Earnestly Seeking Greater Flexibility: The Pros and Cons of Pay‐Per‐View Journal Access

This presentation sheds light on a relatively new phenomenon that needs more earnest consideration from all kinds of libraries: the switch to a pay‐per‐view (PPV) access model for journals. The presenters, one from a corporate library background and one from an academic background, have extensive experience in utilizing PPV. They detail pros and cons of PPV and how it allows for greater access for users with more financial flexibility for acquisitions budgets. Discussions among acquisitions and collection development librarians in recent years have focused on demand‐driven acquisitions (DDA) for e‐books. The presenters believe that PPV for journals is in the same vein but even more far‐reaching and beneficial

The Buck Stops Here: The Importance of ROI and How to Demonstrate Value in a Corporate Library Setting

With the economic downturn, libraries need to show a return on investment on each dollar they receive, especially within the collection development budget. Library\u27s collection development decisions for e-journal and e-book purchases need to be based on detailed analytics, for example, review of usage statistics reports and cost-per-use calculations. The process of gathering statistics from dozens of supplier platforms and then creating custom cost-per-use reports is manual and time consuming. Additionally, in corporate library settings, ad-hoc reporting, historical trending bears significance. At the end of 2010, the Library acquired a product to be implemented in 2011. The benefit of the new product was that it could gather stats automatically. Additionally, the Library staff did its own customization and imported historical data for creating trending reports for budget analysis and uploaded cost and usage data for e-books. The presenters will discuss the importance of libraries showing ROI and how the library creatively put together a product they needed in order to prove its value to its financial and upper-management teams. The presenters would also like to open a discussion of how other libraries are showing their return on investment. Please note: While Ms. Markovic was not able to attend the conference her analytical results were instrumental to the outcome of the study

Efikasno premeštanje push-pull 5-supstituisanih 4-oksotiazolidina indukovano piridinijum-hidrobromid-perbromidom pod homogenim reakcionim uslovima

Pyridinium hydrobromide perbromide (PHBP) is a highly efficient reagent for the conversion of 5-substituted-2-alkylidene-4-oxothiazolidine derivatives to the corresponding thiazolidines with two fully delocalized exocyclic double bonds at the C(2) and C(5) positions. This conversion as a two-step bromination-rearrangement process occurs in acetonitrile under homogeneous reaction conditions.Piridinijum-hidrobromid-perbromid (PHBP) je veoma efikasan reagens za konverziju 5-supstituisanih-2-alkiliden-4-oksotiazolidinskih derivata u odgovarajuće tiazolidine sa dve potpuno delokalizovane egzociklične dvogube veze u položajima C(2) i C(5). Ova konverzija je dvofazni proces bromovanja i premeštanja koji se odvija u acetonitrilu pod homogenim reakcionim uslovima

Ethnopharmacological application of chamomile (Matricaria chamomilla l.) in the pirot county of southeastern serbia

© 2020, Pharmaceutical Association of Serbia. All rights reserved. Chamomile (Matricaria chamomilla L.) is a herbaceous plant from family Astereaceae, that has a long history of use in traditional medicine. The first written report of chamomile was found in Ancient Egypt: crushed chamomile flower-heads were used to relieve skin inflammation, prevent dermatitis, and in cosmetic preparations. The subject of this study was to examine the ethnopharmacological application of chamomile in the Pirot County of Serbia. The study was conducted in the form of a population survey on the population of four municipalities: Pirot, Babušnica, Bela Palanka, and Dimitrovgrad. This study shows that chamomile has been one of the ten best known medicinal plant species in Pirot County. The most common way of the application was a herbal tea for oral use against cold, stomach diseases, throat infection, and mild sedation. Externally, in the form of compresses, it has been used against eye swelling, skin inflammation, and infections, while the oily form was used in the treatment of wounds and burns

Tehnološki park Radmilovac – demonstracija energetske efikasnosti, obnovljivih izvora energije i metoda/modela integralnog planiranja trajnog razvoja

This paper presents a Sustainability Vision of the Technology Park - Radmilovac development, describing the significance of a scientific research centre in agricultural sector for the Serbian economical development as the agriculture and food industry are the two of the most prospective strategic activities of Serbian society. It demonstrates importance of implementation of the energy efficiency, renewable energy sources and integrated sustainable development planning methodologies and models or “Green Buildings and Environmental Technologies Approach” in further Technology Park Radmilovac planning and design development. In addition elucidated are the Technology Park Radmilovac’s possible numerous roles, programmes - projects, R&D&D&E (Research & Development & Demonstration & Education) activities, as well as its unique/exclusive features as a Park-Site for national and international events promoting a series of certain and reliable technologies for sustainable local, regional and global development.U radu je data Vizija Održivosti razvoja Tehnološkog parka - Radmilovac opisom značaja naučno istraživačkog centra u sektoru poljoprivrede za ekonomski razvoj Srbije, jer su poljoprivreda i prehrambena industrija dve od najizglednijih strateških aktivnosti Srbije. Istaknut je značaj primene energetske efikasnosti, obnovljivih izvora energije i metoda i modela integralnog planiranja trajnog razvoja, odnosno primene prilaza “Zelenih zgrada i ekoloških tehnologija” u daljem planiranju i razvoju projekta Tehnološkog Parka Radmilovac. Pored toga, osvetljene su moguće brojne uloge, programi – projekti, I&R&D&O (Istraživačko & Razvojno & Demonstracione & Obrazovne) aktivnosti, kao i izuzetne i jedinstvene osobine Tehnološkog Parka kao mesta za nacionalne i međunarodne događaje za promociju niza novorazvijenih, pouzdanih tehnologija za trajan lokalni, regionalni i globalni razvoj

Las actitudes de los padres sobre la adaptación de los niños a la institución preescolar

The aim of this research study is to examine parents´ attitudes towards the process of children´s adjustment to a pre-school institution, as well as towards separation difficulties which are encountered when a child starts attending kindergarten. Research results provide answers to whether parents are familiar with the problems manifested in the children´s adjustment process, as well as with the possibilities of successfully overcoming such issues. The research included 763 parents of pre-school children in the territory of Serbia. The differences in parents´ attitudes have been analysed relative to their sex, education and age. In the course of research the authors resorted to a five-point Likert scale composed of 16 items grouped into the following categories: factors which influence the process of adjustment, indicators of a successfully completed adjustment process and methods for overcoming the issues raised in the process of children´s adjustment to a pre-school institution. Parents believe that children´s satisfaction when they attend kindergarten is a more significant indicator of a successfully completed adjustment process relative to the absence of crying and deprecation, as well as that for the purposes of overcoming the difficulties which occur when children start attending a pre-school institution parents most frequently introduce preschool teachers to their child´s habits and traits, and later talk with the child about events in the kindergarten. Research results indicate the presence of statistically significant differences in parents´ attitudes relative to their sex, i.e. they indicate that the adjustment period is more stressful for mothers than for fathers.El objetivo de la investigación es examinar las actitudes de los padres sobre el proceso de adaptación de los niños a la institución preescolar, y también las dificultades de separación que ocurren con el ingreso del niño en jardín de infantes. Los resultados del estudio proponen respuestas a las preguntas si los padres están familiarizados con los problemas que se manifiestan en el proceso de adaptación de los niños a la institución preescolar, y también preguntas sobre las posibilidades de su superación exitosa. El estudio involucró a 763 padres de niños en edad preescolar de Serbia. Se analizan las diferencias en las actitudes de los padres en relación con el género, el nivel de educación y la edad. En la investigación fue utilizada una escala de evaluación de Likert de cinco pasos, compuesta por 16 ítems agrupados en las siguientes categorías: factores que intervienen en el proceso de adaptación, indicadores de una adaptación exitosa y métodos para superar los problemas que surgen en el proceso de adaptación de los niños a la institución preescolar. Los padres lo consideran que la satisfacción de los niños cuando van al jardín de infantes representa un indicador muy importante de la finalización exitosa del proceso de adaptación en relación a la ausencia de llanto y resentimiento, y de que los padres, para superar las dificultades que ocurren cuando niños empiezan a ir en el jardín de infantes, a menudo se reúnen con maestros para familiarizarlos con los costumbres y las características de sus hijos, y luego hablan con sus hijos sobre los acontecimientos en el jardín de infancia. Los resultados del estudio indican que existen unas diferencias estadísticamente significativas en las actitudes de los padres con respecto al género, es decir, el período de adaptación es más estresante para las madres que para los padres

Alergenski proteini u ribi

Riba predstavlja znatan deo ishrane ljudi u svetu. Pre svega, riba je značajan izvor proteina (15-24%) visoke biološke vrednosti, bogata je mineralima, vitaminima, a posebno esencijalnim masnim kiselinama za koje je dokazano da pogoduju u prevenciji mnogobrojnih oboljenja. Zbog velikog značaja polinezasićenih masnih kiselina n-3 klase, u Evropi su date i preporuke o optimalnom dnevnom unosu. Međutim, pored hranljivih svojstava koje ima, riba može biti i izvor različitih bioloških i hemijskih opasnosti. Od bioloških opasnosti posebno su značajni paraziti (Trematodae, Nematodae, Cestodae), bakterije (Salmonella spp, E. coli, Vibrio parahemolyticus, Vibrio vulnificus, Listeria monocytogenes, Clostridium botulinum, Staphyloccocus aureus), virusi (Norwalk virus, Entero virusi, Hepatitis A, Rotavirus) i biotoksini. Najznačajnije hemijske opasnosti su policiklična aromatična jedinjenja, histamin i teški metali (živa, olovo, kadmijum, arsen, gvožđe). Alergije usled konzumiranja pojedinih vrsta namirnica su u porastu poslednjih godina. Veliki pokret oko pravilnog načina ishrane je doveo do toga da ljudi sve češće konzumiraju ribu, proizvode od ribe kao i različite plodove mora. Pored različitih opasnosti koje mogu poticati iz ribe, posebni značaj poslednjih godina se daje ribi kao potencijalnom alergenu. Naime, veliki broj alergija koje se javljaju u svetu pripisuju se alergenima koji potiču iz mesa ribe, pre svega proteinima mesa ribe. Učestalost alergija koje se povezuju za unosom mesa ribe varira u Evropskim zemljama (Norveška 1,5%; 2,3% Turska, 2,3% Grčka; Švedska 1.2-3.2 %). Kao najznačajniji proteinski alergen iz mesa ribe navodi se parvalbumin (ß tip), koji je izolovan kod velikog broja vrsta. Smatra se da su šaran i bakalar najčešći izvori parvalbumina koji se dovodi u vezu sa različitim vidovima alergijskih reakcija. Potencijalni alergeni su takođe kolagen i želatin koji su izolovani iz kože i pojedinih organa riba. Takođe, značajan alergen iz plodova voda je i tropomiozin, arginin kinaza, aldolaza. Pored ovih alergena, značajni alergeni mogu da potiču iz ikre, pojedih vrsta kavijara, a opisani su slučajevi gde su alergijske reakcije povezane sa kolagenom koji se nalazi u ekstracelularnom matriksu proteina. Alergeni koji dovode do različitih alergijskih reakcija, pored proteina mesa ribe, mogu poticati i od gotovih proizvoda od ribe. Tu spadaju različiti panirani proizvodi od ribe koji sadrže celer, gluten i druge dodatke koji mogu biti potencijalni alergeni. Zbog značaja koji imaju na zdravlje ljude, tehnologija je omogućila različite metode za detekciju ovih alergena. Kao neke od njih navode se ELISA (Enzyme-linked immunosorbent assay), RAST (Radioallergosorbent test) i RIE (Rocket Immuno-electrophoresis). Koja će se metoda detekcije primeniti, prvenstveno zavisi od dostupnosti alergena i praga njegove detekcije. Industija mesa je razvojem tehnologije uvela pojedine tehnološke prosece koji imaju mogućnost inaktivacije pojedinih alergena, pre svega proteina mesa ribe. Visoke temperature koje se primenjuju u obradi mesa ribe mogu uticati na ove alergene, tako što će smanjiti alergeni potencijal, dok neki tehnološki postipci nemaju tu mogućnost

Mlečno kisleinske bakterije – uticaj na kvalitet i bezbednost proizvoda od ribe

Prisustvo mlečno kiselinskih bakterija (MKB) u mesu ribe dugo vremena bilo je zanemarivano s obzirom na njihov nizak broj u mesu ribe, što je uslovljeno specifičnostima ribljeg mesa. Međutim, promena navika u ishrani ljudi u poslednjoj dekadi prošlog veka, kao i sve veći zahtevi potrošača po pitanju kvaliteta hrane koju konzumiraju doveli su do toga da se industrija hrane sve više razvija u pravcu proširenja asortimana proizvoda. To se naročito odnosi na povećanu proizvodnju “ready-to-eat” hrane, kao što su blago konzervisani proizvodi od ribe (BKPR). Za ove proizvode, karakteristično je da se u procesu proizvodnje dodaju određene količine sastojaka, kao što su šećer i so, što dovodi do promena u svojstvenim karakteristikama mesa ribe (npr. snižava se aw vrednost mesa). Ovakve promene u mesu ribedovode do inhibicije rasta mikroflore koja je odgovorna za nastanak kvara mesa ribe i proizvoda od ribe, istovremeno stimulišući rast mikroflore, kao što su mlečno kiselinske bakterije. Takođe, i najčešći načini pakovanja ovih proizvoda, a to su vakuumiranje i pakovanje u modifikovanoj atmosferi, favorizuju rast mlečno kiselinskih bakterija, a inhibiraju rast mikroflore karakteristične za meso ribe. Samim tim, poslednjih godina, raste i interesovanje za ispitivanje značaja prisustva mlečno kiselinskih bakterija i njihovog efekta na kvalitet i bezbednost ovih proizvoda od ribe, pakovane na različite načine. Proces u kojem se u hranu dodaju veće količine odabranih mikroorganizamau cilju inhibicije nepoželjnih mikroorganizama naziva se biokonzervacija. MKB su upravo mikroorganizmi od izbora za ovu tehnologiju, s obzirom na širok spektar i veliki broj inhibitornih komponenti koje nastaju kao posledica njihovog metabolizma. Sa aspekta mikrobiološke bezbednosti blago konzervisanih proizvoda od ribe, najveći rizik predstavlja prisustvo Listeria monocytogenes. Za pojedine sojeve mlečno kiselinskih bakterija utvrđeno je da veoma uspešno inhibišu L. monocytogenes u ovim proizvodima. Međutim, za iste je utvrđeno i da nemaju nikakvog uticaja na odlaganje pojave prvih znakova kvara, tj da nemaju uticaja na održivost ovih proizvoda. Takođe, primena mlečno kisleinskih bakterija u blago konzervisanim proizvodima od ribe ograničena je iz razloga što BKPR nisu fermentisani proizvodi, te bi primena MKB-a kao protektiva mogla da dovede do promene organoleptičkih svojstava i nutritive vrednosti krajnjeg proizvoda koji bi, na taj način, bio neprihvatljiv za potrošača. Podaci iz literature upućuju na to da je jednostavnije kontrolisati rast patogenih mikroorgaizma primenom pojedinih sojeva mlečno kiselinskih bakterija, tj. osigurati bezbednost proizvoda, nego poboljšati kvalitet BKPR. Stoga su brojna istraživanja usmerena kako bi se pronašli oni sojevi koji bi imali zaštitno delovanje u smislu mikrobiološke bezbednosti, zatim pozitivan uticaj na kvalitet, odnosno održivost, a da pri tome ne bi menjali organoleptičke osobine i nutritivna svojstva, od čega bi nesumnjive koristi imali kako potrošači, tako i proizvođači. Poslednjih godina sprovode se istraživanja u cilju primene mlečno kisleinskih bakterija kao probiotika za živu ribu, koja su dala pozitivne i ohrabrujuće rezultate. Nauka o primeni probiotika u akvakulturi je na samom početku i za cilj ima proizvodnju hrane za ribe koja ima pozitivan efekat na zdravlje ribe

Uticaj dodavanja zeolita na kvalitet mesa pastrmke

U radu je ispitivan uticaj zeolita tipa "Minazel" kao aditiva hrane za pastrmke primenjenog u koncentraciji od 1% i 2% na sledeće proizvodne parametre: osnovni hemijski sastav mesa, mikotoksikološku ispravnost, senzorne osobine, randman i koncentraciju pojedinih makro i mikroelemenata. Primenjene koncentracije zeolita, kao aditiva hrane nisu uticale na hemijski sastav pastrmskog mesa, koncentraciju minerala (Ca, Cu, Zn, Pb i Mn) i njegove senzorne osobine. Izvesni stepen pozitivnog uticaja ispoljen je u pogledu randmana mesa i prosečne telesne mase pastrmki posle ezenteracije

Zoonotske parazitoze riba sa posebnim osvrtom na antropogeni uticaj

Parazitska oboljenja koja se prenose mesom ribe dugo vremena nisu dobijala zasluženu pažnju, pre svega jer su ove zoonoze bile vezane za zemlje tropskog i suptropskog pojasa, naročito azijske zemlje u kojima riba predstavlja veoma značajan izvor proteina za stanovništvo ruralnih sredina. Međutim, kao posledica globalnog zagrevanja dolazi do promena u ekosistemima voda i širenja geografskih granica u kojima se određeni paraziti pojavljuju. Širenju parazita doprinosi i fenomen globalizacije, razvijene saobraćajne mreže, komercijalni internacionalni hipermarketi, ali i demografske promene stanovništva od kojih najveći značaj imaju migracije. Na povećanje populacije pod rizikom utiču i promene kulturoloških navika i kulinarske prakse, naročito sve češća konzumacija sirove, marinirane, sušene ili na drugi način temperaturno nedovoljno obrađene ribe i proizvoda od ribe. Tokom poslednje decenija zabeležen je progresivan rast broja ljudi koji se hrane u restoranima, kioscima brze hrane ili kod uličnih prodavaca, koji često ne poštuju pravila o bezbednosti hrane. Ovakve navike posledica su brzog tempa života i sve većeg opterećenja današnjeg čoveka, ali i popularizacija raznih kuhinja, naročito azijske kuhinje, u svetu, ali i u našoj zemlji. Prilagođavajući prirodu svojim potebama, čovek, kako na direktan, tako i na indirektan način, utiče na rasprostranjenost samih parazita. Izmena strujanja vode, koje nastaje pregrađivanjem reka branama prilikom izgradnje hidroelektrana i povišenje temperature vode, usled izgradnje termoelektrana, dovodi do supstitucije jednih vrsta fitoplanktona, zooplanktona i riba drugim vrstama. Promene flore i faune vodenog ekosistema ima direktan uticaj i na ptice koje se njima hrane, a koje su često pravi ili prelazni domaćini parazita. Ne retko, zbog narušavanja ekosistema i introdukcije novih vrsta riba javljaju se novi paraziti koji nisu karakteristični za neko područje. Zagađenje reka teškim metalima je jedan od značajnih antropogenih faktora koji utiču na prisustvo parazita, ali i na stepen akumulacije teških metala u mišićima riba. Naime, paraziti ne naseljavaju vodu zagađenu metil živom, ali istraživanja su pokazala da ukoliko su ribe već invadirane parazitima u trenutku zagađenja, akumuliraju živu u svom organizmu u manjim koncentracijama od one ribe koja nije inficirana. U epidemiologiji zoonotskih parazitoza koje se prenose mesom riba najveći značaj imaju helminti, pre svega klase Trematoda vrste Clonorchiosis sinensis i Opisthorchis spp. C. sinensis ima izuzetan socialno-ekonomski značaj u određenim delovima Azije i predstavlja veliki zdravstveni problem. Procenjuje se da je oko 35 miliona ljudi u toku poslednje decenije inficirano ovim parazitom na globalnom nivou. O. felineus se nalazi u Kazakstanu, Rusiji, Nemačkoj, Italiji, Španiji, Grčkoj, Makedoniji i Albaniji, dok je O.viverrini karakteristična za područje Kambodže, Laosa, Vijetnama i Tajlanda. Prema podacima WHO iz 1995. godine preko 18 miliona svetskog stanovništva je obolelo od parazitoza izazvanim trematodama koje su prenete mesom riba, a njihova procena je da je pod rizikom od inficiranja više od pola milijarde stanovnika. Difilobotrijaza je parazitoza izazvana helmintima iz klase Cestoda, roda Diphyllobothrium, od kojih Diphyllobothrium latum predstavlja najčešći uzročnik infekcija ljudi. Ovi paraziti rasprostranjeni su u Evropi, Severnoj i Južnoj Americi i Aziji. U Evropi D.latum je rasprostranjen u oblastima oko alpskih jezera, a najveći broj slučajeva prijavljen je u Francuskoj, Švajcarskoj i Italiji. Od nematoda najveći značaj imaju kosmopolitski rasprostranjene Anisakis simplex i Pseudoterranova decipiens. Visok procenat parazitskih infekcija protiče subklinički ili asimptomatski, a manji broj se manifestuje kroz simptome poremećaja digestivnog trakta, dok se difilobotrijaza manifestuje hipovitaminozom B12 vitamina. Zbog velikog broja neprijavljenih slučajeva, ne uvek jasno izraženih kliničkih simptoma i manjka metoda za otkrivanje uzročnika, ove parazitoze se, uglavnom, ne dijagnostifikuju, naročito u delovima sveta za koji nisu karakteristične