Zamówienia zastrzeżone – z problematyki wykładni i stosowania

Reserved contracts are a legal instrument that allows the promotion of those economic operators who, as part of their business, pursue also social goals. Pursuant to Article 22 (2) of the Act of 29 January 2004 – Public Procurement Law (Journal of Laws 2018, item 1986 as amended), they may only be applied for by sheltered workshops and other economic operators whose activities include the social and professional integration of members of socially marginalised groups. Unfortunately, the use of reserved contracts is in practice marginal, which is also caused by difficulties in interpretation of national laws. The article discusses the institution of reserved contracts and the terms of application thereof, in the context of the EU legislation.Zamówienia zastrzeżone są prawnym instrumentem pozwalającym promować tych wykonawców, którzy w ramach prowadzonej działalności realizują także cele społeczne. O ich udzielenie, na gruncie art. 22 ust. 2 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz.U. 2018, poz. 1986 z późn. zm.), mogą ubiegać się wyłącznie zakłady pracy chronionej oraz inni wykonawcy, których działalność obejmuje społeczną i zawodową integrację osób będących członkami grup społecznie marginalizowanych. Niestety, zastosowanie zamówień zastrzeżonych w praktyce jest marginalne, czemu sprzyjają także trudności interpretacyjne przepisów krajowych. W artykule została omówiona instytucja zamówień zastrzeżonych oraz warunki jej zastosowania w kontekście regulacji prawa unijnego

Legal instruments of housing policy in Poland 1944–1956

Trudna sytuacja mieszkaniowa w Polsce po II wojnie światowej wymagała interwencji państwa. Kwestia mieszkaniowa w warunkach dużego deficytu mieszkań stała się bowiem problemem ogólnospołecznym, którego rozwiązanie stanowiło istotny czynnik utrwalenia władzy ludowej. Nowe regulacje prawne, pochodzące z lat 1944–1956, pozostające w ścisłym związku z socjalistycznymi przeobrażeniami w Polsce, stworzyły system gospodarki mieszkaniowej poddany całkowicie kontroli państwa. Prezentowana problematyka wpisuje się w szersze zagadnienie instrumentalizacji prawa Polski Ludowej oraz publicyzacji prawa prywatnego przez administracyjno-prawną ingerencję w jego treści. Pozostaje także silnie powiązana z problematyką własności prywatnej w ustroju komunistycznym.The difficult housing situation in Poland needed the state’s intervention after World War II. The housing matter became a social problem due to the large deficit of dwellings. The solution to that problem was an important factor in the solidification of the People’s Republic of Poland Government. New legal regulations from the years 1944–1956 remained closely linked to the socialist transformations in Poland and created a housing economy system which was completely controlled by the state. The presented matter fits into the wider issue of the instrumentalization of thr law of the People’s Republic of Poland and the publicization of the private law by the administrative-legal interference in its content. Also, it remains strongly connected with the issue of private ownership in the communist [email protected] Marii Curie Skłodowskiej w LublinieDekret Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 6 września 1944 r. o prze-prowadzeniu reformy rolnej (Dz. U. nr 4, poz. 17).Dekret Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 7 września 1944 r. o komisjach mieszkaniowych (Dz. U. nr 4, poz. 18).Dekret z 18 lutego 1955 r. o właściwości organów w zakresie publicznej gospodarki lokalami (Dz. U. nr 9, poz. 55).Dekret z dnia 21 grudnia 1945 r. o publicznej gospodarce lokalami i kontroli najmu (Dz. U. 1946, nr 4, poz. 27, tekst jedn. Dz. U. 1950, nr 36, poz. 343 z późn. zm.Dekret z dnia 26 kwietnia 1948 r. o Zakładzie Osiedli Robotniczych (Dz. U. nr 24, poz. 166).Dekret z dnia 26 października 1945 r. o rozbiórce i naprawie budynków zniszczonych i uszkodzonych wskutek wojny (tekst jedn. Dz. U. 1947, nr 37, poz. 181 ze zm.).Dekret z dnia 28 lipca 1948 r. o najmie lokali (Dz. U. nr 36, poz. 259; tekst jedn. Dz. U. z 1950, nr 11, poz. 21; Dz. U. 1953, nr 35, poz. 152; Dz. U. 1958, nr 50, poz. 243).Dekret z dnia 4 marca 1953 r. o normach i Polskim Komitecie Normalizacyjnym (Dz. U. nr 15, poz. 61).Dekret z dnia 8 sierpnia 1946 r. o Nadzwyczajnych Komisjach Mieszkaniowych (Dz. U. nr 37, poz. 229).Dekret z dnia z dnia 12 listopada 1946 r. Przepisy ogólne prawa cywilnego (Dz. U. nr 67, poz. 369).Manifest Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego, Załącznik do Dziennika Ustaw z 1944 r.Rozporządzenie kierowników resortów administracji publicznej i sprawiedliwości z dnia 3 października 1944 r. w sprawie wykonania dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 7 września 1944 r. o komisjach mieszkaniowych (Dz. U. nr 7, poz. 36).Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 14 czerwca 1949 r. w sprawie organizacji, składu i sposobu postępowania Państwowej Komisji Lokalowej i wojewódzkich komisji lokalowych (Dz. U. nr 38, poz. 275). Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 listopada 1950 r. w sprawie organizacji, składu i sposobu postępowania Państwowej Komisji Lokalowej i wojewódzkich ko-misji lokalowych (Dz. U. nr 54, poz. 942).Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 22 maja 1946 r. w sprawie Państwowej Komisji Lokalowej i wojewódzkich komisji lokalowych (Dz. U. nr 24, poz. 157).Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 27 października 1933 r. - Kodeks zobowiązań (Dz. U. nr 82, poz. 598 z późn. zm.).Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 25 lipca 1958 r. w sprawie zwolnień i ulg w opłacaniu czynszu za najem lokali mieszkalnych (Dz. U. nr 50, poz. 244).Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 września 1948 r. o właściwości władz i po-stępowaniu przy ustalaniu wysokości czynszu oraz przy wymiarze i ściąganiu wpłat na Fundusz Gospodarki Mieszkaniowej (Dz. U. nr 49, poz. 375).Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 września 1948 r. w sprawie zwolnień i ulg w opłacaniu czynszu za najem lokali mieszkalnych oraz zwolnień od wpłat na Fundusz Gospodarki Mieszkaniowej (Dz. U. nr 49, poz. 374).Uchwała nr 70 Prezydium Rządu z dnia 6 lutego 1954 r. w sprawie zatwierdzenia normatywów projektowania dla budownictwa mieszkaniowego (Monitor Polski nr 120, poz. 1688).Uchwała nr 583 Rady Ministrów z dnia 9 lipca 1952 r. w sprawie dodatkowej powierzchni mieszkalnej (Monitor Polski z dnia października 1952 r., nr A – 83, poz. 1326; sprostowanie błędu: Monitor Polski z 1952 r., nr A – 100, poz. 1529).Ustawa z dnia 11 kwietnia 1924 r. o ochronie praw lokatorów (tekst jedn. Dz. U. 1936, nr 39, poz. 297).Ustawa z dnia 2 czerwca 1947 r. o ulgach inwestycyjnych (Dz. U. nr 43, poz. 221).Ustawa z dnia 20 lipca 1950 r. zmieniająca dekret o publicznej gospodarce lokalami i kontroli najmu (Dz. U. nr 36, poz. 337).Ustawa z dnia 28 maja 1957 r. o wyłączeniu spod publicznej gospodarki mieszkaniowej domów jednorodzinnych oraz lokali w domach spółdzielni mieszkaniowych (tekst jedn. Dz. U. 1962, nr 47, poz. 228).Ustawa z dnia 28 maja 1957 r. o wyłączeniu spod publicznej gospodarki mieszkaniowej domów jednorodzinnych oraz lokali w domach spółdzielni mieszkaniowych (tekst jedn. Dz. U. 1962, nr 47, poz. 228).Ustawa z dnia 3 lipca 1947 r. o normach i standardach budowlanych (Dz. U. nr 52, poz. 269).Ustawa z dnia 3 lipca 1947 r. o popieraniu budownictwa (Dz. U. nr 52, poz. 270).Ustawa z dnia 6 czerwca 1958 r. o zmianie dekretu o najmie lokali (Dz. U. nr 35, poz. 155).Zarządzenie Ministra Gospodarki Komunalnej z dnia 8 marca 1951 r. w sprawie zasad ustalania norm zaludnienia mieszkań (Monitor Polski z dnia 23 marca 1951 r. nr A-24, poz. 314).Orzeczenie Sądu Najwyższego z 17 grudnia 1946 r., III C 813/46, OSN(C) 1947/3/76.Uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 25 września 1948 r., C. Prez. 331/48, „Państwo i Prawo”, 1949, z.1, s. 120 – 122.Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 1950 r., C 345/50, „Państwo i Prawo” 1951, z. 4, s. 740 – 741.Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 października 1953 r., I-C-1288/53, „Państwo i Prawo”1954, z. 3, s. 553.Archiwum Państwowe w Lublinie, Akta miasta Lublina 1944–1950, sygn. 13, 179.Archiwum Akt Nowych: Nadzwyczajna Komisja Mieszkaniowa, sygn. 4, 7, 8, 9, 21, 31, 56.Urząd Rady Ministrów, sygn. 22.1/6Andrzejewski A., Polityka mieszkaniowa, Warszawa 1987.Andrzejewski A., Polityka mieszkaniowa, zagadnienia ekonomiczne i socjalne, Warszawa 1959.Andrzejewski A., Sytuacja mieszkaniowa w Polsce w latach 1918–1974, Warszawa 1977.Brzeziński W., Prawo mieszkaniowe, Warszawa 1953.Cesarski M., Polityka mieszkaniowa w Polsce w pracach naukowych 1918–2010. Dokonania i wpływ polskiej szkoły badań, Warszawa 2013.Fiedorczyk, P., Komisja Specjalna do Walki z Nadużyciami i Szkodnictwem Gospodarczym 1945–1954. Studium historycznoprawne, Białystok 2002.Frąckowiak J., Sytuacja prawna najemcy lokalu mieszkalnego oznaczonego w decyzji o przydziale, Wrocław 1977.Gwiazdomorski J., „Najem” lokali jako problem kodyfikacyjny, „Państwo i Prawo” 1956, z. 4, s. 652-677.Jarosz D., Mieszkanie się należy ... Studium z peerelowskich praktyk społecznych, Warszawa 2010.Jastrzębski J., Reforma rolna po II wojnie światowej. Ustawodawstwo państwa polskiego, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2018, t. LXX, z. 1, s. 111-151.Kaczorowski M., Początki polityki mieszkaniowej, [w:] Przeszłość i przyszłość polskiej polityki mieszkaniowej, red. L. Frąckiewicz, Warszawa 2005.Kucharska – Stasiak E., Ewolucja modelu polityki mieszkaniowej w Polsce, „Studia i Materiały Towarzystwa Naukowego Nieruchomości” 2008, t. 16, nr 1, s. 21-36.Lityński A., Historia prawa Polski Ludowej, Warszawa 2013.Machnikowska A., Wymiar sprawiedliwości w Polsce w latach 1944–1950, Gdańsk 2008.Myczkowski L., Prawo lokalowe, Warszawa 1977.Nadolny A., Normatyw mieszkaniowy w odniesieniu do zabudowy mieszkaniowej o charakterze uzupełniającym z lat 1945–1968 na przykładzie Poznania, „Architecturae et Artibus” 2010, z. 2, s. 42-51.Nieciuński W., Czterdzieści pięć i dziewięć lat polityki mieszkaniowej w Polsce, [w:] Przeszłość i przyszłość polskiej polityki mieszkaniowej, red. L. Frąckiewicz, Warszawa 2005, s. 113 – 121.Nowacki J., Prawo publiczne-prawo prywatne, Katowice 1992.Ochendowski E., Prawo mieszkaniowe i polityka mieszkaniowa, Toruń 1980.Ochendowski E., Zagadnienie norm zaludnienia mieszkań w przepisach o publicznej gospodarce lokalami, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1963, z. 3, s. 25-38.Paczyńska I., Gospodarka mieszkaniowa a polityka państwa w warunkach przekształceń ustrojowych w Polsce w latach 1945–1950 na przykładzie Krakowa, Kraków 1994.Prokopczuk J., Publiczna gospodarka lokalami. Zbiór przepisów prawnych, Warszawa 1956.Radwański Z., Najem lokali w świetle przepisów kodeksu cywilnego a prawo lokalowe, „Państwo i Prawo” 1966, z. 2, s. 216-230.Radwański Z., Najem mieszkań w świetle publicznej gospodarki lokalami, Warszawa 1961.Radwański Z., Prawo cywilne PRL, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 1995, t. XLVII, z. 1 i 2, s. 23-31.Skąpski J., Zagadnienia cywilistyczne prawa lokalowego, „Nowe Prawo” 1957, nr 7-8, s. 32-51.Stelmachowski A., Wstęp do teorii prawa cywilnego, Warszawa 1969.Zapart J., Polityka mieszkaniowa w Polsce. Zarys przemian, Wrocław 1999.18224126

Zasada samodzielności i samorządności w działalności towarzystw kredytowych miejskich w Królestwie Polskim na przykładzie Towarzystwa Kredytowego Miasta Lublina

"Po upadku powstania styczniowego polityka rosyjska wobec Królestwa Polskiego przyjęła kierunek centralistyczny, dlatego też rozpoczęła się systematyczna likwidacja jego ustrojowych i prawnych odrębności. Taka polityka prowadziła do podporządkowywania kolejnych sfer życia publicznego bezpośrednio władzom centralnym w Petersburgu. Ustrojowo-prawna unifikacja połączona z szeroko zakrojoną akcją rusyfikacyjną, która tępiła wszelkie przejawy polskości, objęła prawodawstwo, administrację, szkolnictwo, ustrój społeczny i gospodarczy oraz sądownictwo."(...

Problem "kwaterunku" lokali mieszkalnych w ustawodawstwie i nauce Polski Ludowej

The article illustrates the tenancy of the dwelling units in the Polish People's Republic. It is based on the administrative forms of housing distribution which are leading to the fact that the allocation issued by housing department (so called "billet allocation") simultaneously formed the legal title to occupy the dwelling unit and the source of tenancy relationship. The importance of this issue arises from the fact that "billeting" was the main and most common way to meet the housing needs of the Polish People's Republic by responding at the same time to the contemporary residential policy. The effects of "billeting" still affect tenancy and ownership issues after 1989, which often requires a recourse to the legal regulations from the period of the Polish People's Republic. The normative material for this area of law is extensive and varied, which has been presented in the article, with simultaneous manifestation of the nature of the legal regulations, their evolution and the adopted substantive solutions. Given this range of legislation and the significance of the issue and its relevance to the reality of the Polish People's Republic, we also have a considerable doctrine's acquis in this topic, which has also been included in the article. These publications did not only interpret the contemporary legal regulations for the purposes of practice but were also determining the direction of legislative changes, formulating de lege ferenda postulates and providing the necessary evolution in the field of legislation.W artykule został przedstawiony najem lokali mieszkalnych w Polsce Ludowej, oparty na administracyjnoprawnych formach dystrybucji mieszkań, sprowadzające się do tego, że przydział wydany przez władze kwaterunkowe (tzw. przydział kwaterunkowy będący decyzją administracyjną) był tytułem prawnym do zajmowania lokalu mieszkalnego i jednocześnie źródłem stosunku najmu. Doniosłość tej problematyki wynika stąd, że kwaterunek był podstawowym i zarazem powszechnym sposobem zaspokajania potrzeb mieszkaniowych w Polsce Ludowej, wpisując się jednocześnie w ówczesną politykę mieszkaniową. Skutki "kwaterunku" oddziaływują natomiast do dziś na najem lokali mieszkalnych i kwestie własnościowe po 1989 r., co wymaga często sięgania do przepisów prawnych z okresu Polski Ludowej. Materiał normatywny dotyczący tej dziedziny prawa jest obszerny i zróżnicowany, co zostało zaprezentowane w artykule, z jednoczesnym ukazaniem charakteru regulacji prawnych, ich ewolucji i przyjętych rozwiązań merytorycznych. Wobec takiego zakresu ustawodawstwa oraz znaczenia problematyki i jej aktualności w realiach Polski Ludowej, mamy także niemały dorobek doktryny w tej dziedzinie, temacie, którego przegląd został zawarty w artykule. Publikacje te nie tylko interpretowały dla potrzeb praktyki współczesne im przepisy, lecz również wyznaczały kierunek zmian ustawodawczych, formułując postulaty de lege ferenda i zapewniając tej sferze ustawodawstwa konieczną ewolucję

Actio Pauliana w polskim prawie cywilnym na tle dorobku XIX-wiecznej nauki prawa

The present paper addresses the issue of Actio Pauliana and its juridical solution in Polish civil law in the 20th century which was based on the achievements of 19th-century legal science. Considerations about the presented institution include Roman law, civil law which was in force during the partitions of Poland (the Napoleon’s Code, of Laws of the Russian Empire – volume 10, German enactment from 1879, and Austrian legislation from 1914) and then obligations code andcurrent civil code. It has enabled to show that contemporary juridical construction of Actio Pauliana in current civil law is only a continuation of 19th-century solutions based on Roman law.Brak abstraktu w języku polski

Od ryczałtu odszkodowania do miarkowania – kompensacyjny charakter kary umownej w prawie polskim na tle rozwiązań przyjętych w dziewiętnastowiecznym prawie cywilnym

The present paper addresses the institution of the contractual penalty and its normative reflection in the Polish 20th-century civil law, presented on its 19th-century background. Within the scope of presented institution, the considerations included civil law which was in force during the partitions of Poland (Napoleonic Code, ABGB, BGB, Code of Laws of the Russian Empire – volume 10) and then obligations code and current civil code. It has enabled to show that the juridical construction of the contractual penalty in the contemporary civil law is based on the 19th-century normative solutions.Podjęta w artykule problematyka dotyczy instytucji kary umownej i jej normatywnego odzwierciedlenia w polskim prawie cywilnym XX w., ukazanego na tle dorobku dziewiętnastowiecznej cywilistyki. W zakresie prezentowanej instytucji rozważania objęły prawo cywilne obowiązujące na ziemiach polskich pod zaborami (Kodeks Napoleona, ABGB, BGB, tom X Zwodu Praw Cesarstwa Rosyjskiego), a następnie kodeks zobowiązań i obecnie obowiązujący kodeks cywilny. Pozwoliło to pokazać, iż konstrukcja jurydyczna kary umownej we współczesnym prawie cywilnym została oparta na dziewiętnastowiecznych rozwiązaniach normatywnych

Characterization of the structure and substructure of thermally transformation cycled Cu-Zn-Al shape memory alloys

Samples of a Cu-Zn-Al shape memory alloy were thermally cycled up to 10 times, using a differential scanning calorimeter, between the parent and martensite phases. The trends of transformation temperature versus number of cycles were correlated with observed microstructure . Specimens were examined through transmission electron microscopy techniques. The character of lattice defects and residual structures in the parent phase provided an understanding of substructural conditions enhancing martensite formation and reversion.http://archive.org/details/characterization00boboLieutenant, United States NavyApproved for public release; distribution is unlimited

Przegląd sposobów powstania służebności – od prawa rzymskiego do współczesnego prawa polskiego

"Rozważania podjęte w opracowaniu dotyczą sposobów powstania służebności począwszy od prawa rzymskiego z uwzględnieniem specyfiki ius civile, prawa pretorskiego oraz prawa justyniańskiego. Następnie analizie zostaną poddane regulacje zawarte w wielkich kodyfikacjach cywilnych (Kodeksie Napoleona, ABGB, BGB), wyznaczających kierunki rozwoju europejskiego prawa cywilnego XIX i XX w., a z racji swojego obowiązywania na ziemiach polskich - wpisujących się także w historię prawa polskiego. W rozważaniach uwzględniono również rozwiązania przyjęte w prawie polskim, a mianowicie w dawnym prawie prywatnym, prawie Królestwa Polskiego i dekrecie - Prawo rzeczowe z 1946 r. Opracowanie zamyka przedstawienie sposobów powstania służebności w aktualnie obowiązującym polskim prawie cywilnym."(...

The effect of waste sulfur obtained during biogas desulfurization on the availability of selected trace elements in soil

Research concerning the effect of the application of waste sulfur pulp (doses: 10, 20, 30, 60 mg S • kg–1 d.m. of soil) on selected soil properties was carried out. The pulp contained sulfur in the elemental form. Before setting up the experiment, the soil had a slightly acid reaction (determination in 1 mol • dm–3 KCl) and was not contaminated with heavy metals. After conducting the incubation experiment, it was observed that the application of sulfur pulp led to a statistically significant (and proportional to the dose) increase in the content of available sulfur in soil. Application of waste caused a decrease in soil pH and an increase in the mobility and availability of Zn, Cd and Mn (extracted with 0.01 mol • dm–3 CaCl2). In relation to soil without waste, more Zn, Cd and Mn (by 4–51%, 9–24% and 0.1–31%, respectively) was determined. Liming reduced the acidifying effect of the introduced waste – after 150 days, only soil with the highest dose of sulfur pulp was characterized by a statistically significantly lower pH than the soil without the waste addition. An increase in the rate of sulfur oxidation was also observed – after 150 days of the experiment, more sulfate sulfur (by 14.4–34.5%) was determined, with respect to treatments of the unlimed series. A considerably lower content of Zn, Cd and Mn was determined in the limed soil than in the unlimed one. Regardless of waste dose and date of analysis, the soil contained a trace content of mobile forms of Cu, Cr, Ni and Pb

From Decentralization to Democratic Centralization – From Self-government of the Second Polish Republic to the System of National Councils in the People’s Republic of Poland

Budowa rodzimych struktur samorządu terytorialnego rozpoczęła się wraz z odzyskaniem niepodległości. Samorząd terytorialny w II Rzeczypospolitej stał się istotnym elementem reaktywowanej państwowości polskiej i tworzonego aparatu władzy terenowej. Podlegał on przy tym znacznym przemianom: od zasady szerokiego samorządu, opartego na zasadzie decentralizacji, do samorządu poddanego procesowi centralizacji, funkcjonującego w warunkach państwa autorytarnego, czego zwieńczeniem była ustawa scaleniowa z 1933 r. Funkcjonowanie struktur samorządowych II Rzeczypospolitej przerwała II wojna światowa, po której Polska, znalazłszy się w strefie wpływów radzieckich, przejęła sowieckie rozwiązania ustrojowe. Początkowo reaktywowany samorząd terytorialny, został ostatecznie wyparty w 1950 r. przez system rad, jako wyraz centralizmu demokratycznego i jednocześnie gwarancja zapewnienia partii komunistycznej monopolu władzy. Celem niniejszego artykułu jest ukazanie przemian w funkcjonowaniu samorządu terytorialnego, począwszy od jego powstania w II Rzeczypospolitej aż do jego „przekształcenia” w system rad i następnie utrwalenia tego systemu w Polsce Ludowej. Bazę materiałową opracowania stanowiły akty normatywne stanowiące podstawy prawne funkcjonowania samorządu terytorialnego w okresie II Rzeczypospolitej i Polski Ludowej oraz literatura przedmiotu poświęcona tej problematyce. Podstawową metodą badawczą zastosowaną podczas pisania artykułu jest metoda historyczno-prawna, polegająca na badaniu i krytycznej ocenie źródeł archiwalnych oraz zjawisk prawnych. Metoda historyczno-prawna została również wykorzystana do badania dawnego (nieobowiązującego) prawa regulującego ustrój samorządu terytorialnego w okresie II Rzeczypospolitej oraz Polski Ludowej.The formation of the internal structures of a local government began once Poland regained independence. The local government in the Second Polish Republic became an essential element of the reactivated Polish sovereignty and of the local authorities created at that time. At the same time, it underwent significant changes: from the rule of the broad self-government based on the principle of decentralization, to the self-government subjected to the process of centralization and functioning in an authoritarian state. The culmination of these events resulted in the consolidation act of 1933. The functioning of the self-government structures of the Second Polish Republic was interrupted by World War II. After the war, Poland was in the sphere of Soviet influence and took over Soviet system solutions. Initially reactivated local government was finally replaced in 1950 by the system of national councils to express a democratic centralism and simultaneously a guarantee of ensuring the communist party power monopoly. The aim of this article is to show the changes in the functioning of local government – from its establishment in the Second Polish Republic to its “transformation” into a system of councils and then consolidation of this system in People’s Poland. The study was based on normative legal acts which made up the legal basis for the functioning of local government in the period of the Second Polish Republic and People’s Republic of Poland, as well as on the source literature on this subject. The historical and legal method was the main research method used when writing this article. It consisted in the research and critical evaluation of archival sources and legal phenomena. Moreover, it was used to study the old (non-binding) law regulating the local government system in the period of the Second Polish Republic and People’s Poland.Anna Fermus-Bobowiec: [email protected] Szewczak-Daniel: [email protected] Fermus-Bobowiec - Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w LublinieMariola Szewczak-Daniel - Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w LublinieUstawa z dnia 17 marca 1921 r. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U.R.P. nr 44, poz. 267).Ustawa Konstytucyjna z dnia 23 kwietnia 1935 r., (Dz.U. nr 30, poz. 227).Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z dnia 22 lipca 1952 r. (Dz.U. nr 33, poz. 232).Dekret Naczelnika Państwa z dnia 27 listopada 1918 r. o radach gminnych (Dz.Pr.P.P. nr 18, poz. 76).Dekret z dnia 5 grudnia 1918 r. o tymczasowej ordynacji wyborczej do sejmików powiatowych (Dz.Pr.P.P. nr 19, poz. 51) .Dekret z dnia 4 lutego 1919 r. o samorządzie miejskim (Dz.Pr.P.P. nr 13, poz. 140).Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 19 stycznia1928 roku o organizacji i zakresie działania władz administracji ogólnej (Dz.U. nr 11, poz. 86).Ustawa z dnia 23 marca 1933 roku o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorialnego (Dz.U. nr 35, poz.294).Statut Tymczasowy Rad Narodowych (uchwalony na posiedzeniu plenarnym Krajowej Rady Narodowej w dniu 1 stycznia 1944 r.), „Rada Narodowa” 1944, nr 2.Manifest Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 22 lipca 1944 r., Chełm (właśc. Moskwa), [w:] Państwo i prawo Polski Ludowej (1944–1989). Wybór źródeł, oprac. W. Kozub-Ciembroniewicz, J. M. Majchrowski, K. Kozub-Ciembroniewicz, W. Majchrowski, Kraków 2014.Ustawa z dnia 11 września 1944 r. o organizacji i zakresie działania rad narodowych (Dz.U. nr 5, poz. 22).Dekret PKWN z dnia 21 sierpnia 1944 o trybie powołania władz administracji ogólnej I i II instancji (Dz.U. nr 2, poz. 8).Ustawa z dnia 11 września 1944 r. o organizacji i zakresie działania rad narodowych (Dz.U. nr 5, poz. 22).Dekret PKWN z dnia 23 listopada 1944 r. o organizacji i zakresie działania samorządu terytorialnego (Dz.U. nr 14, poz. 74).Ustawa z dnia 3 stycznia 1946 r. o zmianie ustawy z dnia 11 września 1944 r. o organizacji i zakresie działania rad narodowych (Dz.U. nr 3, poz. 19).Ustawa z dnia 20 marca 1950 r. o terenowych organach jednolitej władzy państwowej (Dz.U. nr 14, poz. 130).Ustawa z dnia 25 stycznia 1958 r. o radach narodowych, (Dz.U. nr 5, poz. 16).Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i o zmianie ustawy o radach narodowych (Dz.U. nr 49, poz. 312).Ustawa z dnia 22 listopada 1973 r. o zmianie ustawy o radach narodowych (Dz.U. nr 47, poz. 276).Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych (Dz.U. nr 16, poz. 91).Ustawa z dnia 20 lipca 1983 r. o systemie rad narodowych i samorządzie terytorialnym (Dz.U. nr 41, poz. 185, tj. Dz.U. 1988 nr 26, poz. 183).Adamczyk E., Gospodarka komunalna miasta Krakowa w okresie II Rzeczypospolitej, Kraków 1997.Ajnenkiel A., Administracja w Polsce, Warszawa 1977.Ajnenkiel A., Polskie konstytucje, Warszawa 1983.B.M., Samorząd miejski według ustawy z dnia 18 sierpnia 1916 r. dla Kielc, Lublina, Piotrkowa i Radomia, Kielce 1916.Bar L., Prawo rozwiązywania reprezentacji w samorządzie terytorialnym, „Gazeta Administracji i Policji Państwowej” 1934, nr 3.Dutkiewicz G., Dzieje samorządu terytorialnego w Polsce po II wojnie światowej, „Colloquium Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych” 2010, nr 2.Eisler J., Czterdzieści pięć lat, które wstrząsnęły Polską. Historia polityczna PRL, Warszawa 2018.Grenowski J., Państwo a samorząd, „Samorząd Miejski” 1931, z. 20.Grzybowska M., Decentralizacja i samorząd w II Rzeczypospolitej, Kraków 2003.Grzybowska M., Samorząd miejski w II Rzeczypospolitej, „Samorząd Terytorialny” 2006, nr 6.Grzybowski M., Samorząd w konstytucji nowej a dotychczasowej, „Przegląd Samorządowy” 1935, nr 5.Izdebski H., Samorząd terytorialny w II Rzeczypospolitej, cz. I, „Samorząd Terytorialny 1991, nr 5.Izdebski H., Samorząd terytorialny w II Rzeczypospolitej, cz. II, „Samorząd Terytorialny 1991, nr 6.Izdebski H., Samorząd terytorialny w II Rzeczypospolitej, [w:] Samorząd terytorialny i rozwój lokalny, red. A. Piekara, Z. Niewiadomski, wyd 2, Warszawa 1996.Izdebski H., Samorząd terytorialny. Podstawy ustroju i działalności, wyd. 1, Warszawa 2009.Jaroszyński M., Samorząd w Konstytucji Kwietniowej, „Samorząd” 1935, nr 18.Jaroszyński M., Zagadnienia rad narodowych, PWN, Warszawa 1961.Kallas M., Lityński A., Historia ustroju i prawa Polski Ludowej, wyd. 1, Warszawa 2000.Kersten K., Narodziny systemu władzy. Polska 1943–1948, Warszawa 1990.Klimek M., Samorząd miast II Rzeczypospolitej, Lublin 2006.Kukułka J., Historia współczesna stosunków międzynarodowych, Warszawa 1996.Kumaniecki K.W., Langrod J.S., Wachholz Sz., Zarys ustroju, postępowania i prawa administracyjnego w Polsce, Kraków – Warszawa 1939.Kutrzeba S., Polska odrodzona 1914–1939, Kraków 1988.Leoński Z., Ochendowski E., Ustrój administracji europejskich państw socjalistycznych, Toruń 1973.Paczkowski A., Pół wieku dziejów Polski 1939–1989, Warszawa 1996.Ratajski C., Skarbowość komunalna, „Samorząd Miejski” 1927, z. 10.Rybicki Z., System rad narodowych, Warszawa 1971.Starościak J., Prawo administracyjne, Warszawa 1975.Staryszak J., Prawo nadzoru nad administracją samorządową w Polsce, Warszawa 1931.Strzelecki J., Samorząd miejski na terenie b. Królestwa Kongresowego, Warszawa 1927.Tarnowska A., Z dziejów unifikacji administracji II Rzeczypospolitej, Toruń 2012.Wasiutyński B., Czynności nadzorcze w nowym ustroju samorządowym, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1936 r.Wendel A., KRN i PKWN – pierwsze władze Polski Ludowej, „Rocznik Lubelski” 1959, nr 2.Witkowski W., Historia administracji w Polsce 1764-1989, Warszawa 2007.Wójcik S., Samorząd terytorialny w Polsce w XX wieku. Myśl samorządowa. Historia i współczesność, Lublin 1999.21212915