St. Irenaeus and his arguments against the Gnostics

This article presents St. Irenaeus and characterizes his literary work. The origins of Gnosticism are discussed and the main leaders of this movement at the turn of the third century are presented. Next, the places in which St. Irenaeus reveals orthodox teaching when combating Gnostic views, which threatened the existence of the Church, are outlined. These points concern anthropology, the theory of recapitulation, and the Tradition and apostolicity of the Church. While exposing the Gnostic’s false teaching, St. Irenaeus bears witness to the true teaching of the Church.Artykuł przedstawia postać św. Ireneusza i charakteryzuje jego dzieła literackie. Omówiona została geneza gnostycyzmu i ukazani zostali główni przedstawiciele tego nurtu okresu przełomu II/III w. Następnie zostały przedstawione punkty, w których św. Ireneusz zwalczając poglądy gnostyków jako zagrażające bytowi Kościoła ukazuje prawowierną naukę. Te punkty dotyczą: antropologii, teorii rekapitulacji, tradycji i apostolskości Kościoła. Św. Ireneusz demaskując fałszywe nauczanie gnostyków dał wykład prawdziwej nauki koś[email protected]ł Teologiczny, Chrześcijańska Akademia Teologiczna w Warszawie, PolskaIreneusz z Lyonu, Wykład Nauki Apostolskiej, wstęp, przekład i opracowanie W. Myszor, Kraków 1997.Ireneusz z Lyonu, Adversus haereses (Contra haereses) P.G. 7, 437- 1224 (Tłumaczenie fragmentów w j. polskim: A. Bober, Antologia patrystyczna, Kraków 1965; M. Michalski, Antologia literatury patrystycznej, Warszawa 1975; Ireneusz z Lyonu, Chwała Boga żyjący człowiek, wybór tekstów i opracowanie J. Comby, D Singels, tłum. W. Myszor, Kraków 1999; Ireneusz z Lyonu, Bóg w Ciele i Krwi, wybór tekstów i wprowadzenie Hans Urs von Balthasar, tłum. W. Myszor, Kraków 2001).Euzebiusz z Cezarei, Historia Kościelna. O męczennikach palestyńskich, tłum. i oprac. A. Lisiecki, POK 3, Poznań 1924 (przedruk, WAM, Kraków 1993).Dekert T., Teoria rekapitulacji Ireneusza z Lyonu w świetle starożytnych koncepcji na temat Adama, Kraków 2007.Drączkowski F., Patrologia, Peplin-Lublin 1999.Myszor W., Gnostycyzm i teologia Ireneusza z Lyonu, Zagadnienie wybrane, Studia Antiquitatis Christianae, Series Nova 11, red. L. Lach-Mbartlik, Katowice 2010.Мейендорф И., Введение в святоотеческое богословие, New York 1985.Quasten J., Initiation aux Pères de l’Église, t. 1, Paris 1955.Tatarkiewicz W., Historia Filozofii, t. I, Warszawa 1988.1714515

The Great and Holy Council in Crete in 2016 and its Arrangements

This article discusses the Council of the Orthodox Church, which took place in Crete in 2016. Due to its content, the text has been divided into two parts. In the first part, the preparatory process is briefly presented. The procedure of creating the documents and their approval as projects for the future Council by the Pre-Conciliar Pan-Orthodox Council is also presented. In the second part, the content of the documents, which were accepted at the Council, are analyzed. In order to present their content more systematically, the documents have been divided into three categories: A) general documents, B) documents concerning the inner life of the Church, C) documents concerning the external life of the Church.Artykuł omawia Sobór Kościoła prawosławnego, który odbył się na Krecie w 2016 r. Pod względem treści tekst został podzielony jest na dwie części. W pierwszej części w sposób skrótowy został ukazany proces przygotowawczy do Soboru. Została ukazana procedura powstawania dokumentów i ich akceptacji jako projektów na przyszły Sobór przez Ogólnoprawosławne Konferencje Przedsoborowe. W drugiej części została przeprowadzona analiza treści dokumentów, które zostały przyjęte na tym Soborze. Dla bardziej systematycznego przedstawienia ich treści, dokumenty zostały podzielone na trzy kategorie: A) dokumenty o charakterze ogólnym, B) dokumenty odnoszące się do wewnętrznego życia Kościoła, C) dokumenty odnoszące się do zewnętrznego życia Kościoł[email protected]ścijańska Akademia Teologiczna w WarszawieOrędzie Świętego i Wielkiego Soboru Kościoła Prawosławnego, tłum. pol. CW 4/2016 s. 5- 18.Przesłanie Świętego i Wielkiego Soboru Kościoła Prawosławnego do prawosławnego ludu i wszystkich ludzi dobrej woli, tłum. pol. CW 4/2016 s. 23-27.Ważność postu i jego wypełnienie dzisiaj, tłum. pol. CW 4/2016 s. 29-33.Relacje Kościoła prawosławnego z pozostałym światem chrześcijańskim, tłum. pol. CW 4/2016 s. 34- 39.Autonomia i sposób jej ogłaszania, tłum. pol. CW 4/2016 s. 41-42.Prawosławna diaspora, tłum. pol. CW 4/2016 s. 44-49.Sakrament małżeństwa i jego przeszkody, tłum. pol. CW 4/2016 s. 50-53.Misja Kościoła prawosławnego we współczesnym świecie. Wkład Kościoła prawosławnego w osiągnięcie pokoju sprawiedliwości, wolności, braterstwa i miłości między narodami oraz zniesienie dyskryminacji rasowej i innej, tłum. pol. CW 4/2016 s. 54-63.Synodica VIII, Secretariat pour la preparation du Saint et Grande Concile de l’Eglise Orthodoxe, Chambésy- Genève 1994.Synodica XII, Secretariat pour la preparation du Saint et Grande Concile de l’Eglise Orthodoxe, Chambésy-Gèneve 2015.Doklad o sovpadienijah i rashoždienijah po četyrem temam poviestki dnia IV Vsepravoslavnogo Predsobornogo Sovieŝanija, Chambésy, Genève, 1987 (maszynopis).Mežprawoslawnaja Podgotovitielnaja Komisja Sviatago i Wielikogo Sobora 7-13 nojabrja 1993; Chambesy 1994, (maszynopis).Kuźma Andrzej ks., Udział Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego w przygotowaniach Soboru Wszechprawosławnego [w:] Przed Soborem Wszechprawosławnym, Kraków 2016, s. 151-168. Red. T. Kałużny i Z. Kijas.Kuźma Andrzej ks., Spotkanie Sekretariatu Soboru Wszechprawosławnego, WPAKP 6 (319) 2016.Kuźma Andrzej ks., Historia i aktualny stan przygotowań do zwołania Soboru Wszechprawosławnego, cz. I, WPAKP 11 (312) 2015.Kałużny Tadeusz ks., Nowy Sobór Ogólnoprawosławny, Kraków 2008.Kijas Zdzisław ks., Kościół prawosławny wobec problemów współczesnego świata z perspektywy Soboru Wszechprawosławnego, [w:] Przed Soborem Wszechprawosławnym. Kraków 2016, s. 151-168. Red. T. Kałużny i Z. Kijas.Leśniewski Krzysztof, Ekumenizm w czasie. Prawosławna wizja jedności w ujęciu Georges’a Florovsky’ego, Lublin 1995.Jerzy (Pańkowski) bp, Synaksa zwierzchników Lokalnych Cerkwi Prawosławnych. Chambesy (21-28 stycznia 2016 r.), WPAKP 3 (316) 2016.Znosko Aleksy ks., Prawosławne Prawo Kościelne, Warszawa 1975.2016517

The essence of the ecclesiology of the first millennium in the Orthodox and Roman Catholic perspective in light of: SYNODALITY AND PRIMACY DURING THE FIRST MILLENNIUM: TOWARDS A COMMON UNDERSTADING IN SERVICE TO THE UNITY OF THE CHURCH, Chieti 2016

This article consists of two parts. The first part presents the achievements of the Catholic-Orthodox dialogue which commenced in 1982. The second part contains a Polish translation of a document which was adopted at the 14th plenary session of the Catholic-Orthodox dialogue in Chieti in 2016. The first phase of the dialogue, which took place between 1982-2000, raised issues which are in essence common for both the Orthodox Church and Roman Catholic Church and in many aspects convergent. Starting in 2006, the Commission addressed the relations of synodality and primacy in the Church. The Chieti Document addresses the question of understanding primacy in the first millennium of the undivided Church. As the authors of this document point out, the history of this period should serve as a benchmark in the quest for Church unity in the future.Artykuł składa się z dwóch części. W pierwszej przedstawione zostały rezultaty osiągnięć dialogu katolicko-prawosławnego, który rozpoczął się w 1982 r. Drugą część stanowi tłumaczenie na j. polski dokumentu, który został przyjęty na 14-tej sesji plenarnej dialogu katolicko-prawosławnego w Chieti w 2016 r. Pierwsza faza dialogu, która przebiegała w latach 1982-2000 poruszała zagadnienia, które w swojej istocie zarówno dla Kościoła prawosławnego jak też dla Kościoła rzymskokatolickiego są wspólne i w wielu punktach zbieżne. Począwszy od 2006 r. Komisja zajęła się tematem zależności synodalności i prymatu w Kościele. Dokument z Chieti porusza zagadnienie rozumienia prymatu w pierwszym tysiącleciu niepodzielonego Kościoła. Historia tego okresu, jak wskazują autorzy dokumentu powinna stanowić punkt odniesienia względem szukania dróg jedności Kościoła w przyszłoś[email protected]ł Teologiczny, Chrześcijańska Akademia Teologiczna w WarszawieF. Bouwen, 2010, Belgrad 2006. IXe Session plénière de la Commission mixte international pour le dialogue théologique entre l’Eglise catholique et l’Eglise orthodoxe, „Proche-Oriente- Chrétien”, nr 3-4, s. 277-289F. Bouwen, 2017, Chieti 2016. XIVe Sesion plénière de la Commission Mixte International pour le Dialogue Théologique entre l’Église catholique et l’Église orthodoxe, Proche-Orient Chrétien, 67, s. 97-111.Bujak Janusz, 2016, Teologiczny dialog katolicko-prawosławny w latach 2005-2015, Szczecin.Glaeser Zygfryd, 2000, Ku eklezjologii „Kościołów siostrzanych”, Opole.Glaeser Zygfryd, 2018, Teologiczny dialog rzymskokatolicko-prawosławny: stan i perspektywy, [w:] Ekumenizm doktrynalny: schyłek czy nowy początek, red. T. Kałużny, Z. Kijas, Kraków, s. 91-117.Hryniewicz Wacław, 1993, Kościoły siostrzane, dialog katolicko-prawosławny 1980-1991, Warszawa.Hryniewicz Wacław, 2004, Kościół jest jeden, Kraków.Kuźma Andrzej, 2014a, Międzynarodowy dialog teologiczny Kościoła prawosławnego z Kościołem rzymskokatolickim, Elpis 16, s. 11-18.Kuźma Andrzej, 2005, Spotkanie dotyczące wznowienia dialogu teologicznego z Kościołem rzymskokatolickim, WPAKP 11 (192), s. 11.Kuźma Andrzej, 2009, Spotkanie prawosławnych i rzymskich katolików na Cyprze, WPAKP 12 (241), s.13.Kuźma Andrzej, 2010, Kolejne spotkanie prawosławno-katolickie, WPAKP 11 (252), s. 11Kuźma Andrzej, 2014b, Dialog prawosławno-katolicki, WPAKP 11 (300), s. 8.Leśniewski Krzysztof, 1995, Ekumenizm w czasie. Prawosławna wizja jedności Kościoła w ujęciu Georges’a Florowskiego, Lublin.Phidas Vlassios, 1998, Droit canon. Une perspective orthodoxe, Chambésy-Gèneve.Uniatyzm, metoda unijna przeszłości a obecne poszukiwania pełnej wspólnoty tłum pol. W. Hryniewicz, SiDE 1994, 2 (34) s. 77-82.Konsekwencje eklezjologiczne i kanoniczne sakramentalnej natury Kościoła. Wspólnota kościelna, soborowość i autorytet. Ravenna 13 października 2007, tłum. pol. A. Kuźma, WPAKP 2 (219) 2008 cz. I s. 10-13; WPAKP 3 (220) 2008, cz. II s. 11-13Communique- Jonint International Commission for the Theological Dialogue Between the roman catholic Church and orthodox Church. 14-th Plenary Session, Chieti, Italy, 16-21 september 20162110912

International Theological Dialogue between the Orthodox Church and the Roman Catholic Church

ks. Andrzej KuźmaThis article discusses the history and theological values in the first phase of the International Theological Dialogue between the Orthodox Church and the Roman Catholic Church in the years from 1981 to 2000. In particular, this article addresses the preparatory process of commencing the dialogue and producing common theological documents; and also discusses the most important problems in the dialogue, such as the problem of Uniatism and proselytism, which have dominated the subject matter of the dialogue since 1991.Artykuł omawia historię i wartości teologiczne pierwszej fazy Międzynarodowego Dialogu Teologicznego między Kościołem prawosławnym i rzymskokatolickim w latach 1981-2000. Omówiony został proces przygotowawczy do rozpoczęcia dialogu. Podkreślona została rola i znaczenie działań patriarchy Konstantynopola Atenagorasa (1948-1972), który w znaczący sposób przyczynił się do rozwoju kontaktów ekumenicznych. Ze strony Kościoła rzymskokatolickiego istotnym dla kontaktów międzychrześcijańskich okazało się wstąpienie na tron rzymski kolejno papieży Jana XXIII (1958-1963) i Pawła VI (1963-1978), oraz zwołanie Soboru, Vaticanum II. Omówione zostały osiem sesji plenarnych, które odbyły się w latach 1982-2000, oraz przygotowania do nich. Rezultatem spotkań Komisji okazały się wspólnie przyjęte dokumenty teologiczne: 1) "Misterium Kościoła i Eucharystii w świetle tajemnicy Trójcy Świętej" (Monachium 1982), 2) "Wiara, sakramenty i jedność Kościoła" (Bari 1987), 3) "Sakrament kapłaństwa w sakramentalnej strukturze Kościoła ze szczególnym uwzględnieniem znaczenia Sukcesji apostolskiej dla uświęcenia i jedności Ludu Bożego", (Valamo 1988), 4) "Uniatyzm, metoda unijna przeszłości a obecne poszukiwanie pełnej wspólnoty" (Balamand 1993). Omówione też zostały najistotniejsze problemy w tym dialogu tj. problem uniatyzmu i prozelityzmu, który zdominował tematykę spotkań po roku [email protected]ścijańska Akademia Teologiczna w Warszawie16111

The Sacrament of Marriage in the draft documents of Great and Holy Synod

This article analyses the text of the draft document for the upcoming Great and Holy Synod entitled: „The Sacrament of Marriage and Its Impediments.” This document is one of the six topics that will be addressed by future Synod. The first version of this document was accepted in 1982, however the final draft text was significantly expanded and approved by the Synaxis of the Primates in January 2016.W artykule został poddany analizie tekst projektu dokumentu na zbliżający się Sobór Wszechprawosławny: „Sakrament małżeństwa i przeszkody do jego zawarcia”. Dokument jest jednym z sześciu punktów, którymi zajmie się przyszły Sobór. Pierwsza wersja omawianego dokumentu została przyjęta w 1982 r. natomiast ostateczny tekst projektu znacząco rozszerzony został zatwierdzony przez Zgromadzenie Zwierzchników w styczniu 2016 [email protected]ścijańska Akademia Teologiczna w Warszawie, PolskaSakrament Małżeństwa i przeszkody do jego zawarcia, (Tekst przyjęty przez uczestników zgromadzenia (Synaxis) zwierzchników autokefalicznych Kościołów prawosławnych Chambesy 2016); tłym. Tadeusz Kałużny [w:] Przed Soborem Wszechprawosławnym, Kraków 2016, s. 267-271.Sakrament małżeństwa i jego przeszkody, (Dokument uzgodniony przez uczestników Synaksy Zwierzchników Cerkwi Prawosławnych w Chambésy 21-28 stycznia 2016), tłum. J. Charkiewicz, J. Betlejko, A. Kuźma [w:] Wiadomości PAKP 2016, nr 5 (318), s. 14-15.Synodica III, Secretariat pour la preparation du Saint et Grande Concile de l’Eglise Orthodoxe, Chambésy- Genève 1979.Synodica VIII, Secretariat pour la preparation du Saint et Grande Concile de l’Eglise Orthodoxe, Chambésy- Genève 1994.Decyzja Zwierzchników Cerkwi Prawosławnych, Wiadomości PAKP 2014, nr 4(293).Synaksa Zwierzchników Lokalnych Cerkwi Prawosławnych, Chambésy (21-28 stycznia 2016), Wiadomości PAKP 2016, nr 3(316).Kanony Kościoła Prawosławnego, tłum. ks. Aleksy Znosko, Warszawa 1978.Michael Laroche, Mały Kościół, mistyczna przygoda małżeństwa, Hajnówka 2016.Tadeusz Kałużny (ks.), Nowy Sobór Ogólnoprawosławny, Kraków 2008.Andrzej Kuźma (ks), Trzecie spotkanie Komisji Przygotowawczej, Wiadomości PAKP 2015, nr 5 (306).Aleksy Znosko (ks.), Prawosławne Prawo Kościelne cz. II, Warszawa 1975.177-1811817718

MONITORING I TERENOWE BADANIA JAKOŚCI POWIETRZA Z WYKORZYSTANIEM SPEKTROMETRU MASOWEGO

In the paper the use of mass spectrometer Prisma Plus QMG 220 2M for mobile monitoring of air in the regional research of environmental pollution is presented. The spectrometer with quadruple filter is addressed and the methodology of measurements and interpretation of obtained spectrum of air from the vicinity of Nowa Sarzyna is discussed.W artykule zaprezentowano wykorzystanie spektrometru masowego Prisma Plus QMG 220 2M dla monitoringu powietrza w badaniach terenowych zanieczyszczenia środowiska. Opisano zasadę działania spektrometru z kwadrupolowym filtrem mas. Przedstawiono metodologię wykonania pomiarów oraz interpretację uzyskanego widma powietrza z okolicy Nowej Sarzyny