Cetacean (order Cetacea) evolution

Cilj ovog rada bio je shvatiti i razraditi morfološke i molekularne podatke dobivene iz brojnih fosilnih nalaza kako bi se zaključilo o podrijetlu današnjih vrsti reda Cetacea. Pri tome je također važno ukratko se upoznati s biotičkim i abiotičkim čimbenicima koji su kroz evoluciju ovog reda utjecali na njihovu rasprostranjenost. Morfološki i molekularni podatci podupiru teoriju da su parnoprstaši najbliži srodnici kitovima. Prvi kitovi bili su Archaeocetes, parafiletska skupina koja se pojavila prije otprilike 50 milijuna godina, a najpoznatiji fosili su iz Pakistana i Indije. Ovi rani kitovi morfološki su se vrlo razlikovali, a mnogi su imali dobro razvijene stražnje udove i stopala. I molekularni i fosilni podaci podupiru teoriju da je odvajanje kitova usanih i zubanih od zajedničkog pretka došlo prije oko 35 milijuna godina. Dorzoventralna oscilacija repne peraje, odnosno način plivanja suvremenih kitova, razvio se kroz niz tipova kretanja počevši od kvadripedalnog lokomotornog stadija. Iza toga je slijedila takozvana zdjelična faza (Ambulocetus), zatim faza valovitog pokretanja repom (Kutchicetus) da bi na kraju Dorudontinae razvili tip plivanja karakterističan za današnje kitove. Najraniji kitovi Pakicetidae imali su isti mehanizam za transmisiju zvuka kakav koriste kopneni sisavci, a sluh pod vodom bio im je slab. Sustav za primanje zvuka prošao je brojne anatomske promjene i specijalizacije uha te donje čeljusti koja je s mašću ispunjenim foramenom služila kao dodatni zvučni kanal za prenošenje zvukova visoke frekvencije u srednje uho. Daljnje transformacije uha i čeljusti kod Odontoceti moglo je voditi k razvitku eholokacije.This seminar is about understanding and describing morphological and molecular data gathered from numerous fossil records in order to conclude about the origin of species of the modern Order Cetacea. In this sense, it is important to understand the biotic and the abiotic factors that had influenced distribution of species of this Order through its history. Morphological and molecular data supports theory that artiodactyls are the closest relatives of cetaceans. The earliest whales were Archaeocetes, a paraphyletic group that had appeared approximately 50 million years ago, and are best known from India and Pakistan. These basal whales were morphologically very diverse; many of them had well developed hind limbs and feet. Molecular data and fossil record are in agreement that baleen and toothed whales diverged from a common ancestor approximately 35 million years ago. The caudal fin oscillation mode (swimming mode of modern whales) evolved from an initial quadrupedal locomotors stage. This was followed by a pelvic phase (Ambulocetus), a caudal undulation phase (Kutchicetus), and the final adaptation of caudal oscillation, the way of swimming seen in Dorudontinae and all modern cetaceans. The earliest cetaceans, Pakicetidae, used the same sound transmission mechanisms as land mammals, their hearing sensitivity in water was poor. The sound reception system had pass through a number of anatomical specializations of the ear and lower jaw which has fat pad that acts as additional sound channel for conducting high – frequency sound to middle ear. Further transformations of ear and jaw of Odontoceti probably leaded to development of echolocation

AN INTEGRATIVE MODEL AND DYNAMIC NOSOLOGY OF PERSONALITY DISORDER: PART 2: SYMPTOM-BASED PHARMACOTHERAPY

This paper presents an integrative model of personality and personality disorder which incorporates psychoanalytic concepts with modern neuroscience. In addition, a dynamic, personalized, and context - and time-sensitive diagnosis of personality disorder is introduced. The authors cogently argue that all clinical variants of personality disorder share the same common deficit: fragmented basic units of experience at the nonconscious core of the mind (aka “partial object relations”). The fragmentation propagates through mental faculties (thought, motivation, emotion), as they self-organize into subsystems of personality, e.g., one’s sense of self, identity, character, moral values, rendering them polarized into extreme and thus adaptively suboptimal. The syndrome of personality disorder arises as a nonconscious compensatory maneuver of the fragmented mind to organize itself through a defensive but unrealistic self-image (e.g., narcissistic, schizoid, antisocial, etc.), giving rise to a host of unique symptoms. Symptomatic pharmacotherapy of personality disorder is best organized around four empirically derived domains of symptoms, shared by all variants to a variable degree: i) mood and anxiety dysregulation; ii) impulsivity, aggression, and behavior dyscontrol; iii) emotional disinterest and detachment; and iv) cognitive distortions and brief reactive psychoses. Pharmacotherapy targeting the above domains is nonspecific, as medications affect multiple domains simultaneously. Modest empirical evidence and considerable clinical benefits continue to support the use of medications in the overall symptomatic treatment of personality disorder

Kinetika i mehanizam fenilselenoeterifikacije (Z)- i (E)-heks-4-en-1-ola

U okviru ove disertacije izvršena su detaljna ispitivanja kinetike i mehanizma intramolekulskih ciklizacija (Z)- i (E)-heks-4-en-1-ola sa fenilselenilhalogenidima (PhSeCl i PhSeBr) u prisustvu i odsustvu nekih Luisovih kiselina (SnCl2, CoCl2, AlCl3, CdCl2) i Luisovih baza (trietilamin, 2,2'-bipiridin, piridin, hinolin). Reakcije ciklizacije ovih supstrata izvođene su na sobnoj temperaturi u metilen hloridu kao rastvaraču pri čemu su dobijeni umereni prinosi cikličnih etara uz pojavu adicionih proizvoda. Dodatkom Luisovih kiselina i baza kao aditiva u katalitičkim i ekvimolarnim količinama primećeno je da je reakcija ciklizacije supstrata favorizovana u prisustvu aditiva dajući gotovo kvantitativne prinose cikličnih etara, dok se prinosi adicionih proizvoda kreću ispod 1% u većini slučajeva. Pored uticaja na prinos cikličnih etara, prisustvo aditiva utiče i na stereoselektivnost ovih reakcija. Ciklizacijom (Z)-heksenola sa svim Luisovim bazama dominantno se dobija tetrahidrofuranski eritro-izomer, dok se u prisustvu Luisovih kiselina kao jedini proizvod dobija treo-izomer. Ciklizacijom (E)- heksenola sa Luisovim bazama u višku se dobija tetrahidropiranski cis- izomer, a korišćenjem pomeutih Luisovih kiselina dobija se trans-izomer u gotovo kvantitativnim prinosima. Iz ovih rezultata može se zaključiti da pravilnim odabirom supstrata ((Z)- ili (E)-heksenola) i aditiva (Luisova kiselina ili baza) reakcijom fenilselenoeterifikacije možemo ciljano dobiti željeni stereoizomer u skoro kvantitativnim prinosima, što ove reakcije čini gotovo stereospecifičnim, sa izuzetkom sinteze tetrahidropiranskog cis-izomera koji se javlja u višku 85:15 u odnosu na trans-izomer. Najbolje rezultate po pitanju selektivnosti i prinosa pokazali su SnCl2 i Et3N kao aditivi.In this thesis the detailed study of kinetic and mechanism of intramolecular cyclization of (Z)- and (Е)-hex-4-en-1-ols with phenylselenyl halides (PhSeCl and PhSeBr) in the presence and absence of some Lewis acids (SnCl2, CoCl2, AlCl3, CdCl2) and some Lewis bases (triethylamine, 2,2’-bipyridine, pyridine, quinoline) are done. Cyclization reactions of these substrates were performed at room temperature in methylene chloride as a solvent, where the moderate yields of cyclic ether products were obtained with the occurrence of products of addition. With the addition of Lewis acids and bases as additives, in the catalytic and the equimolar amount, it is noticed that the cyclization reaction of the substrates is favored in the presence of the additives giving the quantitative yields of cyclic ethers, while the yields of products of addition are below 1% in most cases. Besides the impact on yields of cyclic ethers, the presence of additives also influences the stereoselectivity of these reactions. By the cyclization of the (Z)- hexenol in the presence of all Lewis bases, the tetrahydrofuran type of erythroisomer is dominantly formed, while in the presence of Lewis acids the threoisomer is obtained as unique product. By the cyclization of (E)-hexenol in the presence of Lewis bases, the tetrahydropyran type of cis-isomer is gained in exces, while by the usage of mentioned Lewis acids the trans-isomer is formed in almost quantitative yields. From these results it can be concluded that the proper selection of substrate ((Z)- or (Е)-hexenol) and additive (Lewis acid or base) by the reaction of phenylselenoetherification we can get the desired stereoisomer in almost quantitative yields, which these reactions makes almost stereospecific, with the exception of synthesis of the THP-type of cis-isomer which is formed in exces with ratio 85:15 in regard to trans-isomer. The best results in terms of stereoselectivity and yields gave SnCl2 and Et3N as additives

Structural changes of DNA mediated by HsOrc4 protein

У ћелијама свих живих организама репликација ДНК се одвија у неколико сложених и међусобно веома сличних фаза, а започиње тек када иницијаторни протеински комплекс препозна специфичне секвенце у геному. И поред великог биолошког значаја процеса репликације мало се зна о механизмима који регулишу иницицијацију синтезе ДНК вишећелијских еукариота. Ори секвенце ових организама не садрже консензус секвенце, али су богате АТ базним паровима груписаним у кратке, наизменичне или хомогене низове. Овакви елементи могу да формирају алтернативне структуре, а оне могу бити значајне за интеракцију ори секвенци и иницијаторног комплекса, или могу настати током интеракције иницијационог комплекса и ДНК и бити значајне за наредне фазе иницијације. У овом раду су испитиване интеракције рекомбинантног протеина HsOrc4 са фрагментом изолованим из хуманог репликатора LMNB2 и различитим синтетским ДНК које саджре А и Т елементе. Протеин је изабран за анализу јер чини део комплекса ORC (eng. Origin Recognition Complex), показује самосталну везивну активност и припада фамилији ААА+ суперфамилије макромолекулских шаперона. У раду је потврђено да се HsOrc4 преференцијално везује за ДНК богату АТ базним паровима и ТАТ елементима, и показано да стимулише некакнонску ренатурацију комплементарних фрагмената у специфичну троланчану структуру. Такође је показано да овај протеин стимулише и формирање ТАТ триплекса од одговарајућих олигонуклеотида. У раду је описана и сасвим неочекивана способност протеина да катализује асоцијацију хомоаденинских олигонуклеотида у раније непознате дволанчане и, вероватно, четвороланчане структуре. Хомоаденинске структуре биле су зависне од магнезијумових јона, термостабилне и повезане Хугстиновим везама. Судећи према деловању мутираних форми протеинa HsOrc4 неактивних у везивању или хидролизи АТР-а, за каталитичку активност HsOrc4 неопходно је везивање, али не и хидролиза АТР-а. Будући да је основна улога иницијационог комплекса да ремоделује ори секвенцу и припреми је за наредне фазе иницијације, описано деловање протеина HsOrc4 могло би да допринесе формирању комплексне архитектуре ори репликације и да има значајну улогу у иницијацији репликације.In multicellular eukaryotes DNA replication initiates at fixed chromosomal sites called origins of replication (ori). They host initiation start sites and binding sites for universal eukaryotic initiator called origin recognition complex (ORC), but do not share conserved consensus sequences. All origins are AT rich and contain homopurine/homopyrimidine stretches that can form alternative DNA structures, potentially important for origin function. In order to understand alternative structures of origins and the manner in which specific proteins influence DNA structure, we have investigated interactions of recombinant protein HsOrc4 with various origin or synthetic DNAs. HsOrc4 was chosen as DNA-binding component of ORC and a member of the AAA+ superfamily of macromolecular chaperones. HsOrc4 preferentially recognized double-stranded and triple-stranded AT rich DNA and stimulated renaturation of the origin fragment lboI into specific triple stranded structure, or renaturation of complementary oligonucleotides into intermolecular TAT triplex. An unexpected feature of HsOrc4 shown in our study was its ability to catalyse self-association of adenines creating homoadenine duplexes and possibly quadruplexes. The action of HsOrc4 was dependant on the presence of magnesium ions and ATP. ATP had a role as a cofactor, because HsOrc4 did not require its hydrolysis for activity. The mutated form HsOrc4 WA, which could not bind ATP, was inactive in restructuring reactions, whereas mutated form HsOrc4 WB, unable to hydrolyse ATP, showed similar activity to the wild type HsOrc4. Ability to form Hoogsteen bonds was essential for substrates in restructuring reactions, as these bonds held newly formed structures together. Substrates containing 7-Deaza-ATP, dATP analogue unable to form Hoogsteen bonds, were inactive in these assays. The features of HsOrc4 shown in this study are potentially biologically important, because its action could expand structural repertoire of genomes by producing energetically unfavourable DNA structures. These structures may be involved in determination of origin specificity

Cetacean (order Cetacea) evolution

Cilj ovog rada bio je shvatiti i razraditi morfološke i molekularne podatke dobivene iz brojnih fosilnih nalaza kako bi se zaključilo o podrijetlu današnjih vrsti reda Cetacea. Pri tome je također važno ukratko se upoznati s biotičkim i abiotičkim čimbenicima koji su kroz evoluciju ovog reda utjecali na njihovu rasprostranjenost. Morfološki i molekularni podatci podupiru teoriju da su parnoprstaši najbliži srodnici kitovima. Prvi kitovi bili su Archaeocetes, parafiletska skupina koja se pojavila prije otprilike 50 milijuna godina, a najpoznatiji fosili su iz Pakistana i Indije. Ovi rani kitovi morfološki su se vrlo razlikovali, a mnogi su imali dobro razvijene stražnje udove i stopala. I molekularni i fosilni podaci podupiru teoriju da je odvajanje kitova usanih i zubanih od zajedničkog pretka došlo prije oko 35 milijuna godina. Dorzoventralna oscilacija repne peraje, odnosno način plivanja suvremenih kitova, razvio se kroz niz tipova kretanja počevši od kvadripedalnog lokomotornog stadija. Iza toga je slijedila takozvana zdjelična faza (Ambulocetus), zatim faza valovitog pokretanja repom (Kutchicetus) da bi na kraju Dorudontinae razvili tip plivanja karakterističan za današnje kitove. Najraniji kitovi Pakicetidae imali su isti mehanizam za transmisiju zvuka kakav koriste kopneni sisavci, a sluh pod vodom bio im je slab. Sustav za primanje zvuka prošao je brojne anatomske promjene i specijalizacije uha te donje čeljusti koja je s mašću ispunjenim foramenom služila kao dodatni zvučni kanal za prenošenje zvukova visoke frekvencije u srednje uho. Daljnje transformacije uha i čeljusti kod Odontoceti moglo je voditi k razvitku eholokacije.This seminar is about understanding and describing morphological and molecular data gathered from numerous fossil records in order to conclude about the origin of species of the modern Order Cetacea. In this sense, it is important to understand the biotic and the abiotic factors that had influenced distribution of species of this Order through its history. Morphological and molecular data supports theory that artiodactyls are the closest relatives of cetaceans. The earliest whales were Archaeocetes, a paraphyletic group that had appeared approximately 50 million years ago, and are best known from India and Pakistan. These basal whales were morphologically very diverse; many of them had well developed hind limbs and feet. Molecular data and fossil record are in agreement that baleen and toothed whales diverged from a common ancestor approximately 35 million years ago. The caudal fin oscillation mode (swimming mode of modern whales) evolved from an initial quadrupedal locomotors stage. This was followed by a pelvic phase (Ambulocetus), a caudal undulation phase (Kutchicetus), and the final adaptation of caudal oscillation, the way of swimming seen in Dorudontinae and all modern cetaceans. The earliest cetaceans, Pakicetidae, used the same sound transmission mechanisms as land mammals, their hearing sensitivity in water was poor. The sound reception system had pass through a number of anatomical specializations of the ear and lower jaw which has fat pad that acts as additional sound channel for conducting high – frequency sound to middle ear. Further transformations of ear and jaw of Odontoceti probably leaded to development of echolocation

Kraniometrija dobrog dupina (Tursiops truncatus) iz Jadranskoga mora.

The bottlenose dolphin (Tursiops truncatus) is a cetacean distributed worldwide with an external morphology that varies between different populations. An endangered population of bottlenose dolphins inhabits the Adriatic Sea and is legally protected. The skulls of 95 adult bottlenose dolphins (47 females and 43 males, 5 of unknown sex) were morphometrically analyzed. They originated from bottlenose dolphins stranded dead from 1990 to 2011 in the Croatian part of the Adriatic Sea. For each animal a total of up to 53 skull measurements and meristic characters were taken using slide calipers to the nearest 0.01 cm. Sexual dimorphism within the Adriatic population was analyzed while the average morphometric values of Adriatic specimens were compared with published values for the genus Tursiops from different geographical areas. Male Adriatic bottlenose dolphins were significantly larger in terms of 19 craniometric characteristics compared to females. The male skull is wider along the rostrum, at the level of the braincase and at the orbital region. Their braincase is higher and longer and their teeth are higher. Comparison of morphometrical values between Adriatic bottlenose dolphins and populations from other seas confirms geographical polymorphism within the species T. truncatus. Our study showed that the skull size follows Bergmann’s rule, with larger skulls found in colder waters, while smaller skulls are found in populations from temperate and tropical seas. Our results represent referent craniometrical values for the Adriatic bottlenose dolphin and should be used when implementing morphometry in population conservation.Dobri dupin (Tursiops truncatus) pripadnik je reda kitova (Cetacea) koji nastanjuje gotovo sva mora svijeta i čija se morfologija značajno razlikuje između populacija. Jedna ugrožena i zakonom zaštićena populacija dobrog dupina nastanjuje i Jadransko more. U ovom radu morfometrijski je obrađeno 95 lubanja odraslih dobrih dupina (47 ženki i 43 mužjaka, 5 nepoznatog spola) podrijetlom od dobrih dupina uginulih od 1990. do 2011. u hrvatskom dijelu Jadranskoga mora. Na svakoj lubanji izmjerene su 53 mjere pomoću pomične mjerke s preciznošću od 0,01 cm. Spolni dimorfizam analiziran je pomoću t-testa. Ujedno, morfometrijske vrijednosti jadranskih jedinki uspoređene su s objavljenim vrijednostima za rod Tursiops iz drugih zemljopisnih područja također koristeći t-test. Mužjaci dobrih dupina iz Jadranskog mora značajno su veći u 19 kraniometrijskih izmjera od ženki. Lubanja mužjaka šira je duž rostralnog dijela, u području lubanjske šupljine i u orbitalnom području. Lubanjska šupljina mužjaka je viša i duža, a i zubi su im viši. Usporedbom morfometrijskih vrijednosti jadranskih dobrih dupina s populacijama iz drugih mora potvrdili smo da postoji zemljopisni polimorfizam unutar vrste T. truncatus. Naše istraživanje pokazalo je da veličina lubanje slijedi Bergmannovo pravilo i da veće lubanje dolaze u dobrih dupina koji nastanjuju hladna mora, dok manje lubanje imaju jedinke iz toplih i tropskih mora. Naši rezultati predstavljaju referentne kraniometrijske vrijednosti za jadranskog dobrog dupina potrebne tijekom primjene morfometrije u zaštiti ove životinjske vrste

Зебрица (Danio rerio) као модел за изучавање болести плућа

Zebrica (Danio rerio) je kao laboratorijski model organizam, isprva korišćena za izučavanje razvića, a danas je prisutna u gotovo svim naučnim granama, od toksikologije do istraživanja bolesti čoveka. U poslednje vreme zadobija sve veći značaj i u istraživanjima bolesti pluća. Riblji mehur, pored toga što ima isto embrionalno poreklo kao pluća, ima i odgovarajuće strukturne i molekularne karakteristike što omogućava relevantna ispitivanja nastanka, progresije i terapije različitih bolesti pluća. Na zebricama je moguće ispitivati delovanje sredinskih faktora koji utiču na nastanak bolesti pluća, kao što su duvanski dim i različiti zagađivači. Relativno kratko vreme generacije i razviće van tela majke omogućavaju inter- i trans-generacijska ispitivanja delovanja faktora sredine. Transgene reporter linije sa fluorescentno obeleženim neutrofilima umnogome olakšavaju istraživanja inflamatornih aspekata bolesti pluća, kao što su astma i hronična opstruktivna bolest pluća. Postoji nekoliko transgenih modela zebrica za ispitivanja određenih bolesti pluća (cistična fibroza, deficijencija alfa-1 antitripsina). Ne mali značaj zebrica ima i u ispitivanjima infektivnih bolesti pluća, od tuberkuloze do kovida. Ksenograft model, koji podrazumeva ubrizgavanje ćelija različitih tipova humanih karcinoma pluća u embrione zebrica, omogućava ispitivanja procesa metastaziranja, odgovora na terapiju i efikasnosti novih lekova. Zbog svega navedenog, zebrica predstavlja značajan model za istraživanja bolesti pluća.Зебрица (Danio rerio) је као лабораторијски модел организам, испрва коришћена за изучавање развића, а данас је присутна у готово свим научним гранама, од токсикологије до истраживања болести човека. У последње време задобија све већи значај и у истраживањима болести плућа. Рибљи мехур, поред тога што има исто ембрионално порекло као плућа, има и одговарајуће структурне и молекуларне карактеристике што омогућава релевантна испитивања настанка, прогресије и терапије различитих болести плућа. На зебрицама је могуће испитивати деловање срединских фактора који утичу на настанак болести плућа, као што су дувански дим и различити загађивачи. Релативно кратко време генерације и развиће ван тела мајке омогућавају интер- и транс-генерацијска испитивања деловања фактора средине. Трансгене репортер линије са флуоресцентно обележеним неутрофилима умногоме олакшавају истраживања инфламаторних аспеката болести плућа, као што су астма и хронична опструктивна болест плућа. Постоји неколико трансгених модела зебрица за испитивања одређених болести плућа (цистична фиброза, дефицијенција алфа-1 антитрипсина). Не мали значај зебрица има и у испитивањима инфективних болести плућа, од туберкулозе до ковида. Ксенографт модел, који подразумева убризгавање ћелија различитих типова хуманих карцинома плућа у ембрионе зебрица, омогућава испитивања процеса метастазирања, одговора на терапију и ефикасности нових лекова. Због свега наведеног, зебрица представља значајан модел за истраживања болести плућа.Knjiga sažetaka: Treći Kongres biologa Srbije, Zlatibor, Srbija 21 - 25. 9. 2022

Noncanonical DNA elements in the lamin B2 origin of DNA replication

DNA replication origins of eukaryotes lack linear replicator elements but contain short (dT)(n) (dA)(n) sequences that could build mutually equivalent unorthodox structures. Here we report that the lamin B2 origin of DNA replication adopts an alternative form characterized by unpaired regions CTTTTTTTTTTCC/GGAAAAAAAAAAG (3900-3912) and CCTTTTTTTTC/GAAAAAAAAGG (4141-4151). Both unpaired regions are resistant to DNase and except in central parts of their homopyrimidine strands are sensitive to single strand-specific chemicals. Interactions that protect central pyrimidines probably stabilize the bubble-like areas. Because DNA fragments containing either one or both bubbles migrate in TBM (89 mM Tris base, 89 mM boric acid, and 2 mM MgCl2) PAGE even faster than expected from their linear size, interacting regions are expected to belong to the same molecule. In an origin fragment containing a single bubble, free homopyrimidine strand can only interact with Hoogsteen hydrogen bonding surfaces from a complementary double stranded sequence. Indeed, this origin fragment reacts with triplex preferring antibody. In competition binding experiments control double stranded DNA or single stranded (dT) 40 do not affect origin-antibody interaction, whereas TAT and GGC triplexes exert competitive effect. Because the chosen fragment does not contain potential GGC forming sequences, these experiments confirm that the lamin B2 origin adopts a structure partly composed of intramolecular TAT triads

Tumor necrosis factor alpha and alpha-1 antitrypsin gene variants in Serbian pediatric arterial ischemic stroke patients

Etiologija arterijskog ishemijskog moždanog udara (AIS) kod dece je veoma kompleksna i razlikuje se od one kod odraslih. Iako je redak, moždani udar kod dece predstavlja značajan uzrok mortaliteta i morbiditeta. Sve je više podataka o ulozi genetičkih faktora, uključujući tu i medijatore inflamacije, u nastanku i ishodu moždanog udara. U ovoj studiji, odabrali smo da ispitamo ulogu polimorfizma -308G/A u genu za faktor nekroze tumora-alfa (eng. Tumor Necrosis Factor α -TNFα), kao i mutacija S i Z u genu za alfa1-antitripsin (AAT)u etiologiji moždanog udara kod dece. Polimorfizam -308G/A u genu za TNFα dovodi do povećanja koncentracije ovog proteina u plazmi, što bi moglo da doprinese patologiji moždanog udara. Pokazano je i da povišena koncentracija AAT može da predstavlja rizik za nastanak moždanog udara kod dece. S obzirom da mutacije S i Z u genu za AAT dovode do smanjenja koncentracije ovog proteina u plazmi, one bi mogle da imaju protektivnu ulogu kada je u pitanju moždani udar.Genske varijante TNFα (-308G/A) i AAT (S i Z) su ispitivane u grupi od 26 dece sa AIS i 100 odraslih osoba PCR/RFLP metodom.Nije nađena statistički značajna razlika u učestalosti -308G/A TNFα polimorfizma između pacijenata i kontrola, tako da u našoj grupi pacijenata TNFα najverovatnije nije imao značajnu ulogu u razvoju bolesti. Ni kod jednog pacijenta nije pronađena nijedna od ispitivanih mutacija u genu za AAT, što je bilo u skladu sa potencijalnom protektivnom ulogom ovih varijanti.AIS je multifaktorijalno oboljenje, u čijoj patologiji veliki broj gena ima -ulogu, tako da je potrebna dalja analiza zajedničkog delovanja većeg broja genskih varijanti da bi se rasvetlila njihova uloga kao genetičkih faktora rizika i njihovog uticaja na razvoj i ishod moždanog udara.The etiology of arterial ischemic stroke (AIS) in children is complex, and different from that in adults. Although rare, stroke in children is an important cause of mortality and morbidity. There is increasing evidence that genetic factors, including inflammation mediators, have a role in occurrence and outcome of stroke. We have chosen to assess the role of polymorphism -308G/A in the promoter of tumor necrosis factor α (TNFα) gene and S and Z mutations in alpha 1-antitrypsin (AAT) gene in the etiology of stroke in children. TNFα polymorphism affects plasma levels of this proinflamatory cytokine, and this could contribute to stroke pathology. It has been shown that increased AAT concentration may present a risk for AIS in children. Since S and Z mutations in AAT gene reduce its levels in plasma they could have a protective role in pediatric stroke. In this study twenty six children with AIS and 100 unrelated individuals from Serbian general population were investigated by PCR/RFLP for these gene variations. No statistically significant difference was observed between patients and general population in distribution of genotypes for -308G/A TNFα polymorphism, so its contributory role in the etiology of stroke was not evident in our group of patients. None of the tested AAT gene mutations were found in patients, which is in concordance with the proposed protective role of deficient AAT variants. AIS is a multifactorial disease, with many genes having a modest role in its pathophysiology, so further analyses of their combined effect are needed to elucidate genetic risk factors in the etiology and outcome of stroke in pediatric patients