i żydowskich (harcerskich, skautowskich, szkolnych, paramilitarnych, sportowych). Wśród wydawców żydowskich istotne miejsce zajmowały organizacje o charakterze syjonistycznym. Kolejnym aktywnym środowiskiem było wojsko Znaczna liczba jednodniówek, zwłaszcza w Wilnie, była wydawana przez środowiska literackie, aktorskie, dziennikarskie. Wydawali je zarówno Polacy, jak i Żydzi oraz Litwini. Część z nich miała charakter humorystyczny, humorystyczno-satyryczny, część informacyjno-reklamowy (programy teatrów i kin), natomiast część, zwłaszcza jednodniówki litewskie promowały literaturę młodych twórców litewskich. Jednodniówki wydawały polskie i żydowskie grupy zawodowe (handlowcy, bankowcy, nauczyciele, rzemieślnicy, robotnicy, strażacy) oraz żydowskie organizacje społeczne i dobroczynne. W jednodniówkach polskich eksponowano sprawy patriotyzmu, niepodległości, obronności, wojskowości, wychowania, wyszkolenia wojskowego i sportowego. Sporo miejsca zajmowały sprawy oświaty i szkolnictwa, kultury, literatury, teatru. W jednodniówkach żydowskich ważna była problematyka narodowo-syjonistyczna, społeczna (dobroczynność, sprawy gmin żydowskich), religijna (święta, tradycja), oświatowa oraz zawodowa, ale był też blok jednodniówek literackich, kulturalnych (teatr, kino) i humorystycznych. Charakterystyczne były też jednodniówki lokalne, typu gazet. W jednodniówkach litewskich poruszano głównie sprawy narodowościowe, stosunki polsko-litewskie, położenie Litwinów, przyszłość Litwy i Wilna, historię, kulturę i literaturę litewską. 99 z nich zastępowało numery zawieszanych i likwidowanych przez cenzurę czasopism. Jednodniówki białoruskie miały przeważnie charakter społeczno-polityczny (stosunki polsko-białoruskie, oświata, język i literatura białoruska, aresztowania, strajki). Jednodniówki ukraińskie dotyczyły spraw polityczno-narodowych. Były wydawane zwłaszcza w okresach wyborczych.This publication presented one day’s papers during the interwar period (from November 1918 till September 1939) within five voivodeships of the Second Polish Republic: Bialystok, Nowogrod, Polesie, Vilnius and Volyn. The goal was to determine the number of these papers in the above voivodships (see appendixes), to reflect their publishing geography (place of publication), publishing chronology, ethnic and linguistic diversity (Polish and national minorities’ papers), and social fragmentation (institutions, copyright organizations, publishers, addressees), as well as to display to some extent the topical profiles of one day’s papers. The basic source for findings the one day’s papers list was Bibliografia polska 1901-1939, vol. 16: Jednodniówki A-Z. Jerzy Traczuk’s monograph Czasopiśmiennictwo białoruskie w II Rzeczypospolitej (1918-1939) (Siedlce 2013) was also used for Belarussian one day’s papers identification. Lithuanian one day’s papers were verified based on Vilnius periodicals’ bibliography for years 1904-1940, developed by the editorial board of Jadvyga Kazlauskaite Vilniaus lietuviu periodiniai leidiniai 1904-1940 : bibliografine rodykle (Vilnius 1988). Additionally, the Marian Fuks’ list Prasa żydowska w Białymstoku (1918-1939) („Studia Podlaskie” 1989) as well as the Central Catalogue of Polish Periodicals at the National Library were used for Jewish one day’s papers’ identification. Ukrainian one day’s papers were also verified based on Eugeniusz Misiło’s list Spis tytułów prasy ukraińskiej w Drugiej Rzeczypospolitej 1918-1939 (Warszawa 1983). The total number of identified one day’s papers in Bialystok voivodship as well as in four other eastern voivodships of the Second Polish Republic amounts to 887. The largest number of one day’s papers was published in Polish language – 379 (42.7%), in Yiddish - 274 (30.9%), in Lithuanian – 94 (10.6%), in Belarussian – 71 (8.0%), in Hebrew – 13 (1.46%), in Ukrainian – 16 (1.8%). 35 (3.9%) of one day’s papers were multilingual (mostly bilingual).Assuming nationality as the criterion, it should be recognized that the Poles published 350 (39.46%) one day’s papers, and the other nationalities - 537 one day’s papers (60.54%), of which Jews published 326 (60%), and the others - 40%: Lithuanians 114 (21%), Belarussians 76 (14%), Ukrainians 16 (3%), Russians 4 (0.74%), Germans 1 (0.19%). In terms of numbers of one day’s papers published, Vilnius voivodeship with 421 (47.5%) papers was the most active, followed by Bialystok voivodeship, with 220 one day’s papers (24.8%) published. In Volyn voivodeship 99 (11.2%) one day’s papers were published, in Polesie voivodeship - 94 (10.6%), in Nowogrod voivodeship - 53, which constitutes for less than 6% of the total number. One day’s papers in the area were issued in 42 locations, mostly in Vilnius – 410, following Bialystok – 96, Grodno – 59, Pinsk – 34, Luck – 28, Brest Over Bug – 27, Kobryn – 24, Kowl – 23, Lomza – 21, Baranowicze – 19, Rowne – 18, Wlodzimierz – 14, Slonim – 12, Nowogrodek – 11, Suwalki – 11, Zambrow – 11.With regards to publishers as well as to one day’s papers’ readers, it is necessary to emphasize the activity of Polish and Jewish youth societies (scouting, educational, paramilitary and sports). Among Jewish publishers, Zionist organizations were essential. Another active environment was the army. A large number of one day’s papers, especially in Vilnius, were published by literary, acting and journalist societies. Both Poles, Jews and Lithuanians were their publishers. Some of one day’s papers were of humorous, humorous/satirical, informational/advertising (theaters’ and cinemas’ programs) character, while Lithuanian one day’s papers promoted young Lithuanian artists’ literature. One day’s papers were also published by Polish and Jewish professional groups (traders, bankers, teachers, craftsmen, labourers, firemen) and Jewish social and charitable organizations.Patriotism, independence, defense, military, education, military and sports training were exhibited in Polish one day’s papers. A lot of space was taken by education, culture, literature and theatre matters.In Jewish one day’s papers national-Zionist, social (charity, Jewish communities’ issues), religious (holidays, tradition), educational and professional, but also a set of literary, cultural (theatre, cinema) and humorous issues were very essential. Local one day’s papers, such as newspapers were also of significant importance. Lithuanian one day’s papers were mainly concerned with national issues, Polish-Lithuanian relations, the position of the Lithuanians, the future of Lithuania and Vilnius, history, culture and Lithuanian literature. 99 of them were replacing the suspended and censorship-liquidated magazines. Belarussians one day’s papers were mostly of socio-political (Polish-Belarusian relations, education, Belarussian language and literature, arrests, and strikes). Ukrainian one day’s papers involved political and national affairs. They were issued especially during the election periods.Wydanie publikacji sfinansowano ze środków Wydziału Filologicznego Uniwersytetu w BiałymstokuKatarzyna Zimnoch: [email protected] w BiałymstokuAndrysiak Ewa, Kaliska Jednodniówka Listopadowa 1918–1928 – przykład wydawnictwa jubileuszowego, http://dspace.uni.lodz.pl:8080/xmlui/bitstream/handle/11089/2998/andrysiak2.pdf?sequence=1Bardach Juliusz, Leśnodorski Bogusław, Pietrzak Michał, Historia ustroju i prawa polskiego. Warszawa : Wydawnictwa Prawnicze PWN, 1997Białystok w 80-leciu : w rocznicę odzyskania niepodległości : 19 luty 1919–19 luty 1999. Pod red. Cezarego Kukli. Białystok : Instytut Historii Uniwersytetu w Białymstoku, 2000Bibliografia polska 1901-1939. T. 16 Jednodniówki : A-Ż. Red. tomu: Ewa Dombek, Hanna Machnik. Warszawa : BN, 2014Cichoracki Piotr, Województwo poleskie 1921–1939 : z dziejów politycznych. Łomianki : Wydawnictwo LTW ; Wrocław : Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych Uniwersytetu Wrocławskiego : Instytut Historyczny Uniwersytetu Wrocławskiego, 2014Ciechanowicz Lech, Przemysł lidzki w dwudziestoleciu międzywojennym, „Ziemia Lidzka” 2000, nr 1 (41), http://pawet.net/zl/zl/2000_41/5.htmlDobroński Adam, Białostoczanie na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie, „Białostocczyzna” 1992, nr 3, s. 33-36Dombek Ewa, Potyczki bibliografa czyli bibliografia od kuchni. Warszawa : Wydawnictwo SBP, 2015Encyklopedia historii Drugiej Rzeczypospolitej. Red. Andrzej Garlicki. Warszawa : Wiedza Powszechna ; Bellona, 1999Encyklopedia wiedzy o książce. Wrocław : Ossolineum, 1971Encyklopedia wiedzy o prasie. Pod red. Juliana Maślanki. Wrocław : Ossolineum, 1976Encyklopedia współczesnego bibliotekarstwa polskiego. Wrocław : Ossolineum, 1976Firlej-Buzon Aneta, Dokumenty życia społecznego w teorii i praktyce bibliotekarskiej w Polsce. Warszawa : Wydawnictwo SBP, 2002Fuks Marian, Prasa żydowska w Białymstoku (1918–1939), „Studia Podlaskie” 1989, t. 2, s. 240-249Gierowska-Kałłaur Joanna, Postaci czołowych działaczy białoruskich w świetle informacji Urzędu Komisarza Rządu na miasto Wilno w 1924 roku, „Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej” 2016, 51 (2), s. 31-70Gierowska-Kałłaur Joanna, Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich (19 lutego 1919 - 9 września 1920). Warszawa : Wydawnictwo Neriton, 2003Historia Polski w liczbach. Państwo i społeczeństwo, t. 1. Oprac. Andrzej Wyczański et al. Warszawa : Zakład Wydawnictw Statystycznych, 2003Historia województwa podlaskiego. Pod red. Adama Dobrońskiego. Białystok : Instytut Wydawniczy Kreator, 2010Jamrozik Katarzyna, Żydowskie jednodniówki sportowe z okresu międzywojennego (ze zbiorów CBN Polona), „Studia o Książce i Informacji” 2015 (34), s. 41-53Jarmarki Poleskie – próba aktywizacji życia gospodarczego. Oprac. nauk. Wojciech Śleszyński, Anna Włodarczyk. Białystok : Instytut Historii i Nauk Politycznych Uniwersytetu w Białymstoku ; Kraków : Wydawnictwo Avalon, 2013Jaworowski Wojciech, Struktura i wpływy syjonistycznych organizacji politycznych w Polsce w latach 1918–1939. Warszawa : „Rytm”, 1996Jemielity Witold, Szkoły powszechne w województwie białostockim w latach 1919-1939. Łomża : Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Łomżyńskiej, 1991Jemielity Witold, Szkoły średnie i zawodowe w województwie białostockim w latach 1919-1939. Łomża : Łomżyńskie Towarzystwo Naukowe im. Wagów, 1991Kaczmarek Ryszard, Historia Polski 1914–1989. Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN, 2010Kolasa Władysław Marek, Kierunki badań nad prasą mniejszości narodowych 1918–1939, „Klio. Czasopismo poświęcone dziejom Polski i powszechnym” 2012, t. 22 (3), s. 59-82.Korczyńska-Derkacz Małgorzata, Jednodniówki jako typ dokumentów życia społecznego : zarys problematyki badawczej, „Acta Universitatis Wratislaviensis. Bibliotekoznawstwo” 2008 (27), s. 135-148Korczyńska-Derkacz Małgorzata, Lwowskie jednodniówki jubileuszowe z lat 1901–1939 źródłem wiedzy o historii miasta i regionu, [w:] Kraków – Lwów : książki, czasopisma, biblioteki XIX i XX wieku. T. 10. Pod red. Haliny Kosętki, Grażyny Wrony, Grzegorza Niecia. Kraków : Księgarnia Akademicka, 2011, s. 233-244Korczyńska-Derkacz Małgorzata, Polskie jednodniówki okresu międzywojennego jako źródło informacji o życiu młodzieży akademickiej Lwowa (ze zbiorów Biblioteki Narodowej), [w:] Kraków – Lwów : książki, czasopisma, biblioteki XIX i XX wieku. T. 9, cz. 2. Pod red. H. Kosętki, B. Góry, E. Wójcik. Kraków : Uniwersytet Pedagogiczny, 2009, s. 205-218Kraśko Nina, Instytucje wydawnicze w II Rzeczypospolitej. Warszawa : Biblioteka Narodowa, 2001Kryńska Elwira, Polska Macierz Szkolna Ziem Wschodnich w okresie II Rzeczypospolitej, „Przegląd Historyczno-Oświatowy” 2000, nr 1-2, s. 87Książka i prasa na Ziemi Wileńskiej : drukarnie, wydawnictwa, księgarnie, biblioteki, czasopisma XVI–1945 r. Oprac. Mieczysław Jackiewicz ; Towarzystwo Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej. Bydgoszcz : Towarzystwo Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej, 2008 (Encyklopedia Ziemi Wileńskiej, t. 6)Lachendro Jacek, Jednodniówki w województwie krakowskim w latach 1918–1939, „Rocznik Historii Prasy Polskiej” 2004 (7), z. 2, s. 49-75Leczyk Marian, Druga Rzeczpospolita 1918–1939 : społeczeństwo, gospodarska, kultura, polityka. Warszawa : Wydawnictwo „Książka i Wiedza”, 2006Liceum Krzemieniecki w dobie obecnej 1920–1935. Krzemieniec 1935Maciejewski Tadeusz, Historia administracji. Warszawa : C. H. Beck, 2002Majecki Henryk, Kierunki rozwoju życia politycznego na Białostocczyźnie, „Białostocczyzna” 1997, nr 2, s. 20-29Majecki Henryk, Kierunki rozwoju życia politycznego w regionie łomżyńskim, „Białostocczyzna” 2000, nr 2, s. 45-64Majecki Henryk, Legion Młodych na Białostocczyźnie (1932–1939), „Białostocczyzna” 1992, nr 1, s. 38-39Makowski Bronisław, Litwini w Polsce 1920–1939. Warszawa : Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1986Makowski Bronisław, Prasa litewskiej mniejszości narodowej w Polsce w latach 1920-1939, „Kwartalnik Historii Prasy Polskiej” 1978, nr 17/1, s. 89-107Mędrzecki Włodzimierz, Województwo wołyńskie 1921–1939 : elementy przemian cywilizacyjnych, społecznych i politycznych. Wrocław : Zakład Narodowy im. Ossolińskich : Wydaw. PAN, 1988Milewski Jan Jerzy, W II Rzeczypospolitej, w: Historia województwa podlaskiego. Red. Adam Dobroński. Białystok : Instytut Wydawniczy Kreator, 2010, s. 184-198Milewski Jan Jerzy, Województwo białostockie. Zarys dziejów 1919–1975. Białystok : Polskie Towarzystwo Historyczne. Oddział, 2011Mironowicz Eugeniusz, O stosunkach polsko-białoruskich po I wojnie światowej, „Białostocczyzna” 1994, nr 1, s. 61-67Misiło Eugeniusz, Prasa ukraińska w Polsce (1918-1939), „Kwartalnik Historii Prasy Polskiej” 1984, nr 4, s. 57-88Misiło Eugeniusz, Spis tytułów prasy ukraińskiej w Drugiej Rzeczypospolitej 1918-1939. Warszawa : PAN. Instytut Badań Literackich. Pracownia Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego XIX i XX wieku, 1983Miśkiewicz Aleksander, Tatarzy polscy 1918-1939. Życie społeczno-kulturalne i religijne. Warszawa : Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1990Moroz Małgorzata, Działalność Białoruskiego Komitetu Narodowego w Wilnie (1919–1938), „Białostocczyzna” 1997, nr 2, s. 48-61Muszkowski Jan, Życie książki. Edycja krytyczna na podstawie wydania z 1951 r. w opracowaniu Grzegorza Czapnika i Zbigniewa Gruszki ze wstępem Hanny Tadeusiewicz. Łódź – Warszawa : Uniwersytet Łódzki ; SBP, 2015Nałęcz Barbara, Rejmer Ewa, Dylematy katalogera : opisywanie jednodniówek w rekordach bibliograficznych wydawnictw ciągłych, http://kpbc.umk.pl/Content/73731/Dylematy_katalogera_MR.pdfNieznana historia Białegostoku, http://bialystok.wyborcza.pl/bialystok/1,35235,248293.htmlNotkowski Andrzej, Polska prasa prowincjonalna Drugiej Rzeczypospolitej (1918–1939). Warszawa-Łódź : Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1982Paczkowski Andrzej, Prasa polska w latach 1918–1939. Warszawa : PWN, 1980Patek Artur, Nielegalna emigracja żydowska z II Rzeczypospolitej do Palestyny, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne” 2009, z. 136, s. 113-125Podręczny słownik bibliotekarza. Oprac. Grzegorz Czapnik, Zbigniew Gruszka, przy współpr. Hanny Tadeusiewicz. Warszawa : Wydawnictwo SBP, 2011Polesie w polityce rządów II Rzeczypospolitej. Wstęp i opracowanie naukowe Wojciech Śleszyński, współudz. Anna Jodzio. Białystok : Instytut Historii Uniwersytetu w Białymstoku ; Kraków : Avalon, 2009„Rocznik Polityczny i Gospodarczy”. Warszawa : Polska Agencja Telegraficzna, 1934Roszkowski Wojciech, Najnowsza historia Polski 1918–1980. Londyn : Polonia, 1991Ruta Adam, Czasopisma żeglarskie w Drugiej Rzeczypospolitej, „Rocznik Historii Prasy Polskiej” 2006 (9), z. 1, s. 47-67Ruta Adam, Jednodniówki Ligi Morskiej i Kolonialnej, „Rocznik Historii Prasy Polskiej” 2007 (20), z. 2, s. 285-297Ruta Adam, Jednodniówki w systemie krakowskiej cenzury w latach 1923–1939. „Toruńskie Studia Bibliologiczne” 2013, nr 2, s. 167-188Sawicz Czesław, Wileńszczyzna. Kresy Rzeczypospolitej. Halinów : QLCO, 2006Szot Adam, Kongres Eucharystyczny w Archidiecezji Wileńskiej w 1931 roku, „Rocznik Teologii Katolickiej” 2005, t. 4, s. 145-163Śleszyński Wojciech, Świat pogranicza. Stosunki społeczno-polityczne na pograniczu polsko-litewsko-białoruskim w XX i XXI wieku. Wykłady część 1. Białystok : Wydawnictwo Prymat, 2009Śleszyński Wojciech, Województwo poleskie. Kraków : Wydawnictwo Avalon, 2014Smolarczyk Andrzej, Biblioteki i czytelnie oświatowe, „Bibliotekarz Podlaski” 2013 (27), s. 37-50Smolarczyk Andrzej, Szkolnictwo powszechne i oświata pozaszkolna w województwie poleskim w latach 1919–1939. Warszawa : Oficyna Wydawnicza Aspra-JR, 2014Tomaszewski Jerzy, Rzeczpospolita wielu narodów. Warszawa : Czytelnik, 1985Tomaszewski Jerzy, Z dziejów Polesia 1921–1939 : zarys stosunków społeczno-ekonomicznych. Warszawa : Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1963Tomczonek Zofia, Polskie organizacje społeczno-gospodarcze na wsi wileńskiej i nowogródzkiej w okresie 20-lecia międzywojennego : źródła, stan badań, „Białostocczyzna” 2000, nr 2, s. 65-72Tomczonek Zofia, Ruch ludowy na tle życia politycznego kresów północno-wschodnich Drugiej Rzeczypospolitej, „Białostocczyzna” 1997, nr 2, s. 30-36Traczuk Jerzy, Czasopiśmiennictwo białoruskie w II Rzeczypospolitej (1918–1939). Siedlce : Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach, 2013Vilniaus lietuviu periodiniai leidiniai 1904–1940 : bibliografine rodykle. [Sudave Jadvyga Kazlauskaite ; redakcine komisija Birute Butkevičiene, Mirga Griskevičiene i in.]. Vilnius : Lietuvos TSR Liaudies Svietimo Ministerija, Vilniaus darbo Raudonosis Veliavos ir Tautu Dragystes Ordinu Valstybnis V. Kaspuko Univeritetas, 1988Wielgus Stanisław, Uczelnie wyższe i instytuty naukowe w II Rzeczypospolitej. Polskie Towarzystwa Naukowe, „Notatki Płockie” 2002, nr 3, s. 6-11Więckowska Helena, Pliszczyńska Hanna, Podręczny słownik bibliotekarza. Warszawa : PWN, 1955Wilno i województwo wileńskie 1937 : informator społeczno-gospodarczy i księga adresowa m. Wilna i Województwa Wileńskiego. Pod red. P. Krasnopolskiego. Wilno 1937Wilno teatralne. Pod red. Mirosławy Kozłowskiej. Warszawa : Ogólnopolski Klub Miłośników Litwy, 1998Wiśniewski Tomasz, Bractwo Dobroczynne Linas Hacedek w Białymstoku w latach 1885–1939, „Białostocczyzna” 1988, nr 4, s. 14-20Wiśniewski Tomasz, Z dziejów gminy ewangelicko-augsburskiej w Białymstoku, „Białostocczyzna” 1988, nr 1, s. 27-29Witkowski Wojciech, Historia administracji w Polsce 1764–1989. Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012Wojtysiak Hanna, Jednodniówki jako osobliwy rodzaj wydawnictw ciągłych, „EBIB” 2012, nr 2, http://www.ebib.pl/images/stories/numery/129/129_wojtysiak.pdfWołoszynowski Joachim, Województwo wołyńskie w świetle liczb i faktów. Łuck 1929Woźniakowski Krzysztof, Wileńskie jednodniówki polskojęzyczne z października 1939 roku, [w:] Prasa, kultura, wojna : studia z dziejów czasopiśm

Bean starch as ingredient for gluten-free bread

18 pages, 6 tables, 5 figures.-- Special Issue: Online Only Supplement.-- The definitive version is available at www3.interscience.wiley.comCommercially available gluten-free breads are of low quality and have a rapid staling during storage. Therefore, attempts were made to obtain gluten-free breads of improved structure properties and extended shelf life. For this purpose, laboratory-obtained bean starch, both native or hydrothermally modified, was added to a gluten-free formulation. Texture results revealed differences between the bottom (harder) and upper (softer) parts of fresh breads containing native bean starch. Modified starch reduced the hardness and diminished the differences between the upper and the bottom parts of a bread slice. Independent of storage duration, breads are crumbly. A considerable decrease of the peak and final viscosity was observed with the increase of the storage time in sample with native bean starch, whereas the presence of modified starch induced the opposite tendency. The addition of native starch increased the tendency of amylopectine to retrograde during storage, whereas the presence of modified starch decreased the retrogradation enthalpy by 16%.Peer reviewe

Z problemów urzędowej rejestracji druków w II Rzeczypospolitej: egzemplarz obowiązkowy, bibliografia narodowa, statystyka wydawnicza

 Z PROBLEMÓW URZĘDOWEJ REJESTRACJI DRUKÓW W II RZECZYPOSPOLITEJ: EGZEMPLARZ OBOWIĄZKOWY, BIBLIOGRAFIA NARODOWA, STATYSTYKA WYDAWNICZARejestracja polskiej produkcji wydawniczej przed 1918 rokiem. Prawo o egzemplarzu obowiązkowym dla bibliotek 1919, 1927, 1932. Od „Biuletynu Bibliografi cznego” i „Przewodnika Bibliografi cznego” do „Urzędowego Wykazu Druków”.PROBLEMS OF THE STATE PRINTS REGISTRATION IN POLAND 1918–1939: LEGAL DEPOSIT, NATIONAL BIBLIOGRAPHY, PUBLISHING STATISTICSThe author of the article analyses the history of offi cial state registration of prints in Poland in 1919–1939. The main problem was to correlate the collecting of legal deposits as well as compile the current national bibliography and credible state publishing statistics. A signifi cant diffi culty involved in compiling offi cial book records was caused by the fact that had been no National Library before 1928. The article draws on the writings of bibliographers from the period Stefan Vrtel-Wierczyński, Jan Muszkowski, Władysław Tadeusz Wisłocki, Eustachy Gaberle, Jadwiga Dąbrowska, Helena Hleb-Koszańska. The author’s starting point is an analysis of legal deposit regulations issued three times: in 1919, 1927 and in 1932. According to the first regulations, legal deposits were to be given to university libraries in Kraków, Warsaw, Lviv, Lublin as well as the Public Library in Warsaw and the library of the Society of Friends of Sciences in Poznań. The main problem was that the regulations covered only part of the country formerly annexed by Russia and there was no specialist bibliographic institution Bibliographic Institute. Under the 1927 regulations, legal deposits were to be sent to the National Library, additionaly all journals were to be sent to the Ossolineum Library in Lviv. One legal deposit was also granted to five regional university libraries Warsaw, Vilnius, Lviv, Poznań, Kraków and two public libraries Warsaw, Toruń.Thus the legal deposit regulations were extended across the country. Under the 1932 regulations, legal deposits were to be given to the National Library, university libraries Jagiellonian Library, Warsaw University Library, Lviv University Library, Poznań University Library and Library of the Silesian Parliament later Silesian Library in Katowice, City Public Library in Toruń as well as the Wróblewski Library in Vilnius today Wroblewski Library of the Lithuanian Academy of Sciences. The main problem in that period was the collecting of legal deposits. Z PROBLEMÓW URZĘDOWEJ REJESTRACJI DRUKÓW W II RZECZYPOSPOLITEJ: EGZEMPLARZ OBOWIĄZKOWY, BIBLIOGRAFIA NARODOWA, STATYSTYKA WYDAWNICZARejestracja polskiej produkcji wydawniczej przed 1918 rokiem. Prawo o egzemplarzu obowiązkowym dla bibliotek 1919, 1927, 1932. Od „Biuletynu Bibliograficznego” i „Przewodnika Bibliograficznego” do „Urzędowego Wykazu Druków”.PROBLEMS OF THE STATE PRINTS REGISTRATION IN POLAND 1918–1939: LEGAL DEPOSIT, NATIONAL BIBLIOGRAPHY, PUBLISHING STATISTICSThe author of the article analyses the history of official state registration of prints in Poland in 1919–1939. The main problem was to correlate the collecting of legal deposits as well as compile the current national bibliography and credible state publishing statistics. A signifi cant difficulty involved in compiling official book records was caused by the fact that had been no National Library before 1928. The article draws on the writings of bibliographers from the period Stefan Vrtel-Wierczyński, Jan Muszkowski, Władysław Tadeusz Wisłocki, Eustachy Gaberle, Jadwiga Dąbrowska, Helena Hleb-Koszańska. The author’s starting point is an analysis of legal deposit regulations issued three times: in 1919, 1927 and in 1932. According to the first regulations, legal deposits were to be given to university libraries in Kraków, Warsaw, Lviv, Lublin as well as the Public Library in Warsaw and the library of the Society of Friends of Sciences in Poznań. The main problem was that the regulations covered only part of the country formerly annexed by Russia and there was no specialist bibliographic institution Bibliographic Institute. Under the 1927 regulations, legal deposits were to be sent to the National Library, additionaly all journals were to be sent to the Ossolineum Library in Lviv. One legal deposit was also granted to five regional university libraries Warsaw, Vilnius, Lviv, Poznań, Kraków and two public libraries Warsaw, Toruń.Thus the legal deposit regulations were extended across the country. Under the 1932 regulations, legal deposits were to be given to the National Library, university libraries Jagiellonian Library, Warsaw University Library, Lviv University Library, Poznań University Library and Library of the Silesian Parliament later Silesian Library in Katowice, City Public Library in Toruń as well as the Wróblewski Library in Vilnius today Wroblewski Library of the Lithuanian Academy of Sciences. The main problem in that period was the collecting of legal deposits