Timar system in a historical process: Ordu region (1455-1839)

Osmanlı Devleti'nin üç kıtada yüzyıllar süren hâkimiyetini ve farklı coğrafyalardaki varlığını sürdürebilmesi, kurumlarını etkin bir biçimde kullanabilmesiyle olmuştur. Bu temel kurumlardan biri tımar sistemidir. Bu çalışmada da, Ordu Yöresi kapsamında 1455 ile 1839 tarihleri arasında tımar sisteminin işleyişi, uygulanışı; yaşanan değişim ve dönüşüm Osmanlı ve dünya konjonktürü bağlamında ele alınmaya çalışılmıştır. Çalışmamızda ana eksende, sistemin işleyişinde etkin olan küçük aktörler olarak adlandırdığımız tımarlı sipahilere odaklanılmıştır. Bu şekilde, sistemin girift ve çok katmanlı yapısını ortaya çıkarmak mümkün olacağı düşünülmüştür. Tahrirler döneminden başlamak üzere, Ruznamçeler ve Yoklamalar döneminde timarlı sipahiler ve bunlar arasındaki geçişler üzerinde bilhassa durulmuştur. Özellikle tımarın intikali ve tevcihatı meselesi ana mevzulardan biri olmuştur. Bu hususta tımar, bir sistem dâhilinde ele alınmaya çalışılmış ve sistem analizi yaklaşımı benimsenmiştir. Kuruluşundan beri, Osmanlı Devleti tarihinde büyük bir rol oynamış olan tımar sisteminin incelenmesi bakımından İcmal Tahrir Defterleri, Tımar ve Zeamet Ruznamçe Defterleri ve Cebe-Yoklama Defterleri çalışmamıza kaynaklık etmektedir.The Ottoman State was able to continue its centuries long dominance over three continents and its existance in different geographies because of its effective use of its institutions. One of these fundamental institutions was timar system. In this study, operating and functioning of the timar system within the scope of Ordu region between the years of 1455 and 1839; the change and transformation that timar system underwent in the context of Ottoman and World conjuncture were discussed. In this study we have focused on Timarli Sipahis (timariot), who were effective in Timar mechanism and who we define as minor actors. In this manner it was considered that it would be possible to determine the complex and multilayered structure of Timar system. Timarli Sipahis (timariot), beginning from Tahrirler period and continuing on Ruznamçeler and Yoklamalar periods, and transitions between these periods were especially emphasized. Granting of the timar and its succession particularly became one of the fundamental subject matters. In this respect, timar was tried to be examined within a system and system analysis approach was adopted. Our sources for analyzation of the Timar system, which played a highly important role since the foundation of the Ottoman State, are İcmal Tahrir Registers, Tımar and Zeamet Ruznamçe Registers and Cebe-Yoklama Registers

An Approach on the Tımar System in the Framework of SystemAnalyses: Ordu Region

Bir hedefi veya amacı gerçekleştirmek üzere bir arada çalışan ve birbiriyle ilişkili parçalardan oluşan sistem, girdi ve çıktıları olan sınırları belirlenmiş bir bütün olarak farklı görüş açılarına da disiplinler arası bir ilişki ağı sunmaktadır. Bu bağlamda sistem, problemin tek bir bakış açısından çıkarılarak değişik bakış açıları çerçevesinde incelendiği bir yaklaşım modeli oluşmaktadır. Sistemin çalışma mekanizmasını ise, karşılıklı olarak birbirlerini etkileyen parçaların bir arada çalıştığı bir birleşim oluşturmaktadır. Bundan dolayı sistem yaklaşımı ve analizi, Osmanlı Devleti'nde tımar sistemi ve sistemin değişim/dönüşüm emareleri üzerine metodolojik bir perspektife dayalı bir modelleme çalışmasını mümkün kılmaktadır. Sistem analizi çerçevesinde bir yaklaşım belirlemek üzere kurulu bu çalışmada, Ordu yöresi örnekleminde, tımar sisteminin işleyişi, sistemde yaşanan değişimin ve dönüşümün emareleri hakkında bir analiz yapılmaya çalışılacaktır. Bunun için tımar sistemine kaynaklık eden -yöreye ait- Tahrir Defterleri, Tımar ve Zeamet Ruznamçe Defterleri ve Cebe-yoklama Defterleri'nin verileri kullanılacaktır. Bu defterlerinin verilerinden hareketle tımar sisteminin girdiçıktıları ve dönüşümün temel dinamikleri, sistem analizine dair modelleme çalışmaları ekseninde ele alınacaktır.A system is composed of interrelated component pieces which work together in order to accomplish goals and purposes and, as a confined whole with inputs and outputs, presents a network of interdisciplinary relations even against different viewpoints. In this regard, system provides an approach model in which problems are analyzed within the context of various viewpoints by removing them from sole point of view. The operating mechanism of system is made up of a composition in which interacting component parts are working together. Thus system approach and analyses makes a modeling study based on methodological perspective of timar system and its alteration/transformation indications in the Ottoman State possible. This study is based upon determining an approach within the frame of system analyses. In this study, modus operandi of timar system, indications of alteration and transformation in the system in Ordu region will be analyzed. In order to this analyses, local Tahrir Registers, Timar and Zeamet Ruznamçe Registers and Cebe-yoklama Registers as sources for timar system will be used. With reference to data from these registers, inputs and outputs of timar system, fundamental dynamics of transformation will be examined within the frame of modeling studies concerning system analyses

SOCIO-ECONOMIC SITUATION AND DEMOGRAPHIC STRUCTURE OF THE USAK PROVINCE OF THE BULKAZ VILLAGE IN THE OTTOMAN PERIOD (17. AND 19. CENTURY)

Bu çalışmanın amacı Osmanlı döneminde Uşak Kazası’na bağlı Bulkaz karyesinin sosyo-ekonomik durumu, nüfus yapısı ve nüfus hareketliliklerini ortaya koymaktır. Bu sebeple çalışmamızın yerel tarih araştırmalarına ve özellikle Uşak’ın yerel tarihi hakkında araştırma yapacaklara bir katkı sağlayacağı beklenmektedir. Bulkaz karyesinin 17. - 19. yüzyıllar arasındaki sosyo-ekonomik durumu ve nüfus yapısını ortaya çıkarmak için farklı arşiv malzemelerinden yararlanılmıştır. Bahsedilen bu kaynaklar 2498 numaralı Avarız defteri (1676), 1643 ve 1648 numaraları nüfus defterleri (1831-1841) ve 9406 numaralı temettuat defteridir (1844-1845). Bu kaynakların günümüz Türkçesine transkripsiyonu yapılarak Bulkaz karyesine ait nüfus yapısı ve sosyo-ekonomik özellikleri içeren önemli bulgular elde edilmiştir. Böylelikle karyede yaşamış kişilerin yaş ortalamaları, doğum-ölüm kayıtları, tipolojileri ile ekonomik faaliyetlerini kapsayan gelir ve giderlere ait mühim bilgiler ortaya çıkarılmıştır