Features of a migration region – an analysis using the example of the Opolskie Voivodship

The authors of the article develop the concept of a migration region. The experiences of the Opolskie Voivodship in the sphere of external migration function as a field of reference. The issues connected with the factors preconditioning the formation of such a region are of utmost interest to the authors

Foreign Migration of Poles in Scientific Research at the Turn of Century

The article deals with problems related to present foreign migrations of Poles. The attention is concentrated on presenting scientific research results in this sphere indicating many problems caused by migrations not only in the social, demographic and economic spheres but also in political and cultural spheres thus enabling scientists to understand better this complex and multidimensional phenomenon

Proces suburbanizacji a polityka miejska w Polsce

W 2016 r. mija setna rocznica urodzin Profesora Ludwika Straszewicza – twórcy łódzkiego ośrodka geografii społeczno-ekonomicznej – którego inicjatywy naukowe oraz działalność w zakresie kształcenia kadr zaowocowały pojawieniem się silnego ośrodka antropogeografii w regionie, niemającym wcześniej żadnych znaczących tradycji w zakresie tej dyscypliny wiedzy. Kierunki badań, realizowanych przez Profesora, kontynuowane i pogłębiane przez jego uczniów, nadal stanowią o pozycji i specyfice łódzkiego ośrodka akademickiego na geograficznej mapie Polski. Celem tej publikacji jest przywołanie pamięci i przybliżenie dokonań Ludwika Straszewicza w kontekście badań geograficznych, realizowanych na przełomie XX i XXI w. w obrębie problematyki, która pozostawała w sferze Jego zainteresowań naukowych. Efektem jest tom, na który składa się kilkanaście tekstów autorstwa współpracowników Profesora, a także przedstawicieli innych ośrodków geograficznych, którzy pozostawali z Nim w bliskich kontaktach naukowych. Niektóre z tych tekstów bezpośrednio odnoszą się do twórczości naukowej Ludwika Straszewicza, inne zaś prezentują wyniki badań w bliskich Profesorowi subdyscyplinach studiów przestrzennych – geografii miast, geografii regionalnej oraz geografii ekonomicznej.Publikacja sfinansowana ze środków Wydziału Nauk Geograficznych

Granica – definicje, etymologia, typologia. Ewolucja pojęć i nowe znaczenia

Badania nad istotą pojęcia granicy są prowadzone co najmniej od dwóch wieków w wielu dziedzinach nauki, licznych ośrodkach naukowych i najczęściej mają interdyscyplinarny charakter. Również wymiar przestrzenny rozważań ma znaczenie – do granicy i jej oddziaływań można bowiem podchodzić w ujęciu globalnym, regionalnym, lokalnym, a także międzypaństwowym. Jeśli przedmiotem rozważań są powiązania ekonomiczne, społeczne lub kulturowe obszarów położonych w bliższej bądź dalszej odległości od linii rozdzielającej dwie (lub więcej) struktury polityczno-przestrzenne, można je traktować jako charakteryzujące się różną intensywnością relacje transgraniczne

Zasięg stref oddziaływania metropolii

Metropolises are an urban agglomerations with the appropriate size and important exogenous functions and endogenous impact. To determine the range of their influence should be used several criteria. The creation of the metropolitan area determined, above all, the appropriate institutional structure, including regional and central administration. In this paper an attempt to determine metropolises impact zones as the areas forming and shaping the future of regions. Delimitation of functional areas, made for the purposes of economic and planning, must be carried out relevant analysis. Importance has the selection of input material (essential and legitimate research objectives) and discussion on the choice of weights and their scope. It seems necessary, that the results of the current standard of the future delimitation, were supplemented by lessons learned from complementary studies and analyzes.Aglomeracje miejskie o odpowiedniej wielkości są nazywane metropoliami. Strefy ich dominujących, funkcjonalnych powiązań tworzą obszary metropolitalne. Do wyznaczania zasięgu oddziaływania ośrodka metropolitalnego i jego strefy funkcjonalnej można stosować wiele kryteriów. Powstawanie układu metropolitalnego warunkuje jednak przede wszystkim odpowiednia struktura instytucjonalna, w tym regionalna i centralna administracja oraz organizacje o międzynarodowym charakterze. W artykule podjęto próbę wyznaczenia zasięgu obszarów znajdujących sie w strefach oddziaływania dużych ośrodków miejskich, jako obszarów tworzących lub kształtujących przyszłość regionów. Delimitacja obszarów funkcjonalnych musi być przeprowadzona odpowiednimi metodami badawczymi. Znaczenie ma przede wszystkim merytoryczny i uzasadniony celami badania dobór materiału wejściowego oraz dyskusja nad doborem wag i zakresem ich stosowania. Wydaje sie konieczne, by wyniki obowiązującego w przyszłości standardu delimitacji były uzupełniane przez wnioski płynące z komplementarnych studiów i analiz.   &nbsp

Obszary funkcjonalne i ich związki z zasięgiem oddziaływania ośrodków subregionalnych (na przykładzie województwa opolskiego)

The functional areas are characterized by different level of development, and one of the main objective of the regional policy is to reduce the disparities in this regard. The aim of the study was to identify the integration processes taking place between units forming the functional areas of the city. In particular, it focuses on understanding the intensity of existing relationships and creating and verifying a list of criteria for delimitation of the functional areas at the sub-regional level, assuming at the same time that each metropolitan center, national and local, also functions at sub-regional level.Obszary funkcjonalne powiązane z miastami cechują się różnym poziomem rozwoju, a jednym z głównych celów polityki regionalnej jest zmniejszanie różnic w tym względzie. Celem opracowania jest identyfikacja procesów integracyjnych zachodzących między jednostkami tworzącymi miejskie obszary funkcjonalne oraz określenie ich zasięgów. W szczególności skupiono się na rozpoznaniu intensywności powiązań oraz na stworzeniu i weryfikacji listy kryteriów umożliwiających jednoznaczną delimitację obszarów funkcjonalnych ośrodków subregionalnych. Założono, że każdy ośrodek metropolitalny, krajowy i wojewódzki spełnia także funkcje na poziomie subregionalnym

The impact of retail chains on the local development of small towns and rural areas in Śląskie Voivodeship

The retail chains in Poland has been undergoing constant structural, quantitative and qualitative changes since the beginning of transformation. New formats, such as parks and shopping malls, are appearing in the structure of the retail chains, there is an intensive development of discount chains, applying the low-price strategy and selection of the assortment offer. Traditional, small stores more and more often operate within integrated chains, which allow them to reduce operating costs. E-commerce and new technologies supporting distribution processes are essential for the development of the retail chains. The situation changes most quickly in largest cities, but over time, similar changes also take place in small towns and rural areas. Large and medium-sized cities, as attractive markets, were a natural field for increased activity of commercial investments. For several years, investors have started to expand into small towns, which constitute 76% of cities in Poland. The aim of the article is to determine the impact of retail chains, especially discount chains, on the development of small towns and the surrounding rural areas. In 2018, pilot studies were carried out in selected small towns and rural areas in the Śląskie Voivodeship, located in the zone of influence of the Upper Silesian agglomeration.Sieć handlu detalicznego w Polsce od początku transformacji ulega ciągłym zmianom strukturalnym, ilościowym oraz jakościowym. W strukturze sieci detalicznej pojawiają się nowe formaty handlu wielkopowierzchniowego, takie jak parki i galerie handlowe, obserwowany jest intensywny rozwój sieci dyskontowych, stosujących strategię niskich cen oraz selekcję oferty asortymentowej. Tradycyjne, małe sklepy coraz częściej działają w ramach sieci zintegrowanych, które pozwalają im na redukcję kosztów funkcjonowania. Istotne znaczenie dla rozwoju sieci detalicznej ma handel elektroniczny i nowe technologie wspierające procesy dystrybucyjne. Sytuacja zmienia się najszybciej w dużych ośrodkach miejskich, ale z czasem analogiczne zmiany zachodzą też w małych miastach i na obszarach wiejskich. Duże i średniej wielkości miasta, jako atrakcyjne rynki zbytu, były naturalnym polem dla wzmożonej aktywności inwestycji handlowych. Od kilku lat inwestorzy rozpoczęli ekspansję do małych miast, które stanowią 76% liczby miast ogółem w Polsce. Celem artykułu jest określenie wpływu detalicznych sieci handlowych, w szczególności dyskontowych, na rozwój małych miast oraz otaczających je obszarów wiejskich. W 2018 r. przeprowadzono badania pilotażowe w wybranych małych miastach i na obszarach wiejskich w województwie śląskim, położonych w strefie oddziaływania aglomeracji górnośląskiej. Do badań zakwalifikowano małe miasta, w których funkcjonują sieci dyskontowe. Dla pełniejszej oceny oddziaływania handlu sieciowego na rozwój lokalny zinwentaryzowano rozmieszczenie placówek handlowych w badanych jednostkach

Depopulacja i zanikające wsie w strukturze obszarów wiejskich pogranicza polsko-czeskiego

The article is based on the literature review and authors’ own studies and aims to present the process of depopulation on the Polish-Czech border, with particular emphasis on the southern part of the Dolnośląskie and Opolskie voivodeships. The causes and phases of depopulation in the historical context were presented the spatial differentiation of its size and dynamics was indicated, and the spatial, functional and landscape effects of demographic changes were discussed, including disappearance of buildings and entire settlement units. The contemporary causes of depopulation of rural areas include mainly: ineffective agriculture, lack of non-agricultural jobs or their seasonality, difficult access to basic services, limited trade network, etc. The consequence of depopulation is decapitalization and devastation of rural buildings. The progressive degradation of traditional rural buildings (large residential buildings, large-scale farm buildings, farm layouts) results to a large ex- tent from its mismatch with the contemporary needs of the inhabitants, who are mostly not farmers. The progressive decline of buildings in rural areas results in the fragmentation of the morphological systems of villages. Moreover article also discusses the possibilities of preventing the negative effects of depopulation of the rural areas in the Polish-Czech border area.Celem artykułu jest przedstawienie zjawiska depopulacji na pograniczu polsko-czeskim, na przykładzie południowej części województwa dolnośląskiego i opol- skiego. Artykuł ma charakter przeglądowy, oparty na studiach literaturowych i dotych- czasowych badaniach autorów w tym zakresie tematycznym. Omówiono przyczyny i fazy depopulacji w kontekście historycznym, wskazano na przestrzenne zróżnicowanie jej wielkości oraz skutki przestrzenno-funkcjonalne i krajobrazowe, m.in. zanikanie zabudo- wy i całych jednostek osadniczych. Ponadto przedyskutowano możliwości zapobiegania negatywnym skutkom depopulacji na pograniczu polsko-czeskim