Zamojscy sędziowie pokoju w latach 1917 – 1928

The article presents the process of building Polish judiciary system of the lowest instance (magistrate courts in Zamość), but also the problems encountered in the staffing of magistrates in the first years of the reborn Polish State. The model of magistrate court, which appeared on 1 September 1917 with the launch of the royal-Polish judiciary system, survived until the court reform in 1929. During this period, the principle of appointing magistrates was maintained, although the March Constitution of 1921 indicated the principle of their election by the population. Initially, the positions of the magistrates of Zamość were held by people who had gained experience in the Russian magistrate judiciary in the Kingdom of Poland, as well as those who had returned from a civil war in Russia. Such staffing was a consequence of the existence of a small group of local lawyers, which, as a result of the Russian national policy pursued by the partitioner, lacked people prepared for judicial work. With time, when the staffing situation improved, inter alia, after the appearance of the first assessed court trainees, the position of magistrate became the first level for further legal career. In the analysed period, 6 Zamość magistrates became district judges in the courts of Lublin courts of appeal. Some of them remained for a short time as magistrates (especially deputies), waiting for a vacancy in the district court. The following presidents of the District Court in Zamość also began their careers as magistrates: Romuald Jaśkiewicz and Władysław Kozłowski. After leaving the service, two magistrates of Zamość were nominated for the positions of notaries, which was (in terms of income) an award of distinction from the Ministry of Justice.Artykuł przedstawia proces budowy sądownictwa polskiego najniższej instancji (sądów pokoju w Zamościu), ale także problemy z jakimi stykano się przy obsadzie stanowisk sędziów pokoju w pierwszych latach Odrodzonego Państwa Polskiego. Model sądu pokoju, jaki pojawił się od 1 września 1917 r., wraz z uruchomieniem sądownictwa królewsko-polskiego, przetrwał aż do reformy sądowej w 1929 r. W tym okresie utrzymano zasadę nominacji sędziów pokoju, mimo że Konstytucja marcowa z 1921 r. wskazywała na zasadę ich wyboru przez ludność. Na stanowiskach zamojskich sędziów początkowo orzekały osoby, które wyniosły swoje doświadczenie z rosyjskiego sądownictwa pokojowego w Królestwie Polskim, a także ci którzy powracali z ogarniętej wojną domową Rosji. Taka obsada była konsekwencją istnienia nielicznej grupy miejscowych prawników, w której – na skutek prowadzonej przez zaborcę rosyjskiego polityki narodowościowej – brakowało osób przygotowanych do pracy sędziowskiej. Z czasem, gdy sytuacja kadrowa ulegała poprawie m.in. po pojawieniu się pierwszych egzaminowanych aplikantów sądowych, stanowisko sędziego pokoju stawało się pierwszym szczeblem do dalszej kariery prawniczej. W analizowanym okresie 6 zamojskich sędziów pokoju zostało sędziami okręgowymi w sądach apelacji lubelskiej. Niektórzy z nich pozostawali krótko na stanowiskach sędziów pokoju (zwłaszcza zapasowych), oczekując na wakat w sądzie okręgowym. Jako sędziowie pokoju karierę swoją rozpoczęli także prezesi Sądu Okręgowego w Zamościu: Romuald Jaśkiewicz i Władysław Kozłowski. Po zakończeniu służby 2 zamojskich sędziów pokoju otrzymało nominację na stanowisko notariuszy, co stanowiło (z uwagi na osiągane dochody) wyraz wyróżnienia ze strony resortu sprawiedliwości

Absolwenci uczelni lubelskich na stanowiskach sędziów Sądu Najwyższego w okresie Polski Ludowej

The article presents graduates from Lublin higher education institutions who, in the course of their legal professional careers, assumed Supreme Court judge positions in the period of the Polish People's Republic. The chronological framework of the study covers the period from the Supreme Court resuming operation in 1945 until the end of the last, sixth term of the Supreme Court in 1990, although nominations of KUL (Catholic University of Lublin) and UMCS (Maria Curie-Skłodowska University) graduates as "regular" judges of the Supreme Court concern the very period of the Polish People's Republic. The extension of temporal scope has resulted in presenting the profiles of two judges, pre-war KUL graduates, who were acting judges of the Supreme Court from 1948 to 1949 at the off-site adjudication centre of the Civil Chamber of the Supreme Court in Lublin. It was 1959 when two KUL graduates were appointed judges of the Supreme Court under the procedure set out in the Law on the System of Common Courts. From 1962 onwards, the Supreme Court used to be staffed through an appointment of Supreme Court judges for five-year terms by the Council of State according to the Act on the Supreme Court. These included five post-war KUL graduates, three of whom had started their studies before the outbreak of war. The end of provision of legal education at KUL (the last graduation ceremony took place in 1952) and the launch of legal studies at UMCS in 1949 resulted in as many as seven UMCS graduates holding the Supreme Court judge positions in the 1970s and especially in the 1980s. The first of them was elected in 1972 for the 3rd term of the Supreme Court. When the Supreme Court closed its operation on 30 June 1990 (as a result of shortening the 6th term due to serious changes made in the system of government) it was composed by two KUL graduates and six UMCS graduates.Artykuł dotyczy absolwentów lubelskich uczelni, którzy w swojej karierze prawniczej osiągnęli stanowisko sędziego Sądu Najwyższego w okresie Polski Ludowej. Ramy chronologiczne opracowania obejmują okres od wznowienia działalności Sądu Najwyższego w 1945 r. do zakończenia ostatniej VI kadencji Sądu Najwyższego w 1990 r., chociaż powołania na stanowiska „rzeczywistych” sędziów Sądu Najwyższego absolwentów KUL i UMCS dotyczą wyłącznie czasów Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Rozszerzenie cezur czasowych skutkowało zaprezentowaniem sylwetek dwóch sędziów, przedwojennych absolwentów KUL, którzy w latach 1948–1949 pełnili obowiązki sędziów Sądu Najwyższego w ośrodku sesji wyjazdowej Izby Cywilnej Sądu Najwyższego w Lublinie. W trybie określonym w Prawie o ustroju sądów powszechnych na stanowiska sędziów Sądu Najwyższego powołano po raz pierwszy dwóch absolwentów KUL w 1959 r. Od 1962 r. obsada Sądu Najwyższego opierała się na wyborze (powołaniu) sędziów Sądu Najwyższego na pięcioletnie kadencje przez Radę Państwa zgodnie z ustawą o Sądzie Najwyższym. W ich gronie mamy pięciu powojennych absolwentów KUL, z których trzech rozpoczęło studia jeszcze przed wybuchem wojny. Zakończenie kształcenia prawników na KUL (ostatnia promocja w 1952 r.) i rozpoczęcie od 1949 r. studiów prawniczych na UMCS spowodowało, że w latach siedemdziesiątych, a zwłaszcza osiemdziesiątych, na stanowiskach sędziów Sądu Najwyższego pojawiło się aż siedmiu absolwentów UMCS. Pierwszy z nich został wybrany w 1972 r. do Sądu Najwyższego III kadencji. W chwili gdy Sąd Najwyższy kończył swoją działalność z dniem 30 czerwca 1990 r. (w wyniku skrócenia VI kadencji w następstwie wprowadzonych poważnych zmian ustrojowych), w jego składzie było dwóch absolwentów KUL i sześciu absolwentów UMCS

Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 29 października 2019 r. (I ACa 698/19, niepublikowany)

The Court of Appeal in Wrocław, in its judgement of 29 October 2019 (I ACa 698/19) amending the judgement of the District Court of Wrocław of 28 February 2019 (I C733/18), declared invalid the acquisition of a real property by a South Korean citizen. In its judgement, the Court of Appeal in Wrocław interpreted Article 8 (2) of the Act of 24 March 1920 on the Acquisition of Real Property by Foreigners. This provision governs the subjective scope of the exemption from the obligation to obtain the authorisation from the minister competent for interior affairs for the acquisition of real property. The Court of Appeal has concluded that a natural person who is a foreign person within the meaning of the Act on the Acquisition of Real Property by Foreigners and who is not a citizen of the European Economic Area Member State or the Swiss Confederation, even though pursues individual economic activity in the territory of the Republic of Poland, shall not be entitled to the exemption provided for in Article 8 (2) of the Act on the Acquisition of Real Property by Foreigners concerning nationals and undertakings of the Member States of the European Economic Area agreement or the Swiss Confederation, as this would be contrary to the function of the Act on the Acquisition of Real Property by Foreigners and the systemic and teleological interpretation of Article 8 (2) of this Act.Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 29 października 2019 r. (I ACa 698/19), zmieniając wyrok Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 28 lutego 2019 r. (I C733/18), uznał za nieważne nabycie nieruchomości przez obywatela Korei Południowej. W glosowanym wyroku Sąd Apelacyjny we Wrocławiu dokonał wykładni art. 8 ust. 2 ustawy z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców. Przepis dotyczy zakresu podmiotowego zwolnienia z obowiązku uzyskania zezwolenia ministra właściwego dla spraw wewnętrznych na nabycie nieruchomości. Sąd Apelacyjny uznał, że osoba fizyczna będąca cudzoziemcem w rozumieniu ustawy o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców, nieposiadająca obywatelstwa państwa – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym albo Konfederacji Szwajcarskiej, mimo że prowadzi indywidualną działalność gospodarczą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, nie korzysta ze zwolnienia przewidzianego w art. 8 ust. 2 tej ustawy, dotyczącego obywateli i przedsiębiorców państw – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym albo Konfederacji Szwajcarskiej, gdyż jest to sprzeczne z funkcją ustawy o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców oraz z wykładnią systemową i celowościową art. 8 ust. 2 tej ustawy

The Political and Legal Conditions of Enactment of the Act Concerning the Supreme Court in 1962

After WW II, the Supreme Court functioned pursuant to the Law on the Organization of General Jurisdiction Courts of 1928 as a court of cassation (kasacyjny) – and after the 1949–1950 reform of the court system – as an appellate (rewizyjny) court. As a consequence of the politically-motivated appointments prevailing from the mid-1940s to mid-50s, the justices of the interwar period were replaced by new judges at the disposition of political power and executive authorities during the Stalinist period. The thaw in relations of October 1956 led to a temporary alteration of the Supreme Court’s functioning and the approach developed in judicial decisions. By 1958, the direction adopted in the judicial decisions of criminal courts had already begun to raise serious doubts among the Polish United Workers’ Party (PZPR). This fact spurred legislative work, which was completed with the enactment of the Act of 16 February 1962 on the Supreme Court. The Act was the first separate piece of legislation concerning the Supreme Court in the history of the People’s Republic of Poland (PRL). It conformed with the 1952 Constitution of the PRL in recognizing the position of the Supreme Court as the supreme judicial authority exercising supervision over all other courts of justice as far as judicial decisions are concerned, and in stablishing the principle that Supreme Court justices be elected for a 5-year term. The systemic changes of the law necessitated the election of the entire bench of the Supreme Court, which allowed for a verification of the existing justices and the election of those who guaranteed a new approach to criminal law that accorded with the expectations of the [email protected] Marii Curie-Skłodowskiej w LublinieObwieszczenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 15 listopada 1932 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu prawa o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 102, poz. 863)Obwieszczenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 16 sierpnia 1950 r. o ogłoszeniu jednolitego tekstu prawa o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 1950 r. Nr 39, poz. 360)Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z dnia 22 lipca 1952 r. (Dz. U. z 1952 r. Nr 33, poz. 232)Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 6 lutego 1928 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 1928 r. Nr 12, poz. 93)Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 marca 1945 r. o tymczasowej siedzibie Sądu Najwyższego (Dz. U. Nr 7, poz. 35)Ustawa Konstytucyjna z dnia 22 lipca 1952 r. – Przepisy wprowadzające Konstytucję Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz. U. Nr 33, poz. 233)Ustawa z dnia 13 grudnia 1957 r. o służbie wojskowej oficerów Sił Zbrojnych (Dz. U. z 1958 r. Nr 2, poz. 5)Ustawa o Sądzie Najwyższym z dnia 15 lutego 1962 r. (Dz. U. z 1962 r. Nr 11, poz. 54)Uchwała Rady Państwa z dnia 22 maja 1962 r. w sprawie regulaminu Sądu Najwyższego (M. P. Nr 45, poz. 210)Archiwum Rodziny Barcikowskich: Projekt ustawy z 1950 r. o ustroju sądów, redakcja II Leszek Lernell, nfol.Archiwum Rodziny Barcikowskich: Wspomnienia W. Barcikowskiego z 1952 r., k. 21–22.Archiwum Akt Nowych: Ministerstwo Sprawiedliwości 31, 32, 229, 409Archiwum Akt Nowych: Sąd Najwyższy 1/132, 1/133,1/154, 1/180, 1/181, 1/199Archiwum Akt Nowych: Komitet Centralny Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej LI 17, LI 58Archiwum Akt Nowych: Kancelaria RP 59/9, 61/62Archiwum Sądu Najwyższego: Dokumenty wyodrębnione, Uchwała RP w sprawie wyboru SN z 22maja 1962 r., poz. 35; Zarządzenie Pierwszego Prezesa SN Nr 29/62 z 1 czerwca 1962 r., nfol.;Archiwum Sądu Najwyższego: Akta osobowe 327, k. 43, Nr 338, k. 12, Nr 336, k. 10v–11, Nr 329, k. 28–30, Nr 326, k. 25, Nr 325, k. 37v, Nr 320, k. 41; Nr 321, k. 30, Nr 323, k. 46, Nr 324, k. 31, Nr 330, k. 44, Nr 334, k. 24–25, 43; Nr 530, nfol.Archiwum Sądu Najwyższego: Komunikat w sprawie przeniesienia Sądu Najwyższego od 1 maja 1950 r. do stałej siedziby w Warszawie (Dz. Urz. MS z 1950 r. Nr 3, poz. 11, s. 14)Archiwum Sądu Najwyższego: Biuro Sejmu, Wydział Prasowy, Biuletyn Nr 133 Komisja Wymiaru Sprawiedliwości z 19 grudnia 1961 r., s. 1–3.Archiwum Sądu Najwyższego: Biuro Sejmu, Wydział Prasowy, Biuletyn Nr 137/III kad. KomisjaWymiaru Sprawiedliwości z 5 stycznia 1962 r., s. 1–4;Archiwum Sądu Najwyższego: Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Projekt uchwalony dnia 23.1.1952 r. przez Komisję Konstytucyjną, PiP 1952, z. 2, s. 196.Archiwum Sądu Najwyższego: Sprawozdanie stenograficzne z 5. posiedzenia Sejmu PRL w dniu 1 grudnia 1961 r. Kadencja III – Sesja II Warszawa 1961, s. 30–33.Archiwum Sądu Najwyższego: Sprawozdanie stenograficzne z 9 posiedzenia Sejmu PRL z dnia 15 lutego 1962 r., Warszawa 1962, ł. 7–18. Nad ustawą o Sądzie Najwyższym (dyskusja w Komitecie Nauk Prawnych PAN nad referatem członka PAN, prof. dr. Jana Wasilkowskiego), (oprac. J. Lapierre), NP 1962, Nr 5, s. 605, 607–608, 612.A. Bereza, Sąd Najwyższy w latach 1945–1962. Organizacja i działalność, Warszawa 2012.A. Bereza, Wpływ polskiego Października ’56 na organizację i funkcjonowanie Sądu Najwyższego (zarys problematyki), [w:] Społeczeństwo a władza. Ustrój, prawo, idee, red. J. Przygodzki i M. Ptak, Wrocław 2010.B. Dzięcioł, Działalność Najwyższego Sądu Wojskowego w 1945 roku, „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 1986, nr 1.T. Ereciński, Aktualne problemy ustroju sądownictwa, „Państwo i Prawo” 1981, z. 5.P. Fiedorczyk, Dylematy socjalistycznego kodyfikatora. Dokument archiwalny o pracach Komisji Kodyfikacyjnej w latach 1956–1958, „Miscellanea Historico-Iuridica”, t. VIII, 2009, (przedruk: AAN, MS 545, Przewodniczący Komisji Kodyfikacyjnej przy MS Jan Wasilkowski do wiceministra sprawiedliwości Stanisława Walczaka z 24 VI 1958 r., k. 41–47).L. Garlicki, Sąd Najwyższy a naczelne organy władzy państwowej w PRL, Warszawa 1977.L. Garlicki, M. Rybicki, Ustrój sądów w europejskich państwach socjalistycznych, Warszawa 1976.L. Garlicki, Z. Resich, M. Rybicki, S. Włodyka, Sąd Najwyższy w PRL, Wrocław 1983.L. Garlicki, Sejm a Sąd Najwyższy (Uwagi de lege lata i de lege ferenda), „Państwo i Prawo” 1972, nr 8–9.A. Gorkin, Usytuowanie Sądu Najwyższego ZSRR w systemie radzieckich organów państwowych, „Nowe Prawo” 1967, nr 11.S. Guzy, O potrzebie zmian w organizacji sądownictwa wojskowego (Artykuł dyskusyjny), „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 1962, nr 1.I. Iserles, Polityka kadr i szkolenia pracowników wymiaru sprawiedliwości w świetle uchwał IV Plenum KC PZPR, DPP 1950, nr 6.H. Kempisty, Ustrój sądów. Komentarz, Warszawa 1966.S. Kotowski, K. Piasecki, Sądy Najwyższe państw socjalistycznych, Warszawa 1988, maszynopis.J. Kuciński, Ustrojowo-polityczne koncepcje PZPR w latach 1948–1959, Warszawa 1984.T. Leśko, Uwagi na tle ustawy o Sądzie Najwyższym (głos w dyskusji), „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 1962, nr 2.A. Lityński, Historia prawa Polski Ludowej, Warszawa 2013.A. Lityński, O praworządności „ludowej” w Polsce 1944–1956 teoretycznych uwag kilka, [w:] Z dziejów prawa, t. 1(8), Katowice 2006.M. Mazur, Z. Resich, Sąd Najwyższy w okresie XX-lecia Polski Ludowej, „Nowe Prawo” 1964, nr 7–8.M. Mazur, W rocznicę ustawy o Sądzie Najwyższym, „Nowe Prawo” 1963, nr 4–5.S. Mendyka, Głos w dyskusji nad potrzebą reformy ustroju sądownictwa wojskowego, „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 1962, nr 2.T. Mołdawa, Ludzie władzy 1944–1991, Warszawa 1991.M. Paluch, Sąd Najwyższy PRL, [w:] XXV lat wymiaru sprawiedliwości PRL, Warszawa 1969.J. Polan-Haraschin, W sprawie zmian organizacyjnych w sądownictwie wojskowym (Głos w dyskusji), „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 1962, nr 1.Z. Resich, Ustawa o Sądzie Najwyższym, „Państwo i Prawo” 1962, z. 5–6.Z. Resich, Pozycja Sądu Najwyższego w PRL, „Nowe Prawo” 1969, nr 4.Z. Resich, Sąd Najwyższy w systemie organów wymiaru sprawiedliwości, „Nowe Prawo” 1982, nr 9–10.Z. Resich, XX-lecie Trybunału Ubezpieczeń Społecznych, „Nowe Prawo” 1966, nr 9.F. Rusek, Wymiar sprawiedliwości PRL w budownictwie socjalizmu, [w:] XXV lat wymiaru sprawiedliwości PRL, Warszawa 1969.W. Sieracki, Z żałobnej karty, „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 1985, nr 2.M. Stanowska, Sprawy polityczne z lat 1944–56 w świetle orzeczeń rehabilitacyjnych Sądu Najwyższego w latach 1988–91, „Studia Iuridica” 1995, nr 27.M. Stanowska, Orzecznictwo Sądu Najwyższego w sprawach rehabilitacyjnych w latach 1988–1991, „Archiwum Kryminologii” 1993, t. XIX.M. Stanowska, Próby rozliczenia z przeszłością w wymiarze sprawiedliwości, [w:] Ius et lex. Księga jubileuszowa ku czci Profesora Adama Strzembosza, red. A. Dębiński, A. Grześkowiak, K. Wiak, Lublin 2002.A. Strzembosz, M. Stanowska, Sędziowie warszawscy w czasie próby 1981–1988, Warszawa 2005.T. Sypniewski, Rada Państwa w systemie organów władzy państwowej Polski Ludowej (1947–1989), Toruń 2010.B. Szmulik, Sąd Najwyższy w PRL, [w:] W kręgu nowożytnej i najnowszej historii ustroju Polski. Księga dedykowana Profesorowi Marianowi Kallasowi, red. S. Godek, D. Makiłła, M. Wilczek-Karczewska, Warszawa 2010.K. Szwagrzyk, Zbrodnie w majestacie prawa 1944–1956, Warszawa 2000.R. Walczak, Sprawowanie kierowniczej roli partii w sądach i prokuraturze w Polsce Ludowej (studium politologiczne), Warszawa 1987.R. Walczak, Przewodnia rola partii w sądach powszechnych w Polsce Ludowej, [w:] Przewodnia rola partii a niezawisłość sędziowska („Biblioteka Sędziego” nr 58), Warszawa 1987.Z. Wasilkowska, O potrzebie i kierunkach zmian przepisów o Sądzie Najwyższym, „Nowe Prawo” 1981, nr 4.S. Włodyka, Funkcje Sądu Najwyższego, „Zeszyty Naukowe UJ” 1965, z. 31.S. Włodyka, Organizacja wymiaru sprawiedliwości PRL, Warszawa 1963.„Prawo i Życie” 1962, nr 12.Z żałobnej karty, „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 1985, nr 2, i 1986, nr 3 (oprac. W. Sieracki).33-56141335

Służba publiczna ziemiaństwa polskiego w sądownictwie gminnym powiatu lubelskiego w latach 1876–1915

In 1876 a new model of jurisdiction was introduced in the Kingdom of Poland, based on the Russian law of 1864 on the organisation of the judiciary. The justice was administered by gmina (‘rural district’) courts, justices of the peace, conferences of the justices of the peace and regional courts, the Warsaw Chamber of Justice and the Senate as the supreme court of cassation. The new model involved the division into two systems of courts, i.e. common courts and justice-of-the-peace courts, which were not related by the principle of the right of appeal.The bodies of peace jurisdiction were gmina courts in the rural areas, justices of the peace in towns and the appeal-cassation instance in the form of the conference of justices of the peace. New gmina courts adjudicated in the panel of one gmina the judge and two jurors elected by the local population for the period of three years. In the Lublin county there were established four gmina courts which would gradually become more and more dominated by representatives of landed gentry following successive elections. This stemmed not only from the property qualification adopted with the passive voting rights, but mostly from the education qualification. Landed gentry got involved in the electoral campaign, seeing municipal jurisdiction as a form of acting for the benefit of the local community. For 40 years, i.e. until the evacuation of Russians from the Kingdom of Poland, the position of the gmina judge in the Lublin county was held by a number of landowners, who were also known among the local population for their charity and cultural activities as well as those aiming at the economic development of the Lublin region. These were among others Kornel Ligowski, Władysław Graff, Stefan Kazimierz Kowerski and Henryk Sachs. Due to their activities, based on the sense of fulfilling the public mission as well as the fairsettlement of disputes, they contributed to the growing authority of the gmina court. Thus, it was seen by the local community as its ‘own court’ at the time of the Russification of all other spheresof public life.Brak abstraktu w języku polski

Wznowienie i organizacja sądownictwa polskiego w Zamościu w latach 1918–1919

During World War I, after the evacuation of the Russian authorities, a local grassroots judiciary system was established in July 1915 in Zamość and surroundings on the initiative of local lawyers. It operated for a short period and then was disbanded by the Austrian occupation authorities. However, the courts of the lowest instance remained, bound within the instance system with the occupation administration and military courts. In Zamość, the Magistrate’s Court and the Military Regional (District) Court were functioning. Following the proclamation of the Act of 5 November of 1916 by the German and Austro-Hungarian Emperors, according to the provisions contained therein, the work aimed at handing over the judiciary in the occupied territories of the Kingdom of Poland to Polish hands was commenced. On 1 September 1917, the courts of the Kingdom of Poland were opened, including the Magistrate’s Court in Zamość. As a result of the initiative of the municipal authorities of Zamość and local social organizations, the Regency Council of the Kingdom of Poland decided to establish the District Court of the Kingdom of Poland in Zamość. It was inaugurated on 1 June 1918 with Romuald Jaśkiewicz as its President, who had previously been the justice of peace of Zamość. The court was composed of four district judges, four investigating judges and one district prosecutor and three deputy prosecutors. These positions were assumed by attorneys in law, lawyers coming from Galicia, as well as Polish lawyers who had returned from Russia torn by the civil war. Lower positions such as investigative judges were also assumed by trainee judges. In the years 1918–1919, significant rotation of personnel in these positions could be observed. The Zamość District covered four counties (in Polish: powiaty): Zamość, Biłgoraj, Hrubieszów and Tomaszów, with 19 peace courts operating in their respective areas. They comprised two magistrates’ courts in Zamość, covering the so-called municipal district and rural district. These were presided by Zygmunt Kostkiewicz and Adam Sajkiewicz. In November 1918, the courts of Zamość began to issue judgements “on behalf of the Republic of Poland”, and soon afterwards these courts were seated in the Zamoyski Palace refurbished for that purpose.W czasie I wojny światowej, w lipcu 1915 r. po ewakuacji władz rosyjskich, w Zamościu i jego okolicach z inicjatywy miejscowych prawników powstało sądownictwo obywatelskie. Funkcjonowało krótko, zostało rozwiązane przez austriackie władze okupacyjne. Utrzymano jednak sądy najniższej instancji, wiążąc je instancyjnie z organami administracji okupacyjnej i sądami wojskowymi. W Zamościu funkcjonował sąd pokoju i wojskowy sąd obwodowy (powiatowy). Po wydaniu przez władców Niemiec i Austro-Węgier aktu 5 listopada z 1916 r. zgodnie z zawartą w nim zapowiedzią przystąpiono do prac mających na celu przekazanie w polskie ręce wymiaru sprawiedliwości na okupowanych terenach Królestwa Polskiego. W dniu 1 września 1917 r. otwarto sądy królewsko-polskie, a wśród nich sąd pokoju w Zamościu. W wyniku inicjatywy władz miejskich Zamościa i lokalnych organizacji społecznych Rada Regencyjna Królestwa Polskiego podjęła decyzję o utworzeniu królewsko-polskiego Sądu Okręgowego w Zamościu. Został on uroczyście otwarty w dniu 1 czerwca 1918 r., a jego prezesem mianowano dotychczasowego zamojskiego sędziego pokoju Romualda Jaśkiewicza. W skład sądu weszło czterech sędziów okręgowych, czterech sędziów śledczych, a także prokurator okręgowy i trzech podprokuratorów. Stanowiska te objęli adwokaci, prawnicy pochodzący z Galicji oraz polscy prawnicy powracający z ogarniętej wojną domową Rosji. Niższe stanowiska (np. sędziów śledczych) obsadzane były również przez pierwszych aplikantów sądowych. W latach 1918–1919 można zaobserwować spory ruch kadrowy na tych stanowiskach. Okręg zamojski obejmował cztery powiaty: zamojski, biłgorajski, hrubieszowski i tomaszowski, z działającymi na ich obszarze 19 sądami pokoju. Wśród nich były dwa sądy pokoju w Zamościu, obejmujące tzw. okręg miejski i okręg wiejski. Na ich czele stali Zygmunt Kostkiewicz i Adam Sajkiewicz. W listopadzie 1918 r. sądy zamojskie zaczęły wydawać wyroki „w imieniu Republiki Polskiej”, a niedługo potem ich siedzibą stał się wyremontowany dla tych celów pałac Zamoyskich

Ewolucja statusu radcy prawnego w postępowaniu karnym

The status of legal counsel in a criminal procedure has been gradually changing over time. It was caused by political factors, and was connected with  the necessity to overcome the reluctance of the Bar Association. Initially, a legal counsel could appear in a criminal trial as an attorney, although until 2009 this entitlement was limited to a defined group of represented bodies. The authority to defend was granted to legal counsels in misdemeanour cases in 2001, except for disciplinary proceedings. Greater governance in the powers of legal counsels and defence lawyers resulted in the Bill on the lawyer profession  of 22 October 2009, which aimed at creating the so-called new Bar Association. However, the Bill was not passed because of critical attitude of both professional bodies. The Bill would have allowed a legal counsel to appear before a court as a defence lawyer in a criminal procedure. An attempt to resolve this issue was made during work on comprehensive amendments to the criminal-procedure law. This work began in 2012 and resulted in the Act of 27 September 2013 on Amending the Act – the Code of Criminal Procedure and other acts. Finally, legal counsels were granted the power to appear before a court in the capacity of a defence lawyer in a criminal procedure, excluding legal counsels working under employment contracts, apart from the researchers and academics. Attempts to question the aforementioned amendment by the Bar Association in  the Constitutional Tribunal proved to be ineffective. The next amendment to the criminal-procedure law, passed in March 2016, restoring some of the provisions in force prior to the great reform of criminal trials, did not change the powers of legal counsels to appear before a court as defence lawyers  in a criminal procedure.Status radcy prawnego w postępowaniu karnym ulegał z biegiem czasu stopniowej zmianie. Były one uzależnione od czynników politycznych oraz wiązały się z koniecznością przełamania oporu adwokatury. Początkowo radca prawny mógł występować w procesie karnym jako pełnomocnik, choć to uprawnienie było do 2009 r. ograniczone do ściśle określonego kręgu reprezentowanych podmiotów. Uprawnienia obrończe po raz pierwszy, nie licząc postępowań dyscyplinarnych, zostały radcom prawnym przyznane w sprawach o wykroczenia w 2001 r. Zbliżenie uprawnień radców prawnych i adwokatów zaowocowało projektem ustawy o zawodzie adwokata z dnia 22 października 2009 r., zmierzającym do stworzenia tzw. nowej adwokatury. Projekt nie został uchwalony ze względu na krytyczne stanowiska obu samorządów. Przewidywał w swej treści możliwość występowania radcy prawnego w charakterze obrońcy w postępowaniu karnym. Realizacja tego postulatu została podjęta w pracach nad wielką nowelizacją postępowania karnego. Prace te rozpoczęły się w 2012 r. i znalazły finał w ustawie z dnia 27 września 2013 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego i niektórych innych ustaw. Ostatecznie przyznano radcom prawnym uprawnienie do występowania w charakterze obrońcy w postępowaniu karnym, z wyłączeniem radców prawnych pozostających w stosunku pracy, nie licząc pracowników naukowych i naukowo-dydaktycznych. Próby zakwestionowania wskazanej nowelizacji przez adwokaturę przed Trybunałem Konstytucyjnym okazały się nieskuteczne. Kolejna zmiana postępowania karnego, uchwalona w marcu 2016 r., przywracająca niektóre rozwiązania obowiązujące przed wielką reformą procesu karnego, nie zmieniła już wprowadzonych uprawnień radców prawnych do występowania w charakterze obrońcy w postępowaniu karnym

Administracja, zarządzanie i handel zagraniczny w warunkach integracji. Materiały konferencyjne - Administracja

Ze wstępu: "Sekcja A - „Administracja”, będąca jedną z czterech sekcji, w których toczyły się obrady Międzynarodowej Konferencji Naukowej „Administracja, zarządzanie i handel zagraniczny w warunkach integracji”, zdominowana została przez problematykę związaną z miejscem i rolą państwowej służby cywilnej w Polsce w związku z procesem integracji europejskiej. Ten istotny i ciągle jeszcze nie zakończony w pełni proces kształtowania apolitycznego korpusu służby cywilnej przedstawiony został zarówno w aspekcie historycznym, jak też współczesnym."(...

Państwo, gospodarka, społeczeństwo w integrującej się Europie TOM 1

Ze wstępu: "III Międzynarodowa Konferencja Naukowa, jaką w pierwszych dniach czerwca 2003 roku zorganizowała Krakowska Szkoła Wyższa, poświęcona była uczczeniu wyjątkowego jubileuszu 500-lecia urodzin jej patrona - Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Jednak to nie myśl polityczna tego wielkiego Polaka i reformatora stała się wiodącym tematem konferencji. W centrum zainteresowań znalazły się zagadnienia 0 wiele bardziej aktualne, dotyczące bowiem integracji europejskiej. Problematyka tym bardziej żywotna, gdyż dotykająca bieżącego życia politycznego - zwłaszcza w kontekście referendum akcesyjnego, które odbyło się w równy tydzień po konferencji. Tak więc jej uczestnicy mieli doskonałą okazję do podjęcia interesujących rozważań związanych z perspektywą rozwoju państwa, gospodarki i społeczeństwa w warunkach integracji europejskiej."(...