Spatial decentralisation of public higher education in Sweden: intentions versus actual outcomes

Decentralizacja przestrzenna szkolnictwa wyższego byta jednym z najważniejszych procesów przyczyniających się do upowszechnienia edukacji wyższej w krajach Europy Zachodniej w drugiej połowie XX w. W lokalizacji nowych uczelni na terenach pozbawionych instytucji szkolnictwa wyższego upatrywano narzędzia demokratyzacji tego szkolnictwa oraz polityki regionalnej kraju. Liczono, że powstanie nowych uczelni w regionach peryferyjnych zwiększy dostępność szkolnictwa wyższego zarówno w wymiarze przestrzennym, jak i społecznym oraz pobudzi procesy rozwoju społeczno-gospodarczego. Najlepiej opisany w literaturze naukowej jest przypadek decentralizacji przestrzennej szkolnictwa wyższego w Szwecji, którą rozpoczęto w latach siedemdziesiątych XX w. Po ponad 30 latach od reformy szwedzkiego szkolnictwa wyższego można już w znacznym stopniu ocenić rzeczywiste efekty wprowadzonych zmian. Problem ten podjęto w niniejszym artykule.Spatial decentralisation of tertiary education was among the most important processes contributing to the spread of tertiary education in Western Europę in the second half of the 20th century. The idea to establish new universities in areas deprived of tertiary education was seen as a democratisation tool for this level of education and for countries’ regional policies. It was hoped that the arrival of new universities in peripheral regions would improve access to tertiary education both in spatial and in social terms and will stimulate social development and economic growth. The case which has received most coverage in literaturę is the one of spatial decentralisation of tertiary education in Sweden, which began in 1970s. After more than 30 years sińce start of the Swedish tertiary education reform the actual outcomes of the changes can be assessed and this issue is addressed in the paper

Prywatne szkolnictwo wyższe w Republice Czeskiej

The aim of this article is to present developments and functioning of private tertiary education in the Czech Republic. The possibility to establish private universities and colleges was not introduced in the law until 1998, which meant that the private higher education sector started off later than its counterparts in other countries of Central and Eastern Europe. The late arrival of legal regulations as well as the efficient accreditation procedure, meant that private tertiary education sector in the Czech Republic is poorly developed. It educates only 7% of students, out of which 90% are in the first-cycle studies. The Author focuses on the role of private universities/colleges in the Czech Republic in the context of diversification of higher education and its geographic accessibility.Celem artykułu jest przedstawienie rozwoju oraz funkcjonowania prywatnego szkolnictwa wyższego w Republice Czeskiej. Możliwość powoływania uczelni prywatnych została tam wprowadzona ustawą dopiero w 1998 r., co spowodowało późniejszy niż w innych krajach Europy Środkowej i Wschodniej rozwój prywatnego sektora szkolnictwa wyższego. Późne uregulowanie prawne kwestii prywatnego szkolnictwa wyższego oraz sprawnie działająca procedura akredytacyjna sprawiły, że czeskie prywatne szkolnictwo wyższe jest słabo rozwinięte. W uczelniach prywatnych kształci się jedynie 7% studentów, 90% z nich stanowią studenci studiów pierwszego stopnia. Autor skupia uwagę na roli, jaką pełnią w Czechach uczelnie prywatne z punktu widzenia dywersyfikacji szkolnictwa wyższego oraz jego dostępności przestrzennej

Struktura społeczno-przestrzenna, lokalna polityka edukacyjna a zróżnicowanie wyników egzaminacyjnych gimnazjów w dużym polskim mieście. Przykład Poznania

Celem artykułu jest udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy występujące w Poznaniu oraz w innych dużych miastach Polski znaczne zróżnicowanie wyników egzaminacyjnych uczniów poszczególnych gimnazjów jest pochodną przede wszystkim zróżnicowania społeczno-przestrzennego miasta, czy też raczej efektem lokalnej polityki edukacyjnej, zwłaszcza z nierestrykcyjnego stosowania zasady rejonizacji kształcenia przez władze lokalne. W artykule przedstawiono rezultaty badań ilościowych dotyczących uwarunkowań zróżnicowania wyników egzaminu gimnazjalnego w Poznaniu. Uzyskane wyniki wykorzystano jako przyczynek do dyskusji nad znaczeniem nierówności społecznych we współczesnej lokalnej polityce edukacyjnej dużego miasta

Propozycja wskaźnika dochodów osobistych ludności na poziomie lokalnym w Polsce

The article is pursuing the goal of laying the foundations for the construction of an index enabling to analyze the personal income of a population on the local level in Poland. The index was created taking: (1) gmina’s revenues from a personal income tax per capita; (2) gmina’s revenues from an agricultural tax per capita. The article details the following issues: (1) the indices of income used in spatial analysis to date, (2) the theoretical and empirical grounds underlying the choice of selected indices as measures of magnitude that make up the personal income of population, (3) the spatial differences of Poles’ personal income by utilizing the personal income index on the local level, (4) the benefits and limits of using the PI Index as well as the directions of further research.Celem artykułu jest propozycja oraz omówienie wskaźnika, który pozwala na analizę dochodów osobistych ludności na poziomie lokalnym w Polsce. Wskaźnik skonstruowano, wykorzystując: dochody gmin z tytułu podatku od osób fizycznych per capita oraz dochody gmin z tytułu podatku rolnego per capita. W artykule przedstawiono kolejno: (1) dotychczas stosowane miary dochodu w badaniach przestrzennych, (2) teoretyczne oraz empiryczne uzasadnienie doboru wybranych wskaźników jako miar wielkości składających się na dochody osobiste ludności, (3) zróżnicowanie przestrzenne dochodów osobistych ludności w Polsce przy wykorzystaniu wskaźnika dochodów osobistych ludności na poziomie lokalnym oraz (4) korzyści i ograniczenia posługiwania się przedstawionym wskaźnikiem, a także kierunki dalszych badań

Szkolnictwo wyższe międzywojennej Polski.Ujęcie geograficzne

W dotychczasowych opracowaniach geograficzne aspekty szkolnictwa wyższego międzywojennej Polski były pomijane, bądź traktowane marginalnie. Niniejsza monografia jest próbą wypełnienia tej luki. Jej głównym celem jest wyjaśnienie rozwoju oraz funkcjonowania szkolnictwa wyższego II Rzeczypospolitej z wykorzystaniem teorii nauk społecznych i humanistycznych (przede wszystkim geografii, socjologii i historii) oraz typowych dla współczesnej geografii metod badawczych. W książce zanalizowano m.in. rozwój systemu szkolnictwa wyższego oraz zmiany jego struktury przestrzennej, migracje studentów oraz kadry naukowo-dydaktycznej, potencjał kadrowy oraz zmiany prestiżu uczelni i ośrodków szkolnictwa wyższego, jak i regionalne uwarunkowania scholaryzacji na poziomie wyższym. Podstawą przedstawianych w monografii wyników badań jest obszerny materiał empiryczny, który został przeanalizowany m.in. z wykorzystaniem rozmaitych metod ilościowych. Umożliwiło to sformułowanie uogólniających wniosków dotyczących prawidłowości samoorganizacji systemu polskiego szkolnictwa w okresie międzywojennym, jak i wpływu na nie struktur długiego trwania

Student jako użytkownik miasta: brytyjskie doświadczenia studentyfikacji

This paper seeks to survey and systematise the results of a research conducted in Great Britain on studentification. Studentification is usually treated as a process of multi-aspect changes of academic towns that occur under the influence of the ever growing and high number of students. Since it was British scholars who were the first to identify and conceptualise this process at the close of the 20th and the beginning of the 21st centuries, its pattern and forms have best been recognised in the academic towns of Great Britain. The article discusses: (1) aspects in terms of which the studentification process is usually analysed, (2) relations between students and permanent inhabitants, (3) the distribution of students' places of residence and their spatial concentration in academic towns, and (4) the effect of studentification on the socio-spatial diversification of academic towns and the situation on the real-estate market.Celem artykułu jest dokonanie przeglądu oraz usystematyzowanie wyników prowadzonych w Wielkiej Brytanii prac badawczych poświęconych procesowi studentyfikacji. Studentyfikację zazwyczaj ujmuje się jako proces wieloaspektowych przemian miast akademickich, dokonujących się pod wpływem rosnącej i wysokiej liczby studentów. Ponieważ przekształcenia te zostały po raz pierwszy zidentyfikowane oraz skonceptualizowane właśnie przez brytyjskich badaczy na przełomie XX i XXI w., najlepiej rozpoznane są jego przebieg oraz formy w miastach akademickich Wielkiej Brytanii. W artykule kolejno omówiono (1) wymiary, w których zazwyczaj analizuje się proces studentyfikacji, (2) relacje studenci–stali mieszkańcy miasta, (3) rozmieszczenie miejsc zamieszkania studentów oraz ich koncentrację przestrzenną w miastach akademickich, (4) wpływ studentyfikacji na zróżnicowania społeczno-przestrzenne miast akademickich i sytuację na rynku nieruchomości

Likwidacja szkół podstawowych na wsi: perspektywa władz lokalnych, nauczycieli, rodziców, uczniów i pozostałych mieszkańców

The chief goal of this article is to identify and interpret the perception of the closure of small village schools by five categories of persons: local authorities, school headmastersand teachers, parents of pupils, pupils themselves, and the remaining village residents. The article relies on the results of a qualitative research based primarily on in-depth interviewsconducted in one of the rural communities of Wielkopolska (Greater Poland, one of the Poland’s regions). The theoretical framework employed are J. Habermas’s (2002) concepts oflifeworld and system. The results showed that each category of persons saw and assessed the local authorities’ decisionto reorganise the school network in a different way. The most critical about it were the teachers and the most positive were the pupils of the transformed and liquidated schools. The attitudes of the individual categories of respondents are interpreted in terms of how the results of those changes affect their ‘lifeworlds’, their intermingling, and their relations with “the system”.The chief goal of this article is to identify and interpret the perception of the closure of small village schools by five categories of persons: local authorities, school headmastersand teachers, parents of pupils, pupils themselves, and the remaining village residents. The article relies on the results of a qualitative research based primarily on in-depth interviewsconducted in one of the rural communities of Wielkopolska (Greater Poland, one of the Poland’s regions). The theoretical framework employed are J. Habermas’s (2002) concepts oflifeworld and system. The results showed that each category of persons saw and assessed the local authorities’ decisionto reorganise the school network in a different way. The most critical about it were the teachers and the most positive were the pupils of the transformed and liquidated schools. The attitudes of the individual categories of respondents are interpreted in terms of how the results of those changes affect their ‘lifeworlds’, their intermingling, and their relations with “the system”

Członkostwo w Unii Europejskiej jako czynnik umiędzynarodowienia nauki i szkolnictwa wyższego w Poznaniu

Accession to the European Union in 2004 was undoubtedly one of the main drivers of change in science and higher education in Poland in recent years. This applies in particular to the international aspects of higher education and research institutions. Infrastructural benefits, in the form of EU funding for the construction and modernization of university buildings, laboratory equipment, etc., seem equally important.This paper attempts to identify and assess the impact of EU membership on the situation and internationalization of science and higher education in Poznan. To this end, the paper includes analyses of four dimensions of scientific and educational activity: (1) international publishing activity – publications in the most prestigious journals, (2) international scientific cooperation under the European Union Framework Programmes (3) projects implemented by scientific institutions and universities under operational programs, and (4) internationalization of education process at universities. For comparison purposes, the state of science and higher education in Poznan has been compared to the situation in other major Polish cities. The study conducted showed that for each of the spheres analysed the benefits can be identified of EU membership for science and higher education in Poznan.Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej w 2004 r. jest bez wątpienia jednym z głównych czynników zmian w sektorze nauki i szkolnictwa wyższego w naszym kraju w ostatnich latach. W szczególności dotyczy to międzynarodowych aspektów działalności szkół wyższych i placówek badawczych. Niemniej istotne wydają się korzyści infrastrukturalne w postaci dofinansowania ze środków europejskich budowy i modernizacji budynków uczelnianych, wyposażenia laboratoriów itd.Celem niniejszego artykułu jest próba wskazania i oceny wpływu członkostwa w Unii Europejskiej na sytuację i umiędzynarodowienie nauki i szkolnictwa wyższego w Poznaniu. W artykule podjęto analizę czterech wymiarów działalności naukowej i edukacyjnej, którymi były kolejno: (1) międzynarodowa aktywność publikacyjna – publikacje w najbardziej renomowanych czasopismach, (2) międzynarodowa współpraca naukowa w ramach Programów Ramowych Unii Europejskiej, (3) projekty realizowane przez jednostki naukowe oraz uczelnie wyższe w ramach programów operacyjnych oraz (4) umiędzynarodowienie procesu edukacyjnego na uczelniach. Sytuację nauki i szkolnictwa wyższego Poznania porównano z sytuacją w innych największych miastach Polski. Przeprowadzone badania wykazały, że w przypadku każdej z analizowanych sfer można wskazać na korzyści płynące z członkostwa w Unii Europejskiej dla nauki i szkolnictwa wyższego w Poznaniu

Preferences of poles concerning the shape of regional policy and the allocation of European funds

The social reception of economic development processes has been underrated in studies conducted so far. The scarcity of such analyses may be perceived as a problem especially in the case of CEE states, in which economic growth has often been accompanied by a deepening of the socio-economic inequalities in the recent years. This article aims to identify the preferences of Poles concerning the goals of regional policy and the assignment of the European funds. Special attention was given to the differences among various categories of residents, examined in terms of their places of residence, occupational status, education, and age. The research has shown a highly positive attitude of Poles concerning the European funds, and statistically significant relations between selected socio-demographic characteristics of Poles and their preferences concerning the places and fields of activity to which the funds should go</p