Human dimension of urban spaces: International Biennale of Architecture Kraków 2015 and the polish awarded competition entries

“Jan Gehl, an expert in humanisation of cities, is convinced that the enhancing of quality of our life in the cities is a derivative of the image of public spaces […] where people meet “in order to exchange ideas, to trade or simply to rest” (Jan Gehl, Life between buildings)’. These words hail from the Regulations of the International Biennale of Architecture 2015 whose motto was “Human dimension of urban spaces”. Its idea was to inspire the debate, both at the civic and self-governmental level, on Polish public spaces and their accessibility, through the presentation of architectural and urban designs. It was considered vital because of the colossal means from the EU cohesion funds which are being spent in Poland on urban revitalisations. Due to her involvement in the Biennale’s organisation (commissioner, juror, moderator), the authoress raises the issue of the mentioned and awarded Polish designs. All the entries (over 200) were competing in one of the three categories: of the realised designs, hypothetical ones and interventions-manifestos. They provide the perfect comparative material. As it was stated in the Protocol of the Jury, ‘In the competitions A i B , the Jury has mentioned and awarded completed projects in various scales, from small architectural scale through an urbanistic one to landscape, both mobile, temporary and permanent, yet always fulfilling the criterion of shaping urban spaces in human dimension’. The article, analysing the recent solutions and observations proposed by Polish architects, mostly for Polish public spaces, shall discuss whether one may observe positive tendencies towards the return to urbanity and to human, communal character of city’s public spaces

Architektura dialogu: w stronę przestrzeni pytań i odpowiedzi

Nurt filozofii dialogu, istotnego aspektu myśli dwudziestowiecznej (by wspomnieć tylko prace Martina Bubera, Emmanuela Levinasa czy Józefa Tischnera), znalazł wielu zwolenników, zapewne z uwagi na jego etyczny czy teologiczny charakter. Rozważanie relacji dwóch interlokutorów, spotkania z Innym lub Pytającego z Zapytanym jest, jak się zdaje, bardzo adekwatne do sytuacji nowej architektury, wpisywanej w istniejący kontekst. Inspirowany także koncepcją architektury dialogicznej (Jacek Dominiczak) niniejszy artykuł spróbuje przedstawić kilka przykładów polskiej architektury kontekstualnej, gdzie dialog ów nawiązano. Będą to obiekty tworzące przestrzeń dialogu – różne od ekstremów całkowitej mimikry (bezwarunkowej akceptacji) lub gwałtownej negacji, oba te bieguny (których przykłady, pod postacią światowych „architektonicznych reprezentantów”, także zostaną – dla kontrastu – wskazane) nie pozwalają bowiem na żaden dialog.Philosophy of dialogue, an important strain of the 20th century thought (to mention but Martin Buber, Emmanuel Levinas or Józef Tischner) found many followers, probably due to its ethical or theological character. However, considerations of the dialogical relation, of encountering the Other or the relation of the Inquisitive with the Respondent (as proposed by Tischner), seem to be very adequate for the situation of any new architecture that is inscribed into the extant context. Being also inspired by the concept of dialogical architecture (Jacek Dominiczak), the author aims at presenting a few examples of contextual architecture from Poland where a true dialogue took place. Such structures create the space of a dialogue indeed – different from the extremities of violent negation or total mimicry (unconditional acceptance). In the author’s opinion, those two al ‘architectural representatives’ will also be mentioned, for the sake of contrast) do not allow for any dialogue

Architektura – sztuka przestrzeni publicznych w Polsce wczoraj i dziś

Architektura i sztuka to temat wręcz archetypiczny: architektura jako sztuka stosowana jest zapewne najstarszą i najtrwalszą ze sztuk. Zgodnie z klasyczną sekwencją civis, civitas, civilitas, architektura jest wyrazem cywilizacji tworzonej w miastach, których esencję stanowi życie publiczne wymagające przestrzennych ram. Ponieważ dyskusja o historii i znaczeniu sztuki kształtowania przestrzeni publicznej przekracza zakres tego artykułu, autorka postanowiła potraktować temat jako punkt wyjścia do rekapitulacji kilku przykładów polskiej architektury ostatnich lat – w aspekcie przestrzeni publicznych i służby życiu publicznemu. Inspiracją są tu dokonania Jana Gehla, prezentowane także w ramach Międzynarodowych Biennale Architektury w Krakowie. Ostatnia część odnosi się do najnowszych wydarzeń pandemii COVID-19, które narzuciły surowe ograniczenia dla życia w przestrzeni publicznej. Powstają pytania o konsekwencje tego nieoczekiwanego rozwoju wydarzeń dla architektury jako sztuki kształtowania.Architecture and art: this is an archetypal issue, as architecture, as an applied art, is most likely the oldest and the most durable of all the arts. According to the classic sequence: civis, civitas, civilitas, architecture is an expression of civilisation, which takes place in cities whose essence is public life. Obviously, this life requires physical framework. Because a discussion of history and meaning of the art of shaping public space as such greatly exceeds the scope of this article, the authoress decided to treat the subject as a point of departure to an analysis of a few examples of Polish architecture of the recent years, in respect of public spaces and their service to public life. The achievements of Jan Gehl, which were also presented during the International Biennale of Architecture in Krakow, became an inspiration here. The last part of the essay refers to the newest events related to the COVID-19 pandemic situation. Draconic limitations were imposed on life in public space, posing several questions regarding the consequences of this situation for architecture as the art of shaping public spaces

The Experiment of Moderation in the British and Polish Recent Architecture

Publikacja recenzowana / Peer-reviewed publicationAmanda Levete, uznana brytyjska architekt, stwierdziła w trakcie swego ubiegłorocznego wykładu w Warszawie na zaproszenie Fundacji im. Stefana Kuryłowicza, że „epoka budynków-ikon już się skończyła. Teraz bardziej sensownie jest mówić o ikonografii terenu – czy o architekturze topografii”. Ta uwaga konweniuje z przekonaniem autorki eseju o potrzebie większej subtelności interwencji, zwłaszcza w środowisku stricte historycznym, a z takim mamy do czynienia w przypadku realizacji w miastach polskich. Esej ma na celu refleksję nad tym, czy w najnowszej architekturze polskiej można też mówić o pewnym eksperymencie samoograniczenia ekspresji przez architektów? Innymi słowy, czy można mówić o przykładach eksperymentu powściągliwości, rozumianego jako daleko posunięty respekt wobec genius loci? Pytanie to wydaje się sensowne z uwagi na liczne spektakularne realizacje, np. obiektów kulturalnych po roku 2004. Czy są jednak obiekty, których architekci, nie rezygnując ze spełnienia wszystkich wymogów programowych, a nawet potrzeby reprezentacji, podążają za przekonaniem A. Levete?Amanda Levete, an acclaimed British architect stated during her lecture for the Stefan Kuryłowicz Foundation in Warsaw last year that the age of architectural icons has passed and that it makes more sense today to discuss the iconography of a terrain – or of architecture of topography. That remark is very much in keeping with the view of the authoress of this essay on the necessity of greater subtlety of intervention, especially in the strictly historic environment. Such is an urban context in the majority of Polish towns. Thus the essay aims at pondering the question whether one can speak of a certain experiment of self-limitation of expression amongst Polish architects? In other words can one talk of the experiment of modesty and moderation understood as a far reaching respect towards the genius loci? The question seems adequate as there are many spectacular buildings, for instance ones built for cultural purposes after the year 2004. However, are there any architects who are aiming at fulfilling the need for representation while following the concept so aptly expressed by A. Levete

Site-specific recent architecture in Poland: conservation of identity?

Recent Polish architecture in the context of historic sites is replete with the examples of structures tying in with their context. There are many buildings in all scales that may be deemed site specific. The article discusses the issue whether such an architectural approach may be regarded as the conservation of identity

Natura i architektura: realizacja nad jeziorem Ukiel w kilku kontekstach

Natura to nie tylko jedno z elementarnych pojęć filozofii, ale także jedno z elementarnych pojęć języka w ogóle. Nawet niezwykle pobieżny przegląd relacji natury i architektury w filozofii twórczości naszego kręgu kulturowego musi zawierać pozycje Lukrecjusza, Witruwiusza i cytować Giovanniego Pico della Mirandolę. Jednak najbardziej stosowny dziś, a poza tym najprostszy dla zainteresowanego fi lozofi ą architekta (de facto jednak laika w dziedzinie filozofii) wydaje się opis w kontekście fenomenologicznym. Niezastąpiony jest tu Christian Norberg-Schulz i jego dzieło Genius Loci: Towards a Phenomenology of Architecture. Taki właśnie opis – lecz nie tylko – zostanie zastosowany do jednej z niedawnych realizacji architektury polskiej, którym są liczne obiekty i urządzenia nad jeziorem Ukiel w Olsztynie. Jest to chyba największe – zdaniem nie tylko autorki – i najlepsze założenie przestrzeni publicznej w imponującym kontekście natury.Nature is, of course, not only one of the most elementary terms of philosophy, but one of the elementary terms of any language indeed. Even the most concise review of relations of nature and architecture in the philosophy of creativity in our cultural circle has to mention Lucreti us, Vitruvius and Giovanni Pico della Mirandola. However, a description in the context of phenomenology seems to be the most adequate today, and also the most simple for an architect interested in philosophy (de facto a layman). Christian Norberg-Schulz and his Genius Loci: Towards a Phenomenology of Architecture is indispensable here. Such – and not only such – description shall be applied to one of the recent realisations of Polish architecture. It is the largest – and in the opinion of not only of the authoress of this essay – the best layout of public space in an imposing context of nature: the Lake Ukiel in Olsztyn

From Manggha to Medusa. Japanese inspirations in new Polish architecture

Feliks „Manggha” Jasieński, wybitny kolekcjoner japońskich artefaktów, przybliżył sztukę Kraju Kwitnącej Wiśni generacji artystów Młodej Polski. Te wpływy są dobrze zbadane i znane. Zdaniem autorki artykułu podobnie inspirującą rolę, w sto lat później, odegrał japoński architekt Arata Isozaki. O ile „Manggha” gustował w sztukach wizualnych i je inspirował, o tyle Isozaki, przez swój projekt muzeum w Krakowie, oddziaływał na architekturę. Charakter nowej architektury japońskiej zdaje się nadal wpływać na najlepsze budynki powstające w Polsce. Artykuł przybliża kilka realizacji-manifestacji interesującego sposobu myślenia. Nawet, jeśli był on oryginalny (gdy architekci twierdzą, że nie sięgali wprost do przykładów z Japonii), przejawił się po raz pierwszy jako topos, właśnie na Dalekim Wschodzie. Powstają pytania: czy kultura Japonii, z jej podziwem dla subtelnego piękna i szacunkiem dla natury, jest zatem uniwersalna? czy w Polsce jest dla niej miejsce? Autorka spróbuje odpowiedzieć na te kwestie, opierając się na analizie kontekstu i estetyki architektury.Feliks „Manggha” Jasieński, the pre-eminent collector of Japanese artefacts, had shown the art of the Land of the Cherry Blossom and made it accessible for the generation of the artists of Young Poland. Those influences are well known. In the opinion of the authoress of this article, the Japanese architect Arata Isozaki played a similar, inspiring role a hundred years later. „Manggha” prefered visual arts and inspired them, whereby Isozaki influenced architecture, by means of his museum design in Kraków. It seems that the character of the new Japanese architecture still influences the best buildings recently completed in Poland. The article describes a few ones which show an interesting way of thinking. Even if it was quite original (i.e. when architects hold that they were not directly inspired by the examples from Japan), it was first manifested, as a topos, in Japan. Therefore, the following questions arise: is the culture of Japan, with its admiration of subtle beauty and respect for nature, universal? Does it have its place also in Poland? The authoress shall aim at answering those questions on the basis of an analysis of context and aesthetics of architecture

Danish design and the concepts of Ronald Dworkin

The following article was inspired both by the famed first line of Endymion by John Keats – “A thing of beauty is a joy forever” and by reflections on Danish design. Reflections on the central role of design in Danish life coincided with the publication by philosopher Ronald Dworkin Religion without God (2013, polish ed. 2014). The article is a brief analysis of as- sociations and similarities between the attitude of Danish design companies and the concepts proposed by Dworkin

Państwo i społeczeństwo w XXI wieku. Sztuka - społeczeństwo - edukacja

Ze wstępu: "Tradycyjnie Krakowska Szkoła Wyższa im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego organizuje w pierwszych dniach czerwca Międzynarodową Konferencję Naukową. Tegorocznym przedmiotem obrad, czwartej już konferencji, było „Państwo i społeczeństwo w XXI wieku”. W tej różnorodności problemów i zagadnień związanych z życiem społecznym, ideą naszej części konferencji była wielka opowieść 0 wychowaniu przez sztukę."(...

Foto-obrazy architektury: Fotografia jako medium referujące i projektujące architekturę

Praca recenzowana / peer-reviewed paperNiniejszy zbiór prac teoretycznych, fotoesejów i kronika studenckich konkursów fotograficznych organizowanych od 2008 roku na Wydziale Architektury i Sztuk Pięknych Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, ma być zapisem refleksji związanych ze specyficzną, jak dotąd mało zbadaną a wszechobecną częścią teorii architektury, jaką jest fotografia. Jej szczególna odmiana ściśle związana ze sztuką budowania jest określana mianem fotografii architektonicznej, jednakże niniejsza monografia nie została tą definicją ograniczona.This book contains a selection of theoretical works and photo essays as well as a chronicle of photo competitions organised in the Faculty of Architecture and Fine Arts at Andrzej Frycz Modrzewski Krakow University since 2008, which is meant as the record of thoughts related to the specific, omnipresent though little examined so far, realm of the theory of architecture, i.e. photography. Its specific variant closely related to the building practice is called architectural photography. This monograph, however, is not restricted by means of the said definition and attempts at a slightly broader description of the phenomenon, reaching beyond its boundaries.Monografia powstała w ramach projektu badawczego nr WAiSP/DS/4/201