Socjologia i rozwój zrównoważony. Najważniejsze obszary badań interdyscyplinarnych

Sociology and sustainable development share many interesting areas of inquiry that offer the potential for closer cooperation between these two disciplines. The aim of the article is to examine the connections between them. The article considers the most promising areas; i.e, environmental issues (environmental sociology), quality of life (which is the key issue for the social pillar of sustainable development), and poverty (poverty eradication is the primary goal of the UN sustainable development agenda). It seems, however, that the cooperation between sociology and sustainable development has stopped at the stage of potential interdisciplinarity.Między socjologią i zrównoważonym rozwojem istnieje wiele ciekawych wspólnych obszarów badań potencjalnie nadających się do ściślejszej współpracy. Celem artykułu jest pokazanie tych powiązań. W tekście wzięto pod uwagę obszary najbardziej obiecujące: sprawy związane ze środowiskiem (socjologię środowiskową), problematykę jakości życia (kluczowe zagadnienie dla społecznego filaru zrównoważonego rozwoju) i problematykę ubóstwa (likwidacja ubóstwa to podstawowy cel ONZ-owskich planów zrównoważonego rozwoju). Wydaje się jednak, że jak do tej pory współpraca między socjologią i zrównoważonym rozwojem zatrzymała się na stadium potencjalnej interdyscyplinarności

Metodologia i problematyka programu badawczego ISSP Environment z perspektywy idei zrównoważonego rozwoju

The article presents the issues and methodology employed in a cross-national research program – the International Social Survey Program (ISSP) Environment. The program consists of different topical modules (the module on environment protection is described in the article), which are carried out in participating countries in a few year cycles. This allows for cross-national comparisons as well as observation of the dynamics of changes in each country. A questionnaire method on highly representative national random samples is employed in the research. The ISSP Environment deals with the issues which are essential also from a sustainable development perspective. The purpose of the article is to present the program to the researchers and recommend some specific measurement tools (closely connected with the idea of sustainable development) included in the questionnaire of the ISSP Environment to be used in the analysis of the ISSP Environment data set, as well as in the personal research.W artykule przedstawiono problematykę oraz metodologię programu badawczego International Social Survey Program (ISSP) Environment. Ten międzynarodowy program badawczy realizowany jest w krajach członkowskich w taki sposób, iż poszczególne moduły tematyczne (w tym wypadku – moduł dotyczący ochrony środowiska naturalnego) są realizowane w kilkuletnich cyklach, co pozwala zarówno na porównania międzynarodowe, jak też obserwowanie dynamiki zmian w poszczególnych krajach. Badania prowadzone są metodą kwestionariuszową, na ogólnokrajowych próbach losowych o wysokim stopniu reprezentatywności. Problematyka ISSP Environment zawiera zagadnienia istotne także z perspektywy idei zrównoważonego rozwoju. Celem artykułu jest zapoznanie badaczy z programem oraz rekomendowanie konkretnych narzędzi pomiaru zawartych w kwestionariuszu ISSP Environment (związanych bezpośrednio z ideą zrównoważonego rozwoju) – zarówno do wykorzystania w analizie zbioru danych ISSP Environment, jak również w badaniach własnych

A Polish argument for the underlying status of [ɨ]

Niniejszy artykuł kwestionuje założenie jednofonemiczne według Padgetta (2001, 2003, 2010), które nie uznaje fonemicznego statusu samogłoski [ɨ]. Przedstawione dane zaczerpnięte są z języka polskiego, a ich analiza opiera się na procesach palatalizacji samogłosek tylnojęzykowych, które dla celów opisowych osadzone zostały w teorii Fonologii Leksykalnej. Artykuł ukazuje, iż obecność [ɨ] w reprezentacji głębokiej umożliwia transparentną i jednolitą analizę palatalizacji spółgłosek tylnojęzykowych, podczas gdy brak [ɨ] wymusza użycie diakrytyków oraz prowadzi do nadmiernego powielania reguł. Ponadto artykuł pokazuje, że założenie jednofonemiczne prowadzi do morfologizacji procesów, które są typowo fonologiczne.This article argues against the single-phoneme approach discussed in Padgett (2001, 2003, 2010), which does not recognize the phonemic status of the vowel [ɨ]. The relevant data are drawn from the processes of Polish palatalization in the class of velars, while the presented analyses are couched in the theory of Lexical Phonology. It is argued that the lack of [ɨ] enforces the use of diacritics and leads to the proliferation of rules that are necessary to accommodate diacritically-specifi ed contexts of palatalization. It is also shown that the single-phoneme approach leads to the morphologization of processes that are typically phonological. On the other hand, assuming the existence of underlying [ɨ] allows for a transparent and uniform account of palatalization eff ects

Narzędzia pomiaru w ilościowych badaniach rozwodów

The article presents an overview of measures developed in quantitative studies on divorce. The overview is based mostly on articles published in 1980–2000 in American sociological journals. The measures proposed can be divided into two main groups: measures directly related to divorce and measures indirectly related to the phenomenon under study. The first group includes the measures which identify causes of marriage dissolution by divorce, risk of marriage dissolution, and evaluate the post-divorce adjustment process. Measures of the second group refer to physical and psychological health, marriage satisfaction, marriage adjustment process, interpersonal relationships after divorce, level of conflict after divorce, alternative relationships to the current marriage. In general, the remarkable development of measures used in quantitative studies on divorce, its causes and multidimensional effects is accompanied by the standardization of measures. Hovewer, due to many different measures applied in research on divorce it is sometimes difficult to compare their results directly. That difficulty might be reinforced by a lack of a precise description of measures used in the study which still is a case in some relevant publications on the subject

Postawy wobec ochrony środowiska naturalnego w międzynarodowych badaniach porównawczych

Protection of the natural environment is one of the key areas of sustainable development strategy. However, even the best strategy needs support from society. Drawing upon the data from the International Social Survey Program - Environment 2019-2023, we analysed environmental attitudes among residents of 44 countries. 45.7% of respondents declare their concern about issues related to the natural environment. Over half (55.6%) believe in making personal sacrifices, such as incurring additional costs or spending more time, to benefit the environment. 39.7% declare that they avoid purchasing certain products for environmental reasons (always and often). Approx. 19% of respondents have signed an environmental petition and approx 15% have given money for the environmental purpose in the last 5 years. Most respondents (over 40%,) believe that educating people about the benefits of environmental protection is the most effective way to encourage individuals and families to adopt environmentally responsible behaviours. Fewer respondents (35%) believe that this can be done through the tax system or by imposing fines on those who damage the environment (approx. 23%). The ISSP does not explicitly address global challenges of the last years, i.e. the COVID-19 pandemic and the war in Ukraine.. However, by comparing people’s recent attitudes with those in the past, we can see the impact of the pandemic and war on environmentalOchrona środowiska jest jednym z kluczowych obszarów strategii zrównoważonego rozwoju. Jednak nawet najlepsza strategia musi mieć oparcie w społeczeństwie. W oparciu o dane International Social Survey Program, Environment 2019-2023 przeprowadzona została analiza postaw mieszkańców 44 krajów na temat kwestii związanych z ochroną środowiska naturalnego. Zainteresowanie sprawami związanymi ze środowiskiem naturalnym deklaruje 45,7%. Opinie, że robi się coś dobrego na rzecz środowiska naturalnego, nawet gdy związane jest to z kosztami lub poświęceniem czasu sięgają 55,6%. Unikanie zakupu pewnych produktów ze względów środowiskowych (zawsze oraz często) deklaruje 39,7%. Petycję środowiskową podpisało ok. 19% badanych, zaś pieniądze na rzecz ochrony środowiska przeznaczyło ok. 15% (jedno i drugie w ciągu ostatnich 5 lat). Rozwiązanie problemu najczęściej widziano w edukacji (ponad 40%), rzadziej, przez system podatkowy (ok. 35%) lub nakładanie grzywien (ok. 23%). Chociaż ISSP nie odnosi się bezpośrednio do globalnych wyzwań ostatnich lat, takich jak pandemia COVID-19 i wojna w Ukrainie, to poprzez porównanie aktualnych postaw ludzi z postawami w latach wcześniejszych pokazuje wpływ pandemii i wojny na postawy środowiskowe oraz na chęć do ponoszenia kosztów ochrony środowiska w różnych krajach

Wyzwania zrównoważonego rozwoju w międzynarodowej opinii społecznej

The article examines the respondents’ opinions on issues related to sustainable development and environmental protection. The analysis is based on the data from the International Social Survey Program, Environment 2022, which covers 14 countries (mainly in Europe and Asia). The findings show that health care, economy and the natural environment are the most important issues for the respondents. Environmental problems that are most frequently selected include: climate change, air pollution, chemicals and pesticides, and using up natural resources. The view that economic growth is necessary to protect the natural environment is relatively common (although those who disagree with this opinion also constitute a large group).Artykuł analizuje opinie respondentów na tematy związane ze zrównoważonym rozwojem i ochroną środowiska. Analiza opiera się na danych z Międzynarodowego Programu Badań Społecznych (ISSP), Środowisko 2022, który obejmuje 14 krajów (głównie w Europie i Azji). Z przeprowadzonych badań wynika, że najważniejsze dla respondentów kwestie to ochrona zdrowia, ekonomia i środowisko naturalne. Najczęściej wybierane problemy środowiskowe to: zmiany klimatyczne, zanieczyszczenie powietrza, chemikalia i pestycydy oraz zużywanie zasobów naturalnych. Stosunkowo powszechny jest pogląd, że wzrost gospodarczy jest niezbędny dla ochrony środowiska naturalnego (choć niemałą grupę stanowią również ci, którzy nie zgadzają się z tą opinią)

Effectiveness of Regional Alternative Food Systems on Food Inequality

Alternative food systems have become a popular response to conventional food systems both agri-business and emergency food assistance charities. Common alternative food systems, like farmers markets, food co-ops, and community supported agriculture, are market-based strategies which emphasize environmental concerns. They are often dominated by white people who deem their emphasis on “local, healthy food” to be universal. While food justice issues are incorporated into some alternative food organizations, not all organizations seek input or engagement with the local BIPOC, Indigenous, and low-income people they serve. This study conducts an analysis of the efficacy of the growing food justice movement’s alternative food systems, and how incorporating these new systems into conventional regional food systems in mid-sized American cities can help alleviate food insecurity. Four expert food activists in Grand Rapids, MI were interviewed for this paper and four common themes were discovered: building an equitable local food system, food knowledge education, ending reliance on emergency food assistance, and encouraging urban farming. Local food activists see a need for alternative food systems, especially as a means to stop relying on emergency food assistance to provide adequate food to the community. Education on cooking and gardening, along promoting urban farming initiatives, were presented are ways to include community members in alternative food systems. To build a truly equitable local food system, community partnerships between rural farmers, farm workers, health organizations, schools, farmers markets, emergency food assistance programs, small businesses, faith organizations, homeowners, and consumers need to be constructed. The ways BIPOC communities view local food and farming through a racial justice lens of self-determination and self-sufficiency must be respected by a white community which puts more emphasis on the environmental justice aspects of local food. The solution to making adequate, healthy food available to everyone requires large-scale systematic societal changes to fair labor practices, a minimum living wage, affordable housing, and a reliance on large corporations for food all of which impact low-income and communities the most