Neoliberalism as big pipeline network

Review of Steven J. Collier’s Post-Soviet Social: Neoliberalism, Social Modernity, Biopolitic

Proletariacka biografia i dzielenie postrzegalnego. Rozmywanie granic klasowych w okresie Rewolucji 1905

Artykuł podejmuje problematykę kwestionowania podziałów klasowych na poziomie praktyk kulturowych w okresie rewolucji 1905–1907. Zaplecze teoretyczne stanowi koncepcja „dzielenia postrzegalnego” Jacquesa Rancière’a. Podstawową stawką polityki jest w jego ujęciu definiowanie tego, co może zostać zobaczone i usłyszane, kto ma prawo politycznego obywatelstwa w sferze publicznej i polityczny głos, a także to, jakie są dostępne sposoby współbycia, współdzielenia tego, co wspólne. Rewolucja 1905 r. okazuje się mieć podstawowe znaczenie właśnie w tych aspektach, przynosząc bezprecedensową zmianę. To, co w badanej niegdyś przez Rancière’a Francji było udziałem robotników rekonstruujących swoje klasowe praktyki w długotrwałej walce autodydaktyzmu i samoprzekroczenia własnej kultury, w przypadku peryferyjnej gwałtowności Królestwa Polskiego działo się na skutek interwencji nieoczekiwanych procesów politycznych. Artykuł podejmuje analizę trzech emblematycznych biografii wydanych w formie książek, gdzie procesy te są dobrze uchwytne. Dodatkowy kontekst stanowią liczne, zebrane w archiwach, mniej obszerne relacje biograficzne robotników. Pozwala to naszkicować obraz praktyk kulturowych związanych z obiegami wiedzy, świadomym wysiłkiem jej nabywania i kwestionowania dotychczasowej jej cyrkulacji, a także uchwycić migawkowe obrazy dramatycznego wysiłku tych, którzy nie chcieli pozostać w zaklętym kręgu biologicznej reprodukcji własnej egzystencji

Modernization of the masses. Political moment and National-Democratic political discourse in the 1905–1907 Revolution

Artykuł rozważa zmianę w endeckim dyskursie politycznym w okresie rewolucji 1905–1907. Podejmuję w nim analizę zmiany stosunku do „mas”. Wizję modernizacji mas traktuję jako specyficzną formę dyskursu nowoczesności – reakcję na niezdeterminowanie, nieadekwatność politycznych instytucji i języków i gwałtowne rozszerzenie realnego uczestnictwa politycznego. Argumentuję, że określona koniunktura czy splot zdarzeń, zarówno z dziedziny myślenia politycznego, jak i procesów społecznych, wytworzyła specyficzną sytuację kryzysu, pewien moment polityczny. Określona reakcja na ten moment – w tym przypadku organicystyczny, hierarchiczny dyskurs wspólnoty i wizja zdyscyplinowanych mas pod endecką kontrolą, zadecydowała o kształcie całości endeckiego myślenia politycznego. Ów efekt ma swoje długofalowe konsekwencje i określa późniejszy kształt ideowy formacji endeckiej.The article examines a change in Polish National Democratic (Nationalist) political discourse accompanying the 1905 Revolution. In particular, I scrutinize the change in the conceptualization of „the masses”. I consider a particular vision of the modernization of the masses as a form of discourse of modernity. Thus, I see it as a reaction to the indeterminacy of the social inadequacy of existing political institutions and discourses and the rapid widening of actual political participation. I argue that specific conjuncture between lineages of political thinking and social processes created a tipping point: a political moment or crisis. A particular answer for this moment – in this case an organic, hierarchic discourse of community and the envisioned whole of disciplined masses under the nationalistic control – defined the forthcoming shape of the National Democratic program. This resulted in long lasting consequences and defined the overall National Democratic project

Polityka dla miast, miasta dla polityki. O możliwości (i konieczności) radykalnej polityki miejskiej

Essay faces the problem of determinacy of global capitalism processes for the reality of urban political life. The city is naturally communitarian form of human life and seems to be the place where radical pro-community politics could be undertaken. Already existing and operating forms of power could fruitfully influence the city social relations. Values and norms of conduct are broadly delegated on the urban space and materiality, thus conscious shaping of city space has severe consequences for community life. If a crisis of the political partly has its roots in metamorphoses of the cities, then also remedies, rising from the urban materiality and reestablishing political subjects, could be thought. City, as most real place of political life could be either reduced to the aggregate of consumers or reestablished as a political community. Due to this is the place where undesired course of action could be stopped, hence precisely here the radical democratic politics can emerge.Tekst podejmuje problem rzekomej bezalternatywności globalnych przemian dla realiów miejskiego życia. Miasto jako naturalnie wspólnotową, „komunistyczną” forma ludzkiego życia i może okazać się obszarem, w którym niezależnie od ogólnych trendów można realizować lewicową, „dospołeczną” politykę. Już istniejące formy szeroko rozumianej władzy mogą skutecznie oddziaływać na miejskie relacje społeczne. Wartości i normy są powszechnie delegowane na miejską materialność, a świadome kształtowanie nawet najdrobniejszych elementów miejskiej przestrzeni ma niepoślednie konsekwencję dla stosunków społecznych. Jeśli po części kryzys polityki jako formy organizacji życia wspólnoty wynika z przemian przestrzennych to można pomyśleć takie kroki, które z powrotem, wychodząc od miejskiej materialności, doprowadzą do odrodzenia politycznych podmiotów. Miasto jest ich realnym miejscem życia i działania i może stać się zarówno zbiorem biologicznych konsumentów jak i na nowo wspólnota polityczną.   Okazuje się wtedy nie tylko obszarem zależnym od światowego kapitalizmu, ale precyzyjnie tym miejscem, gdzie skala zachodzących procesów jest przynajmniej częściowo łatwiejsza do konceptualnego ogarnięcia. Dlatego może stać się punktem wyjścia dla radykalnej polityki demokratycznej

Teoria, praktyka, strategia, historia. O statusie współczesnej filozofii polityczności – casus Laclau i Mouffe

Marksizm i jego wszyscy spadkobiercy od teorii krytycznej po postmarksizm to teoria społeczna o praktycznej intencji, ukierunkowana nie tylko na opis i interpretacje, ale i zmianę świata (w myśl osławionej Marksowskiej XI tezy o Feurbachu). Od początku musiał więc stawić czoła aporiom, które „normalna” teoria i filozofia społeczna nierzadko spostrzegały znacznie później. Być może marksizm pod względem ingerencji w opisywaną rzeczywistość nie różni się jakościowo od jakiejkolwiek innej perspektywy, jednakże on od razu czyni to jawnie i oczywiście na zupełnie inną skalę. Kwestia złożonej relacji teorii i praktyki, opisu i rzeczywistości, bytu i powinności, całości i części, faktu i prawdy dotyka prawdopodobnie wszystkich nauk społecznych, w marksizmie uwidaczniając się tylko niepomiernie bardziej wyraziście. Marksizm więc musi być myślany w ścisłej relacji do rzeczywistości, którą opisuje i zmienia, nawet gdy nie urzeczywistnia swoich projektów bezpośrednio w rewolucyjnym czynie. W jakimś sensie jest na nią odpowiedzią, reakcją, próbą jej zmiany, przekształcenia lub chociaż krytycznego zrozumienia. Nie powstaje w próżni

Moments of the political. Kazimierz Kelles-Krauz – Between dialectic laws of history and making democracy.

Text scrutinises the political writings of early XX century Polish Marxist, Kazimierz Kelles- Krauz in the light of contemporary theories of the political. In specific peripheral conditions and due to entanglement of different struggles in the Polish Kingdom under tsarist rule there was no longer possible to refer to any firm political ground: organic unity of nation, necessary class antagonism or laws of history. Therefore, Kelles-Krauz had to face a somehow similar situation to this conceptualised by contemporary theories of hegemonic articulation, and radical democracy, as in Laclau, Mouffe or Rancière. A realistic, “agonistic” conception of democracy emerges, seen as a constant move without end, necessary assumption and eternally unfulfilled demand, taken as rivalry for temporarily occupying necessarily empty space, or agonism canalising regressive drives in political way and mediating between particularisms. In a constant move of change Marxism is only one step, right and somehow necessary, but in any case the last; it certainly do not bring any closure of fully realised society. Although still in a crust of older structures of thinking and above all philosophical language, we can see in Kelles-Krauz merging of a new paradigm of political thinking, or kind of disclosure of ultimate brake or gap in political and social order. Therefore we can look also for the depictions of radical, necessary contingency present in constituting of society, so to say, moments of the political

Wyparte historie XIX wieku

A short introduction to the special issue of the Theoretical Practice Journal.A short introduction to the special issue of the Theoretical Practice Journal

Wyparte historie XIX wieku

A short introduction to the special issue of the Theoretical Practice Journal

A Reoccupation of an Empty Place – Nation in Early 20th Century Polish National-Democratic Discourse and Political Modernity

This article examines a diachronic change in political thought of Polish National Democracy between its emergence as a coherent political movement and the final crystallization of its political program after the 1905 Revolution. It scrutinizes it as a [failed] answer for the political modernity, seen as a condition of groundlessness of the social and a radical contingency of the political. I argue that such a comprehension can shed light on reasons for deep alternations in the structure of national-democratic thought. From progressive social radicalism, through politically envisioned nation-building, they turned into exclusionary and xenophobic nationalism. The change was ushered by the urgent need for a foundation for political thinking, ultimate envisioning of the society as a closed, positively defined entity and reinventing the teleological horizon. A reoccupation of the place of legitimacy of the social order by a biologically conceptualized nation followed. This reoccupation of the old structure of thought, imprinting itself on the new ideas facing contingency, prevented an adequate confrontation with political modernity and lead national democracy to an authoritarian turn, simultaneously „closing” the concept of the nation in Polish political thinking for years.Artykuł ten powstał w ramach projektu finansowanego ze środków Narodowego Centrum Nauki, umowa nr UMO-2012/05/N/HS3/01158, realizowanego w Katedrze Socjologii Kultury Uniwersytetu Łódzkiego. Składam podziękowania Mikołajowi Ratajczakowi za lekturę manuskryptu oraz pomocne uwagi i wskazówki