Model bohatera romantycznego w wybranych utworach Juliusza Słowackiego (Arab, Balladyna, Lambro, Mazepa)

The article is devoted to an analysis of the attributes of a typical romantic hero. On the basis of several texts of one of the most important Polish representatives of Romanticism, Juliusz Słowacki, (Arab, Lambro, Mazepa, Balladyna) an attempt to crystallize the common features that characterize romantic hero has been made. The main genre that occurs in the article is a poetic novel. The author focused on presenting various particular protagonists created by Juliusz Słowacki, so as to then point the attributes common to most of them. This made it possible to determine the model of the romantic hero, which is a prime example of the hero of the Romantic era. It indicated both the main features of common and minor similarities, which together make up the characteristic trait of the protagonists in the works of literature in the Romantic era. The difficulty that may result from trying to extract similarities and to create a single model from many profiles, which by definition are multifaceted examples of individualism, has been highlighted. The impact of Romanticism on the current culture was also emphasized.Artykuł poświęcony jest analizie atrybutów typowego bohatera romantycznego. Na podstawie tekstów Arab, Lambro, Mazepa, Balladyna autorstwa jednego z najważniejszych polskich przedstawicieli romantyzmu – Juliusza Słowackiego podjęto próbę wykrystalizowania wspólnych cech, jakie charakteryzują bohatera romantycznego. Głównym gatunkiem, który analizowano w artykule jest powieść poetycka. Autorka skupiła się na zaprezentowaniu poszczególnych postaci wykreowanych przez Juliusza Słowackiego, po czym wskazała przymioty wspólne dla większości z nich. Pozwoliło to na określenie modelu bohatera romantycznego, będącego wzorcowym przykładem bohatera doby romantyzmu. Wskazano zarówno główne cechy wspólne, jak i drugorzędne podobieństwa, które składają się na charakterystyczny obraz właściwy postaciom w utworach romantycznych. Podkreślono trudność, jaka wynika z próby wydobycia podobieństw i stworzenia jednego modelu z sylwetek, które z założenia są wielopłaszczyznowymi przykładami indywidualizmu. Zaakcentowano też siłę oddziaływania romantyzmu na współczesną kulturę

Sataniczność kreacji bohatera w Arabie Juliusza Słowackiego

This article attempts to read Juliusz Słowacki’s Arab from the comparative perspective of John Milton’s Paradise Lost. The protagonist of Słowacki’s oriental tale, who is a variation on the Byronic hero, also shows similarities with Milton’s Satan: unceasing motion, obsession of revenge, loneliness, axiological preference of evil. The analysis of those similarities creates a new interpretative context for Arab, which was hitherto regarded as a superficial study of the pathological psyche or a caricature of the Byronic model.This article attempts to read Juliusz Słowacki’s Arab from the comparative perspective of John Milton’s Paradise Lost. The protagonist of Słowacki’s oriental tale, who is a variation on the Byronic hero, also shows similarities with Milton’s Satan: unceasing motion, obsession of revenge, loneliness, axiological preference of evil. The analysis of those similarities creates a new interpretative context for Arab, which was hitherto regarded as a superficial study of the pathological psyche or a caricature of the Byronic model

Ukraine And Polish-Ukrainian Relations In The Works of Aleksander Groza (1807–1875) Based on the Example of Starosta Kaniowski

Aleksander Karol Groza (1807–1875) był jednym z pomniejszych twórców tzw. „szkoły ukraińskiej” w poezji polskiej. Inspirując się rodzimym folklorem i eksplorując najbliższe miejscu zamieszkania tereny – zgodnie z zaleceniem swojego przyjaciela i mistrza, Michała Grabowskiego – Groza stworzył zarówno sugestywne i krwawe powieści poetyckie z silnie zarysowaną postacią Kozaka (Starosta kaniowski, Hryć), jak i przepełnione malowniczym krajobrazem stepów dumy, będące często autorską „wariacją na temat” bajek ukraińskich. Mówiono, że „przyswoił sobie świat tak zwanej wiary w duchy żywiołowe (...), na wierze, czyli jak dziś mówimy, na zabobonie gminu oparte”. Najbardziej znanym tekstem poety pozostaje do dziś powieść poetycka Starosta kaniowski. W artykule analizuje się utwór pod kątem obrazu Ukrainy wyłaniającego się z tekstu, by odpowiedzieć na pytanie, jakie były Kresy Aleksandra Grozy oraz czy jego twórczość może być dowodem na to, że Ukraina polskich poetów to sztuczny, fałszywy, zmyślony konstrukt.Aleksander Karol Groza (1807–1875) was one of the minor authors of the so-called “Ukrainian school” in Polish poetry. Inspired by native folklore and exploring the areas closest to his place of residence – in accordance with the recommendation of his friend and mentor, Michał Grabowski – Groza created both suggestive and bloody poetic novels with a strongly outlined figure of a Cossack (Starosta kaniowski, Hryć), and dumy, poems filled with a picturesque landscape of pride steppes, often offering an original “variation on” Ukrainian fairy tales. It was argued that “he assimilated the world of the so-called belief in elemental spirits (...), on faith, that is, as we say today, on the common people’s superstitions”. The poet’s best-known text is still the verse novel Starosta kaniowski. The article analyses the work in terms of the image of Ukraine emerging from the text. What was the Ukraine of Aleksander Groza like? Can his works prove that the Ukraine of Polish poets is an artificial, false, made-up construct, or maybe, on the contrary, the poet tried to faithfully reflect all the richness of the customs of this land and its inhabitants, among whom he grew up

Poszukiwanie korzeni polskiej historii wizualnej

Contemporary humanities, succumbing to fashions, sometimes forget about their past achievements. In Polish historiography, the author seeks reflection on visuality as a subject of research, as a form of presenting the past, as a means of documentation and, lastly, as an epistemological issue, bringing up the sensual nature of historical cognition in Lelewel. It is precisely in Lelewel’s works that he still finds references to earlier traditions. Following the works of Mieczysław Porębski, he describes numerous strands of Polish thought devoted to reflection on the significance of images for historiography, from visual arts to photography to film, tracking the manner of thinking about the past which we now call visual, in historians’ and sometimes artists’ writings.Współczesna humanistyka, ulegając modom, zapomina niekiedy o dawniejszym dorobku. Autor poszukuje w polskiej historiografii refleksji nad wizualnością i to zarówno jako przedmiotem badań, jako formą przedstawiania przeszłości, dokumentacją, jak i jako kwestią epistemologiczną, przywołując na początku zmysłowy charakter poznania historycznego u Lelewela. U Lelewela właśnie znajduje jeszcze odwołania do tradycji dawniejszych. Podążając za pracami Mieczysława Porębskiego opisuje w polskiej myśli szerokie pola refleksji nad znaczeniem obrazów dla historiografii, od sztuk plastycznych przez fotografię po film, tropiąc u historyków, a niekiedy także artystów, myślenie o przeszłości, które dziś nazywamy wizualnym

I Hate and I Love. The Place of Mickiewicz and the Role of Authority in Słowacki’s Letters

Celem artykułu jest analiza wzmianek na temat Adama Mickiewicza pojawiających się w korespondencji Juliusza Słowackiego. Ich ambiwalentny charakter potwierdzać może przypuszczenie, że skomplikowana relacja pomiędzy poetami da się analizować za pomocą teorii „lęku przed wpływem” Harolda Blooma. W niniejszym szkicu fragmenty korespondencji dotyczące Mickiewicza analizowane są jednak w szerszym kontekście zmagań Słowackiego z problemem autorytetów w dziedzinie literatury. The aim of the article is to analyse references to Adam Mickiewicz that appear in Juliusz Słowacki’s letters. Ambivalent character of these references proves that complicated relationship between the two poets can be analysed through Harold Bloom’s “anxiety of influence” theory. In this article, however, letters referring to Mickiewicz are being analysed in a broader context − as an example of how Słowacki struggled with literary authority as such

CZYM JEST USTNY POEMAT HEROICZNY? – PRZEKRACZAJĄC GRANICE ILIADY

The ancient Greek epic Iliad, including the oral epic and the written epic, has enjoyed a solid status as a ‘heroic epic’ (or ‘narrative poetry’) of European literature. But if a reader takes look at the general aspects of the heroic epic of oral tradition, it turns out that Iliad is not a typical work of a typical epic, but rather an individual one. Because the birth, trials, performance, and ending of a hero’s life are divided relatively evenly, and the general pattern of transferring the hero’s life to the heroic epic of oral tradition can be found in such cases as Manas, Jangar, Gesar and Mwindo.Starożytna grecka epopeja Iliada, zarówno w wersji pisanej jak i ustnej jako poemat heroiczny (lub jako poemat narracyjny) zajmuje poczesne miejsce w literaturze europejskiej. Jeśli jednak przyjrzeć się ogólnym aspektom ustnych poematów heroicznych, okazuje się, że Iliada nie jest ich typowym przykładem i wykazuje pewne cechy charakterystyczne. Świadczą o tym m.in. równe rozłożenie etapów życia herosa, tj. narodziny, próby, działalność oraz śmierć. Ogólny wzorzec przenoszenia życia herosa do poematu heroicznego w przekazie ustnym może być także zaobserwowany w takich dziełach jak Manas, Jangar, Gesar czy Mwindo

Lekcje (nie tylko) religii : język szkolny a T(t)ajemnica w poezji księdza Jana Twardowskiego

The text focuses on the use and function of educational terminology and situations in the works of Fr. Jan Twardowski. The chapter Language of school — in a school is an attempt to analyse how this poet presents the lessons of religion. Fr. Twardowski often uses scenes from the religion lessons to teach tolerance (Do moich uczniów) and to show how religion should be taught at school (Wizytacja, W klasie, Spór, Śmietnik). This vision of teaching, that lets the pupils have their doubts, has its own poetic presentation in the poem Lekcje religii z księdzem Twardowskim by Tomasz Jastrun. The chapter Language of school — in life deals with Twardowski’s works which use school to talk about things not connected with school itself. The school is here just a metaphor of life — according to the theory of conceptual metaphor by George Lakoff and Mark Johnson. Fr. Twardowski familiarises the past (Pierwsza klasa, Szkoła, Rozmowa z harcerzem, O wspomnieniach szkolnego mundurka), the future (Pożegnanie szkoły) and the human unimportance (Korepetycje, Grono pedagogiczne). This language, with its roots in school, is also useful in preaching proper ways of believing (Jeszcze nie, Więcej, Uczy, Wiara). Fr. Twardowski also shows that scientific approach to life is incompatible with the truth of existence (Studentowi). Avoiding the invasive didactics, the poet uses educational terminology and situations to talk about M(mystery) and in this way his poems always seem like “the lessons of religion”

Działalność krakowskich oficyn wydawniczych na rzecz szkoły i edukacji w dwudziestoleciu międzywojennym

Udostępnienie publikacji Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego finansowane w ramach projektu „Doskonałość naukowa kluczem do doskonałości kształcenia”. Projekt realizowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój; nr umowy: POWER.03.05.00-00-Z092/17-00

"Mróweczki" Słowackiego

W wierszu Zbigniewa Herberta dopiero teraz, kiedy Hamletowi, ulubionemu bohaterowi romantyków, a zwłaszcza Słowackiego, pozostał tylko horyzont mrówki, możliwy staje się dialog z realistą Fortynbrasem. Mrówka — symbol tego, co małe, przyziemne, nieważne, metafora zapobiegliwej pracowitości, porządku, umiarkowania i pozbawienia indywidualności, nie mogła być lubiana przez romantyków, toteż w twórczości Słowackiego pojawia się bardzo rzadko. Ale jednak pojawia się. I w sposobach wykorzystania obrazu mrówki odbijają się przemiany światopoglądu poety