Hótandi fyrirburafæðing: fæðingasaga

Efst á síðunni er hægt að nálgast greinina í heild sinni með því að smella á hlekkin

NORDIC CO-OPERATION IN JAPAN: TOWARDS FOREIGN POLICY COLLABORATION?

In 2019, the prime ministers of the Nordic countries announced their joint vision of leading the most sustainable and integrated region in the world by 2030. While public opinion on EU integration has been divided in the Nordic countries, there is broad support for closer intra-Nordic collaboration. The paper asks whether this new vision is likely to lead to closer collaboration on the foreign policy front. To answer, trends in Nordic policies and strategies towards the wider world are studied and three joint initiatives centred on Japan are analysed to see how some of these policies have played out in practice. On the one hand, the cases demonstrate a variety of processes and formats for Nordic collaboration. On the other hand, they demonstrate how well Nordic collaboration can work in a remote, yet strategic market like Japan, not only as an abstract idea, but also in practice

Mælitæki til að meta langvarandi bakverki

Neðst á síðunni er hægt að nálgast greinina í heild sinni með því að smella á hlekkinn View/OpenMælitæki til að meta ástand og árangur meðferðar eru mikið notuð í sjúkraþjálfun. Oft hefur þó skort aðgang að handhægum mælitækjum eins og spurningalistum. Viðurkenndir spurningalistar hafa ekki í miklum mæli verið þýddir á íslensku og eru því ekki aðgengilegir fyrir hinn almenna sjúkraþjálfara í daglegu starfi. Hópur sjúkraþjálfara sem áhuga hefur á notkun mælitækja í sjúkraþjálfun tók sig til og þýddi tvo spurningalista sem ætlaðir eru til að meta ástand sjúklinga með langvarandi mjóbaksverki úr ensku yfir á íslensku. Þeir spurningalistar sem urðu fyrir valinu voru Oswestry Disability Index (ODI) og Roland-Morris Disability Questionnaire (RDQ) en þeir eru báðir gerðir til að meta ástand og árangur sjúklinga sem þjást af langvarandi bakverkjum. Þessir listar urðu fyrir valinu þar sem þeir eru mikið notaðir í klínískum rannsóknum, hafa verið þýddir á mörg tungumál og próffræðilegir eiginleikar þeirra skoðaðir. Þeir eru einfaldir í notkun og ekki þarf að greiða höfundum fyrir notkun þeirra. Síðast en ekki síst hafa ýmsir sérfræðingar, bæði læknar og sjúkraþjálfarar mælt með notkun þessara lista við mat á sjúklingum með langvinna mjóbaksverki (Bombardier 2000, Kopec 2000, Rocchi og fél. 2005). Má þar til dæmis benda á nýlegar klínískar leiðbeiningar sem gefnar voru út af Breska sjúkraþjálfarafélaginu (The Chartered Society of Physiotherapy 2006). Það eru ýmsir kostir við notkun spurningalista þegar meta skal ástand sjúklings og mat er lagt á árangur meðferðar. Með spurningalista er tryggt að sjúklingar svari á samskonar hátt sömu spurningunum, það gerir allan samanburð auðveldari og því geta þeir verið áreiðanlegri en viðtöl og huglæg upplifun sjúklinga. Einnig er æskilegt að hafa hlutlægt mat á ástandi sjúklings og árangri meðferðar t.d. þegar gefnar eru upplýsingar til þriðja aðila eins og læknis eða tryggingafélags. Að lokum má nefna mikilvægi þess að geta sýnt sjúklingi með hlutlægum mælingum hvernig breyting hefur orðið yfir ákveðið tímabil

A man, his spouse and the malignancy. The needs of spouses of men treated with hormonal therapy for prostate cancer

To access publisher's full text version of this article, please click on the hyperlink in Additional Links field or click on the hyperlink at the top of the page marked FilesTilgangur: Hormónahvarfsmeðferð vegna blöðruhálskirtilskrabbameins fylgja víðtækar hliðarverkanir sem hafa áhrif á líðan sjúklings og samband hans og maka hans. Lítið er vitað um sértækar þarfr þessara maka hérlendis. Tilgangur rannsóknarinnar var að skoða vandamál þeirra og þarfr fyrir upplýsingar og stuðning. Aðferð: Blönduð aðferð; lýsandi þversniðsrannsókn og eigindleg viðtöl. Þýðið var makar karla á hormónahvarfsmeðferð vegna blöðruhálskirtilskrabbameins. Rannsóknargögnum var safnað með spurningalista og djúpviðtölum. Gögnin voru greind hvor í sínu lagi og niðurstöður samþættar. Niðurstöður: Spurningalista svöruðu 29 konur og 11 viðtöl voru tekin við 6 þeirra. Helstu vandamál þátttakenda voru: Ótti vegna óvissu um framtíð (n=15), breytingar á persónuleika maka (n=14), ótti um eigin heilsu (n=13) og að sætta sig við veikindi sjúklings (n=13). Helstu vandamál, sem þátttakendur vildu frekari upplýsingar um, voru andlegar breytingar (n=16), persónuleikabreytingar (n=13), líkamleg vandamál sem búast má við (n=13) og líkamlegar breytingar (n=13). Niðurstöður viðtalanna studdu þessar niðurstöður. Þar kom fram að konurnar vildu vera þátttakendur í sjúkdómsferli makans til að geta stutt hann sem best en þær voru of lítt undirbúnar fyrir áhrif meðferðar á makann: persónuleikabreytingar, depurð og niðursveifur, hlédrægni, minnkandi nánd og missi karlmennskunnar. Flestar álitu manninn undir traustri læknishendi og lögðu áherslu á að meðferðin gæf þeim meiri tíma saman, en fundu jafnframt til óvissu um framvindu sjúkdómsins. Aðgangur að stuðningi og upplýsingum skipti miklu. Ályktanir: Makar karla á hormónahvarfsmeðferð fnna margháttaðar breytingar og erfðleika í tengslum við meðferðina. Mikilvægt er að viðeigandi stuðningur og fræðsla af hendi fagfólks sé efd og boðin frá upphaf meðferðar. Lykilorð: blöðruhálskirtilskrabbamein, forvarnir, fræðsla, hormónahvarfsmeðferð, makarAim: Adverse effects of hormonal therapy for advanced prostate cancer affect the relationship and wellbeing of the patient and his spouse. Scarce information exists on the specific problems and needs of spouses for information and support. The study aim was to explore these problems and needs. Method: Mixed method study design; cross-sectional and qualitative interviews. The population were spouses of men receiving hormonal therapy for advanced prostate cancer. A questionnaire and interviews were used for data collection. Data was first analysed separately by descriptive statistics (questionnaire) and thematically (interviews) and then integrated. Results: The questionnaire was answered by 29 women and 11 interviews were conducted with six women. Their main problems were; uncertainty about the future (n=15), changes in personality of the man (n=14), fear for own health (n=13) and accepting the patient’s disease (n=13). Informational needs concerned mental changes (n=16), changes of the patient’s personality (n=13), physical problems (n=13) and what physical changes should be expected (n=13). The interviews supported these results. The women experienced uncertainty and wanted to be more involved in the treatment’s course. Many were unprepared for the treatment’s consequences; depression and downturns, social withdrawal, and loss of intimacy and masculinity. Most believed their husbandsreceived adequate treatment and emphasised that the treatment gave them more time together. More support and information was requested. Conclusion: This group of spouses is confronted with various treatment related changes. Support and information should be improved and holistic service and participation offered from the beginning of the treatment. Keywords:

Fósturskimun og fósturgreining

To access publisher's full text version of this article, please click on the hyperlink in Additional Links field or click on the hyperlink at the top of the page marked File

Введение концепции трансляционной медицины в образовательный процесс по специальности "лечебное дело"

ОБРАЗОВАНИЕ МЕДИЦИНСКОЕДИСТАНЦИОННЫЕ ТЕЛЕКОНСУЛЬТАЦИИУНИВЕРСИТЕТЫТЕЛЕМЕДИЦИН

Þekking og viðhorf ljósmæðra á fósturskimum

Efst á síðunni er hægt að nálgast greinina í heild sinni með því að smella á hlekkinnErlendar rannsóknir gefa til kynna að þekkingu fagfólks á fósturskimun sé ábótavant. Viðfangsefnið hefur ekki verið rannsakað hér á landi en er mikilvæg forsenda þess að hægt sé að þróa og bæta þjónustu við verðandi foreldra á þessu sviði. Tilgangur þessarar rannsóknar var að kanna þekkingu og viðhorf fagfólks sem vinnur með barnshafandi konum á meðgöngu til fósturskimana og fósturgreiningar. Notuð var megindleg aðferð til að nálgast viðfangsefnið og byggt á lýsandi sniði. Í þýði voru allar ljósmæður,heimilislæknar og fæðinga- og kvensjúkdómalæknar sem sinna meðgönguvernd á Íslandi. Alls náðirannsóknin til 88 ljósmæðra, 173 heimilislækna og 36 fæðinga- og kvensjúkdómalækna.Einungis verður fjallað um svör ljósmæðra í þessari grein. Almennt var viðhorf ljósmæðranna til fósturskimana jákvætt og töldu þær að upplýsa ætti allar barnshafandi konurum möguleikann á fósturskimun snemmaá meðgöngu. Þekking ljósmæðranna á viðmiðunarmörkum og líkum á frávikum var ábótavant en um 60% þeirra hafði þekkingu á jákvæðum og neikvæðum niðurstöðum úr skimprófum. Um 60% ljósmæðranna fannst þekking sín varðandi fósturskimun vera fullnægjandi. Framkom að langflestar ljósmæðranna (90%) myndu þiggja meiri fræðslu um fósturskimun stæði hún til boða. Niðurstöðurnar benda á mikilvægi þess að bjóða fagfólki frekari fræðslu um fósturskimun og samræmast niðurstöðurnar að hluta tilerlendum rannsóknum. ------------------------------------------------------------------------------------------------ Some evidence indicates that professionals knowledge of prenatal screening is deficient. The subject has not been studied previously in Iceland although an important topic so that services for expectant parents can be developed and improved further. The purpose of this study was to examine the knowledge and attitude of health professionals who provide care to pregnant women on this topic. A quantitative method was used to approach the subject, based on a descriptive design. The population included all midwives, General Practitioners and obstetricians & gynaecologists involved in prenatal care in Iceland, in all 88 midwives, 173 General Practitioners and 36 obstetricians & gynaecologists. Answers from midwives will be discussed in this paper. In general, the attitude of the midwives towards prenatal screening was positive and they felt that all pregnant women should be informed about the possibilityof the screening in early pregnancy. Knowledge of risk limits and probabilities of deviations was insufficient and only 60% of the midwives had knowledge of positive and negative results of the screening tests. About 60% of the midwives felt their knowledge regarding prenatal screening was adequate. A large majority of the midwives (90%) would like to have more education on prenatal screening if offered. The results indicate the importance of developing a forum for further education for professionals on prenatal screening. The results are in line with studies from other countries

Endringer i arbeidsautonomi under koronapandemien: En kvantitativ studie om overgangen fra arbeid på kontor til hjemmekontor

Studien undersøker om det har skjedd endringer i opplevd autonomi blant arbeidstakere i Rogaland som måtte arbeide på hjemmekontor som følge av koronapandemien. Studien undersøker også om det foreligger kjønnsforskjeller i opplevd autonomi blant arbeidstakerne. Vi forventet å finne en økning i opplevd arbeidsautonomi på hjemmekontor, og kjønnsforskjeller. Vi forventet at kvinner skulle oppleve mindre arbeidsautonomi enn menn. Studien har en kvantitativ tilnærming, hvor en spørreundersøkelse ble anvendt for å undersøke hypotesene. I studien var det totalt 141 deltakere, hvorav 114 ble kvalifisert for videre analyse. I analysen av dataene ble det brukt deskriptiv analyse, paired samples t-tester og independent samples t-tester. Funnene viser en økning i opplevd arbeidsautonomi på hjemmekontor under nedstengingen, samt ingen kjønnsforskjeller. Det har blitt rapportert at autonomi har positive konsekvenser for arbeidstakere. Det kan av den grunn være gunstig at bedrifter i større grad forsøker å tilrettelegge for hjemmekontor hvor det er mulig.The study investigates whether there have been changes in perceived autonomy among employees in Rogaland who had to work from home because of the COVID-19 pandemic. The study also examines whether there are gender differences in perceived autonomy among the employees. We expected to find an increase in perceived work autonomy when working from home, as well as gender differences. We expected that women would experience less work autonomy than men. The study used a quantitative approach, where a questionnaire was used to investigate the hypotheses. There were a total of 141 participants in the study, of which 114 were qualified for further analysis. Descriptive analysis, paired samples t-tests, and independent samples t-tests were used to analyze the data. The findings show an increase in perceived work autonomy when working from home during the lockdown, as well as no gender differences. It has been reported that autonomy has positive consequences for employees. Therefore, it may be beneficial for companies to try to facilitate working from home where feasible

Vertebrate pheromones and other semiochemicals: the potential for accommodating complexity in signalling by volatile compounds for vertebrate management

The interaction between volatile and non-volatile, e.g. proteinaceous, components of pheromone and other semiochemical-based signalling systems presents a daunting set of problems for exploitation in the management of vertebrates, good or bad. Aggravating this is the complexity of the mixtures involved with pheromones, not only by definition associated with each species, but also with individual members of that species and their positions within their immediate communities. Nonetheless, already in some contexts, particularly where signals are perceived at other trophic levels from those of the vertebrates, e.g. by arthropods, reductionist approaches can be applied whereby the integrity of complex volatile mixtures is maintained, but perturbed by augmentation with individual components. In the present article, this is illustrated for cattle husbandry, fish farming and human health. So far, crude formulations have been used to imitate volatile semiochemical interactions with non-volatile components, but new approaches must be developed to accommodate more sophisticated interactions and not least the activities of the non-volatile, particularly proteinaceous components, currently being deduced

Extremely Low Birthweight Infants in Iceland. Health and development

Neðst á síðunni er hægt að nálgast greinina í heild sinni með því að smella á hlekkinn View/OpenObjective: Survival of extremely low birthweight infants (BW<1000g) in Iceland has increased in recent years, especially since the availability of surfactant therapy for Respiratory Distress Syndrome of Prematurity. This study was part of a geographically defined national study on survival, health, development and longterm outcome of extremely low birthweight (ELBW) infants in Iceland focusing on health, development and disabilities with reference to a control group. Material and methods: Information from the National Birth Registry on births in Iceland of ELBW infants weighing 500-999g was collected in two periods 1982-90 and 1991-95, before and after surfactant therapy became available. Information on pregnancy, birth, diseases in the newborn period and later health problems was collected from hospital records. The ELBW infants born in 1991-95 and matched control children were enrolled to a prospective study on longterm health and development. The children undervent medical examinations and developmental testing at 5 years of age in 1996-2001. Comparison was made between the two groups of ELBW infants and between ELBW infants and control children born in 1991-95. Results: In 1982-90 the longterm survival of ELBW infants at 5 years of age was 22% and 52% in 1991-95. In both periods 1982-90 and 1991-95 similar data was found on ELBW infants regarding mothers health, pregnancy, birth and neonatal period. Difference was found in maternal age being significantly higher (p=0.02) and significally more deliveries by cesarian section (p=0.02) in the latter period. The two groups of ELBW infants were similar regarding sex, birthweight and diseases in the newborn period. Comparison between 35 ELBW infants and 55 control children born 1991-95 showed that significantly more mothers of ELBW children smoked during pregnancy (p=0.003) and suffered from various diseases (p=0.001). More ELBW children were born by cesarian section (p=0.001) than control children and their parents reported more longterm health problems regarding astma (p=0.001), convulsions (p=0.001), difficulties in swallowing (p=0.001) and weight gaining (p=0.005). At five years of age significantly more ELBW children born in 1991-95 compared to control children had abnormal general physical examination (p=<0.001), neurological examination (p=<0.001) and motor skills (p=<0.001). Scores on developmental testing were significantly lower (p=0.002). The proportion of ELBW children with disabilities was 16% in 1982-90 and 14% in 1991-95. Conclusions: The two groups of ELBW infants born in 1982-90 and 1991-95 are similar regarding problems during pregnancy, birth and newborn period. The proportion of children with disabilities is similar in both periods although survival was significantly increased. When compared to matched control children, ELBW children born in 1991-95 suffer significantly more longterm health and developmental problems.Inngangur: Lífslíkur lítilla fyrirbura með fæðingarþyngd <1000 g hafa aukist verulega hin síðari ár einkum eftir að notkun lungnablöðruseytis (surfactants) við glærhimnusjúkdómi (Hyalin Membrane Disease/ HMD) varð almenn. Hluti þessara barna glímir við langvinn og alvarleg heilsuvandamál. Tilgangur rannsóknarinnar ,,Fyrirburar - langtímaeftirlit með heilsu og þroska" var að varpa ljósi á lífslíkur, heilsufar, þroska og langtímahorfur lítilla fyrirbura á Íslandi í samanburði við fullburða jafnaldra og fjallar þessi hluti hennar um heilsufar, þroska og fötlun. Efniviður og aðferðir: Aflað var upplýsinga úr tölvuskrá Fæðingarskráningar Ríkisspítala um fæðingar lítilla fyrirbura sem vógu 500-999 g og fæddust á tveimur tímabilum, 1982-90 og 1991-95, fyrir og eftir að notkun lungnablöðruseytis varð almenn. Leitað var að upplýsingum varðandi meðgöngu, fæðingu, sjúkdóma á nýburatíma og síðari heilsufarsvandamál í sjúkraskrám. Fyrirburar áranna 1991-95 og jafnaldra samanburðarbörn tóku þátt í framskyggnri rannsókn á heilsu og þroska. Börnin komu til skoðunar við rúmlega fimm ára aldur á árunum 1996-2001 og gengust undir þroskamælingar. Við úrvinnslu var annars vegar gerður samanburður á fyrirburahópunum tveimur og hins vegar samanburður á fyrirburum og samanburðarbörnum áranna 1991-95. Niðurstöður: Á árunum 1982-90 lifðu 22% af lifandi fæddum litlum fyrirburum við 5 ára aldur og 52% á seinna tímabilinu 1991-95. Á báðum tímabilum fengust svipaðar upplýsingar um fyrirburamæður, meðgöngu og fæðingu lítilla fyrirbura. Marktækur munur var hvað varðar hærri aldur mæðra (p=0,02) og fjölda fæðinga með keisaraskurði á seinna tímabilinu (p=0,02). Ekki var marktækur munur milli fyrirburahópanna hvað varðar kyn, fæðingarþyngd eða sjúkdóma á nýburatíma. Samanburður milli 35 fyrirbura og 55 samanburðarbarna áranna 1991-95 leiddi í ljós að fleiri mæður fyrirbura reyktu (p=0,003) og glímdu við sjúkdóma á meðgöngu (p=<0,001) og að fleiri fyrirburar fæddust með keisarskurði (p=0,001). Marktækur munur var á heilsufari fyrirbura og samanburðarbarna hvað varðar asma (p=<0,001), krampa (p=<0,001), kyngingarerfiðleika (p=0,001) og erfiðleika með að þyngjast (p=0,005). Athugun við fimm ára aldur leiddi í ljós að miðað við samanburðarbörn voru marktækt fleiri fyrirburar áranna 1991-95 með frávik við almenna skoðun (p=<0,001), taugalæknisfræðilega skoðun (p=<0,001) og við mat á hreyfifærni (p=<0,001). Niðurstöður þroskamælinga voru marktækt lægri (p=0,002). Svipað hlutfall fyrirbura var með fötlun á báðum tímabilum, 16% árin 1982-90 og 14% árin 1991-95. Ályktun: Fyrirburahópar áranna 1982-90 og 1991-95 voru svipaðir hvað varðar heilsufar á meðgöngu, fæðingu og sjúkdóma eftir fæðingu. Hlutfall barna með fötlun var svipað á báðum tímabilum þrátt fyrir marktækt aukna lifun. Samanburður lítilla fyrirbura áranna 1991-95 við jafnaldra samanburðarbörn sýndi að litlir fyrirburar voru með marktækt meiri heilsufarsvandamál og þroskafrávik