De invloed van veranderingen in temperatuur op beekmacrofauna

Dit rapport is een studie naar de invloed van veranderingen in temperatuur op beekmacrofauna. In een eerste stap is aan de hand van verspreidingskaarten onderzocht welke soorten zouden kunnen verdwijnen en welke uit Midden- en Noord-Frankrijk te verwachten zijn. In een tweede stap zijn relaties tussen temperatuur en de biologische reactie en verspreiding van macrofauna onderzocht om inzicht te verkrijgen in de factoren die een rol spelen in het achteruitgaan en verdwijnen van soorten

Risicoanalyse van de planmaatregelen in een natuurontwikkelingsgebied in de IJsseluiterwaarden bij Olst op de mogelijke ontwikkeling van steekmuggenplagen

Dit rapport is tot stand gekomen in opdracht van de Dienst Landelijk Gebied, provincie Overijssel. Het project had als doel het benoemen van risico's ten aanzien van de ontwikkeling van leefgebieden van steekmuggen bij de uitvoering van het Voorontwerp Inrichtingsplan (2004) in het natuurontwikkelingsgebied Welsumer- en Fortmonderwaarden tussen Olst en Veessen. Het rapport beschrijft mogelijke risico's en geeft daarnaast oplossingen voor de inrichting en het beheer van het projectgebied

Aanzet tot een codering van de Nederlandse aquatische macrofauna

Dit rapport is een verslag van het tot stand komen van een database met naamlijst en codering van Nederlandse aquatische organismen. De codering richt zich op de zoete en brakke (semi-)aquatische macrofauna. Ten behoeve van deze categorie van organismen zijn activiteiten beschreven die leiden tot de inhoudelijke invulling van de beoogde database. De naamlijst omvat zowel taxonomische namen als namen van macrofauna zoals die in de praktijk gebruikt worden door waterbeherende instanties. De lijst is, uitgezonderd een aantal taxonomische groepen, gecontroleerd door specialisten. Tevens bevat het rapport een verklaring van werkbladen en velden van de database

Some rare and new caddis flies recorded for the Netherlands (Trichoptera)

Contains fulltext : 35412.pdf (publisher's version ) (Open Access)Since Higler published his list of extinct and endangered caddis flies species in 1995 a number of new and rare species were recorded for the Netherlands. These new findings can be partly attributed to the growing interest among researchers to study caddis flies, which has resulted in a more thorough investigation of certain water types. Other records of rare species were discovered by collecting and identifying pupae and adults, such as Hydroptila vectis and Oxyethira falcata. Some rare species, which have not been recorded since 1950, are common nowadays, possibly caused by the improved water quality of the river systems in the Netherlands. Other new species to the Dutch fauna are the result of new taxonomic insights

De effecten van bodemverhoging op het beekecosysteem van de Springendalse beek

Het natuurreservaat `Het Springendal¿ heeft jarenlang te kampen gehad met verdroging, verzuring en vermesting. Vanaf de midden negentiger jaren is gewerkt aan herstel van het gebied. Een experiment is uitgevoerd om met behulp open bodemdrempels, geconstrueerd als keiendammetjes, de beekbodem geleidelijk te verhogen. Dit geleidelijk herstelproces is gedurende ruim 2 jaar gevolgd. De beekbodem bleek binnen enkele weken te zijn opgehoogd. Het beekhabitat in het dammetjestraject vertoonde tijdens de eerste twee jaren een iets dynamischer karakter dan het bovenstroomse, niet heringerichte referentietraject. De ontwikkeling van beekmacrofauna in het dammetjestraject bleef enigszins achter ten opzichte van het referentietraject, dit was echter `ondergeschikt¿ aan de natuurlijke veranderingen die plaatsvonden in het gehele beeksysteem. De beekbodemverhoging had geen nadelige invloed op de beeklevensgemeenschap

Selectie van indicatoren voor oppervlaktewateren; invulling van indicatieve macrofauna, macrofyten en vissen voor Kaderrichtlijn Water typen

Het Milieu- en Natuurplanbureau (MNP) heeft als taak het monitoren van de toestand en de trend van de Nederlandse natuur. Voor deze monitoring worden indicatoren gebruikt. In dit rapport zijn bestaande indicatoren ge-evalueerd en potentiële nieuwe indicatoren geselecteerd. Om de monitoring in het kader van het werk van het MNP af te stemmen met monitoring voor de Kaderrichtlijn Water zijn de indicatoren ingevuld voor alle watertypen uit de typologie die is opgesteld voor de Kaderrichtlijn Water. De selectie van indicatoren vormt de basis voor het toekomstige monitoringsprogramma

Naar een doelsoortenlijst van aquatische macrofauna in Nederland; platwormen (Tricladida), steenvliegen (Plecoptera), haften (Ephemeroptera) en kokerjuffers (Trichoptera)

Het doel van dit onderzoek is het selecteren van doel- en Rode Lijstsoorten uit aquatische soortgroepen, die prioritair aandacht kunnen krijgen vanuit het Natuurbeleid. Van de Platwormen (Tricladida), Steenvliegen (Plecoptera), Haften (Ephemeroptera) en Kokerjuffers (Trichoptera) zijn voldoende gegevens bekend om itz-criteria toe te passen. Tevens zijn deze groepen voldoende informatief en bezitten deze groepen een meerwaarde boven de reeds bestaande doelsoorten. In totaal zijn uit deze groepen 146 doelsoorten (onderverdeeld: Platwormen 4, Steenvliegen 19, Haften 39 en Kokerjuffers 84) geselecteerd. Daarna zijn alle doelsoorten toegedeeld aan één of meer van de watertypen uit het Aquatisch Supplement. Gemiddeld heeft ieder van de 135 watertypen 5.4 doelsoorten

Keylinks: ecologische processen in sloten en beken; II de relatie tussen afvoerdynamiek, temperatuur en de populatiegroei van Agapetus fuscipes

In dit onderzoek zijn de effecten van de sleutelfactoren afvoer, temperatuur en habitat op de populatiedichtheid en groei van de kokerjuffer Agapetus fuscipes onderzocht. Deze soort is een goede indicator voor relatief stabiele hydrologische omstandigheden in beken. De resultaten hebben laten zien dat hoge afvoerpieken een sterke daling van de populatiedichtheid van deze soort als gevolg hebben. Ook het habitat verandert sterk. Het habitat kan zich echter snel herstellen als de stroomsnelheid hoog is. De populatie herstelt zich echter pas een jaar later als een nieuwe generatie zich ontwikkelt. Als ieder jaar hoge afvoerpieken optreden zal de populatie op den duur verdwijnen. De watertemperatuur in de beken blijkt invloed te hebben op de groei en ontwikkeling. Bij hogere temperaturen verpoppen de dieren zich eerder in het seizoen. Dit kan van belang zijn, omdat het effect van afvoerpieken het grootste is als er veel immobiele poppen aanwezig zijn. De periode waarin een afvoerpiek optreedt is daarom bepalend voor het effect op de populatie. Tijdens een afvoerpiek treedt een kortstondige stijging van de watertemperatuur op. Dit heeft op A. fuscipes waarschijnlijk geen effect maar voor koud-stenotherme soorten kan dit desastreus zijn. Het beheer van beken moet zich richten op het voorkomen van grote afvoerpieken (meer dan acht keer de basisafvoer

Herstel van een brongebied in natuurreservaat het Springendal; kolonisatie van nieuwe bronnen door macrofauna

Dit rapport beschrijft de ontwikkeling van een nieuw brongebied in natuurreservaat het Springendal in Oost-Twente. Dit gebied (een voormalige maisakker) is in 1996 aangekocht door Staatsbosheer en in 1998 heringericht. In het van oorsprong natte gebied is een aantal bronnen ontstaan. Op drie plekken, een bron met de bronbeek en een poel, is gedurende 4 jaar de macrofauna gemonitord en zijn milieuvariabelen in het water gemeten. Deze gegevens zijn geanalyseerd en het kolonisatieproces is beschreven. Dit rapport evalueert de ontwikkeling van het gebied, de kolonisatie door macrofauna en het succes van de herinrichting

Change in the distribution of a member of the strand line community: the seaweed fly (Diptera: Coelopidae)

1. Coastal organisms are predicted to be particularly susceptible to the impact of global warming. In this study the distribution and relative abundance of two coastal invertebrates, Coelopa frigida (Fabricius) and C. pilipes are investigated. 2. Coelopa pilipes has a more southerly distribution than C. frigida , and prefers a warmer climate. Coelopa pilipes is less resistant to sub-zero temperatures than C. frigida and its northerly distribution is probably limited by cold winter days. 3. The most recent distribution map of C. frigida and C. pilipes in northern Europe was published a decade ago and showed the northerly extent of the distribution of C. pilipes reaching the north coast of mainland Scotland but its complete absence from the Western and Northern Isles. 4. C. pilipes has now spread throughout the Western Isles and the Orkney Islands but is still absent from Shetland. There has also been an increase in the relative frequency of C. pilipes at sites harbouring coelopids on the British mainland. A similar pattern of distribution change along the west coast of Sweden is reported. 5. It is proposed that these changes have occurred primarily as a result of global warming and in particular due to the recent increase in winter temperatures. A number of other indirect effects may have also contributed to these changes, including a probable change in macroalgae distribution. The implications of these changes for the wrack bed ecosystem and at higher trophic levels are considered