Szkic poświęcony jest sędziom sądów szlacheckich w województwie płockim w latach
1576-1600. Badaniami objęto osoby z nominacji królewskiej sprawujące funkcje jurysdykcyjne
wobec szlachty (sędziów, podsędków i pisarzy ziemskich, starostów i podkomorzych).
Łącznie ustalono 16 takich sędziów, których poddano analizie pod kątem: pochodzenia
społecznego, statusu majątkowego, wypełniania funkcji publicznych z wyboru
szlachty, wyznania, wykształcenia i przebiegu karier urzędniczych.
Typowymi czynnikami mającymi wpływ na objęcie urzędu sędziowskiego były: pochodzenie
i koligacje, pozycja majątkowa, służba publiczna, długa osiadłość rodu w danej ziemi.
Ważnym elementem było również poparcie krewnych-biskupów, które w omawianym
okresie wydaje się dużo istotniejsze od funkcjonowania w ramach układów klientalnych.
Artykuł uzupełnia Aneks z wykazem sędziów i bardziej szczegółowymi informacjami
na ich temat.
Słowa kluczowe: Mazowsze XVI w., województwo płockie XVI w., szlachta płocka
XVI w., sądy szlacheckie XVI w., sędziowie szlacheccy XVI w., urzędy ziemskie XVI w.,
urzędnicy województwa płockiego XVI w., Stanisław Kryski wojewoda mazowiecki, Stanisław
Miński podkanclerzy koronny, Paweł Garwaski kasztelan płockiThe article concerns the issue of judges in nobles’ courts of law (Forum Nobilium) in
the Voivodship of Płock in 1576-1600. The study focused on judges nominated by the
king, i.e. chamberlains (succamerarius), starosts (capitaneus), and land court judges: judges
(iudex terrestris), deputy judges subiudex terrestris), and recorders (notarius terrrestris)
holding jurisdiction over nobility. Altogether 16 such judges were found, and their social
and economic status, public functions held on the power of being elected by the nobility,
denomination, education, and careers were examined as part of the study.
Social background, family connections, economic status, public service, and strong local
roots can be listed as typical factors favourable for being granted the office of a judge.
Another important element was the support of relatives ranking as bishops, as at that time
discussed it seems to have played a greater role than the clientary relations operating in the
Voivodship of Płock.
The list with of the judges with detailed data is provided in the appendix to the article
