Rola świerka w kulturze pasterskiej Podhalan

In this article I tackle the issue of the worship of spruce trees in the culture of the shepherds in Podhale, a region in southern Poland. This is an issue related to the particular significance of the spruce. It has played a great role in the culture of the whole Podhale region, and es-pecially in the pastoral culture of this area. The spruce was elevated to the rank of a symbol of good luck, prosperity and well‑being. All ac-tivities carried out in the work of shepherds were connected with the ceremonial treatment of spruce trees. It should be noted that these ac-tivities were religiously and magically motivated, as spruce twigs were blessed in the church beforehand. However, this does not change the fact that the rituals were magical. An example would be the custom according to which shepherds would pin spruce or fir twigs to their hats, believing that this would keep them and their sheep were safe. Nowadays, shepherding culture enjoys great interest among research-ers, as well as among Polish and even foreign communities, who apply for participation in shepherding courses organized today. The magic associated with pastoral culture was also reflected in Polish litera-ture and dialect poetry. Readers can refer to the works of such poets and writers as: Seweryn Goszczyński, Kazimierz Przerwa‑Tetmajer, Władysław Orkan, and Stanisław Witkiewicz or dialect poets Wanda Szado‑Kudasi kowa and Roman Dzioboń.W zaproponowanym przeze mnie artykule zajmuję się zagadnieniem kultu świerka w kulturze pasterzy na Podhalu, regionie w Polsce Połu-dniowej. Jest to temat związany ze szczególnym znaczeniem drzewa, jakim jest świerk. Odegrał on na całym Podhalu, a zwłaszcza w kultu-rze pasterskiej tego obszaru ogromną rolę. Został wyniesiony do rangi symbolu szczęścia, pomyślności i dobrobytu. Wszelkie czynności wy-konywane w pracy pasterzy związane były z uroczystym traktowaniem świerka. Należy zaznaczyć, iż czynności te miały religijno‑magiczne motywacje, bowiem gałązki świerka poświęcone były wcześniej w koś-ciele. Nie zmienia to jednak faktu, iż późniejsze rytuały miały charakter magiczny. Przykładem będzie choćby zwyczaj, zgodnie z którym paste-rze przypinali gałązki świerka bądź jodły do kapelusza, wierząc, że im samym oraz owcom nic nie zagraża. Współcześnie kultura pasterska cieszy się ogromnym zainteresowaniem wśród badaczy naukowych za-równo z Polski, jak i z zagranicy, którzy zgłaszają swoje uczestnictwo w organizowanych dzisiaj kursach bacowskich. Magia związana z kul-turą pasterską znalazła swoje odbicie również w literaturze polskiej oraz poezji gwarowej. Czytelnicy mogą sięgnąć po dzieła takich auto-rów jak Seweryn Goszczyński, Kazimierz Przerwa ‑Tetmajer, Włady-sław Orkan, Stanisław Witkiewicz oraz po dzieła twórców poezji gwa-rowej: Wandy Szado‑Kudasikowej, Romana Dziobonia

Personalistyczne ujęcie w wychowaniu „kładką” ku budowie kultury opartej na wartościach

The article presents an analysis of the selected thoughts of existential philosophers and philosophers of dialogue, with particular emphasis on the views of J. Tischner, T. Gadacz and M. Buber, to show that thanks to the personalistic approach in education, it is possible to build a culture based on values such as freedom, dialogue, respect, tolerance and love. In order to emphasize the personalism, I will show views worked out by the researcher of “black pedagogy” – Alice Miller, who presents how destructive violence experienced during childhood is for a child, and in a wider perspective, for the culture. In my preparation of the issue, I used the method of the analysis of existing materials and the synthesis method. The central categories around which the considerations are conducted are: child, education, freedom, violence. Personalism emphasizes a person as an autonomous human being, its dignity and rationality. In turn, “black pedagogy” refers to research on the influence of mental violence on the child’s mind. Using mechanisms of repression in their childhood leads to tremendous human and cultural deterioration. An education based on a personalistic approach in education is the key to building a culture based on freedom, dialogue, respect, tolerance, love.Artykuł przedstawia analizę wybranych myśli przedstawicieli filozofii egzystencjalnej oraz filozofii dialogu, ze szczególnym uwzględnieniem poglądów J. Tischnera, T. Gadacza oraz M. Bubera, w celu ukazania, iż dzięki personalistycznemu podejściu w wychowaniu możliwa jest budowa kultury zasadzającej się na takich wartościach, jak wolność, dialog, szacunek, tolerancja, miłość. W celu mocnego podkreślenia, jak ważna jest rola personalizmu w wychowaniu, ukażę jego przeciwieństwo na bazie poglądów wypracowanych przez badaczkę „czarnej pedagogiki” Alice Miller, która przedstawia, jak destruktywne dla dziecka, a w szerszym ujęciu dla kultury jest traktowanie jednostki przedmiotowo i stosowanie wobec niej przemocy. W przygotowaniu pracy wykorzystałam głównie metodę analizy materiałów zastanych oraz metodę syntezy. Centralne kategorie, wokół których prowadzone są badania, to: dziecko, wychowanie, personalizm, wolność, przemoc. Personalizm konstytuuje eksponowanie osoby jako istoty autonomicznej, jej godności i rozumności. Z kolei „czarna pedagogika” nawiązuje do badań nad wpływem przemocy psychicznej na umysł dziecka. Stosowanie mechanizmów represjonowania dzieci w okresie dzieciństwa prowadzi do ogromnych zniszczeń, jakie dokonują się w człowieku, jak i w kulturze, w której żyje. Wychowanie oparte na personalistycznym podejściu do człowieka jest dla ludzkości kluczem do budowy kultury opartej na wartościach: wolności, dialogu, szacunku, tolerancji, miłości

The effects of growth hormone treatment in patients with somatotropin deficiency during their developmental age

Wstęp W warunkach polskich leczenie hormonem wzrostu pacjentów w wieku rozwojowym prowadzone jest od 1964 roku. Do 1993 roku terapia ta była prowadzona w sposób przerywany, co wynikało z okresowej dostępności leku. Dane na temat tak prowadzonego leczenia wskazywały, że wzrost ostateczny chorych jedynie w części przypadków osiągał wartości zbliżone do trzeciego centyla. Od 1995 roku hormon wzrostu stosowany jest w sposób ciągły, co umożliwia podsumowanie efektów terapii, zarówno co do osiąganego tempa wzrastania jak i uzyskiwanego wzrostu ostatecznego. Materiał i metody Badaniami objęto 117 dzieci i młodzieży obojga płci, w wieku od 4,6 do 18,1 lat z rozpoznaną somatotropinową lub wielohormonalną niedoczynnością przysadki, leczonych hormonem wzrostu. U wszystkich badanych analizowano szybkość wzrastania i osiągnięty wzrost ostateczny. Wyniki W ciągu pierwszych 6 miesięcy terapii hormonem wzrostu szybkość wzrastania osiągała 10,4 cm/rok u chłopców i 10,0 u dziewcząt i nie wykazywała zależności od statusu dojrzewaniowego. W drugim półroczu leczenia szybkość wzrastania nieznacznie obniżała się. W dalszych latach terapii, szybkość wzrastania wyraźnie zmniejszała się, co było widoczne zwłaszcza u dziewcząt. U 93% chorych, którzy zakończyli leczenie, osiągnięty wzrost ostateczny nie odbiega w sposób istotny od wzrostu prognozowanego. Wnioski 1. Szybkość wzrastania w pierwszym półroczu terapii hormonem wzrostu była 3-krotnie wyższa niż przed leczeniem. 2. W drugim półroczu leczenia tempo nieznacznie obniżało się. 3. W dalszych latach następował wyraźny spadek szybkości wzrastania. 4. Osiągnięty u większości leczonych wzrost ostateczny nie odbiega w sposób znaczący od wzrostu prognozowanego.In Poland treatment with growth hormone of adolescent patients dates back to 1964. Till 1993 the therapy was conducted in an interrupted manner, depending on the periodic availability of the drug. The data form such forms of therapy suggested that the end height within 3rd centile was achieved only by a portion of treated patients. Since 1995 the growth hormone is used in continuous therapy, which allows to sum up the effects of the therapy, including the growth rate and end height.Material and methods A total of 117 children and adolescent of both sexes, aged 4.6 to 18.1 years, with diagnosed somatotropic or multihormonal pituitary insufficiency were included in the study. All of them were treated with growth hormone and had an analysis of growth rate and end height.ResultsIn the first 6 months of growth hormone treatment the growth rate achieved 10.4 cm/year in boys and 10.0 in girls and showed no correlation with maturation status. In the second half of the year the growth rate declined slightly. During the remainder of the therapy the growth rate markedly declined, and this effect was most notable in girls. In 93% of patients after the end of therapy the final height was no different than the expected height.Conclusions 1. The growth rate in first half a year of the treatment was 3 times higher than before the beginning of therapy. 2. In the second half of the first year the growth rate slightly declined. 3. In following years the growth rate declined notably. 4. The final achieved height in most of the patients does not differ from the prognosed height

The place of MR urography in the diagnosis of urinary tract pathology in pediatric patients. Case report

Wstęp. Urografia rezonansu magnetycznego (uro-MR) jest nowoczesną metodą umożliwiającą nieinwazyjne badanie układu moczowego. Materiał i metody. Przedstawiono przykład wykorzystania obrazowania techniką uro-MR w ustaleniu prawidłowego rozpoznania u dziecka z pa­tologią układu moczowego. Wyniki. U 12-letniej dziewczynki leczonej z powodu obustronnych podwójnych układów kielichowo-miedniczkowych ze zdwojeniem moczowo­dów oraz obustronnych odpływów pęcherzowo-moczowodowych obserwowano nawracające infekcje układu moczowego i zastój moczu. Wyniki badań obrazowych (urografia, cystografia, uro-TK) nie pozwoliły na wyciągnięcie jednoznacznych wniosków . Ostateczne rozpoznanie ustalono na podstawie badania uro-MR. Wnioski. Urografia MR jest skuteczną, niejonową metodą obrazowania układu moczowego u dzieci. W przyszłości należy spodziewać się wzrostu znaczenia uro-MR w diagnostyce patologii układu moczowego w grupie pacjentów pediatrycznych.Introduction. Magnetic resonance urography (uro-MR) is new noninvasive method for evaluation of the urinary tract. Material and methods. We described the examples of application of uro-MR to obtain correct diagnosis in child urinary tract abnormalities. Results. In a 12-year-old girl treated with bilateral duplicated pyelocalyceal system, ureters duplex and bilateral vesicoureteral reflux, recur rent urinary tract infections and urinary tract obstruction were observed. The results of imaging studies (urography, cystography, uro-CT) did not allow us to draw firm conclusions about diagnosis. The final diagnosis was based on uro-MR result. Conclusions. MR urography is useful, nonionizing method for evaluation of the urinary tract. In future, increasing importance of uro-MR in the diagnosis of urinary tract pathology in pediatric patients, may be expected

Intrauterine growth restriction in pregnant women after kidney transplantation as a marker of preeclampsia

Objectives: Delayed motherhood is associated with an increasing number of comorbidities such as glomerulonephritis, systemic lupus erythematosus, and diabetic nephropathy. Women after renal transplant belong to the group of patients who require a highly individualized approach to treatment and diagnosis. The aim of the study was to validate the commonly used diagnostic criteria for preeclampsia which seem to be irrelevant in patients with chronic renal insufficiency.Material and methods: The course of pregnancy and delivery were retrospectively analyzed in 48 renal transplant patients. Two patients were excluded. Group I included 23 patients with eutrophic neonates, while Group II consisted of 23 patients with fetal hypotrophy (birth weight of < 10th percentile).Results: The duration of pregnancy was 34.5 and 35 weeks in Groups I and II, respectively. Mean birth weight in Groups I and II was 2608.64 g and 2046.30 g, respectively (p = 0.002). Mean weight percentile in Groups I and II was 36.57 and 2.91, respectively (p < 0.000). Proteinuria in the first half of pregnancy occurred in 16 and 14 patients from Groups I and II, respectively, and increased in the second half of pregnancy in 6 and 6 patients from Groups I and II, respectively. Patients from Group II were more prone to urinary tract infections (0.43 vs. 0.79; p = 0.02).Conclusions: Current diagnostic criteria for preeclampsia are insufficient in case of pregnant women after kidney transplant. General criteria should be applied with special care in women with chronic kidney disease or in patients with systemic lupus erythematosus. As a predictive factor of neonatal morbidity, intrauterine growth restriction seems to be more valuable than typical markers of kidney function

Soil sequences atlas. 2

TäistekstThis is the second book in the series of Soil Sequence Atlases. The first volume was published in 2014. Main pedogeographic features are presented in the form of sequences to give a comprehensive picture of soils - their genesis and correlations with the environment in typical landscapes of Central Europe from Estonia furthest north, through Latvia, Lithuania, Poland, Germany, Czechia, Slovakia and Hungary to the southernmost Slovenia. Soils of natural landscapes - loess and sand (continental dunes) - are presented, as well as those of plains of various origin, karst lands, low mountains, and anthropically modified soils. Each chapter presents soil profiles supplemented by landscape information and basic analytical data. Then, genetic interpretations of soil properties related to soil forming agents are given as schematic catenas. When one factor changes while the others are more or less stable, the soil sequence can be recognised. Depending on the dominant soil-forming factor affecting repeated soil patterns, different types can be distinguished. Chapters are arranged roughly in accordance with the main soil-forming process in sequences, and referring to the WRB key (peat formation, vertic and gleyic process, podzolisation, humus accumulation, clay illuviation), with one small exception - the Technosols have been placed at the end of book. The main objective of this book is to present the diversity of relations between soil and landscape, climate, hydrology and human relations, and to present interpretations reflecting the World Reference Base for Soil Resources (2015) classification with comments on the choice of qualifiers. Sixteen Reference Soil Groups are featured, and represented by 67 soil profiles. The secondary objective is pedological education. One of the aims of soil science education is to explain to students the relations between landscape and soil cover. The patterns of soil units within landscapes are to some extent predictable. The collected data is intended as a useful educational tool in teaching soil science, supporting understanding of the reasons for the variability of soil cover, and also as a WRB classification guideline. The Atlas was developed as part of the EU Erasmus+ FACES project (Freely Accessible Central European Soil). Marcin Šwitoniak, Przemyslaw Charzynsk

Administracja, zarządzanie i handel zagraniczny w warunkach integracji. Materiały konferencyjne - zarządzanie

Ze wstępu: "Partnerstwo jest rodzajem związku między władzami lokalnymi a innymi organizacjami; strony zachowują wolność działania, ale zgadzają się współpracować dla osiągnięcia wspólnych celów. Istnieje szeroka gama efektywnego wykorzystania partnerstwa przy rozwiązywaniu zagadnień zrównoważonego rozwoju, takich jak odnowa wewnętrzna obszarów miast, przekształcanie i rewitalizacja śródmieść, ochrona terenów turystycznych, dynamizacja mieszkalnictwa itp."(...