Van Gölü Havzası Urartu Dönemi Yol Güzergahları Yüzey Araştırması Ön Raporu (2017-2018): Muradiye ve Tuşba İlçeleri

For about two-hundred-fifty years between the mid-9th - early 6th centuries BC, the Urartian Kingdom established its hegemony in Eastern Anatolia and the neighboring regions of Northwestern Iran, Nakhchivan, and Armenia, as the most influential political, military, and economic power of its time. Despite the rugged geography and rough climatic conditions of this mountainous terrain, the Urartu thrived by developing a centralized administrative state apparatus. Urartu excelled in many areas of state-building, including road networks. Particularly textual sources and supporting archaeological evidence demonstrate the importance of road networks for the Urartian state. Surveys in Tushba and Muradiye districts have allowed us to identify the main route of the northern capital road, which continues north and reaches Muradiye Plain, and an alternative northern route that follows the Karasu Stream valley towards Muradiye Plain. An eastern route, which enabled the kingdom to exert control in Northwestern Iran, goes through Özalp district of Van province across the modern border to Iran and reaches Hoy and Salmas. These alternative and auxiliary routes along deep canyons that developed over time suggest that the Urartian state had established an intricate security web in its dominion.Van Gölü Havzası Urartu Dönemi Yol Güzergahları Yüzey Araştırması Ön Raporu (2017-2018): Muradiye ve Tuşba İlçeleri Urartu Krallığı, M.Ö. 9. yüzylın ortalarından 6. yüzyıl başlarına kadar Doğu Anadolu Bölgesi başta olmak üzere Kuzeybatı İran, Nahçıvan ve Ermenistan’ı içine alan coğrafyda yaklaşık iki yüz elli yıl boyunca siyasi, askeri ve ekonomik anlamda gücünü hisettirmiştir. Engebeli coğrafyası ve sert iklim koşularına rağmen Urartular merkeziyetçi devlet yönetimiyle bölgeye hakim olmuşlardır. Bulundukları coğrafyada hemen hemen her alanda başarı gösteren Urartular bu başarılarını ulaşımda da göstermiştir. Dönemin yazılı kaynakları başta olmak üzere arkeolojik kalıntılardan Urartular’da yol güzergâhlarının önemli bir yerinin olduğu görülmektedir. Tuşba ve Muradiye ilçelerinde gerçekleştirilen yüzey araştırması kapsamında Urartular’ın kuzeye devam ederek Muradiye Ovası’na ulaşan krali bir güzergahının varlığı ön plana çıkmaktadır. Yine aynı şekilde Muradiye Ovasına ulaşan bir diğer hat ise Karasu Vadisi güzergahıdır. Kuzeybatı İran’da Urartu Krallığı’nın hakimiyetini sağlayan bir diğer hat ise Van’ın Özalp ilçesi üzerinden İran sınırlarını aşarak Hoy ve Salmas’a ulaşan Doğu Yolu güzergahıdır. Krali ana güzergahların yanı sıra krallık boyunca şekillenen ve derin vadiler boyunca devam eden hatlar ise Urartular’ın hakim oldukları bölgeleri bir güvenlik ağı ile kuşattıklarını ortaya koymaktadır

Van bölgesindeki Urartu merkezlerinde kullanılan kayaçlara ilişkin petrografik gözlemler

Urartu Krallığına ait yerleşimler, Van Gölü Havzası’nda Paleozoik yaşlı mermer türü temel kayaçlarından Kuvaterner yaşlı bazaltik kayaçlara kadar oldukça zengin bir kayaç grubu üzerinde yer almaktadır. Urartu kalelerinde yapı malzemesi olarak genellikle bazalt ve andezit türü volkanik kayaçlar ile yer yer kireçtaşı, traverten ve kumtaşı gibi farklı tip kayaçlar kullanılmıştır. Van Gölü’nün kuzeyinde ve batısındaki Pliyo-Kuvaterner yaşlı volkanik sahalar, bazalt ve andezitik gibi volkanik kayaçlar için doğusunda bulunan Paleosen-Eosen yaşlı sahalar kırıntılı ve kireçtaşları için ve güneydoğusunda bulunan Kuvaterner yaşlı sahalar traverten tipi karbonatlı kayaçlar için potansiyel alanları temsil etmektedir. Bu çalışmada Van Gölü Havzasındaki önemli Urartu merkezlerinden olan Van Kalesi, Çavuştepe, Ayanis, Toprakkale, Zivistan, Aliler, Keçikıran ve Körzüt kaleleri ile Minua Kanalı gibi tarihi yerleşimlere ait yapılardan örnekler alınmıştır. Alınan kayaç örneklerinin petrografik özelliklerini ayrıntılı inceleyerek, Urartu mimarisinde kullanılan kayaçların daha iyi tanınması amaçlanmıştır. Ana kayadan ve tarihi yapılardan alınan örneklerin karşılaştırılma yapılarak, yapı inşa malzemesinin kaynağını tespit edilmesinde ve taş ocakçılığı ile malzemelerin tarihi nakil yollarının belirlenmesinde önemli bilgiler sunacağı düşünülmektedir

Van bölgesindeki Urartu merkezlerinde kullanılan kayaçlara ilişkin petrografik gözlemler

Urartu Krallığına ait yerleşimler, Van Gölü Havzası’nda Paleozoik yaşlı mermer türü temel kayaçlarından Kuvaterner yaşlı bazaltik kayaçlara kadar oldukça zengin bir kayaç grubu üzerinde yer almaktadır. Urartu kalelerinde yapı malzemesi olarak genellikle bazalt ve andezit türü volkanik kayaçlar ile yer yer kireçtaşı, traverten ve kumtaşı gibi farklı tip kayaçlar kullanılmıştır. Van Gölü’nün kuzeyinde ve batısındaki Pliyo-Kuvaterner yaşlı volkanik sahalar, bazalt ve andezitik gibi volkanik kayaçlar için doğusunda bulunan Paleosen-Eosen yaşlı sahalar kırıntılı ve kireçtaşları için ve güneydoğusunda bulunan Kuvaterner yaşlı sahalar traverten tipi karbonatlı kayaçlar için potansiyel alanları temsil etmektedir. Bu çalışmada Van Gölü Havzasındaki önemli Urartu merkezlerinden olan Van Kalesi, Çavuştepe, Ayanis, Toprakkale, Zivistan, Aliler, Keçikıran ve Körzüt kaleleri ile Minua Kanalı gibi tarihi yerleşimlere ait yapılardan örnekler alınmıştır. Alınan kayaç örneklerinin petrografik özelliklerini ayrıntılı inceleyerek, Urartu mimarisinde kullanılan kayaçların daha iyi tanınması amaçlanmıştır. Ana kayadan ve tarihi yapılardan alınan örneklerin karşılaştırılma yapılarak, yapı inşa malzemesinin kaynağını tespit edilmesinde ve taş ocakçılığı ile malzemelerin tarihi nakil yollarının belirlenmesinde önemli bilgiler sunacağı düşünülmektedir

Two Column Bases from Mawan in the Hakkâri Province (Southeast corner of Turkey): A new Achaemenid Center?

Bell-shaped column bases are common finds from the Achaemenid Empire centers. These centers were governed either by Persians or local administrators who were dependent on Persia. Two bell-shaped column bases were found in the village of Mawan, 32 km from Şemdinli district of Hakkâri province in Turkey. These column bases are the first Achaemenid finds from the Hakkâri province. Mawan is situated at an important transit point between north-western Iran, eastern Anatolia and northern Iraq. At this point, it is necessary to draw attention to a widespread garrison network of the Achaemenid Empire in the region. Therefore, it is possible to consider the location of the Mawan column bases as the site of a garrison rather than an administrative center

Urartian Cult of the Stelae and New Discoveries at Aznavurtepe and Yeşilaliç (Ashotakert)

The Urartian Kingdom is recognized for its idiosyncratic religious architecture and ritual practices. Tower-temples (susi) at the peak of citadels, dedicated to the “national” god Ḫaldi, constitute the most essential element of religious architecture. Additionally, cult areas with an altar and uninscribed stelae on pedestals, best known from Erzincan/Altıntepe, demonstrate that there were different types of sanctuaries in the Urartian world. Veneration of stelae is also known from depictions in seal-impressions. Recent discoveries of an open-air sanctuary with stelae at Varto/Kayalıdere and uninscribed stelae at Aznavurtepe and Yeşilalıç bear witness to the wide distribution of this cult. Although discoveries at Altıntepe and Varto/Kayalıdere led to an association of stelae with funerary cults, inscriptions that speak of Ḫaldi worship in front of stelae (pulusi) strongly suggest that stelae sanctuaries on the slopes of citadels must be related with the Ḫaldi cult, in whose name susi and temple complexes (É.BÁRA) were built in citadels