Under-age girl as a patient of pediatric and adolescent ginecology outpatient clinic

Badania przeprowadzone w Polsce wykazały, że inicjacja seksualna przed ukończeniem 18. roku życia jest zjawiskiem powszechnym i dotyczy około 80% nastolatków. W Polsce brakuje jednoznacznego stanowiska środowisk medycznych i prawnych wobec procedur postępowania z nieletnią pacjentką, która podjęła współżycie płciowe i oczekuje od lekarza ginekologa porady, badania ginekologicznego i niejednokrotnie prosi o przepisanie tabletek antykoncepcyjnych. Procedury te muszą uwzględniać fakt, że w Polsce do 18. roku życia nieletni funkcjonuje w obszarze władzy rodzicielskiej lub władzy opiekuna prawnego oraz, że zgoda na świadczenie zdrowotne, oprócz zgody opiekuna prawnego, wymaga również zgody nieletniego, który ukończył 16. rok życia i staje się pełnoprawnym pacjentem. Zgodnie z ustawą o zakładach opieki zdrowotnej pacjent ma prawo do samodecydowania o sobie, poszanowania integralności fizycznej i psychicznej oraz do poszanowania prywatności, a udział przedstawiciela ustawowego po 16. roku życia dotyczy w zasadzie współdecydowania o wykonaniu świadczenia zdrowotnego. Tym samym, informacje uzyskane od takiego nieletniego pacjenta w badaniu podmiotowym i przedmiotowym nie muszą być przekazywane przedstawicielowi ustawowemu, jeżeli tajemnicy domaga się nieletni pacjent i jeśli nie ma to wpływu na jego zdrowie oraz planowane procedury medyczne (np. konieczność wykonania operacji). Znajomość procedur postępowania wobec nieletniej pacjentki, jako podmiotu prawa, umożliwi lekarzowi świadomy wybór postępowania oraz udzielenie świadczenia lub tylko w większości przypadków porady, bez konieczności naruszania prawa obowiązującego w Polsce. (Endokrynol Pol 2008; 59 (5): 412-419)The research carried out in Poland reflected that sexual initiation before 18 years of age is a common phenomenon and refers to roughly 80% of teenagers. In Poland there is no uniform standing of medical and legal environments with regard to dealing with a juvenile patient who has become sexually active and expects the advice of a gynaecologist, gynaecologic examination and often asks for prescribing contraceptives. The procedures must take into account the fact that in Poland, until 18 years of age, a juvenile functions under the parental or tutelary authority, while a consent for medical service requires beside of the consent of legal guardian also the consent of a juvenile who is 16 years of age and becomes a full-right patient. According to the Act on Health Care Institutions, a patient has the right to self-decisions, the respect of physical and mental integrity and the respect of privacy, while the participation of a statutory representative post 16th year of age refers practically to co-deciding on a medical service provision. Therefore, the information received from such juvenile patient in subjective and objective examination does not have to be passed to the statutory representative, if the juvenile patient requires confidentiality and if this does not affect the patient’s health and the planned medical procedures (e.g. the necessity of making an operation). The knowledge of conduct procedures with regard to a juvenile patient as a carrier of rights shall enable doctors to make aware choices of conduct and provide services or, in most cases, only advice, without the necessity to breach the laws of Poland. (Pol J Endocrinol 2008; 59 (5): 412-419

Polymorphism of the vitamin D3 receptor gene and bone mineral density in girls with functional hypothalamic amenorrhea subjected to oestroprogestagen treatment

Wstęp: Celem niniejszej pracy było sprawdzenie, czy polimorfizm genu receptora witaminy D3 (VDR) może warunkować odpowiedź na leczenie estroprogestagenami (EP) u pacjentek z brakiem miesiączki typu funkcjonalnego (FHA). Materiał i metody: Badaniem objęto 84 pacjentek z FHA i 50 dziewcząt z grupy kontrolnej. U pacjentek z FHA zastosowano 4-letnią sekwencyjną terapię EP: 17-&#946; estradiol (2 mg, 2.&#8211;25. dzień cyklu) i didrogesteron (10 mg, 16.&#8211;25. dzień cyklu). W trakcie leczenia kontrolowano parametry hormonalne, stężenia markerów obrotu kostnego oraz gęstość mineralną kości (BMD). Ponadto u każdej badanej określono polimorfizm BsmI genu VDR. Wyniki: Leczenie hormonalne zaowocowało istotną poprawą BMD. Jednak wartości BMD stwierdzone po 4 latach terapii u pacjentek z FHA były wciąż znamiennie niższe niż w grupie kontrolnej (odpowiednio 1,007 &#177; 0,100 vs. 1,141 &#177; 0,093 g/cm2; p < 0,001). Nie wykazano znamiennego wpływu genotypu VDR na dynamikę zmian BMD w kolejnych latach terapii hormonalnej oraz średni poziom tego parametru po zakończeniu leczenia (odpowiednio 1,006 &#177; 0,101 vs. 1,013 &#177; 0,114 vs. 1,006 &#177; 0,094 g/cm2 dla genotypów BB, bb i Bb; p = 0,973). Wnioski: Niniejsze badanie nie potwierdziło, by polimorfizm genu VDR wpływał na wyniki leczenia hormonalnego zastosowanego u pacjentek z FHA. Tym niemniej, niniejsze badanie wykazało przydatność terapii EP w jednoczesnym leczeniu zaburzeń miesiączkowania i normalizacji gęstości mineralnej kości u dziewcząt z brakiem miesiączki typu funkcjonalnego. (Endokrynol Pol 2011; 62 (6): 492&#8211;498)Background: We investigated whether the vitamin D3 receptor gene (VDR) polymorphism can modulate therapeutic response of functional hypothalamic amenorrhea (FHA) patients to the oestroprogestagen (EP) treatment. Material and methods: The study included 84 FHA girls and 50 controls. FHA patients underwent a four-year sequential EP therapy with 17-&#946; oestradiol (2 mg from the 2nd to 25th day of the menstrual cycle) and didrogesterone (10 mg from the 16th to the 25th day). Their hormonal parameters were monitored along with bone turnover marker levels and bone mineral density (BMD). Additionally, the VDR gene BsmI polymorphism was determined. Results: Hormonal therapy was reflected by a substantial improvement of BMD. However, the values of BMD observed after four years of treatment in FHA patients were still significantly lower than baseline bone mineral density determined in the control group (1.007 &#177; 0.100 vs. 1.141 &#177; 0.093 g/cm2, respectively; p < 0.001). No significant effects of the VDR genotype were observed on the dynamics of BMD during consecutive years of hormonal treatment and mean bone mineral density determined after completing the therapy (1.006 &#177; 0.101 vs. 1.013 &#177; 0.114 vs. 1.006 &#177; 0.094 g/cm2 for BB, bb and Bb genotypes, respectively; p = 0.973). Conclusions: This study did not confirm that VDR polymorphism can modulate therapeutic outcome of FHA girls subjected to the hormonal treatment. Nonetheless, this study confirmed the effectiveness of EP therapy in the simultaneous treatment of menstrual disorders and the normalisation of bone mineral density in FHA patients. (Pol J Endocrinol 2011; 62 (6): 492&#8211;498

Eating disorders - anorexia as an interdisciplinary problem

Eating disorders are a significant medical and social problem. The most commonly diagnosed eating disorders include anorexia nervosa (AN) and bulimia nervosa, currently classified as behavioral disorders. Anorexia nervosa is a disease consisting in deliberate weight loss and disturbed its image and dysmorphophobia, often coexisting with symptoms of depression and social withdrawal. Understanding the problem of anorexia is not just about food or body mass. Underlying disorders include, among others: emotional problems, the need to define your own identity, a negative image of yourself. AN in women in the general population occurs at a frequency of 0.5-1%, in men 0.05-0.1%, in Poland it ranges from 0.8% -1,8% of the population of girl

The effect of primary lack of estrogens and the influence of the age at the beginning of estrogen therapy on bone mineral density in patients with Turner&#8217;s syndrome

Oceniano gęstość mineralną kości (BMD) kręgosłupa lędźwiowego u kobiet z zespołem Turnera (ZT) w aspekcie wpływu pierwotnej niewydolności jajników i wieku rozpoczęcia substytucyjnej terapii estrogenowo-progestagenowej (EP). U 72 pacjentek z ZT w wieku 12-38 lat , nie leczonych hormonem wzrostu ani lekami anabolicznym, rozpoczęto leczenie EP (2mg estradiolu (E2)) i monitorowanie BMD, które u 34, poddanych ostatecznej analizie, kontynuowano przez 5 lat, uzyskując średnio 20% łączny przyrost BMD (&#8710;BMD), z czego najwięcej po pierwszym (7.5%) i drugim (6.6%) roku leczenia. Przed i w trakcie leczenia monitorowano poziomy E2. Włączenie terapii EP doprowadziło do wzrostu stężenia E2 z 9.2 pg/ml do poziomu porównywalnego z grupą kontrolną (C), ale nie wykazano jego pozytywnej korelacji z BMD. Analiza pacjentek w przedziałach wiekowych (25 lat) wykazała, iż tylko w grupie, która rozpoczęła terapię EP przed 15 rż. co roku obserwowano istotny &#8710;BMD, natomiast w grupie, która rozpoczęła terapię EP po 20r.ż. nie uzyskano istotnego &#8710;BMD. Pacjentki z ZT miały istotnie wyższe poziomy markerów metabolizmu kostnego (Ntx i BALP) niż grupa C, przy czym w obu grupach wykazano ich ujemną korelację z wiekiem. Wyniki tych badań wskazują, iż czas rozpoczęcia leczenia estrogenami może determinować jego efekty w odniesieniu do masy kostnej u pacjentek z hipoestrogenizmem, nie tylko w zespole Turnera. Istotny może być również wpływ stosowanej dawki E2.Lumbar spine bone mineral density (BMD) values were measured in women with Turner&#8217;s syndrome (TS) and the influence of primary ovarian failure as well as the age at the start of estroprogestins (EP) therapy were considered. EP treatment with 2mg of estradiol (E2) and BMD monitoring were started in 72 and finally continued for 5 years in 34 patients with TS, aged 12-38 years, previously not treated with growth hormone or anabolic steroids. The mean total BMD gain (&#8710;BMD) was 20% and the most significant increase was observed after the first (7.5%) and the second (6.6%) year of the therapy. Before the start and during EP treatment E2 levels were evaluated: they increased from 9.2pg/ml to the values observed in the controls (C) but positive correlation with BMD was not observed. Analysis of TS patients in age brackets (25 years) showed that only in the group that started EP treatment before the age of 15 every year significant &#8710;BMD was observed. The group that started EP therapy after the age of 20 didn&#8217;t achieve significant &#8710;BMD. Patients wit TS had significantly higher levels of bone metabolism markers (Ntx and BALP) than the controls and in both groups negative correlation with age was found. On the basis of the results the conclusion was made that in hypoestrogenic women, not exclusively TS, the age when estrogen therapy is started may determine the effects in relation to bone mass. The administered E2 doses may also be important

Factors determining bone mineral density and trabecular bone score in young women with hyperandrogenism

Sowińska-Przepiera Elżbieta, Syrenicz Małgorzata, Andrysiak-Mamos Elżbieta, Niedzielska Mirela, Przepiera Adam, Soszka Ewelina, Syrenicz Anhelli, Korabiusz Katarzyna. Factors determining bone mineral density and trabecular bone score in young women with hyperandrogenism. Journal of Education, Health and Sport. 2017;7(9):190-202. eISSN 2391-8306. DOI http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.891101 http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/view/4814 https://pbn.nauka.gov.pl/sedno-webapp/works/831470 The journal has had 7 points in Ministry of Science and Higher Education parametric evaluation. Part B item 1223 (26.01.2017). 1223 Journal of Education, Health and Sport eISSN 2391-8306 7 © The Authors 2017; This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, Poland Open Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original author(s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. The authors declare that there is no conflict of interests regarding the publication of this paper. Received: 01.09.2017. Revised: 10.09.2017. Accepted: 13.09.2017. FACTORS DETERMINING BONE MINERAL DENSITY AND TRABECULAR BONE SCORE IN YOUNG WOMEN WITH HYPERANDROGENISM Sowińska-Przepiera Elżbieta1, Syrenicz Małgorzata2, Andrysiak-Mamos Elżbieta1, Niedzielska Mirela1, Przepiera Adam3, Soszka Ewelina3, Syrenicz Anhelli1, Korabiusz Katarzyna4 1Department of Endocrinology, Metabolic Disorders and Internal Diseases, Pomeranian Medical University in Szczecin 2Department Laboratory of Propedeutics of Children’s Diseases, Pomeranian Medical University in Szczecin 3Students’ Research Organization at the Department of Endocrinology, Metabolic Disorders and Internal Diseases, Pomeranian Medical University in Szczecin 4Doctoral Studies, Pomeranian Medical University in Szczecin Abstract TBS seems to be more a reliable determinant of bone quality in patients with this condition, since contrary to BMD, it is less susceptible to confounding effects of altered hormonal and metabolic parameters. Keywords: bone mineral density, hyperandrogenis

The 1 μg Synacthen stimulation test in the diagnosis of secondary adrenal insufficiency in patients with Rathke’s cleft cyst and empty sella syndrome

Introduction: Rathke’s cleft cyst (RCC) and primary empty sella syndrome (PESS) are usually incidental findings on magnetic resonance imaging (MRI) scans. In most cases, these lesions do not cause mass effect symptoms and do not require surgical intervention. In patients with RCC or PESS, it is important to exclude secondary adrenal insufficiency (SAI), which may be a life-threatening condition. Material and methods: The incidence of SAI was assessed in patients with RCC or PESS detected by MRI, using the 1 μg Synacthen stimulation test. A total of 38 patients were analysed. Test results were linked to clinical symptoms and the type of cystic lesion. Results: Assuming that cortisol levels &lt; 14.6 μg/dL in Synacthen test are the criterion of SAI diagnosis, SAI was diagnosed only in 2 patients (5%). Adopting the traditional criterion of cortisol levels &lt; 18 μg/dL, SAI would be diagnosed in 7 patients (18.4 %). Dizziness (Chi2 = 3.89; p = 0.049) and apathy (Chi2 = 3.87; p = 0.049) were significantly more frequent in the PESS group than in the RCC group. Conclusions: The incidence of SAI in the general patient population with empty sella syndrome and Rathke’s cleft cysts is low. The 1 μg Synacthen test seems to be a valuable tool in the diagnosis of SAI among patients with RCC and PESS. Further studies are necessary to determine the sensitivity and specificity of the 1 μg Synacthen test with the standardization of test protocol and considering the cortisol level at the 20-minute timepoint. PESS patients report dizziness and apathy more frequently than RCC patients, which does not result from the disturbance of the hypothalamic-pituitary–adrenal axis, but probably from the different pathogenesis of these cystic lesions

Neuroendokrynne torbielowate nowotwory trzustki — punkt widzenia gastroenterologa

Cystic pancreatic tumors are detected with increasing frequency and remain a clinical problem. Since they have different potential of malignancy the management and decision making process is a hard task. Guidelines, concerning pancreatic cystic tumors indicate the management with mucinous, serous cystic pancreatic neoplasms and solid pseudopappilary tumor, while the management with pancreatic cystic neuroendocrine tumors is not included into these standards. This review tries to answer the question are the cystic pancreatic neuroendocrine tumors different entity from solid tumors of neuroendocrine origin.The management and differential diagnosis of these neoplasms with special focus on features on imaging studies allowing preoperative diagnosis are discussed.Torbielowate guzy trzustki są coraz częściej wykrywane w badaniach obrazowych i stanowią problem kliniczny. Charakteryzują się różnym potencjałem transformacji w guzy złośliwe, dlatego też postępowanie z tego typu zmianami jest trudnym zadaniem. Wytyczne dotyczące guzów torbielowatych trzustki odnoszą się głównie do torbielowatych nowotworów surowiczych, śluzowych i guza pseudobrodawkowatego, podczas gdy postępowanie z torbielowatymi guzami neuroendokrynnymi trzustki nie zostało w nich uwzględnione. W prezentowanej pracy autorzy próbują odpowiedzieć na pytanie, czy torbielowate guzy neuroendokrynne trzustki mają odmienną biologię niż guzy lite, przedstawiają również postępowanie oraz diagnostykę różnicową tych zmian, ze szczególnym uwzględnieniem charakterystyki torbielowatych nowotworów neuroendokrynnych w badaniach radiologicznych i endosonograficznych pozwalających na postawienie przedoperacyjnej diagnozy

Late diagnosis of type 2B multiple endocrine neoplasia (MEN 2B) in a 23 year-old patient

W pracy przedstawiono przypadek zespołu MEN 2B u 23-letniego pacjenta na podstawie obecności obustronnych guzów chromochłonnych nadnerczy oraz raka rdzeniastego tarczycy. U młodego mężczyzny stwierdzono ponadto mnogie przyzwojaki przykręgosłupowe, marfanoidalną budowę ciała oraz liczne włókniaki błon śluzowych jamy ustnej i przewodu pokarmowego. Pacjent był kilkakrotnie hospitalizowany w wieku 11&#8211;14 lat z powodu zaburzeń rytmu serca (tachykardii, licznych pobudzeń nadkomorowych) oraz bólów w okolicy przedsercowej. W tym okresie nie obserwowano podwyższonych wartości ciśnienia tętniczego. W 2010 roku chorego hospitalizowano z powodu bólów brzucha, nudności, wymiotów oraz nadciśnienia tętniczego, rozpoznano wówczas obustronne guzy nadnerczy. Chorego skierowano do dalszej diagnostyki z podejrzeniem pheochromocytoma do Kliniki Endokrynologii w Szczecinie, gdzie potwierdzono diagnozę obustronnych guzów chromochłonnych oraz dodatkowo rozpoznano raka rdzeniastego tarczycy. Na podstawie całości obrazu klinicznego postawiono rozpoznanie zespołu MEN 2B, potwierdzone w późniejszym okresie badaniem genetycznym. Pacjenta po usunięciu guzów nadnerczy oraz po tyroidektomii przekazano do dalszego leczenia (radioterapii i ponownego leczenia chirurgicznego z powodu wznowy raka rdzeniastego) do Centrum Onkologii w Gliwicach. Celem pracy było przedstawienie przypadku późnego rozpoznania zespołu MEN typu 2B mimo występowania od wczesnego dzieciństwa objawów klinicznych mogących sugerować to rozpoznanie. (Endokrynol Pol 2011; 62 (6): 548&#8211;553)We present a case of MEN 2B diagnosed in a 23 year-old patient on the basis of bilateral pheochromocytoma and medullary thyroid carcinoma. This young male patient also had multiple paragangliomas located along the spine, marfanoid features of body habitus and numerous mucosal neuromas of the oral cavity and intestinal ganglioneuromatosis. The patient was hospitalised several times between the ages of 11 and 14 due to heart rhythm disorders (tachycardia, multiple supraventricular beats) and pain in the precardiac area. Elevated blood pressure was not observed at that time. In 2010, the patient was admitted to hospital due to abdominal pain, nausea, vomiting and hypertension; bilateral adrenal tumours were then detected. The patient was referred to the Department of Endocrinology in Szczecin, with suspected pheochromocytoma in order to continue the diagnostic process. This resulted in the diagnosis of bilateral pheochromocytoma and medullary thyroid carcinoma. On the basis of the whole clinical picture, the diagnosis of MEN 2B was established and subsequently confirmed with genetic test results. Following the removal of adrenal tumours and thyroidectomy, the patient was referred to the Cancer Centre and Institute of Oncology in Gliwice for further treatment (X-ray therapy and further surgery due to recurrence of medullary carcinoma). This article presents a case of late MEN 2B diagnosis despite the presence of clinical symptoms suggestive of Multiple Endocrine Neoplasia observed from early childhood. (Pol J Endocrinol 2011; 62 (6): 548&#8211;553

Czynnościowy podwzgórzowy brak miesiączki – trudności diagnostyczne, monitorowanie i leczenie

  Functional hypothalamic amenorrhoea (FHA) is associated with functional inhibition of the hypothalamic-pituitary-ovarian axis. Causes of FHA can be classified into the three groups: 1) stress-related factors, 2) consequences of weight loss and/or underweight, and 3) consequences of physical exercise or practicing sports. Diagnosis of FHA should be based on a history of menstrual disorders. During physical examination, patients with FHA present with secondary and tertiary sex characteristics specific for the pubertal stage preceding development of the condition and with the signs of hypoestrogenism. Laboratory results determine further management of patients with amenorrhea, and thus their correct interpretation is vital for making appropriate therapeutic decisions. Treatment of chronic anovulation, menstrual disorders, and secondary amenorrhea resulting from hypothalamic disorders should be aimed at the elimination of the primary cause, i.e. a decrease in psycho-emotional strain, avoidance of chronic stressors, reduction of physical exercise level, or optimisation of BMI in patients who lose weight. If menses do not resume after a period of six months or primary causative treatment is not possible, neutralisation of hypoestrogenism consequences, especially unfavourable effects on bone metabolism, become the main issue. Previous studies have shown that oestroprogestagen therapy is useful in both the treatment of menstrual disorders and normalisation of bone mineral density. Hormonal preparations should be introduced into therapeutic protocol on an individualised basis. (Endokrynol Pol 2015; 66 (3): 252–268)    Czynnościowy brak miesiączki pochodzenia podwzgórzowego (FHA) polega na zahamowaniu czynności osi podwzgórze–przysadka–jajniki. Przyczyny FHA można podzielić na trzy grupy: 1) czynniki związane ze stresem, 2) następstwa utraty masy ciała i/lub występowania niskiej masy ciała, oraz 3) konsekwencje wysiłku fizycznego lub uprawiania sportu. Dla rozpoznania FHA istotne są dane z wywiadu na temat występowania zaburzeń cykli miesiączkowych. W badaniu fizykalnym pacjentek z FHA stwierdza się występowanie drugoi trzeciorzędowych cech płciowych zależnie od stadium zaawansowania pokwitania przed wystąpieniem schorzenia oraz objawy hipoestrogenizmu. Wyniki badań laboratoryjnych dostarczają informacji, na podstawie których decyduje się o sposobie leczenia, a ich właściwa interpretacja ma kluczowe znaczenie w podejmowaniu właściwych decyzji terapeutycznych. Leczenie przewlekłego braku jajeczkowania, zaburzeń cyklu miesiączkowego i wtórnego braku miesiączki wynikającego z zaburzeń podwzgórzowych powinno być ukierunkowane na usunięcie pierwotnej przyczyny, czyli obniżenie napięcia psychoemocjonalnego, unikanie czynników wywołujących przewlekły stres, zmniejszenie wysiłku fizycznego i poprawę wskaźnika masy ciała u odchudzających się pacjentek. Jeśli miesiączkowanie nie występuje przez okres ponad 6 miesięcy lub gdy pierwotne leczenie przyczynowe nie jest możliwe, głównym problemem terapeutycznym staje się neutralizacja następstw hipoestrogenizmu, a zwłaszcza jego niekorzystnego wpływu na metabolizm kostny. W dotychczasowych badaniach wykazano, że terapia estroprogestagenami ma zastosowanie w jednoczesnym leczeniu zaburzeń miesiączkowania i normalizacji gęstości mineralnej kości. Włączenie do leczenia preparatów hormonalnych wymaga jednak indywidualnego podejścia do pacjentki. (Endokrynol Pol 2015; 66 (3): 252–268)

Ocena jakości życia u pacjentów z chorobą Gravesa-Basedowa i postępującą naciekową oftalmopatią tarczycową w trakcie skojarzonego leczenia metyloprednizolonem i radioterapią przestrzeni pozagałkowych

Wstęp: Celem pracy była ocena jakości życia u chorych z naciekową postacią oftalmopatii tarczycowej (GO, Graves&#8217; opthalmopathy) w trakcie pulsacyjnego leczenia metylprednizolonem w połączeniu z radioterapią oczodołów oraz próba odniesienia wyników leczenia oftalamopatii do zmian w jakości życia. Materiał i metody: Badaniem objęto grupę 29 pacjentów w wieku 25-74 lat (śr. wieku: 52 &#177; 6 lat) z naciekową GO. Podstawą kwalifikacji chorych do leczenia oftalmopatii było uzyskanie eutyreozy, postępujący charakter zmian ocznych, stopień zaawansowania zmian ocznych oceniany w oparciu o klasyfikację NO SPECS mieszczący się przynajmniej w klasie 3c, indeks oftalmopatii według Donaldson &#8805; 4 punktów. Za aktywną postać GO przyjmowano wartości klinicznego wskaźnika aktywności (CAS, clinical activity score) &#8805; 4. Podczas leczenia, u chorych zastosowano 6 cykli soli sodowej metyloprednizolonu w dawce 1,0 g/dobę podczas jednogodzinnych wlewów dożylnych, przez kolejne trzy dni w tygodniu. Między 2. a 4. cyklem Solu-Medrolu prowadzono radioterapię tkanek pozagałkowych promieniami X o energii 10 MeV. Grupę kontrolną utworzono ze zdrowych ochotników, dobranych w stosunku do grupy badanej pod względem płci, wieku, posiadanego wykształcenia i uzależnienia od nikotyny. Składała się ona z 53 osób, w wieku 21-75 lat (śr. wieku: 52,4 &#177; 14 lat). Badania jakości życia przeprowadzano, opierając się na kwestionariuszu MOS SF-36. Wyniki: Pacjenci z GO gorzej oceniali jakość życia w stosunku do osób zdrowych w zakresie ogólnej sprawności, ograniczeń fizycznych i emocjonalnych w pełnieniu funkcji, stanu zdrowia, witalności, funkcjonowania społecznego, zdrowia psychicznego oraz występowania i nasilenia bólu. Nie wykazano korelacji pomiędzy jakością życia a wiekiem, płcią, czasem trwania choroby Gravesa-Basedowa i oftalmopatii. Podobnie nie stwierdzono zależności pomiędzy aktywnością i zaawansowaniem klinicznym zmian ocznych a jakością życia. Zastosowanie skojarzonej terapii GO spowodowało znamienne zmniejszenie stopnia zaawansowania zmian ocznych i obniżenie aktywności choroby. Po leczeniu pacjenci wskazali na poprawę jakości życia w zakresie ograniczeń fizycznych w odgrywaniu ról, występowania i nasilenia bólu oraz witalności. Pozostałe parametry jakości życia nie różniły się istotnie statystycznie. Wnioski: Oftalamopatia tarczycowa powoduje znaczne pogorszenie jakości życia. Stopień zaawansowania klinicznego i aktywność oftalmopatii nie wykazują związku z jakością życia. Skuteczności leczenia oftalmopatii nie można oceniać, kierując się zmianami w jakości życia pacjentów.Introduction: The aim of the study was to assess quality of life (QoL) in patients with infiltrative form of Graves&#8217; ophthalmopathy (GO) during the combined pulse treatment with methylprednisolone and orbital radiotherapy, and also to search for the relation between the results of ophthalmopathy treatment and changes in QoL. Material and methods: The study involved 29 patients aged 25-74 (the mean age: 52 &#177; 6 years) with infiltrative form of GO. They were classified for ophthalmopathy treatment on the basis of the following factors: the obtained euthyreosis, progressive character of eye changes, the level of eye changes determined on the basis of NO SPECS classification (at least class 3c), ophthalmopathy index (OI) according to Donaldson &#8805; 4. GO was diagnosed as active if CAS (clinical activity score) &#8805; 4. During the treatment, the patients received 6 cycles of methylprednisolone sodium succinate in doses of 1,0 g/24 h given as one-hour-long intravenous infusions for three successive days in a week. Between the 2nd and 4th cycle of Solu-Medrol, orbital radiotherapy with 10 MeV X-rays was performed. The control group was made up of healthy volunteers selected with regard to sex, age, educational background and nicotine addiction so as they corresponded with the study group. It involved 53 individuals aged 21-75 (the mean age: 52,4 &#177; 14 years). QoL was assessed by means of the MOS SF-36 questionnaire. Results: Patients with GO evaluated their QoL lower than healthy individuals, which referred to physical functioning, physical and emotional role functioning, general health, vitality, social functioning, mental health and bodily pain. No correlation was found between quality of life and such factors as age, sex, or duration time of Graves disease and ophthalmopathy. Analogically, no relation was observed between the activity and stage of clinical development of eye changes and QoL. The use of the combined GO therapy contributed to a considerable decrease in the development of eye changes and the disease activity. After treatment, the patients&#8217; QoL improved which referred to physical role functioning, bodily pain, and vitality. Other QoL parameters did not statistically significantly differ. Conclusions: GO causes a considerable worsening of QoL. The stage of clinical development and activity of GO find no reflection in QoL. Effectiveness of treatment for GO cannot be evaluated on the basis of changes in QoL