Wetenschapsgeschiedenis op lange termijn: flexibiliteit en fragiliteit van disciplines

  Long-term history of science: on the flexibility and fragility of scientific disciplinesMost scientific disciplines, such as chemistry, biology and physics, are now about two centuries old. Using physics as a case study the present paper aims to account for this longevity. What kept the physics discipline together from the early nineteenth century onwards? Literature on the rise of physics suggests that the discipline was formed around energy, the ether, or other theoretical notions. Yet the twentieth-century revolutions in physics showed that the discipline could prosper without some of its most 'fundamental' concepts. Some scholars conclude that internal factors are therefore irrelevant and disciplinary identity and continuity are purely institutional. Drawing on the work of Thomas Kuhn, Peter Galison and Andrew Warwick, this paper defends a different point of view. Although there is no intellectual core of disciplines, the prolonged existence of disciplines cannot be explained without some degree of internal continuity. If there is a revolution of a theoretical level, there may still be continuity on the level of experimental practices (and vice versa). It is this flexibility that accounts for the fact that disciplines may adapt to different circumstances. In addition, an educational tradition is required to transmit knowledge from one generation to the next

Gedisciplineerd kijken

Vergelijkende beeldanalyse als epistemologisch gefundeerd alternatief (‘historisch formalisme’) voor zowel de traditionele kunstgeschiedenis als de postmoderne cultural en visual culture studiesKijken is voor alle wetenschappers die visuele artefacten uit de geschiedenis onderzoeken – fotografie, schilderijen, film, architectuurtekeningen, prenten en reclame – een eerste vereiste. Maar om te weten wat men ziet moet men beschikken over begrippen om gelijktijdig en gelijksoortig beeldmateriaal te kunnen vergelijken. Gedisciplineerd kijken vraagt dan ook om reflectie ten aanzien van het kunst- historisch taalgebruik: de woorden en de concepten die men gebruikt om beeldmateriaal te benoemen en te beschrijven doen er toe. Zonder kennis van de woorden en hun samenhang in historische teksten kan er geen kunsthistorische analyse van schilderijen plaatsvinden. De schilderijen zijn immers temidden van bepaalde opvattingen over kunst ontstaan. Hoe men de status van de kunstenaar aanduidt (in termen van ingenium of in termen van psychologische zelfexpressie), of men de imitatio van een schilderij vermakelijk noemt vanwege het vermogen lelijkheid en schoonheid weer te geven of vanwege de ideale schoonheid die het oproept, hoe over schilderen wordt gedacht, als een handwerk of een ars (waartoe naast een leerbaar systeem, ook aanleg en oefening behoort), dan wel als een systeem van academische schoonheidsidealen of als het product van een maatschappelijke voorhoede die per definitie culturele grenzen overschrijdt – dat alles is historisch gedateerd

Boekbespreking

Economie en maatschappij van de Grieks-Romeinse Sta

George Sarton (1884-1956)

George Sarton (1884–1956