Can analytical shading be art? Reflections on the canvas of experiments with ArcGIS and Surfer

Analityczne cieniowanie rzeźby terenu, zapoczątkowane pół wieku temu, mimo wielu prac teoretycznych i eksperymentalnych nie osiągnęło dotychczas jakości cieniowania tradycyjnego (ręcznego). W artykule omówiono zasady i główne czynniki wpływające na efekt cieniowania analitycznego. Podkreślono decydujące znaczenie numerycznego modelu terenu (NMT), w tym jego właściwej generalizacji, jako podstawy cieniowania. Eksperymentalne próby cieniowania w programach ArcGIS i Surfer, mające na celu sprawdzenie możliwości zawartych w nich algorytmów, pokazały znaczne podobieństwo uzyskanych rezultatów. We wnioskach autorzy próbują odpowiedzieć na pytanie zawarte w tytule artykułu. Ich zdaniem cieniowanie analityczne nie jest sztuką, ponieważ piękna wynikającego z artyzmu i doświadczenia kartografa nie udało się dotychczas osiągnąć za pomocą algorytmicznej formalizacji.Despite numerous theoretical and experimental studies of analytical relief shading, devised about half a century ago, its quality has not yet reached the excellence of traditional (manual) shading. The paper discusses its basic principles and the main factors affecting the quality of shading. It also stresses the crucial importance of the digital terrain model used as the basis for shading as well as the proper generalization of the relief. Experiments with shading modules of ArcGIS and Surfer, aiming to explore the functionality of algorithms they employ, have demonstrated significant similarity of the results. In conclusion, the authors attempt to answer the question posted in the title of the article. In their view, analytical shading is not art because shading algorithms are incapable of producing the visually beautiful effects that an experienced cartographer with artistic talents can create

Research and interpretation functions of the heat balance of the worker in the assessment of thermal load

W pracy omówiono sposób postępowania w celu ograniczenia negatywnych dla organizmu ludzkiego skutków pracy w gorącym mikroklimacie. Korzysta się z racjonalnych metod oceny zagrożenia stresem cieplnym, opartych na reakcjach fizjologicznych organizmu. W metodach tych opracowuje się bilans cieplny, w którym uwzględnia się wymianę ciepła i wilgoci między organizmem pracownika a otoczeniem. Na tej podstawie określa się granice stresu cieplnego dla górników na podstawie fizjologicznej tolerancji, wyrażonej przez temperaturę wewnętrzną ciała oraz odwodnienie organizmu. W razie potrzeby dokonuje się selekcji pracowników i opracowuje procedury ochrony. Przy ocenie cielnych warunków pracy korzysta się z pojedynczych pomiarów określonych parametrów powietrza, pomiarów otoczenia, a także racjonalnych indeksów, wynikających z bilansu cieplnego pracownika. W artykule przytoczono niektóre z nich: temperatura powietrza na termometrze wilgotnym, wskaźnik WBGT, wskaźnik dyskomfortu, zdolność chłodnicza otoczenia, australijska cieplna granica pracy.This paper presents a way of conduction in the reduction of adverse effects of work in hot microclimate. The rational methods of assessment of heat stress hazard, which are based on physiological reactions of human body are used. These methods allow to develop the heat balance which includes the exchange of heat and moisture between the body of the worker and the surroundings. Thus, it is possible to determine the limits of heat stress for the miner on the basis of physiological tolerance, expressed in body temperature and dehydration. If needed, the selection of workers and development of protection procedures are performed. By assessing the thermal conditions of work, separate measurements of air parameters, surrounding measurements as well as rational indexes, resulting from the heat balance of the worker are used. This paper presents some of them: the air temperature on the wet-bulb thermometer, WBGT index, discomfort index, cooling power of the surroundings, Australian thermal work limit (TWL)