Wybrane aspekty nowelizacji prawnych podstaw członkostwa Polski w Unii Europejskiej. uwagi na tle wyroków polskiego i niemieckiego Trybunału Konstytucyjnego w sprawie aktów normatywnych stabilizujących strefę Euro

The judgement of the Polish Constitutional Court of 26 June 2013 compared with the judgment of the German Federal Constitutional Tribunal of 18 March 2014 indicates that some significant amendments should be introduced into the Polish Constitution. Both amending procedures foreseen by the Treaty of Lisbon and the “Schengen method” used to reform the Eurozone imply a necessity to differ between the ordinary revision procedure and the simplified revision procedure also in national constitutional law. Taking into a account German constitutional provisions and jurisprudence of the German Federal Court such an amendment allows to concentrate on a question how to eff ective secure an infl uence of Polish constitutional institutions, especially the Sejm, on integration process

Wybrane zagadnienia prawnokonstytucyjne procedury ratyfikacyjnej Traktatu z Lizbony w Polsce

"Od prawie dziesięciu lat państwa członkowskie, najpierw w liczbie piętnastu, od 2004 r. dwudziestu pięciu, a obecnie dwudziestu siedmiu, próbują dokonać głębokiej zmiany podstaw traktatowych Unii Europejskiej. Zastąpienie dotychczas obowiązujących traktatów nową umową międzynarodową – Traktatem ustanawiającym Konstytucję dla Europy – zakończyło się fiaskiem. W takiej sytuacji państwa członkowskie zdecydowały się na przyjęcie traktatu rewizyjnego, który wprowadza zmiany do traktatów dotychczas obowiązujących. J. Barcz określił ten wariant jako Nicea bis4, wskazując jednocześnie, że co prawda zmiana traktatu konstytucyjnego na „zwykły” traktat rewizyjny z politycznego punktu widzenia może ułatwić procedurę ratyfikacji, jednakże z prawnego punktu widzenia budzi pewne wątpliwości, gdyż Unia Europejska będzie organizacją międzynarodową, której funkcjonowanie określać będą dwie umowy międzynarodowe, a podział materii pomiędzy te umowy jest niejasny, m.in. znaczna część regulacji odnoszących się do instytucji nie została przeniesiona do Traktatu o Unii Europejskiej5. Pomimo wyżej wspomnianej zmiany strategii, która w Mandacie dla Konferencji Międzyrządowej w 2007 r. została określona jako dekonstytucjonalizacja6, reforma podstaw traktatowych UE znów natrafiła na przeszkody."(...

Stosowanie Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i podstawowych wolności przez organy władzy publicznej RepublikI Federalnej Niemiec. Studium przypadku

The order of the Second Senate of the German Federal Constitutional Court (the FCCt) of 14 October 2004 is a good example for a functioning of European legal community in an interpretation by German courts. Analyzing of effects of the European Court on Human Rights’ (the ECHR) decision in the Görgülü case on application of law by the state bodies, the FCCt emphasizes an openness of the German legal order towards the European law but parallel forms some legal restrictions on it, as it also does in European Union cases. On one hand in the German legal system, the European Convention on Human Rights (the Convention) in the interpretation of the ECHR has the status of a federal statute, and it must be taken into account in the interpretation of domestic law, including fundamental rights and constitutional guarantees. The authorities and courts of the Federal Republic of Germany are therefore obliged, under certain conditions, to take account of the Convention as interpreted by the ECHR in making their decisions. On the other hand this commitment takes effect only within the democratic and constitutional system of the Basic Law. The standard of protection of basic rights guaranteed by the Basic Law forms an important part of this constitutional system. What is more the state bodies must take into consideration effects of the ECHR’s decision on the national legal system. It means that taking into account decisions of the ECHR is possible only within the scope of the applicable law of procedure and the state bodies must evaluate decision’s effects, in particular in family law, the law concerning aliens, and also in the law on the protection of personality. It is worth to mention that an influence of the Görgülü case may be seen also in German legislation. In 2006 the German Code of Civil Procedure was changed. According to the section 580 of the above mentioned Code an action for retrial of the case may be brought: 8. Where the European Court of Human Rights has established that the Convention or its protocols have been violated, and where the judgment is based on this violation

Konstytucyjno-prawne problemy otwarcia krajowego porządku prawnego na prawo unijne na przykładzie wyroku Trybunału Konstytucyjnego i Federalnego Trybunału Konstytucyjnego w Karlsruhe w sprawie europejskiego nakazu aresztowania

"Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej sprawiło, że polskie sądy stosujące od 1 maja 2004 r. prawo unijne, włączyły się aktywnie w ogólnoeuropejski dialog dotyczący otwarcia krajowych systemów prawnych na rozwiązania prawa unijnego. Trybunał Konstytucyjny jeszcze przed przystąpieniem Polski do UE zajmował się takimi kwestiami, jak m.in. prowspólnotowa wykładnia prawa polskiego czy charakter mandatu deputowanego do Parlamentu Europejskiego . W ciągu roku od momentu przystąpienia Polski do Unii Europejskiej Trybunał Konstytucyjny zajął stanowisko w tak istotnej kwestii, jaką jest miejsce prawa Unii Europejskiej w polskim porządku prawnym ."(...

Aspekty polityczno-prawne polskiej prezydencji. Między metodą wspólnotową a międzyrządową

The Polish presidency in the Council of the EU has been determined by a financial crisis. However the question could be solved only by the Member States which belong to the Eurogroup led by its own President Jean-Claude Juncker and at the highest level by the Heads of States or Governments in the framework of the European Council. In addition a form of an international agreement was chosen as an instrument to introduce new solutions in the economic and monetary policy of the EU. Such a form is not foreseen in the Treaty on the European Union, in particular Article 48 TEU. In a doctrine it is called a “Schengen modus”, then a way to reform the Union without a long process of ratification of an amending treaty by all the Member States. At the same time the Schengen modus may lead to a creation of different integration centers. All the above mentioned circumstances on the one hand have reduced a spectrum of the Polish activity and on the other hand indicated on a domination of an intergovernmental method, called by the Chancellor Angela Merkel a “Unions method”, in the European governance. In this context provisions of the Article 12.3 of the Treaty on Stability, Coordination and Governance which allows the Contracting Parties, other than those whose currency is the euro to participate in discussions of Euro Summit meetings concerning competitiveness for the Contracting Parties, the modification of the global architecture of the euro area and the fundamental rules that will apply to it in the future, as well as, when appropriate and at least once a year, in discussions on specific issues of implementation of the Treaty, may be regarded as a certain success of the Polish presidency

Umowa stowarzyszeniowa jako instrument Partnerstwa Wschodniego

Ze wstępu: "W roku 2008 z inicjatywy Polski i Szwecji nastąpiła intensyfikacja prac w ramach Unii Europejskiej nad zacieśnieniem wspołpracy z partnerami wschodnioeuropejskimi. Rada Europejska na szczycie w czerwcu 2008 r. wezwała Komisję do opracowania propozycji „Partnerstwa Wschodniego”, a pierwsze ramowe propozycje Komisja przedstawiła na początku grudnia 2008 r. Zostały one zaakceptowana na szczycie Rady Europejskiej, ktory odbył się w marcu 2009 r. Na szczycie tym Rada Europejska przyjęła rownież Deklarację w sprawie Partnerstwa Wschodniego. Faza przygotowawcza została zamknięta na początku maja 2009 r. w Pradze przyjęciem przez państwa członkowskie, państwa partnerskie oraz przedstawicieli Unii Europejskiej wspolnej deklaracji Partnerstwa Wschodniego."(...

Ochrona przyrodzonej godności człowieka a ustawy „antyterrorystyczne”

Z wprowadzenia: "Prawa człowieka podlegają relatywizacji, która może mieć charakter normatywny, gdy prawa te zostają ograniczone w ustawach na podstawie klauzul zawartych w konstytucji. Ograniczenie może nastąpić również ze względów pozanormatywnych. J. Zajadło używa tutaj określenia relatywizacji instrumentalnej, dokonywanej w związku z potrzebami bieżącej polityki, dla której naruszana bywa przyrodzona godność człowieka. Do grupy tej zalicza się m.in. stosowanie tortur wobec terrorystów w celu uzyskania informacji mogących uratować życie i zdrowie obywateli danego państwa lub wobec porywacza w celu wydobycia od niego informacji o miejscu pobytu jego ofiary."(...

Aspekty prawne ewolucji polityki zagranicznej UE -od Traktatu konstytucyjnego do Traktatu lizbońskiego

Z wprowadzenia: "„Okres refleksji” nad kierunkiem reform w Unii Europejskiej , po intensywnym okresie działań dyplomatycznych w okresie prezydencji Niemiec , został zakończony przyjęciem przez Radę Europejską w czerwcu 2007 r. Mandatu dla Konferencji międzyrządowej , który określał ramy dla prac konferencji nad traktatem reformującym. Pomimo, że zrezygnowano z koncepcji konstytucyjnej , punktem wyjścia dla prac konferencji był tekst Traktatu ustanawiającego Konstytucję dla Europy [dalej Traktat konstytucyjny lub TK]."(...

Konstytucyjno-prawne aspekty wolności religijnej w Niemczech w świetle orzecznictwa najwyższych sądów

"Orzeczenia sądów konstytucyjnych dotyczące wolności religijnej budzą zawsze spore kontrowersje. H. Heinig i M. Morlok zwracają uwagę, iż tego rodzaju orzeczenia mają szczególne znaczenie dla kulturowego samookreślenia się społeczeństwa. Autorzy wskazują przy tym, że w przypadku Niemiec doszło do widocznej zmiany stron sporu prowadzonego na tym tle. O ile w latach 60. i 70. XX w. spory dotyczące np. podatku kościelnego, szkół chrześcijańskich czy modlitwy w szkole przebiegały pomiędzy chrześcijańską większością a niechrześcijańską mniejszością, o tyle obecnie kontrowersje w wielu wypadkach dotyczą problemów mniejszości religijnych, często wyznawców islamu (np. dopuszczalność uboju rytualnego czy dopuszczalności noszenia chust w miejscu pracy )."(...