How a river course influences the species richness and ecological requirements on two opposite riverbanks in a forest area

The goal of the present research was to find correlations between the topographic attributes of a river valley and local ground-floor vegetation and its habitat requirements expressed by ecological indicator values (EIV), using the geographical information systems (GIS), digital elevation model (DEM), and multivariate statistical analysis. We paid special attention to the river course, which determines the differentiation in slope aspects and the amount of solar radiation reaching the ground surface. The model object was an almost latitudinal, ca. 4-km-long break section of the Sopot river, crossing the escarpment zone of the Central Roztocze Highlands, southeastern Poland. The main material comprised species lists (with estimated abundance) for each ca. 200-m-long section, according to the river valley course, separately for the left and right riverbanks, 40 sections altogether, ca. 15 000 vegetation records, and physical and chemical soil measurements. A 3-meter resolution DEM was derived from a 1:10 000 topographic map. We calculated the correlations between the topographic attributes of the valley, species richness, and the EIVs for all the species recognized in each section of the valley. We found 241 herb plant species in the ground-floor vegetation of the study area. We did not find significant differences between the two riversides (61 ±13 species per one section for the left and 63 ±17 for the right side). Thus, the parallel course of the river valley does not change the species richness on a more “sunny” and more “shiny” riverbank. However, this factor “cooperating” with other topographic attributes of the valley significantly differentiates the shape of species showing various requirements for basic habitat resources: light, moisture, soil trophy, reaction, dispersion, and organic-matter content

Physico-geographical mesoregions of Poland : verification and adjustment of boundaries on the basis of contemporary spatial data

The programme of identification, cataloguing and evaluation of Polish landscapes, part of the implementation of the European Landscape Convention, has caused an increase in interest in physico-geographical regionalisation over recent years. The commonly accepted regionalisation of Poland developed by J. Kondracki (Kondracki & Richling 1994) is sufficient for work at an overview scale (e.g. 1:500,000), whereas its spatial accuracy is too low to make use of it for the purpose of Polish landscape cataloguing. The aim of this article is to present a more up-to-date and detailed division of Poland into mesoregions, adjusted to the 1:50,000 scale. In comparison with older work, the number of mesoregions has increased from 316 to 344. In many cases, some far-reaching changes in meso- and macroregions were made. Nevertheless, in most cases the previous system of units was maintained, with more detailed adjustment of boundaries based on the latest geological and geomorphological data and the use of GIS tools for the DEM analysis. The division presented here is a creatively developing new work aligning the proposals of the majority of Polish researchers. At the same time, it is a regionalisation maintaining the idea of the work developed by J. Kondracki as well as his theoretical assumptions and the criteria used to distinguish units, which makes it a logical continuation of his regional division

Typy i funkcja zagłębień bezodpływowych we współczesnym lessowym krajobrazie Płaskowyżu Nałęczowskiego (Wyżyna Lubelska, Polska wschodnia)

There is no abstract available for this languageZagłębienia bezodpływowe należą do głównych, a jednocześnie osobliwych elementów rzeźby obszarów lessowych. Celem badań była próba klasyfikacji zagłębień na podstawie ich cech zewnętrznych oraz określenie funkcji, jaką formy te pełnią we współczesnym krajobrazie obszarów lessowych Płaskowyżu Nałęczowskiego. Klasyfikacji zagłębień dokonano w oparciu o kryteria geomorfologiczne, hydrograficzne oraz użytkowanie terenu. Zagłębienia bezodpływowe, mimo iż są to drobne formy rzeźby, pełnią ważną funkcję we współczesnym krajobrazie Płaskowyżu Nałęczowskiego. Funkcję tę można rozpatrywać w aspekcie geomorfologicznym, ekologicznym oraz estetycznym. Z punktu widzenia geomorfologicznego, funkcja zagłębień wyraża się w ich wpływie na georóżnorodność obszarów lessowych. Na terenie wierzchowin tworzą one specyficzny mikrorelief, który urozmaica rzeźbę. W aspekcie ekologicznym, zagłębienia bezodpływowe korzystnie wpływają na bioróżnorodność obszarów użytkowanych rolniczo. Największe znaczenie pod tym względem mają zagłębienia z wodą stałą oraz periodyczną. Dzięki porastającej je roślinności leśnej oraz wodno- i wilgociolubnej bezpośrednio sąsiadującej z roślinnością pól uprawnych, wprowadzają one do krajobrazu kontrasty przyrodnicze oraz zróżnicowanie siedlisk, wpływające korzystnie na różnorodność gatunkową. Zagłębienia periodycznie wypełniające się wodą stanowią swoistego rodzaju wyspy kontrastujące typem roślinności z otaczającymi terenami pól uprawnych. Kępy drzew i zarośli stanowią osobliwe dominanty w krajobrazie monotonnych, silnie odlesionych wierzchowin lessowych, podnosząc ich walory estetyczne

How a river course influences the species richness and ecological requirements on two opposite riverbanks in a forest area

The goal of the present research was to find correlations between the topographic attributes of a river valley and local ground-floor vegetation and its habitat requirements expressed by ecological indicator values (EIV), using the geographical information systems (GIS), digital elevation model (DEM), and multivariate statistical analysis. We paid special attention to the river course, which determines the differentiation in slope aspects and the amount of solar radiation reaching the ground surface. The model object was an almost latitudinal, ca. 4-km-long break section of the Sopot river, crossing the escarpment zone of the Central Roztocze Highlands, southeastern Poland. The main material comprised species lists (with estimated abundance) for each ca. 200-m-long section, according to the river valley course, separately for the left and right riverbanks, 40 sections altogether, ca. 15 000 vegetation records, and physical and chemical soil measurements. A 3-meter resolution DEM was derived from a 1:10 000 topographic map. We calculated the correlations between the topographic attributes of the valley, species richness, and the EIVs for all the species recognized in each section of the valley. We found 241 herb plant species in the ground-floor vegetation of the study area. We did not find significant differences between the two riversides (61 ±13 species per one section for the left and 63 ±17 for the right side). Thus, the parallel course of the river valley does not change the species richness on a more “sunny” and more “shiny” riverbank. However, this factor “cooperating” with other topographic attributes of the valley significantly differentiates the shape of species showing various requirements for basic habitat resources: light, moisture, soil trophy, reaction, dispersion, and organic-matter content

Education in geoinformation and geoinformatics at selected universities in Poland

The aim of the paper is to present the most important advantages of educational offers of Polish universities in the field of geoinformation or geoinformatics. Particular attention was paid to the similarities and specific characteristics at particular universities. Studies in geoinformation and geoinformatics have been conducted at seven Universities in Poland. The studies are run in the Bolognese system with bachelor՚s, engineering and master՚s degree. The number of teaching hours is varied and ranges from 1,890 to 2,524 hours for first-cycle studies and from 772 to 1,095 hours for second-cycle studies. Studies in the fields of geoinformation and geoinformatics are assessed as difficult, because they require a good mastery of issues that have been (and still are) the subject of several different types of studies: natural, geographic, geodetic, mathematical, statistical or IT. The objectives of studies can be generalized as follows: (1) knowledge necessary to understand the functioning of the geographical environment, (2) the ability to collect, process, analyze, interpret and visualize geodata using (3) modern computer techniques and methods and/or (4) creating IT tools that support these processes. The realized fields of study are not the same. Each university describes its graduate education goals in a slightly different way: some want them to have the knowledge and skills needed to measure space and phenomena, others – to get the data well processed using IT methods, and another – to use geoinformation and geoinformatics to learn about the mechanisms of functioning environment and society.Celem opracowania jest przedstawienie najważniejszych atutów ofert dydaktycznych polskich uczelni na kierunkach studiów w zakresie geoinformacji lub geoinformatyki. Szczególną uwagę zwrócono na podobieństwa oraz specyficzne wyróżniki na poszczególnych uczelniach. Studia w zakresie geoinformacji i geoinformatyki są prowadzone w Polsce na siedmiu uczelniach, w systemie bolońskim o profilu licencjackim lub inżynierskim. Liczba godzin zajęć dydaktycznych jest zróżnicowana i wynosi od 1 890 do 2 524 godzin na studiach pierwszego stopnia oraz od 772 do 1 095 godzin na studiach drugiego stopnia. Studia na kierunkach geoinformacja i geoinformatyka są oceniane jako trudne, bowiem wymagają dobrego opanowania zagadnień, które dotychczas były (i nadal są) przedmiotem kilku różnych rodzajów studiów: przyrodniczych, geograficznych, geodezyjnych, matematycznych, statystycznych czy informatycznych. Cele studiów można uogólnić następująco: (1) wiedza niezbędna do zrozumienia funkcjonowania środowiska geograficznego, (2) umiejętności gromadzenia, przetwarzania, analizowania, interpretacji i wizualizacji danych geograficznych za pomocą (3) nowoczesnych technik i metod komputerowych lub/i (4) tworzenie narzędzi informatycznych wspierających te procesy. Realizowane kierunki studiów nie są jednakowe. Każda z uczelni nieco inaczej definiuje cele kształcenia swoich absolwentów: jednym zależy, aby posiadali oni wiedzę i umiejętności potrzebne do pomiaru przestrzeni i zjawisk, innym – aby zdobyte dane przestrzenne przetwarzali metodami informatycznymi, a jeszcze innym – aby stosowali geoinformację i geoinformatykę do poznawania mechanizmów funkcjonowania środowiska i społeczeństwa

Monitoring transportu fluwialnego w małych zlewniach wyżynnych – metody i wstępne wyniki

There is no abstract available for this languageW 2011 roku uruchomiono na Wyżnie Lubelskiej i Roztoczu monitoring hydro-meteorologiczny i geomorfologiczny w 7 zlewniach niskiej rangi hydrologicznej (ryc. 1), w ramach projektu NCN, pt.: „Predykcja gwałtownych ulew i modelowanie matematyczne ich skutków środowiskowych i społeczno-ekonomicznych” (nr NN/306571640). Pomiary transportu fluwialnego wykonuje się w 12 reprezentatywnych przekrojach poprzecznych rzek i potoków okresowych (ryc. 1). W pracy przedstawiono wstępne wyniki otrzymane dla okresu maj–październik 2011 roku dla dwóch zlewni (Świerszcza i Kryniczanki) położonych na Roztoczu. W analizowanym dość ciepłym i suchym okresie zarejestrowano 87 dni z opadem > 0,1 mm, a maksymalny opad dobowy nie przekroczył 40 mm (ryc. 2). Odpływ całkowity ze zlewni Świerszcza wahał się od 6,4 mm do 104,5 mm, co stanowiło 1,8 % całkowitej sumy opadów. Średni odpływ ze zlewni Kryniczanki osiągnął 10,4 mm (ok. 2,2% całkowitej sumy opadów). Skrajne wielkości dobowe przepływu w Świerszczu zmieniały się od 0,135 m3·s-1 do 0,498 m3·s-1 (ryc. 3). Najwyższe przepływy miesięczne przypadały na sierpień (0,235 m3·s-1), najniższe na wrzesień (0,153 m3·s-1). W Kryniczance skrajne wielkości dobowe przepływu zmieniały się od 0,013 do 1,52 m3·s-1, natomiast najwyższe przepływy zanotowano w lipcu, a najniższe w czerwcu i październiku (ryc. 3). Średnie miesięczne wielkości mineralizacji całkowitej były mało zmienne, zarówno dla Kryniczanki (231–287 mg∙dm-3), jak i Świerszcza (137–177 mg∙dm-3). Najmniej roztworów odprowadzanych było w czerwcu (Kryniczanka – 38,7 t, Świerszcz – 70,1 t), najwięcej w lipcu (Kryniczanka – 236 t) lub październiku (Świerszcz – 99 t), a całkowity odpływ materiału ze zlewni osiągnął 591 t (Kryniczanka) i 470 t (Świerszcz). Udział materiału rozpuszczonego w całkowitym transporcie rzeczym był bardzo wysoki (do 99.7%), a materiału dennego niewielki (< 1%). Wskaźniki denudacji jednostkowej w okresie maj–październik 2011 roku wahały się od 0,6 do 3,5 t·km-2 dla zlewni Kryniczanki oraz od 1,7 do 2,2 t·km-2 dla zlewni Świerszcza. Średnie wskaźniki denudacji chemicznej osiągnęły 1,5 t·km-2 dla Kryniczanki i 0,19 t·km-2 dla Świerszcza. Średnie wskaźniki denudacji mechanicznej dochodziły do 0,019 t·km-2 dla Kryniczanki i 0,072 t·km-2 dla Świerszcza. Otrzymane wskaźniki denudacji nie odbiegają od średnich z wielolecia. Zróżnicowanie transportu fluwialnego w analizowanych zlewniach było uzależnione od wielkości i rozkładu odpływu oraz pokrycia terenu. Otrzymane zaś wskaźniki denudacji są niższe od przeciętnych dla Wyżyn Polskich i porównywalnie z obszarami Niżu Środkowoeuropejskiego. Wpływa na to stosunkowo mała rozpuszczalność większości skał w podłożu, znaczny udział lasów i łąk w dnach dolin oraz małe nasilenie antropopresji (duży udział obszarów chronionych)