Projekty korektury ziemskiego prawa koronnego Jana Januszowskiego – polityczne uwarunkowania niepowodzenia

In the late 16th and early 17th century, an attempt was made to codify the land law of the crown. One of the amendment drafts was made by Jan Januszowski. However, his Statuta prawa i constitucie was rejected by the Sejm in 1601. The reasons for its failure included political circumstances. Januszowski’s attempts at removing some faults of the project were however futile, as the amended version of the Statuses drafted around 1610 was not even discussed by the Parliament.Zur Wende des 16. und 17. Jahrhunderts wurde ein Versuch unternommen, das königliche Landrecht zu kodifizieren. Eins der Entwürfe wurde von Jan Januszowski vorbereitet. Seine königlichen Rechtsstatuten und Konstitutionen wurden jedoch beim Sejm 1601 abgelehnt. Unter den Gründen dafür sind auch die politischen Bedingtheiten zu finden. Die Bestrebungen Januszowskis, die Mängel dieses Projekts abzuschaffen, blieben aber erfolgslos - die 1610 erstellte korrigierte Version der Statuten kam nicht mal auf die Tagesordnung des Sejms

Sędziowie sądów szlacheckich w województwie płockim 1576–1600. Próba rekonesansu badawczego

Szkic poświęcony jest sędziom sądów szlacheckich w województwie płockim w latach 1576-1600. Badaniami objęto osoby z nominacji królewskiej sprawujące funkcje jurysdykcyjne wobec szlachty (sędziów, podsędków i pisarzy ziemskich, starostów i podkomorzych). Łącznie ustalono 16 takich sędziów, których poddano analizie pod kątem: pochodzenia społecznego, statusu majątkowego, wypełniania funkcji publicznych z wyboru szlachty, wyznania, wykształcenia i przebiegu karier urzędniczych. Typowymi czynnikami mającymi wpływ na objęcie urzędu sędziowskiego były: pochodzenie i koligacje, pozycja majątkowa, służba publiczna, długa osiadłość rodu w danej ziemi. Ważnym elementem było również poparcie krewnych-biskupów, które w omawianym okresie wydaje się dużo istotniejsze od funkcjonowania w ramach układów klientalnych. Artykuł uzupełnia Aneks z wykazem sędziów i bardziej szczegółowymi informacjami na ich temat. Słowa kluczowe: Mazowsze XVI w., województwo płockie XVI w., szlachta płocka XVI w., sądy szlacheckie XVI w., sędziowie szlacheccy XVI w., urzędy ziemskie XVI w., urzędnicy województwa płockiego XVI w., Stanisław Kryski wojewoda mazowiecki, Stanisław Miński podkanclerzy koronny, Paweł Garwaski kasztelan płockiThe article concerns the issue of judges in nobles’ courts of law (Forum Nobilium) in the Voivodship of Płock in 1576-1600. The study focused on judges nominated by the king, i.e. chamberlains (succamerarius), starosts (capitaneus), and land court judges: judges (iudex terrestris), deputy judges subiudex terrestris), and recorders (notarius terrrestris) holding jurisdiction over nobility. Altogether 16 such judges were found, and their social and economic status, public functions held on the power of being elected by the nobility, denomination, education, and careers were examined as part of the study. Social background, family connections, economic status, public service, and strong local roots can be listed as typical factors favourable for being granted the office of a judge. Another important element was the support of relatives ranking as bishops, as at that time discussed it seems to have played a greater role than the clientary relations operating in the Voivodship of Płock. The list with of the judges with detailed data is provided in the appendix to the article

Rejestry nieruchomości (księgi gruntowe) w dawnej Polsce – czy naprawdę istniały?

O badaniach historycznoprawnych na tle artykułu Dariusza Felcenlobena "Rejestry nieruchomości w dawnej Polsce" [w:] „Czasopismo Prawno-Historyczne”, t. LXV, 2013, z. 1, s. 105-12