Акустички судови као израз музичке традиција српске средњовековне архитектуре

Archaeoacoustics is a multidisciplinary field of research focused on the history of the relatedness of the field of sound and architecture. The architectural history of Europe, from Antiquity to the modern period, is abundant in the findings of vessels, which are considered to have an acoustic purpose. This paper addresses these acoustic vessels embedded in the massive walls of sacred architecture in medieval Serbia (15 churches). We considered the wide context of current archaeoacoustic research, in order to argue that this practice can be regarded as an expression of a certain medieval musical tradition.Истраживање звука у архитектури завређује посебно место у студијама културног наслеђа, захтевајући притом мултидисциплинаран приступ. Кроз градитељску историју Европе, од античког до савременог доба, коришћени су одређени судови, за које се сматра да су имали акустичку намену. Овај рад представља резултате истраживања акустичких судова уграђених у камене зидове сакралне архитектуре средњовековне Србије и одговара на питање да ли се ова пракса може сматрати изразом извесне музичке традиције. У првом делу рада сагледан је шири контекст археоакустичких истраживања средњовековне Европе. Представљени су кључни изводи из Витрувијевог дела Десет књига о архитектури – најстаријег документа са описом акустичких судовa. Затим, дат je кратак преглед релевантних археоакустичких студија и извода који илуструју акустичке намере средњовековних градитеља. У другом делу рада представљени су налази акустичких судова из средњовековне Србије – историјски оквир истраживања, преглед истраживања ове теме код нас, попис налаза (из укупно 15 цркава) и досад спроведене акустичке студије. У трећем делу рада дискутованa су физичка својства акустичких судова, њихов распоред, позиција и оријентација у зиду, акустичке одлике, итд. Показано је да постоји одређени ниво правилности у постављању судова, као и у њиховим физичким својствима. Пронађени су у свим осталим градитељским периодима осим у византијској групи споменика (доминантно у Рашкој, XIIXIII век). Поред тога што је показано да се пракса узиђивања акустичких судова може сматрати извесним изразом музичке традиције сакралне архитектуре средњовековне Србије, такође је указано на неопходност даљих истраживања – акустичких мерења in situ, испитивања рачунарских модела или лабораторијских мерења судова. Поврх свега, овај рад омогућио је да се налази акустичких судова из српске средњовековне архитектуре позиционирају на археоакустичкој мапи Европе и тако допринесу разумевању односа звука и архитектуре кроз историју градитељства.The paper is a result of research on the project Society, spiritual and material culture and communication on the Balkans in prehistory and early history of Balkans (No. 177012) and the project Theory and practice of science in society: multidisciplinary, educational and intergenerational perspectives (No. 179048). The Ministry of Education, Science and Technological Development of the Republic of Serbia finances both projects. We are grateful for the help that we received from Jean-Christophe Valière from the University of Poitiers and Emilija Pejović from the Republic Institute for Protection of Cultural Monuments, Belgrade

Archaeology for all: Overview of public outreach within the 'Vinča project', Serbia

Arheološko nalazište Belo brdo u Vinči iskopavano je u nekoliko serija terenskih kampanja. Pre inicijalnih istraživanja, lokalitet, odnosno njegov arheološki sadržaj bili su manje-više poznati samo žiteljima sela, odnosno predgrađa Vinča. Prva istraživanja odigrala su se početkom 20. veka i proslavila su lokalitet. Ti najraniji radovi na terenu i spektakularna otkrića privukli su pažnju lokalnih i inostranih časopisa onog vremena i zahvaljujući tome široka publika je mogla da dobije prvi uvid u arheologiju Vinče te prepozna značaj ovog nalazišta. Arheološkom timu su se tada priključili pojedinci izvan struke, a njihov angažman bio je ključan za obezbeđivanje finansijskih sredstava za istraživanje, pre svega onih iz inostranih izvora. Uprkos tome što je, s jedne strane, važnost lokaliteta isticana u javnosti, a s druge - uočena šteta koju su nalazištu nanosili reka Dunav i širenje savremenog naselja na areal lokaliteta, nikakav trud nije uložen u fizičku i pravnu zaštitu ovog arheološkog nasleđa. Istraživanja u drugoj polovini 20. veka odvijala su se u uslovima pojačanog interesovanja za arheologiju, te su imala primetno veći publicitet. To je bila glavna prednost, koja je omogućila da se šira javnost edukuje u pogledu karakteristika i načina života u praistorijskom naselju u Vinči, a istovremeno i da se istaknu uloga i relevantnost arheološkog istraživačkog rada. Tadašnji istraživači Vinče bili su svesni potrebe (i prednosti) približavanja lokaliteta i naučnog rada različitoj publici. Zahvaljujući njihovom zalaganju na ovom planu, nalazište je proglašeno za kulturno dobro od nacionalnog interesa i stavljeno pod pravnu zaštitu. U 21. veku, arheolozi-istraživači Vinče su uložili znatnu količinu energije u javnu prezentaciju i promociju nalazišta i naučnog rada. Osnovni cilj bio je da se oprobaju nove metode popularizacije arheoloških nalazišta i rezultata, a da se pritom javnost uključi u arheologiju preko neposredne komunikacije sa arheolozima i kroz zajedničke aktivnosti. Na osnovu prisustva ili odsustva interakcije sa publikom, i njenog oblika, primenjeni pristupi prezentaciji naučnog rada na Vinči mogu se svrstati u nekoliko kategorija: indirektan pristup (izložbe fotografija u realnom i virtuelnom okruženju), direktan (uobičajene galerijske izložbe, predavanja za širu publiku), interaktivan (podrazumeva neposredan kontakt između publike i arheologa ili publike i arheoloških nalaza) i praktičan (aktivnosti i radionice za decu). Dobar deo ovih poduhvata iziskivao je veliku energiju i upornost, ali su rezultati bili nadasve ohrabrujući i inspirisali su dalji trud. Zamišljene aktivnosti izuzetno dobro je prihvatila nenaučna publika, koja je bila veoma raznovrsna u pogledu starosnog doba, interesovanja, profesije, finansijskog i društvenog statusa. Ako se imaju u vidu sve češće pogrešne i zlonamerne interpretacije nalazišta u Vinči, ključni su i krajnje relevantni napori arheologa da dopru do najšire moguće publike, te da je uključe u promotivne aktivnosti i na taj način edukuju. Ovaj aspekt shvatamo kao neophodan i integralan deo arheološkog rada na Vinči i smatramo da upravo arheolozi nose odgovornost za izgradnju odgovarajuće i naučno zasnovane slike o arheološkim otkrićima i njihovom značaju. Fokus u budućnosti treba da bude na udruživanju snaga sa lokalnom zajednicom u pogledu planiranja i realizacije promotivnih aktivnosti, kao i na uspostavljanju partnerstva i saradnje sa drugim zainteresovanim stranama.Science outreach has increasingly been recognised as a method of promoting research institutions, areas, process, results, and of contributing to the awareness and education of the public. This paper describes many different ways - some unconventional and highly imaginative - in which the archaeologists working at the site of Vinča in Serbia presented and promoted their work to the widest possible audience. The activities are provisionally placed into categories: indirect, direct, interactive and hands-on, indicating the route by which the information was conveyed to the public, but also reflecting the nature of the public response. The likely most effective, and certainly most enriching, were the outreach actions envisaged as a two-way process, enabling the flow of information between the presenters and the audience. Some new venues in publicising the research also were tested, through joint work of archaeologists and non-archaeologists. That engaging interested public in archaeology can bring practical benefits, which can be essential, was demonstrated already in the early 20th century-excavations at Vinča, when funding for the research was secured thanks to non-archaeologists on the team. Over the years, this practice has underpinned the efforts aimed at preserving and communicating the Vinča heritage. It might also be a domain in which a joint effort towards the site protection is possible of the opposed specialist and non-specialist voices interpreting the archaeology of Vinča

Kvantificiranje fiziološkega stresa v prazgodovini s pomočjo metode anulacije zobnega cementa (TCA):: preliminarni rezultati iz osrednjega Balkana

The Neolithic way of life was accompanied by an increase in various forms of physiological stress (e.g. disease, malnutrition). Here we use the method of tooth cementum annulation (TCA) analysis in order to detect physiological stress that is probably related to calcium metabolism. The TCA method is applied to a sample of teeth from three Mesolithic and five Neolithic individuals from the Central Balkans. The average number of physiological stress episodes is higher in the Neolithic group – but the statistical significance of this result cannot be evaluated due to the small sample size, therefore these results should be taken as preliminary.Življenje v neolitiku je spremljal porast različnih oblik fiziološkega stresa (npr. bolezni, podhranjenost). Predstavljamo uporabo analitske metode anulacije zobnega cementa (TCA), s katero lahko odkrivamo fiziološki stres, ki je verjetno povezan s presnovo kalcija. Metodo smo uporabili pri analizah vzorcev treh mezolitskih in petih neolitskih posameznikov iz osrednjega Balkana. Povprečno število fizioloških epizodnih stresov je v neolitski skupini večje – vendar zaradi majhnega števila vzorcev tega rezultata statistično ne moremo ovrednotiti in ga predstavljamo kot preliminarnega

First results of rescue archaeological excavations at the site of Belo brdo in Vinča in 2019

U radu su predstavljeni preliminarni rezultati arheoloških istraživanja obavljenih 2019. godine na delu nalazišta koje je zahvaćeno klizištem. Iskopavanja su izvršena na površini od oko 250 m2, u cilju zaštite srednjovekovne nekropole koja predstavlja najfragilniji deo kulturnih slojeva u Vinči. Na istraženoj površini je dokumentovana 91 grobna celina. Prema predmetima nađenim u grobovima vreme sahranjivanja okvirno je opredeljeno u razdoblje 13-14. veka. Na prostoru nekropole otkriveni su i ostaci tri peći, koje su takođe pripisane srednjovekovnom periodu, ali su starije od istraženih grobova. Najstarije horizonte na površini obuhvaćenoj iskopavanjima činila su dva gorela, ruševinska sloja neolitskih objekata.This paper presents the preliminary results of recent fieldwork conducted in the part of the site of Vinča - Belo Brdo that is endangered by a landslide. In order to excavate the rich archaeological remains before the situation with the sediment movements worsens, rescue excavations took place in the second half of 2019. The focus of this campaign was to investigate the level of destruction of this part of the site, as well as to excavate the human remains from the medieval necropolis that represents the final phases of occupation at the site. Since the first excavations of Vinča in 1908, and especially in the early campaigns of 1911 and 1912, medieval material and presence of inhumations was noted in large numbers. Systematic excavations in the period 1978-1983 were, among other things, focused on the excavation of the necropolis. According to the material in the National museum in Belgrade that originates from the site of Vinča without any specific context, the chronological span of the necropolis was divided into four horizons, ranging, very widely, from the 8th up to the 17th century. Available documentation from these excavations shows the presence of three stratigraphic horizons. At the end of these excavations, the total number of inhumations was well over 1000. In 2011, the focus of research at the site was on the area endangered by the landslide. In a trench with dimensions of 4 x 20 metres, additional 71 graves were excavated, sometimes containing several burials. During the 2019 campaign, a surface of ca. 250 square meters was investigated, with 91 defined and documented graves that sometimes contained several burials. Contrary to the earlier excavations, the number of burials of juveniles is much higher. There were 36 juvenile and 59 adult burials. Among the burials, remains of three medieval ovens were discovered, and one of them was excavated (Oven 3). Up to now, no medieval structures were documented at Belo Brdo. Oven 3 contained two substructions with pottery sherds, stone and brick fragments. Pottery fragments originated both from prehistory and from the medieval period as well. Most of them could not be more precisely dated due to their small size, but those with ornaments could be dated into the period between the 9th and 11th century. As for small finds from the graves, they could be dated into the period of the 13th and 14th century. The most notable one is a bronze belt found in situ. The horizon with ovens is older than the inhumations, as shown not only by the material but also by Grave 87 cutting and damaging Oven 3. The excavations stopped at the level of Neolithic burnt daub. Two Neolithic burnt structures (houses) were detected, in the south-western and south-eastern part of the trench. Faunal remains from all contexts were analysed. Since most of the material originates from disturbed layers due to recent gardening, vegetation and landslide, the distribution of various animal taxa was documented only for Sector K

Organic geochemical investigation of sediments from the archeological site Vinča (Belgrade, Serbia)

U okviru ovog istraživanja analizirano je deset uzoraka sedimenata iz arheološkog nalazišta Belo brdo iz Vinče, sa ciljem da se na osnovu rezultata organsko-geohemijskih ispitivanja dođe do novih saznanja o interakciji čovek/životna sredina tokom srednjeg i mlađeg neolita, kao i da se pouzdanije rekonstruišu uslovi u životnoj sredini i klimatske fluktuacije. Arheološko nalazište Belo brdo u Vinči je eponimni lokalitet vinčanske kulture koja je dominirala prostorom centralnog Balkana u periodu srednjeg i ranog neolita (ca. 5300-4400 pre n.e.). Značaj lokaliteta se ogleda u bogatstvu pronađenog materijala koje je iskorišćeno kao osnova za izradu hronološkog sekvencioniranja ovog perioda praistorije. Lokalitet se nalazi na nеpunih 15 km jugoistоčnо оd Bеоgrаdа, nа dеsnој оbаli Dunаvа. Uzorci V1-V4 su uzeti iz geološkog dela, dok su uzorci označeni sa V6-V10 uzeti iz arheoloških (kulturnih) slojeva. Uzorak V5 je na granici između arheološkog i geološkog dela i on potiče iz takozvanog “humusnog sloja” (paleozemljište). Iz arheoloških podataka je poznato da sloj iz kojeg je uzet uzorak V7 predstavlja ostatke kuće koja je gorela i koja je urušena. Tokom neolitakuće su pravljeneod blata, pleve, delom i balege. Uzorak V8 potiče iz sloja za nivelaciju, tipičnom za lokalitet Belo brdo, kojim je prekrivan ruševinski sloj gorelih objekata, radi dobijanja nove hodne površine. Za sloj nivelacijeje tipično korišćena vrsta glinovitog/praškastog materijala (sedimenata). Iako se pretpostavljaju lokacije sa kojih je ovaj materijal donošen, još uvek nije potpuno poznato odakle tačno potičematerijal za nivelaciju. Rastvorna organska supstanca je izolovana pomoću ekstrakcije po Soxhlet-u, a potom je razdvojena hromatografijom na koloni na četiri frakcije različite polarnosti (zasićene i aromatične ugljovodonike, polarnu frakciju i frakciju masnih kiselina). Zasićeni i aromatični ugljovodonici analizirani su gasnohromatografsko-masenospektrometrijskom tehnikom. Pored navedenog, određen je i granulometrijski sastav ispitivanih sedimenata. Svi ispitivani sedimenti su veoma sličnog granulometrijskog sastava i mogu se okarakterisati kao slabo vezani peskoviti alevriti. Sadržaj organske supstance u ispitivanim sedimentima varira u relativno širokom opsegu od 136 do 12030 ppm.Uzorke V1 i V2 karakteriše najveći sadržaj bitumena (>10000 pmm), što se može objasniti velikom bioprodukcijom organske supstance za vreme taloženja ovih uzoraka[1]. Raspodela i relativna obilnost n-alkana i diterpana ukazuju da je organska supstanca uzoraka formirana od viših i nižih biljnih organizama, uz učešće mikroorganizama (uzorci V1, V5, V7), akvatičnih makrofita i mahovina (uzorci V2 i V8), ili pretežno od viših kopnenih biljaka (uzorci V9 i V10). U geološkom sloju, a posebno u uzorcima V1-V3 pretežno su bile zastupljene drvenaste biljke, da bi se vremenom njihova obilnost smanjivala, na račun sve veće obilnosti trava, koje su bile dominantno zastupljene u humusnom sloju i sloju ispod njega. Od diterpana u većini ispitivanih uzoraka identifikovani su samo pimaran i 16α(H)-filokladan. U uzorku V3 pomenuta jedinjenja su najzastupljenija u ukupnoj raspodeli zasićenih ugljovodonika, dok u uzorcima V1 i V2 nisu identifikovana. Pimaran i 16α(H)-filokladan su indikatori za plitke šumske močvare (baruštine). Na osnovu dobijenih rezultata može se pretpostaviti da su uzorci V1 i V2 taloženi u dubljoj barsko-jezerskoj sredini sedimentacije sa velikom bioprodukcijom organske supstance, nakon čega je došlo do oplićavanja i stvaranja plitke baruštine (dubine ~ 1m) u kojoj je preovladavala šumska vegetacija (četinarsko drveće), a klima je bila pretežno vlažna i topla. Vremenom je došlo do promene ka suvoj i toploj klimi, što je uslovilo zasušivanje i zatrpavanje močvare i formiranje humusnoj sloja (paleozemljišta), na kojem su se nastanili ljudi tokom neolita. Tokom trajanja neolitskog naselja u Vinči može se pretpostaviti da je pretežno preovladavala suva i/ili toplija klima sa manjim oscilacijama. Uzorak V8, koji potiče iz sloja za nivelaciju, po raspodeli n-alkana se značajno razlikuje od ostalih uzoraka iz arheoloških slojeva, što je u saglasnosti sa činjenicom da je materijal za nivelaciju donošen sa strane. Ovaj uzorak karakteriše izrazita dominacija srednjelančanih i viših neparnih n-alkana, sa maksimumom na n-C25, što ukazuje na značajan doprinos akvatičnih makrofita i mahovina [2], odnosno da je formiran u plitkoj sredini sedimentacije

Interwoven strands for refining the chronology of the Neolithic tell of Vinča-Belo Brdo, Serbia

A formally modeled radiocarbon chronology for a new profile through the great Neolithic tell of Vinča-Belo Brdo, Serbia, is the third interwoven strand in refining the chronology of the tell. This now joins models for the whole sequence based on the archive of early excavations, and for the last two known horizons at the top of the settlement mound, investigated in recent decades. In the new deep sounding, Vinča culture occupation from the 52nd century cal BC is slightly later than in the main sequence, probably reflecting the horizontal extension of the tell as it began to grow. The last dated occupation falls in the late 47th–early 46th century cal BC, slightly earlier than in the main sequence, but the top of the profile is affected by the slippage that caused the new excavations. Formal estimates are given for the succession and varying durations of burnt and unburnt houses, and indicate a period in the first part of the 5th millennium without house burning. Overall, the combined results from the three interwoven strands serve to produce a radically enhanced understanding of the temporality of the tell, which builds on, rather than supplants, previous research. We knew previously that Vinča-Belo Brdo was very long-lived, but now we can time that history with much greater precision. We can assert with much greater confidence that its vertical buildup was steady and largely uninterrupted. We have begun, from the work on the top of the tell and in the new deep sounding, to grasp better the fluctuations in house durations from generation to generation, and can now contrast the relative fortunes of unburnt and burnt houses. We can say much more about the timing and tempo of the ending of the tell, and about the possible circumstances in which that took place

Organic geochemical investigation of sediments from the archeological site Vinča (Belgrade, Serbia)

U okviru ovog istraživanja analizirano je deset uzoraka sedimenata iz arheološkog nalazišta Belo brdo iz Vinče, sa ciljem da se na osnovu rezultata organsko-geohemijskih ispitivanja dođe do novih saznanja o interakciji čovek/životna sredina tokom srednjeg i mlađeg neolita, kao i da se pouzdanije rekonstruišu uslovi u životnoj sredini i klimatske fluktuacije. Arheološko nalazište Belo brdo u Vinči je eponimni lokalitet vinčanske kulture koja je dominirala prostorom centralnog Balkana u periodu srednjeg i ranog neolita (ca. 5300-4400 pre n.e.). Značaj lokaliteta se ogleda u bogatstvu pronađenog materijala koje je iskorišćeno kao osnova za izradu hronološkog sekvencioniranja ovog perioda praistorije. Lokalitet se nalazi na nеpunih 15 km jugoistоčnо оd Bеоgrаdа, nа dеsnој оbаli Dunаvа. Uzorci V1-V4 su uzeti iz geološkog dela, dok su uzorci označeni sa V6-V10 uzeti iz arheoloških (kulturnih) slojeva. Uzorak V5 je na granici između arheološkog i geološkog dela i on potiče iz takozvanog “humusnog sloja” (paleozemljište). Iz arheoloških podataka je poznato da sloj iz kojeg je uzet uzorak V7 predstavlja ostatke kuće koja je gorela i koja je urušena. Tokom neolitakuće su pravljeneod blata, pleve, delom i balege. Uzorak V8 potiče iz sloja za nivelaciju, tipičnom za lokalitet Belo brdo, kojim je prekrivan ruševinski sloj gorelih objekata, radi dobijanja nove hodne površine. Za sloj nivelacijeje tipično korišćena vrsta glinovitog/praškastog materijala (sedimenata). Iako se pretpostavljaju lokacije sa kojih je ovaj materijal donošen, još uvek nije potpuno poznato odakle tačno potičematerijal za nivelaciju. Rastvorna organska supstanca je izolovana pomoću ekstrakcije po Soxhlet-u, a potom je razdvojena hromatografijom na koloni na četiri frakcije različite polarnosti (zasićene i aromatične ugljovodonike, polarnu frakciju i frakciju masnih kiselina). Zasićeni i aromatični ugljovodonici analizirani su gasnohromatografsko-masenospektrometrijskom tehnikom. Pored navedenog, određen je i granulometrijski sastav ispitivanih sedimenata. Svi ispitivani sedimenti su veoma sličnog granulometrijskog sastava i mogu se okarakterisati kao slabo vezani peskoviti alevriti. Sadržaj organske supstance u ispitivanim sedimentima varira u relativno širokom opsegu od 136 do 12030 ppm.Uzorke V1 i V2 karakteriše najveći sadržaj bitumena (>10000 pmm), što se može objasniti velikom bioprodukcijom organske supstance za vreme taloženja ovih uzoraka[1]. Raspodela i relativna obilnost n-alkana i diterpana ukazuju da je organska supstanca uzoraka formirana od viših i nižih biljnih organizama, uz učešće mikroorganizama (uzorci V1, V5, V7), akvatičnih makrofita i mahovina (uzorci V2 i V8), ili pretežno od viših kopnenih biljaka (uzorci V9 i V10). U geološkom sloju, a posebno u uzorcima V1-V3 pretežno su bile zastupljene drvenaste biljke, da bi se vremenom njihova obilnost smanjivala, na račun sve veće obilnosti trava, koje su bile dominantno zastupljene u humusnom sloju i sloju ispod njega. Od diterpana u većini ispitivanih uzoraka identifikovani su samo pimaran i 16α(H)-filokladan. U uzorku V3 pomenuta jedinjenja su najzastupljenija u ukupnoj raspodeli zasićenih ugljovodonika, dok u uzorcima V1 i V2 nisu identifikovana. Pimaran i 16α(H)-filokladan su indikatori za plitke šumske močvare (baruštine). Na osnovu dobijenih rezultata može se pretpostaviti da su uzorci V1 i V2 taloženi u dubljoj barsko-jezerskoj sredini sedimentacije sa velikom bioprodukcijom organske supstance, nakon čega je došlo do oplićavanja i stvaranja plitke baruštine (dubine ~ 1m) u kojoj je preovladavala šumska vegetacija (četinarsko drveće), a klima je bila pretežno vlažna i topla. Vremenom je došlo do promene ka suvoj i toploj klimi, što je uslovilo zasušivanje i zatrpavanje močvare i formiranje humusnoj sloja (paleozemljišta), na kojem su se nastanili ljudi tokom neolita. Tokom trajanja neolitskog naselja u Vinči može se pretpostaviti da je pretežno preovladavala suva i/ili toplija klima sa manjim oscilacijama. Uzorak V8, koji potiče iz sloja za nivelaciju, po raspodeli n-alkana se značajno razlikuje od ostalih uzoraka iz arheoloških slojeva, što je u saglasnosti sa činjenicom da je materijal za nivelaciju donošen sa strane. Ovaj uzorak karakteriše izrazita dominacija srednjelančanih i viših neparnih n-alkana, sa maksimumom na n-C25, što ukazuje na značajan doprinos akvatičnih makrofita i mahovina [2], odnosno da je formiran u plitkoj sredini sedimentacije

On-site and off-site inwestern Serbia: A geoarchaeological perspective of Obrovac-type settlements

The end of Neolithic is in western Serbia marked with a specific type of sites not known in other parts of the central Balkan area. These are small tell-like mounds, usually up to 50 m in diameter, called Obrovactype settlements (meaning - surrounded by a ditch) according to the toponyms of some of them. The main argument in previous interpretations concerning the origin and function of the mounds was the necessity for local inhabitants to adapt to marshy and floodplain environment of the Macva region (western Serbia). Therefore, the aim of this paper is to use the results of the recently conducted geoarchaeological coring in carefully selected locations on-and off-the sites to obtain a preliminary picture of the palaeoenvironment of western and north-western Serbia as well as to explore the implications for the formation of these enigmatic settlements. We first provide an overview of the geographical and pedological history of the region; this is followed by a detailed description of the research aims and methods. Finally, we present and discuss the results of geoarchaeological coring at six selected Obrovactype sites

Acoustic vessels as an expression of medieval music tradition in Serbian sacred architecture

Archaeoacoustics is a multidisciplinary field of research focused on the history of the relatedness of the field of sound and architecture. The architectural history of Europe, from Antiquity to the modern period, is abundant in the findings of vessels, which are considered to have an acoustic purpose. This paper addresses these acoustic vessels embedded in the massive walls of sacred architecture in medieval Serbia (15 churches). We considered the wide context of current archaeoacoustic research, in order to argue that this practice can be regarded as an expression of a certain medieval musical tradition. [Project of the Serbian Ministry of Education, Science and Technological Development, Grant no. 177012: Society, spiritual and material culture and communication on the Balkans in prehistory and early history of Balkans and Grant no. 179048: Theory and practice of science in society: multidisciplinary, educational and intergenerational perspectives