Persian Gulf Policies of the Ottoman Empire: Beylerbeyliks of Baghdat, Basrah and Lahsa (1534-1672)

Araştırma makalesiI. Selim’in Suriye ve Mısır seferinden sonra Basra Körfezi daima Osmanlıların stratejik hedefleri arasında olmuştur. Özellikle Sultan I. Süleyman’ın tahta geçmesinden sonra bu hedef sürekli gündemde tutulmuştur. Bir taraftan elde edilen yeni toprakların korunması, diğer taraftan Portekizliler ile hesaplaşarak bir imparatorluk olarak gücünü ispat etmesi Osmanlı Devleti’nin Basra Körfezi’ne hakim olmasını gerektiriyordu. Ayrıca Osmanlı Devletinin Hint Okyanusuna açılma istekleri ve önemli ticaret güzergâhlarının kontrolünün sağlayacağı menfaatler Basra Körfezi’ni cazip kılıyordu. I. Süleyman Batı’da istediğini elde ettikten sonra 1534 yılında Bağdat’ı Osmanlı idaresine katarak bu stratejik hedefin ilk adımını atmış oldu. Aynı şekilde Basra’nın Osmanlı idaresine alınarak burada bir beylerbeyliğin kurulması da Basra Körfezi’ni Osmanlılara açmış oldu. Osmanların Körfez’deki asıl hakimiyeti Portekizlileri Katıf’tan çıkararak 1555 yılında Lahsa Beylerbeyliğini kurması ile başladı. Osmanlı Devleti bu tarihten itibaren Basra sahillerinden Maskat’a kadar olan kesimde asırlarca söz sahibi olacaktır. Bu makalede bu sürecin yaklaşık 125 yıllık ilk dönemi ele alınarak bazı değerlendirmeler yapılmıştır.The Persian Gulf had always been among the strategic aims of the Ottomans since Selim I’s Egypt campaign. Much more attention had been devoted particularly with Suleyman I. The Ottoman Empire had to have sovereignty over the Persian Gulf because of two important reasons: first it had to retain the newly conquered lands and second to prove its power as an empire by facing with the Portugese. Moreover, reasons such as reaching to the Indian ocean and controlling significant trade routes made the Persian Gulf much more attractive. Suleyman I’s taking control of Baghdat in 1534 after accomplishing his aims in the West was the first step towards these strategic aims. Similarly, the control of Basrah by the Ottomans and the establishment of a beylerbeylik there also paved the way for the opening of the Persian Gulf to the Ottomans. However, it was only after the Ottomans forced the Portugese out of Qatif and established the Lahsa beylerbeylik in 1555 that the real control in the Persian Gulf had been established. It is after this date the Ottomans became an important actor in the region from the coasts of Basrah to Musqat for centuries. This paper deals with the first period (125 years) of this rule and makes some evaluations

Pilgrimage and Power: Reconstraction Activities of the Two Sacred Cities of Macca and Medinah under the The Early Ottoman Rule

Müslümanların iki kutsal kentini (Haremeyn) içine alan Hicaz bölgesi 1517 yılında Osmanlı topraklarına katılmıştır. Ancak Osmanlı sultanları bu tarihten önce de Haremeyn’e yakın ilgi göstermişlerdir. Erken dönemde başlayan bu ilgileri, her yıl Haremeyn ahalisine yardımlar göndermek tarzında gelişmiştir. Sultan I. Selim’den sonra ise durum değişecek ve Osmanlı Sultanları Hicaz bölgesinin bütün sorumluluğunu üstleneceklerdir. Hac ibadetinin sağlıklı yerine getirilmesi için, yol güzergâhlarının bakım ve onarımı, güvenliğin sağlanması Sultanların temel vazifeleri arasına girecektir. Ancak Osmanlı Sultanları bölgenin imar ve gelişmesi için de özel olarak ilgilenmişlerdir. Başka bir ifade ile bölgeyi imar ederek, yatırım yaparak kendi güç ve iktidarları ile hilafet prestijlerini sürekli kılmışlardır. Bu makalede Osmanlı Devleti’nin erken dönemde (16. yüzyıl) Haremeyn’de hayata geçirdiği imar faaliyetleri ve bu konuda Sultanların gösterdikleri hassasiyetler ele alınmaktadır.The Hedjaz region comprising the two sacred cities for the Muslims was annexed to the Ottoman territories in 1517. However, even before that date, the Ottomans paid attention to Hedjaz region. With such interest emerged in an early period, the Ottomans sent aid and presents to the people of Hedjaz in many occassions. After Sultan Selim I, this interest changed its scope and the Ottoman sultans took the responsibility of the whole Hedjaz region. In order to provide good conditions to the pilgrims to Mecca, the Sultans repaired and maintained the roads, ensured security as their primary responsibilities. The Sultans also personally interested in these processes and they invested in these regions with an attemp to perpetuate their power and prestige. This study attempts to examine the reconstruction works accomplished by the Ottomans in Hejaz in the early period (16th century) and analyze the sensibility of the Ottoman sultans shown towards the region

“Chelengk” as an Award of War and Diplomacy in the Ottoman Empire

Türkçe bir kelime olan çelenk bu araştırmada yaygın kullanımının dışındaki anlamı ile ele alınmıştır. Osmanlı Devleti’nde yaklaşık iki asır boyunca bir ödüllendirme aracı olarak kullanılan bu objenin ne olduğu, nerden imal edildiği, şekli ve kimlere niçin verildiği üzerinde durulmuştur. Batıda gelişen madalyanın muhtemelen Şark’taki (İslam coğrafyasındaki) karşılığı olan çelenk aynı zamanda maddi bir ödül olarak, özellikle askerlere, kumandanlara ve Osmanlı Devleti’ne hizmette bulunmuş bazı yabancılara verilmiştir. Gümüş, altın ve değişik mücevherlerden, çeşitli formlarda üretilen çelenk, kullanımı 18. yüzyıl boyunca zirveye çıkmış, 19. yüzyılın ilk çeyreğinde de son bulmuştur. Bu çalışma, Osmanlı arşiv belgeleri ve diğer birinci elden Osmanlı kaynaklarına istinaden, Osmanlı Devleti’ne has bir askerî ve diplomasi ödülü olan çelengin tarihine ışık tutmaktadır.“Chelengk”, which is a Turkish word, is used differently in this study than its common meaning. This study examines this object, which was used as an award for almost two centuries, by looking at the questions of what it is, how it is produced, how it looks like, and why and to whom it was given. Chelengk, which could be perceived as the eastern counterpart of the western medal, was awarded as a material gift particularly to soldiers, commanders, and some foreigners who had served for the Ottoman Empire. The use of Chelengk, which was produced from gold and various jewelry in several forms, had its peak in the 18th century and was ended in the first quarter of the 19th century. This study sheds light on the history of çelenk, as a particular Ottoman (or Eastern) military and diplomacy award, by drawing on Ottoman archive documents and some other primary Ottoman sources Keywords: Çelenk (cheleng

Discussions on Medical Education in Istanbul Serı̇rı̇yat and an Attempt to Translate Psychiatry Terms With an Old Method: Lütfü Akı̇f Orbay’s Old-Style Medical Dictionary

Batının tıp alanında kaydettiği gelişmeler Osmanlı tıp eğitim sistemine aktarılırken; yeni tıp biliminin gelişim sürecinde Batı dilleri kullanılmak mecburiyetinde kalınmıştır. İlk zamanlar Fransızca olan tıp eğitim dili, yol açtığı öğrenme güçlükleri ve millî duygular sebebiyle eleştirilmiştir. Tıp eğitiminin anadil ile öğrenilmesini mümkün kılmak için yapılan çalışmalarla, aksini savunan karşıt düşünceler, ilim ve siyaset alanlarında tartışmalara sebebiyet vermiştir. Tıp eğitim dilinin Türkçeleştirilmesi aşamasında tıp terminolojisi de ayrıca sorun teşkil etmiştir. Bu hususlar, ülkemizde psikiyatrinin kurucusu sayılan Mazhar Osman’ın 1919-1951 yılları arasında aylık yayınladığı ‘‘İstanbul Seririyatı’’ dergisindeki makalelere konu olmuştur. Bu inceleme; Ahmet Mithat Efendi’den Mazhar Osman’a tıp eğitim dili tartışmaları ve İstanbul Seririyatı dergisi çevresinde önerilen tıp terimlerini ele almaktadır. Ayrıca İstanbul Seririyatı dergilerinde yer alan Lütfü Akif Orbay’ın psikiyatri sözlük denemesine yer verilmiştir.While the developments of the West in the field of medicine were transferred to the Ottoman medical education system; Western languages had to be used in the develop ment process of the new medical science. The language of medical education, which was French at first, was criticized for the learning difficulties and national feelings it caused. The efforts to make it possible for medical education to be learned in native language and the contrary opinions advocating the opposite have led to debates in the fields of science and politics. Medical terminology also posed a problem in the process of translating the medical education language into Turkish. These issues have been the subject of articles in the journal “İstanbul Seririyat”, published monthly between 1919-1951 by Mazhar Osman, considered the founder of psychiatry in our country. The subject of this review contains medical education language issues and medical literature topics discussed in the İstanbul Seririyatı journal. In addition, Lütfü Akif Orbay’s psychiatry dictionary essay, which was published in “Istanbul Seririyatı” journals, is included

Anglo-American Rivalry in Basra Gulf: From Buraimi Conflict to Bermuda Conference; a Shift in Power in the Gulf, 1950-1957

ABD’nin yayılmacı bir politikayla Basra Körfezi’ne girişi zamanla en mühim müttefiki İngiltere ile bazı anlaşmazlıklar yaşamasına yol açmıştır. 1950’li yıllarda Arabistan, İran ve Mısır’da yaşanan İngiliz – Amerikan rekabeti bölge ülkeleri arasındaki ilişkilere doğrudan tesir etmeye başlıyordu. ABD’nin Ortadoğu’ya girişiyle birlikte bazı petrol şirketlerinin imtiyaz sahalarının hududunu belirleme ihtiyacı doğmuştu. Bu makalede, Doğu Arabistan’da Suudi hâkimiyetinin sınırlarının sorgulandığı bir dönemde Bureymi Çölü üzerinde yaşanan egemenlik krizinin sebepleri tarihi arka planıyla birlikte ele alınmıştır. Bureymi’de hak iddia eden Suudi Arabistan, bölgede petrol aramayı hedefleyen Aramco Şirketi vasıtasıyla ABD’nin desteğini alırken aynı bölgede hak iddia eden Ebu Dabi Emiri ve Maskat-Umman Sultanı İngilizlerden destek almıştır.American entry in to Basra Gulf due to its expansionist policy caused a conflict of interest with its most strategic ally, Britain. Anglo-American rivalry through the 1950s, in Arabia, Iran, and Egypt, negatively impacted regional countries’ relations with one another. Due to the American presence in the Middle East, it was crucial to determine borders of concessioned areas of petroleum companies. This article also handles historical causes of hegemony crisis over Buraimi Oasis when Saudi hegemony in East Arabian frontiers was questioned. Saudi claims over Buraimi supported by US through Aramco while other regional players, Abu Dhabi and Oman, supported by Britain

Gastrostomy in hospitalized patients with acute stroke: "NoroTek" Turkey point prevalence study subgroup analysis

Objective: Nutritional status assessment, dysphagia evaluation and enteral feeding decision are important determinants of prognosis in acute neurovascular diseases. Materials and Methods: NöroTek is a point prevalence study conducted with the participation of 87 hospitals spread across all health sub regions of Turkey conducted on 10-May-2018 (World Stroke Awareness Day). A total of 972 hospitalized neurovascular patients [female: 53%, age: 69±14; acute ischemic stroke in 845; intracerebral hematoma (ICH) in 119 and post-resuscitation encephalopathy (PRE) in 8] with complete data were included in this sub-study. Results: Gastrostomy was inserted in 10.7% of the patients with ischemic stroke, 10.1% of the patients with ICH and in 50% of the patients with PRE. Independent predictors of percutaneous endoscopic gastrostomy (PEG) administration were The National Institutes of Health Stroke Scale score at admission [exp (β): 1.09 95% confidence interval (CI): 1.05-1.14, per point] in ischemic stroke; and mechanical ventilation in ischemic [exp (β): 6.18 (95% CI: 3.16-12.09)] and hemorrhagic strokes [exp (β): 26.48 (95% CI: 1.36-515.8)]. PEG was found to be a significant negative indicator of favorable (modified Rankin’s scale score 0-2) functional outcome [exp (β): 0.032 (95% CI: 0.004-0.251)] but not of in-hospital mortality [exp (β): 1.731 (95% CI: 0.785-3.829)]. Nutritional and swallowing assessments were performed in approximately two-thirds of patients. Of the nutritional assessments 69% and 76% of dysphagia assessments were completed within the first 2 days. Tube feeding was performed in 39% of the patients. In 83.5% of them, tube was inserted in the first 2 days; 28% of the patients with feeding tube had PEG later. Conclusion: The NöroTek study provided the first reliable and large-scale data on key quality metrics of nutrition practice in acute stroke in Turkey. In terms of being economical and accurate it makes sense to use the point prevalence method.Amaç: Akut nörovasküler hastalıklarda nütrisyonel durum ve disfaji değerlendirmesi ve enteral beslenme kararı önemli prognoz belirleyicilerindendir. Gereç ve Yöntem: NöroTek, 10 Mayıs 2018’de (Dünya İnme Farkındalık Günü) Türkiye’nin tüm sağlık alt bölgelerine yayılmış 87 hastanenin katılımıyla gerçekleştirilen bir nokta prevalans çalışmasıdır. Hastanede yatan ve bu alt çalışma için toplanan verisi tam olan toplam 972 nörovasküler hasta (kadın: %53, yaş: 69±14 yıl; 845’i akut iskemik inme; 119’u intraserebral hematom ve 8’i post-resüsitasyon ensefalopatisi) analiz edildi. Bulgular: Gastrostomi iskemik inmeli hastaların %10,7, intraserebral kanamalıların %10,1 ve post-resusitasyon ensefalopatisi olanların %50’sine uygulanmıştır. Perkütan endoskopik gastrostomi (PEG) gereksiniminin bağımsız belirleyicileri, iskemik inme grubunda kabul NIHSS [exp (β): 1,09, %95 güven aralığı (GA): 1,05-1,14, puan başına] ile hem iskemik hem de hemorajik inmelerde mekanik ventilasyon uygulanmış olmasıdır [iskemik için: exp (β): 6,18, %95 GA: 3,16- 12,09] ve hemorajik inme için: [exp (β): 26,48, 95% GA: 1,36-515,8]. İnme olgularında PEG uygulaması hastane içi mortalite için bağımsız belirleyici değildi [exp (β): 1,731, 95% GA: 0,785-3,829]. Ancak, PEG uygulanmış olması taburculuk esnasında iyi prognoza (modifiye Rankin skoru 0-2) sahip olabilme için anlamlı bir negatif etmen olarak bulundu [exp (β): 0,032, %95 GA: 0,004-0,251]. Hastanede yatan nörovasküler hastaların yaklaşık üçte ikisinde malnütrisyon ve yutma bozukluğu açısından değerlendirme yapılmıştı. Nutrisyonel status değerlendirmesinin %69’u ve disfaji değerlendirmesinin %76’sı ilk 48 saat içinde gerçekleştirilmişti. Tüple enteral nütrisyon uygulama oranı %39’du. Beslenme tüplerinin %83,5’i ilk 2 gün içinde yerleştirilirken beslenme tüpü olan hastaların %28’ine daha sonra PEG açılmıştı. Sonuç: NöroTek çalışması ile Türkiye’de hastanede yatan akut inme hastalarında nutrisyonel uygulamaların temel kalite ölçütlerine ilişkin ilk güvenilir ve büyük ölçekli veri sağlanmıştır. Ekonomik olması ve doğruluğu açısından nokta yaygınlık yönteminin bu tip verilerin temini için daha fazla kullanılması mantıklıdır