Reconciling the stratigraphy and depositional history of the Lycian orogen-top basins, SW Anatolia

Terrestrial fossil records from the SWAnatolian basins are crucial both for regional correlations and palaeoenvironmental reconstructions. By reassessing biostratigraphic constraints and incorporating new fossil data, we calibrated and reconstructed the late Neogene andQuaternary palaeoenvironments within a regional palaeogeographical framework. The culmination of the Taurides inSWAnatolia was followed by a regional crustal extension from the late Tortonian onwards that created a broad array of NE-trending orogen-top basins with synchronic associations of alluvial fan, fluvial and lacustrine deposits. The terrestrial basins are superimposed on the upper Burdigalian marine units with a c. 7 myr of hiatus that corresponds to a shift from regional shortening to extension. The initial infill of these basins is documented by a transition from marginal alluvial fans and axial fluvial systems into central shallow-perennial lakes coinciding with a climatic shift from warm/humid to arid conditions. The basal alluvial fan deposits abound in fossil macro-mammals of an early Turolian (MN11–12; late Tortonian) age. The Pliocene epoch in the region was punctuated by subhumid/humid conditions resulting in a rise of local base levels and expansion of lakes as evidenced by marsh-swamp deposits containing diverse fossilmammal assemblages indicating late Ruscinian (lateMN15; late Zanclean) ageWe are grateful for the support of the international bilateral project between The Scientific and Technological Research Council of Turkey (TUBITAK) and The Russian Scientific Foundation (RFBR) with grant a number of 111Y192. M.C.A. is grateful to the Turkish Academy of Sciences (TUBA) for a GEBIP (Young Scientist Award) grant. T.K. and S.M. are grateful to the Ege University Scientific Research Center for the TTM/002/2016 and TTM/001/2016 projects. M.C.A., H.A., S.M. and M.B. have obtained Martin and Temmick Fellowships at Naturalis Biodiversity Center (Leiden). F.A.D. is supported by a Mehmet Akif Ersoy University Scientific Research Grant. T.A.N. is supported by an Alexander-von-Humboldt Scholarship. L.H.O. received support from TUBITAK under the 2221 program for visiting scientists

KEMALPAŞA-TORBALI (İZMİR) HAVZASINDAKİ NEOJEN VOLKANİZMASINA İLİŞKİN KISA NOT

Bu çalışma, Akhisar Çöküntüsü’nün (Kaya, 1979; 1981) Torbalı bölümüne karşılık gelen KemalpaşaTorbalı havzasında, önceki çalışmalarda (Akdeniz vd., 1986; İnci, 1991; Kaya vd., 2007; Sözbilir vd., 2011) varlığına değinilmeyen Neojen volkanitlerini ilk kez tanıtmak ve alınan K/Ar yaşlarını bildirmek amacıyla hazırlanmıştır

KARABURUN YARIMADASI KUZEY KIYI KESİMİNİN NEOJEN STRATİGRAFİSİ

Karaburun Yarımadası’nın kuzey kıyı kesimindeki karasal Neojen, KB-GD genel uzanımlı sintetik faylarla kesilen ve sınırlanan Alt-Orta Miyosen kaya birimleri ile temsil edilir. Alttan ve üstten bölgesel uyumsuzluklarla ayrılan Erken-Orta Miyosen döneminin egemen gölsel tortullaşması (Haseki ve Hisarcık formasyonları) ve Erken Miyosen mafik volkanizması (Karaburun volkanitleri) Karaburun grubu kapsamında incelenmiştir. Erken Miyosen tortullaşmasını yansıtan Haseki formasyonu, Salman üyesi alüvyon yelpazesi dolgularıyla başlar ve esas olarak algal-biyostromal Yeniliman kireçtaşı ile Aktepe üyesinin gölsel çökellerinden oluşur. Birinci evre Karaburun volkanitlerinin Yeniliman kireçtaşı platformu üzerine sinsedimanter yerleşimiyle birlikte, kıyı yüzüne doğru derinleşen ortamsal koşullarda Aktepe üyesinin diyatomit arakatkılı mikritik kireçtaşı egemen istifi çökelmiştir. Foça Çöküntüsü’nün batı kenarını şekillendirerek Karaburun volkanizmasının ikinci evresine yol veren KB gidişli sınır faylarının Erken Miyosen sonlarındaki etkinliği egemen çökelme ortamını değiştirmemiş olup gölsel tortullaşma Hisarcık formasyonuyla devam etmiştir. En geç Erken Miyosen-Orta Miyosen aralığında çökelen Hisarcık formasyonunun yeşil renkli ve ince kırıntılı kıyı yüzü çökelleri (Karabağları üyesi), su altı paralel uyumsuzluğuyla Aktepe istifi üzerine gelir. Kalkalkalen karakterli ve yüksek potasyumlu andezitik ürünlerle (piroklastikler ve olivin-firik lavlar) temsil edilen Karaburun volkanizması, Haseki formasyonu tortullaşmasıyla eşzamanlı ve iki evrelidir. Temel türbülansı, geri düşme ve daha az oranda kül döküntüsü fasiyeslerindeki piroklastikler, lav çıkışlarından önce yerleşmiştir. 18.2±1.0 my K/Ar yaşı alınan birinci evre ürünleri, Yeniliman kireçtaşını Aktepe üyesinden ayıran stratigrafik başvuru düzeyi konumundadır. İkinci evre ürünleri, Aktepe istifi içinde yer alır

KARABURUN (İZMİR) ÇEVRESİNİN NEOJEN STRATİGRAFİSİ VE PALEOCOĞRAFİK EVRİMİ

Karaburun Yarımadası’nın kuzeydoğusunda yer alan ve Foça Çöküntüsü’nün batı kenarını kısmen temsil eden inceleme alanındaki karasal Neojen çökelleri ile mafik volkanitleri, KB-GD genel uzanımlarıyla ‹zmir Körfezi’ne doğru basamaklanan sintetik normal faylarla temel kayalarından ayrılır. Miyosen süresince sınırları yapısal olarak daralan aynı havzada dolgulanmakla birlikte, bölgesel ölçekte açılı uyumsuzlukla birbirinden ayrılan başlıca iki tortul istif (Karaburun grubu ve Eşendere grubu) tanımlanmıştır. Erken-Orta Miyosen döneminin egemen gölsel çökelimini yansıtan Karaburun grubu, Haseki ve Hisarcık formasyonları ile Karaburun volkanitlerini kapsar. Alt Miyosen yaşlı Haseki formasyonu, alüvyon yelpazesi ortamında çökelmiş Salman üyesi ile algal-biyostromal Yeniliman kireçtaşı ve mikritik kireçtaşı egemen Aktepe üyesi kapsamındaki gölsel çökellerle simgelenir. Mafik volkanizmanın en etkin olduğu ikinci evreye yol veren ve Karaburun yükseltisi ile Foça çöküntüsü arasında sınır oluşturan KB gidişli havza kenarı faylarının Orta Miyosen başındaki etkinlikleri gölsel çökelim sürecini kesintiye uğratmamıştır. Ancak, havzayı görece derinleştirerek çökelim koşullarını değiştirmiş ve gölsel tortullaşma Hisarcık formasyonuyla devam etmiştir. Erken Miyosen havza kenarı faylarıyla kısmen çakışarak Foça Çöküntüsünü batıdan şekillendiren bu etkinlik, Haseki ve Hisarcık formasyonları arasında zaman boşluğu içermeyen uyumsuzlukla belgelenmiştir. Geniş anlamda Orta Miyosen yaşlı Hisarcık formasyonunun havza kenarı çökellerini oluşturan Hacıhüseyintepe üyesi, Karaburun volkanizmasının ikinci evresini temsil eden lavlara uyumsuzlukla yaslanır ve yanal yönde Karabağları üyesine geçer. Yeşil renkli gölsel kıyıyüzü çökellerinden oluşan Karabağları üyesi, su altı paralel uyumsuzluğuyla Aktepe istifi üzerinde yer alır. Geçiş ilişkisiyle üste gelen Değirmentepe kireçtaşı, Karaburun grubunun son üyesidir. Bölgesel ölçekte açılı uyumsuzlukla Hisarcık formasyonu üzerinde yer alan Eşendere grubu, Saip formasyonunun alüvyon yelpazesi çökellerinden gölsel Çukurcak kireçtaşına derecelenen Geç Miyosen-Erken Erken Pliyosen(?) tortullaşmasını yansıtır. Kalkalkalen karakterli ve yüksek potasyumlu andezitik ürünlerle temsil edilen Karaburun volkanizması, Erken Miyosen-Erken Orta Miyosen çökelimiyle yanal ilişkili ve üç evrelidir. ‹lk iki evre, altta piroklastikler ve üstte lavlar olmak üzere ikili fasiyes birlikteliği gösterir. ‹lk ürünler, Yeniliman kireçtaşı ile Aktepe üyesini ayıran yanal süreksiz bir başvuru düzeyi konumundadır. ‹kinci evre ürünleri, Aktepe üyesi içinde/üzerinde yer alır. Karaburun grubunun son üyesi konumundaki Değirmentepe kireçtaşı istifinin alt bölümünde yer aldığı düşünülen üçüncü evre lav akıntısından 16.0±1.3 my K/Ar yaşı alınmıştır

İZMİR -DIŞ- KÖRFEZİ’NDEKİ ADALARIN NEOJEN STRATİGRAFİSİ

ÖZ İzmir -Dış- Körfezi’ndeki Uzun ada, Hekim adası, Çiçek adaları ve Karantina adasında, bölgenin geç Erken Miyosen kalkalkali asidik-ortaç volkanizmasından türeyen volkanoklastikler ile Orta Miyosen gölsel çökelleri ve alkali volkanitler yüzeyler. En yaşlı kaya birimi, geç Erken Miyosen döneminde esas olarak kalkalkali andezitikdasitik ürünler veren Kocadağ volkanizmasından türemiş Kocadağ volkanoklastikleri ile simgelenir. Uzun ada kuzeyinde yayılım gösteren volkanoklastik istif, ignimbirit ve bloklu kül akışı fasiyeslerindeki piroklastikler ile volkanik kütle akması (lahar) fasiyesindeki epiklastiklerden oluşur. Foça Yarımadası’nın bulunduğu çevreden türeyerek Uzun adanın bulunduğu bölgeye ulaşan riyolitik ignimbiritlerin temsil ettiği Foça tüfü, Kocadağ volkanoklastikleri üzerine başlıca iki patlama evresinde yerleşmiştir. Patlama evreleri arasındaki durgun dönemde, Değirmentepe üyesi adıyla ayırtlanan, volkanik kaba kırıntılı alüviyal çökeller depolanmıştır. Foça Yarımadası’ndaki korelan ignimbiritlerle yanal ilişkili bir riyolit domundan 16,0 My K/Ar yaşı alınmış ve Foça tüfünün Erken Miyosen sonlarında bölgeye yerleştiği değerlendirilmiştir.Foça tüfü üzerinde uyumsuzlukla yer alan egemen gölsel Orta Miyosen istifi Urla grubu kapsamında tanımlanmıştır. Urla grubu, alttan üste, alüviyal Beşiktepe formasyonu, gölsel ortamda çökelmiş volkanik yoğunluk akması çökelleri ile felsik ignimbirit aradüzeylerinde oluşan Pırnallı ada volkanoklastikleri, alkali bazik volkanitlerin simgelediği Hekim adası bazaltı ve gölsel Urla kireçtaşı’nı kapsar. Foça tüfü üzerindeki uyumsuz konumuyla Orta Miyosen havza kenarı çökelimini yansıtan Beşiktepe formasyonu, yalnızca Uzun adada yüzeyler. Hekim adası ve Çiçek adalarındaki yayılım alanı içinde tabanı gözlenemeyen Pırnallı ada volkanoklastik istifi, esas olarak sualtı çekim akması dinamikleriyle çökelmiş epiklastiklerden oluşur ve farklı kaynaklanma derecelerinde trakitik ignimbirit ara düzeyleri kapsar. Pırnallı ada volkanoklastiklerini oluşturan başlıca kaya türü bileşenleri, Menteş Yarımadası’nda Orta Miyosen boyunca etkinliğini sürdüren alkali trakitik volkanizmadan türemiştir. Urla kireçtaşı istifinin tabanına sil şeklinde sokulan Hekim adası bazaltının çıkış merkezi, adını aldığı Hekim adasındadır. Urla kireçtaşının tabanındaki kıyı gerisi çökellerine alttan sokulan bazaltın üst dokanağında, lav-sulu sediman ilişkisini yansıtan peperitler oluşmuştur. Ana element bileşimine göre trakibazalt ve bazaltik trakiandezit olarak adlanabilen bazik lavlardan 14,8±0,8 My K/Ar yaşı alınmıştır. Foça Çöküntüsü’nün ortasında yüzeyleyen Hekim adası bazaltı, Foça Yarımadası’ndaki Ilıpınar bazaltı ile Urla havzasındaki Ovacık bazaltının zaman-kayastratigrafik korelanıdır. Hekim adası bazaltını transgresif olarak üstleyen Urla kireçtaşı istifi, kıyı gerisi çamurtaşlarıyla başlar, stromatolitik onkoidler ve algal biyoklastlardan yapılı kıyı önü çökellerini izleyen çörtlü kireçtaşları ile Orta Miyosen sonlarına kadar devam eder

CUMAOVASI VOLKANİTLERİNİN ZAMANSTRATİGRAFİK KONUMUNA İLİŞKİN YENİ VERİLER HAKKINDA KISA NOT

Bu çalışma, “Akhisar Çöküntüsü”nün (Kaya, 1979) Çubukludağ bölümündeki (Şekil 1a, b) asidik volkanitlerden elde edilen yeni K/Ar yaşlarına dayanılarak, önceki çalışmalarda önerilen Neojen stratigrafisinin (Şekil 2a, b, c, d) yeniden gözden geçirilmesine katkıda bulunmak amacıyla hazırlanmıştır. Erken Miyosen genişlemesiyle birlikte, Kaya vd. (2007)’de önerilen İzmir fayı (Emre vd., 2005 tarafından tanımlanan aktif Tuzla fayının atası) denetiminde tek yanlı açılan Çubukludağ grabeninin dolgusu, alttan üste Bahçecik, Yeniköy ve Tahtalı formasyonları kapsamındaki çökeller ile Cumaovası volkanitlerinden oluşur (Şekil 2e). Tuzla fayının yarattığı gömülme nedeniyle, Erken Miyosen çökelimini simgeleyen Bahçecik formasyonunun tabanı havza genelinde yüzeylemez. Tortul istifin gözlenebilen bölümü, altta linyit düzeyleri içeren göl ve akarsu çökelleri ile olası bir uyumsuzluğu yansıtan keskin dokanaklarla üste gelen kızıl-bordo renkli gölsel yelpaze deltası çökellerinden oluşur. Yelpaze deltası istifinde, geçici göl çökelimini simgeleyen algli kireçtaşı aradüzeyleri yer alır. Bahçecik formasyonu üzerine uyumsuzlukla gelen ve alüviyalden gölsel ortama evrilen Yeniköy formasyonu ile alttan üste alüviyal, flüviyal ve gölsel çökellerden oluşan Tahtalı formasyonu (Göktaş, 2013) Orta Miyosen tortullaşmasını yansıtır (Şekil 2e). Yeniköy formasyonunun çökeldiği gölsel ortamda başlayan freatomagmatik karakterli Cumaovası volkanizmasının ana patlama evresinde, temel türbülansı (base surge) çökelimini izleyen çok katlı ignimbiritlerin yerleşimiyle havzanın batı kesimi kapanmış ve KD-GB doğrultulu volkanik aksın doğusunda Tahtalı formasyonu depolanmıştır. Cumaovası volkanitlerini açılı uyumsuzlukla örte

Mordoğan Bölgesinin Neojen Jeolojisi ve Stratigrafik Korelasyonu, Karaburun Yarımadası, Batı Anadolu

Foça Çöküntüsü’nün batı kenarında yer alan Kösedere ve Mordoğan alt havzalarındaki orta Miyosen tortullaşması, egemen gölsel Hisarcık formasyonu ile temsil edilir. Hisarcık formasyonu, erken Miyosen sonunda bölgeye yerleşen kalkalkalen karakterli volkanitler (Karaburun volkanitleri ve Foça tüfü) üzerinde uyumsuzlukla yer alır. Orta Miyosen havzalarının sınır fayları boyunca yüzeyleyen Karaburun volkanitleri andezit bileşimlidir. Foça tüfü riyolitik ignimbiritlerle temsil edilir. Hisarcık formasyonunun havza kenarı alüviyal çökellerini temsil eden Kösedere üyesi, Kösedere alt havzasının sınır fayları önünde çökelmiştir. Gölsel kıyıyüzünde çökelmiş yeşil renkli kiltaşı-silttaşı topluluğundan oluşan Karabağları üyesi, yanal-düşey geçiş ilişkisiyle Kösedere üyesi üzerine gelir. Karabağları üyesinin Mordoğan alt havzasındaki yanal eşdeğeri kabul edilen Ardıç üyesi, çamur düzlüğü çökelimini yansıtan çamurtaşı-kumtaşı ardışık istifiyle simgelenir ve geç MN5 biyozonuna ait büyük memeli fosilleri kapsar. Hisarcık gölsel çökeliminin son dönemini yansıtan Mordoğan kireçtaşı üyesi, Karabağları ve Ardıç üyeleri üzerine geçişli gelir. Hisarcık formasyonu üzerine, MN10-11 biyozonlarına ait büyük memeli fosilleri kapsayan Esendere grubu çökelleri uyumsuzlukla gelir. Hisarcık formasyonu, Sakız Adası, Çeşme Yarımadası ve Foça Çöküntüsü’nde temsil edilir. Sakız Adası’nda Keramaria ve Nenita birimleri, Çeşme Yarımadası’nda Çiftlik formasyonu ve Foça Çöküntüsü’nde Aliağa kireçtaşı, Hisarcık formasyonu ile deneştirilebilir. Urla havzası ve İzmir Körfezi adalar topluluğunda yüzeyleyen Urla grubu çökelleri, Hisarcık formasyonunun eşdeğeridir

Late Miocene Stratigraphy of Karaburun Peninsula, New Mammal Records and Regional Correlation, Western Anatolia

The Esendere Group, identified in the Mordogan sub-basin on the western edge of the Foca Depression, consists of the alluvial Saip, palustrine Boyabag and lacustrine Cukurcak limestone formations. The Esendere Group unconformably overlies the lacustrine deposits of the middle Miocene Hisarcik Formation. The Saip Formation consisting of alluvial fan deposits, reflects the beginning of late Miocene sedimentation. The Boyabag Formation, which was described in this study for the first time, represents a palustrine mud flat succession and is located between the Saip Formation and the lacustrine Cukurcak Limestone. The Cukurcak Limestone is the last unit in the Esendere Group. Hipparion aff. giganteum and Hippopotamodon major, that were found in the mudstone dominant succession of the Boyabag Formation, are the first records from the MN10 biozone in the Western Aegean region. Based on these large mammal records, we assume that late Miocene sedimentation in the Foca Depression began similar to 10 million years ago