Connection of the ABO blood group system from the whole blood groups with the diabetes mellitus typ 2 for the period 2005-2009

Introduction:The real dimension of the connection between any blood group from the ABO system of blood groups and diabetes mellitus typ 2 in the eastern part of Republic of Macedonia in not well known. Aim:The aim of our study was to establish the connection of the blood group from the ABO system of blood groups with diabetes mellitus typ 2. Material and methods:The total number of registered patients with diabetes mellitus typ 2 in the Center of diabetes in Clinical hospital in Stip for the period 2005-2009 is 5,342. They were followed belong to ABO system of blood group by the determination of the ABO blood group and after receiving the written permission.The control group contained 12,500 healthy blood donors donated blood during the same period. The examination of the patients was realized in the RE of Transfusion in Stip using micro-agglutinated cards (Dia Med-ID Mikro Typing Systems). Results:The results using Chi-square test showed no connection between ABO blood groups and diabetes mellitus typ 2. Blood group "A" and "O" were negatively associated with diabetes mellitus typ 2 (P < 0,005) because the biggest part of that blood group were no diabetic patients. There is no significant association between blood group "B" and "AB" with diabetes mellitus typ 2, although most of patients with diabetes mellitus typ 2 were with blood group "B". Discussion and conclusion:After completed the study, obtained results confirmed that there is a negative correlation of blood group "A" and "O" from the ABO system od blood groups with diabetes mellitus type 2

Prevention from transfusion transmissive diseases in the regional center for transfusion medicine in Stip, Republic of Macedonia for the period 2009-2010

Introduction: Blood transfusion is a transplantation of fluid tissue or an introduction of human biological material that needs to survive in the donor organism and to play important biological functions. During the blood and blood products transfusion, it is possible to transmit many transfusion transmissive diseases, which increases the need of securing safe blood transfusion. Objective: To present the procedures and measures taken in order to prevent the transmission of transfusion transmissive diseases in the blood and blood products donors at the Clinical Hospital in Stip. Materials and methods: Each blood unit was mandatory tested for HBSAG, anti- HCV, anti-HIV and Treponema pallidum antibodies at the Regional center for transfusion medicine. The testing was done with the ELISA technique by using the Dade Berhing BEP 200 instrument and the tests from Siemens and Ortho for anti-HCV. The confirmation tests were done at the Institute of Transfusion Medicine in the capital Skopje. Results: In total, 6067 blood samples were tested. The presence of HBAGS was detected in 81 sample (1.33%), anti-HCV in 19 (0.313%), anti-HIV in one (0,016%) and Treponema pallidum antibodies in 5 samples (0.082%). Discussion and conclusion: In order to achieve high level of security of the transfusion blood and blood products it is essential to use highly specific and sensitive tests, modern equipment, well trained health personnel and sufficient financial resources allocated specifically for that aim

Алкохолизам као здравствени проблем у Македонији

У овом раду алкохолизам је представљен и обрађен као здравствени проблем у друштву, шта је заправо алкохолизам, дејство алкохола на људски организам, са којим здравственим проблемима се суочавају алкохоличари, заступљеност употребе и злоупотребе алкохола у нашем друштву. Обрађују се и психолошки профили зависника од алкохола, терапијске методе и задаци који се користе у друштву за искорењивање овог проблема. Алкохолизам или зависност од алкохола је болест повезана са сталном, прекомерном или компулзивном употребом алкохола. Прекомерна употреба алкохола, односно зависност од алкохола, негативно утиче на квалитет живота, односно стално и прекомерно конзумирање алкохола утиче на психичко и физичко здравље човека. Негативан утицај алкохола утиче на цео организам, односно захваћено је неколико органа међу којима су: мозак, срце, јетра, панкреас, имуни систем. Као резултат, јављају се ментална обољења, цироза јетре, неадекватни имуни одговори, неправилан срчани ритам, повећан ризик од рака, делиријума, панкреатитиса и многих других болести. Кључне речи: алкохол, зависност, цироза, панкреатитис

Ковид-19 и кардиоваскуларне болести

Ковид 19 представља акутну заразну респираторну и системску болест узроковану инфекцијом вирусом SARS Cov 2. Пацијенти са Ковид-19 обично имају симптоме и знаке инфекције респираторног система, али је захваћеност кардиоваскуларног система уобичајена. Ковид-19 изазива мултисистемску болест са јаким инфламаторним одговором која може резултирати кардиоваскуларним компликацијама као што су миокардитис, акутни коронарни синдром, поремећај у проводном систему срца - аритмије, венска и артеријска тромбоемболија, кардиомиопатије, срчана инсуфицијенција, Кавасаки синдром. Преваленција кардиоваскуларних догађаја је већа код пацијената са тешком клиничком сликом, и обично ови пацијенти захтевају интензивну негу и имају високу стопу болничког морталитета. Сматра се да су срчани миоцити са високом експресијом АСЕ 2 капија која омогућава вирусу да уђе у ћелију и игра кључну улогу у патогенези болести. Кључне речи: Ковид 19, мултисистемска инфламаторна болест, кардиоваскуларне компликације, АСЕ 2 рецептор

Biological and genotoxic monitoring as integral part of predictive and preventive medical surveillance of children living in polluted area

Introduction: Presence of many elements and their compounds in the environment pose a significant health risks to the exposed individuals and contributesto the burden of disease in society. An example for one of these black points wich destroyed the health of the people is lead and tine smelter in Veles (city in R of Macedonia). It is obvious that there is environmental-health risk with enough evidence for the pollution of the environment, as well as impact of higher blood level of lead in selected children. Objective: To registred and define the environmental health risk on children in Veles.Method: In this study we compare two groups of 100 children (average 10years old). Exposed group comprised children living in Veles (contaminated area),and control group were children who live in village Ivankovci. Results: Student’s t-test indicates statistically significant differences(t=15.14; p<0.001), between average concentration of lead in the air in Veles (0.94mg/m3) and Ivankovci (0.03 mg/m3); statistically significant differences (t=5.74;p<0.001), between average concentrations of BLL (37.27 μg/ml) in exposed group and control group (18.20 μg/ml); statistically significant differences (t=2.35;p<0.05), between average concentrations of hemoglobin in exposed group (children who live in Veles) and control group and the other hematological parameters between two groups. Discussion: The significance of these results show that children are exposed to mixtures rather than single chemicals. This complexity is a major reason why mixtures are not well studied. In this study are illustrated some of the principles and approaches that can be used to study the effects of mixtures. The multidisciplinary elaboration of the topic, suggests the need for a more serious approach to this important phenomenon(genotoxicological impact of heavy metals) and also is a specific model that is capable of application in other related research. Conclusion: Registered changes had reversible character. Manifested signs of disease were not registered, because of yet successful compensatory mechanisms in the examined children

Нега на болни со кардиоваскуларни заболувања

Увод: Кардиоваскуларне болести (КВБ) су водећи узрок смрти у свету. Овај општи појам укључује болести циркулације, укључујући болести срца и крвних судова. Сврха: Циљ овог рада је упознавање са кардиоваскуларним болестима. Дефинисање разлога који доводе до повећаног броја оболелих од кардиоваскуларних болести. Превенција и смањење морталитета, брига о пацијентима од стране здравствених радника ради смањења стреса и одржавања адекватног квалитета живота. Урађена је анализа и обрада података о броју дијагностикованих пацијената са најчешћим кардиоваскуларним обољењима у општини Кочани. Материјали и методе: Коришћена је аналитичко-дескриптивна метода истраживања, обрађени су подаци прикупљени од Центра за јавно здравље – Кочани, у периоду од 2017. до 2021. године. Резултати и дискусије: Статистичко истраживање и добијени подаци о броју оболелих од кардиоваскуларних болести у региону Кочан приказани су у табелама. Исти подаци преузети су из Центра за јавно здравље – Кочани. Према обрађеним подацима, приказане табеле јасно показују да је број оболелих од кардиоваскуларних болести у порасту. Закључак: Правовременим откривањем потенцијалних фактора ризика и њиховом благовременом променом, настанак овако ургентних кардиоваскуларних манифестација, а самим тим и прерано умирање становништва, може се значајно спречити. Кључне речи: нега, превенција, дијагноза, терапија

Инциденца на акутен миокарден инфаркт во период од 2017-2019 година на Универзитетска Клиника за кардиологија, Скопје, Р.Северна Македонија

Акутен миокарден инфаркт (АИМ) е дефиниран како некроза на срцевите миоцити со симптоми на акутна миокардна исхемија, со пораст и/или опаѓање на нивото на срцевите биомаркери, главно на високозензитивниот срцев тропонин и најмалку уште еден критериум: симптоми на исхемија, нови или настанати значајни промени на СТ-Т сегментот на електрокардиограм (ЕКГ), развој на патолошки Q запци на ЕКГ-то, докази од сликовни техники и/или интракоронарен тромб детектиран на ангиографија или аутопсија. Основна цел на трудот е да се прикажат пациентите со акутен миокарден инфаркт во рок од три последователни години, поделени според начинот на лекување. Податоците се превземени од Универзитетската Клиника за кардиологија-Скопје, ретроградно, во тек на три последователни години од 2017-2019година. Во 2017 година од вкупно 767 пациенти со АИМ, со пекутана коронарна интервенција (ПКИ) биле стентирани 722 пациента (94.13%), а 12 пациенти биле со повеќесадовна болест и биле упатени за коронарна бајпас хирургија (АЦБП), додека 33 пациенти биле третирани медикаментозно. Во 2018 година биле примени 1098 пациенти, од нив 1054 стентирани (95,99%), 12 пациенти упатени на АЦБП, а 32 пациента биле третирани со медикаментозен третман. Во 2019 година примени се 1082 од кои 1039 пациенти се стентирани (96,02%), 18 пациенти упатени за АЦБП и 24 пациенти биле третирани медикаментозно. Најголем дел од пациентите се лекувани со перкутани коронарни интервенции со стентирање на кулприт лезијата, а помал дел со повеќесадовна болест биле упатени за АЦБП. Оние пациенти кои се јавиле на лекар >48 часа од почетокот на болката, биле третирани со медикаменозна терапија. Клучни зборови: акутен миокарден инфаркт, перкутана коронарна интервензија, коронарна бајпас хирургиј

Correlation of heavy metals and theirs impact to epidemiological survey in the miners blood donors and other human population

Introduction: Miners who are blood donors, and work in mines for lead-zinc ores are constantly exposed to heavy metals (lead, zinc and cadmium) and this aspect is expected to increase or decrease many hematological parameters. Aim of the Study: The concentration of lead, zinc and cadmium was studied in exposed blood donors and non-exposed blood donors (control group). Knowing the structure of various heavy metals, all of the analysis was carried out to examine the impact of these heavy metals on the occurrence and severity of certain epidemiological diseases and hematological parameters on the miners who are blood donors. Material and Methods: In this research 120 miners were included who were blood donors (mining for lead and zinc) from the Republic of Macedonia and a control group of 30 participants that included blood donors not directly exposed to heavy metals, while living in the immediate vicinity of the lead and zinc mine. In this research biochemical analysis (inductively coupled plasma spectrometry (ICP) one of the most sensitive analytical techniques for the determination of elements in biological materials was applied and the basic haematological parameters were determined. Results: The observation of increased blood lead level on blood donors in the exposed group (mean = 0.089 mg/l) and 20% on blood donors in the control group (mean = 0066), increased blood zinc level in the exposed (mean = 1391) and in the control group (mean = 1074), increased blood cadmium level in 62% of exposed (mean = 0007) and in 50% of the control group (mean = 0006); If the normal BLL (blood lead level) is 0.04–0.07 mg/l, we concluded that all male blood donors in the exposed group had above normal BLL. In the control group 20% of male blood donors had above normal BLL; if the normal BZL (blood zinc level) is 0.1 mg/l, we concluded that all male blood donors exposed in the control group had above normal BZL. If the normal BCL is 0.005 mg/l, we concluded that 62% of the male blood donors in the exposed group had above normal BCL. In the control group 50% of male blood donors had above normal BCL; The blood lead, zinc and cadmium level will rise during exposure at work. forty eight percent of miners (exposed group) had an exposure period of 20 years, 29% between 10 and 20 years and the remaining 23% an exposure period under 10 years. Results showed negative correlation between the number of red blood cells and hemoglobin and blood levels of heavy metals; positive correlation between the number of leukocytes and blood heavy metals levels. Epidemiological survey showed that nearly all workers complained of headache. While 25 of 70 miners who were blood donors (with long exposure) were found to be suffering from various diseases such as asthma, respiratory tract, irritation and watering of eyes. Conclusion: The research confirms that the increased content of heavy metals in blood donors affects the concept of professional risk that involves probability that as a result of exposure of workers to certain harmful agents in the work environment negative effects are manifested on their health. The change of some haematological parameters in the blood donors, results in the emergence of certain diseases with complex etiologies and risks to their health

Comparative study on conditions of intoxication in patients received in „Clinical Hospital“ Shtip

Introduction: According to the WHO, about 800,000 cases of suicide are registered annually in underdeveloped and developing countries. Suicide is a serious global and health problem, a hidden and silent epidemic, which has many triggers: psychiatric illness and mental disorders, broken emotional ties, economic difficulties. Aim: According to the fact that suicides are a serious and global health problem, through this study we want to show the number of patients who asked for help in the emergency department at „Clinical Hospital“ Shtip due to intoxication with emphasis on the motive for the poisoning. Materials and methods: This comparative study uses data for the period from 01.01.2016 to 31.12.2019 taken from the archives of the Department of Internal Medicine using descriptive and retrospective epidemiological method. Results: The number of patients who asked for help due to intoxication for this period was 415, of which as many as 375 (90,36%) had suicidal intentions. Of the total number of patients, 225 (54,22%) were men and 190 (45,78%) were women. Suicidal intentions were recorded more in men 199 (53,07%) cases, while in women there were 176 (46,93%) cases. Regarding the age group, the following results were obtained: 32 (7,73%) of all admitted were aged <18 years, 127 (30,68%) aged 19-29 years, 95 (22,95%) of aged 30-39 years, 56 (13,53%) were aged 40-49 years, 45 (10,87%) were aged 50-59 years, and 59 (14,25%) were patients older than 60 years. The obtained data show insignificantly higher number of drug intoxications 153 (36,78%) compared to alcohol intoxications 142 (34,13%). 90 (21,63%) cases were due to chemical intoxication, and 21 (5,05%) of the patients used multiple means of intoxication. According to the season of the examination, highest number of poisonings were registered in the winter 119 (28,54%), then 115 (27,58%) in summer, 104 (24,94%) in autumn, and the least in spring 79 (18,94%). In terms of place the patients come from, the number of patients from urban areas or 357 (86,02%) is significantly higher than the number of patients from rural areas or 58 (13,98%). Association with psychological and psychiatric conditions was recorded in 53 (11,32%) cases. Because 27 (6,11%) of the total number of cases were urgent, they were referred to the University Clinic of Toxicology in Skopje, and the remaining 388 (93,89%) were treated in the „Clinical Hospital“ Shtip. Only 3 (0,72%) of the total number of poisonings ended in death. Conclusion: Our results showed a significantly increased number of suicidal compared to accidental poisonings. Therefore, it is necessary to take preventive measures to prevent suicidal poisoning. Suicides can be prevented at least in part by restricting access to suicidal ideation, by training primary care physicians and health professionals to identify people at risk, and by reducing the rate of depression

Улога патронажне сестре у откривању и показивању стања дијабетеса становништва на територији Републике Северне Македоније у периоду 2018-2022

Увод: Дијабетес је хронична метаболичка болест коју карактерише хронична хипергликемија као последица ниског нивоа хормона инсулина или отпорности ткива на дејство инсулина, у комбинацији са смањеним лучењем инсулина. Циљ: Приказати укупан број регистрованих оболелих од дијабетеса (преваленција) у Републици Северној Македонији у периоду од 2018. до 2022. године, анализирати пацијенте по полу, старости, месту становања, према врсти дијабетеса, као и приказ укупан број новорегистрованих пацијената са дијабетесом (инциденција). Да укаже на озбиљност компликација дијабетеса и потребу за превенцијом. Материјали и методе: Дескриптивна епидемиолошка метода са ретроспективним истраживањем за период 2018-2022, подаци добијени из Регистра дијабетеса Института за јавно здравље у Републици Северној Македонији. Подаци су приказани у табелама и графиконима. Резултати и дискусија: У Републици Северној Македонији у 2018. години било је регистровано укупно 75.429 лица, 2019. године регистровано 89.964 лица, 2020. године регистровано је 133.803 лица, 2021. године укупно је регистровано 135.690 лица, док је регистровано 135.690 лица. у 2022. години укупан број оболелих од дијабетеса је 134668. Закључак: У периоду од 2018. до 2022. године бележи се пораст укупног броја регистрованих оболелих од дијабетеса (преваленција), као и пораст укупног броја новорегистрованих дијабетеса (инциденција). Највећи број особа са дијагнозом Е11-Инсулин независан дијабетес мелитус, према месту становања доминира урбана средина, по старосним групама издваја се становништво преко 60 година, а према полу преовлађује у женском роду у односу на мушко становништво. Кључне речи: дијабетес, хипергликемија, преваленција, инциденциј