8 research outputs found
๋์งํญ ๋ถ๋์ฌ์ฉ๊ถ์ ๋ํ ๋ฌ์์์ ์ค๊ตญ์ ๋๋ถํ์ ๋น๊ต: ํ์ ๊ตฌ์กฐ, ์ธ์ ๋ฐ ๋์์ ๋ต์ ์ค์ฌ์ผ๋ก
ํ์๋
ผ๋ฌธ (์์ฌ)-- ์์ธ๋ํ๊ต ๋ํ์ : ์ ์น์ธ๊ตํ๋ถ, 2016. 2. ์ ๋ฒ์.๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ ๋ถํ์ ๋์งํญ ๋ถ๋ ์ฌ์ฉ๊ถ ํ๋ณด๋ฅผ ์ํด ์งํ๋ ์ค๊ตญ๊ณผ ๋ฌ์์์ ๋๋ถ ํ์์์, ๋ฌ์์๊ฐ ๋์งํญ 3ํธ ๋ถ๋ ์ฌ์ฉ๊ถ์ ์ต์ข
ํ๋ณดํ ์ ์์๋ ์์ธ์ ํ๊ตฌํ๋ค. ๋๋ถ์ง์ญ์ ๋ฐ์ ์ ์ํด ์ถํด ํต๋ก๊ฐ ํ์ํ๋ ์ค๊ตญ์ ๋ถํ ๋์ ์์์ ํ์์ ํตํด 2006๋
๋์งํญ 3ํธ ๋ถ๋์ ๋ํ ๊ถํ์ ํ๋ณดํ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ค๊ตญ์ ๋ถํต ์๊ธฐ์ ํฌ์ํ๊ฒฝ์
ํ๋ก ์ธํด ํ์ ์กฐ๊ฑด์ ์ดํํ์ง ๋ชปํ๋ค. ๋ฐ๋ฉด, ๋ฌ์์๋ ์ด๋ฏธ ๊ทน๋์ ํญ๋ง๋ค์ ๋ณด์ ํ๊ณ ์๊ณ , ๋์งํญ์ ํตํด ์ป์ ์ ์๋ ์ค์ต์ด ๋ถ๋ถ๋ช
ํ์์๋ ํ์ ์๋๋ฐฉ์ ์
์ฅ๋ค์ ์์ฉํจ์ผ๋ก์จ, ํ์์ ์ต์ข
์ดํ์์ผฐ๋ค. ์ด๋ฌํ ๋ฌ์์์ ๋์์ ๊ฐ๊ฒฝํ๊ณ ๊ฒฝ์์ ์ธ ๋ฌ์์์ ๊ธฐ์กด ํ์ ์คํ์ผ๊ณผ๋ ์์ดํ ๊ฒ์ด์๋ค.
์ด๋ฅผ ์ค๋ช
ํ๊ธฐ ์ํด ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ ํ์ ๊ตฌ์กฐ์ ๋ฐ๋ฅธ ํ์์ ๋ต์ ์ฑ๊ฒฉ ์ฐจ์ด์ ์ฃผ๋ชฉํ๋ค. ๋์ธ ํ์์ ์ํ๋ ํ์์์ ๊ตญ๋ด ์ง์๊ฐ ๋ฎ์์ ํฉ์ ๊ฐ๋ฅ ๋ฒ์๊ฐ ์ข๊ณ , ํ์ ๋ชฉํ๊ฐ ๋จ๊ธฐ์ ์ธ ์ค์ต์ ๋ด๋ ๊ฒ์ด๋ผ๋ฉด ํ์์ ๊ฒฝ์์ ์ฑ๊ฒฉ์ ๋ค๋ค. ๋ฐ๋ฉด, ํ์์์ ๊ตญ๋ด ์ง์๊ฐ ๋์ ํฉ์ ๊ฐ๋ฅ ๋ฒ์๊ฐ ๋๊ณ , ํ์์ ๋ชฉํ๊ฐ ์ฅ๊ธฐ์ ์ธ ๊ด๊ณ ๊ฐ์ ์ ์๋ ๊ฒฝ์ฐ, ํ์์ ํตํฉ์ ์ผ๋ก ์ธ์๋๋ค. ๊ฒฝ์์ ์ธ ํ์์์ ํ์์๋ ์ ํ๋ ์ด์ต ์ด๋์์ ์๋๋ฐฉ์๊ฒ ์ํฅ๋ ฅ์ ํ์ฌํด์ ์๋์ ๋ชซ์ ๊ฐ์ ธ์ค๊ธฐ ์ํด ์์ ์ ํ์๋ ฅ์ ์ ๊ณ ํ๊ณ ์๋๋ฐฉ์ ํ์๋ ฅ์ ๊ฐ์์ํค๋ ์ ๋ต์ ๊ตฌ์ฌํ๋ค. ๋ฐ๋ฉด, ํ์์ ํตํด์ ๊ณต๋์ ์ด์ต์ด ์ฐฝ์ถ๋๋ค๊ณ ๋ณด๋ ํตํฉ์ ํ์์์ ํ์์๋ ํ์์ ์ต์ข
ํ๊ฒฐ์ ์ํด ํ์ฐ๋ฉฐ, ํ์ ์์ฒด์ ์ญ๋์ฑ(momentum)์ ์ ์ง์ํค๋ ์ ๋ต์ ๊ตฌ์ฌํ๋ค.
์ค์์ ๋ถ์ ๋ฌด๊ด์ฌ ์์์ ์ง๋ฐฉ์ ๋ถ์ ๋ฏผ๊ฐ๊ธฐ์
์ ์ฃผ๋๋ก ์์๋ ์ค๊ตญ์ ๋๋ถ ํ์์ ์ถํด๊ถ ํ๋ณด๋ผ๋ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋ชฉํ๋ฅผ ์ถ๊ตฌํ๋ ๊ฒฝ์์ ํ์์ด์๋ค. ๋ฐ๋ฉด, ๋ฌ์์๋ ๋์งํญ ๋ถ๋ ์ฌ์ฉ๊ถ์ ํตํด์ ๋์ง-ํ์ฐ ํ๋ก์ ํธ๋ฅผ ์ฑ๊ณต์ํด์ผ๋ก์จ ๋จํ-๋ถํ-๋ฌ์์๋ฅผ ์ฐ๊ฒฐํ๋ ์ฒ ์ ์คํฌ๋ก๋(iron silk road) ๊ตฌ์์ ์์ฑํ๊ณ , ํํดํ ๋๋ถ ์ํฅ๋ ฅ์ ํ๋ณตํ๊ณ ์ ํ๋ ์ค์์ ๋ถ๊ฐ ๋๋ถํ์์ ์ฃผ๋ํ๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๋ฌ์์ ์ธก์ ํ์์ ํตํฉ์ ์ธ ์ฐจ์์ผ๋ก ์ธ์ํ๋ค.
์ด๋ฐ ์ ์ธก์ ํ์ ์ฑ๊ฒฉ ์ฐจ์ด๋ ํ์์ ๊ต์ฐฉ์ํฉ์์ ์ค๊ตญ๊ณผ ๋ฌ์์์ ๋์ ์ ๋ต์ ์ฐจ์ด๋ฅผ ์ผ๊ธฐํ๋ค. 2006๋
, ํฌ์๊ธ ๋ถ์กฑ๊ณผ 2์ฐจ ๋ถํต ์๊ธฐ๋ก ์ธํด ํ์ ์ดํ์ด ์ง์ฐ๋ ๊ฐ์ด๋ฐ, ์ค๊ตญ์ ์๊ธ์ ๋ง๋ จํ๋ ํํธ, ๋ถํ์ ์๋ฐํ๋ ์ ๋ต์ ํตํด ๋ถํ์ ์
์ฅ์ ๋ณํ์ํค๊ณ ์ ํ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ๋ฎ์ ํ์ ์์ค์ผ๋ก ์ธํด ํ์๋ ฅ์ด ์ ํ๋๋ฉด์, ์ค๊ตญ ์ธก์ ๋ถํ ์ธก์ ์๋ณด๋ฅผ ์ด๋์ด๋ด์ง ๋ชปํ๋ค.
๋ฐ๋ฉด, ๋ฌ์์๋ ํ์์ด ๊ต์ฐฉ์ ์ง๋ฉดํ ๋๋ง๋ค ํ์ ๋ชจ๋ฉํ
์ ์ ์ง์ํค๋ ์ ๋ต์ ํ์ฉํ๋ค. ์ฒ ๋ ๋
ธ์ ๊ณผ ์๊ธ ์กฐ๋ฌ ๋ฐฉ์๊ณผ ๊ดํ ์์น ํ์ ๋จ๊ณ์์ ๋น์ฌ๊ตญ์ ์๊ฒฌ์ด ์ขํ์ง์ง ์์ ๋ฌ์์๋ ํ์์ ํ์ ๋ค์ ๊ตฌ์ฑํจ์ผ๋ก์จ, ํ์ ์๋๋ฐฉ(๋จ๋ถํ)์ ์
์ฅ์ ์ ์ถฉํ๋ค. ๋ถํต ์๊ธฐ๋ก ํ์ ํ๊ฒฝ์ด ์
ํ๋์์ ๋์๋, ํ์ ์ดํ ์์ง๋ฅผ ์ฒ๋ช
ํ๋ ๋ค์ ์ฑ๋ช
์ ๋ฐํํ๊ณ , ์๋ณด ํ๊ฒฝ์ ์ฐํํ๋ ๋๋ถ ํฌ์ ๋ฐฉ์์ ๋ง๋ จํ๋ค. ๊ทธ๋ผ์๋ ๋จ๋ถ ๊ด๊ณ ๊ฒฝ์์ผ๋ก ์ธํด ์ธ๋ถ ์๊ธ ํ๋ณด๊ฐ ์คํจํ์, ๋ฌ์์๋ ์์ฒด ์๊ธ์ ํตํด ํ์์ ์ต์ข
์ดํํ๋ค.
์ค๊ตญ๊ณผ ๋ฌ์์์ ๋์งํญ ๋ถ๋ ์ฌ์ฉ๊ถ ํ์์ ํ์ ๊ตฌ์กฐ์ ๋ฐ๋ผ ํ์์ ์ฑ๊ฒฉ ๋ฐ ๋์ ์ ๋ต์ ๋ชฉ์ ์ด ๋ฌ๋ผ์ง๋ค๋ ์ ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ์๋ค. ๋ํ ๋น๋ก ๊ฒฝ์ ์ ์ธ ์ํฅ๋ ฅ์ด ํฌ๊ณ , ๋๋ถ์ง์ญ์ ๋ํด ์ฒด๊ณ์ ์ธ ๋ฐ์ ์ ๋ต์ ๊ตฌ์ฌํ๊ณ ์๋ ์ค๊ตญ์ด ๋ถ-์ค-๋ฌ ์ ๊ฒฝ ํ๋ ฅ์ ์ฃผ๋๊ถ์ ์ฅ์
ํ๊ณ ์์ง๋ง, ์ฌ์์ ๋ฐ๋ผ์๋ ์ค์์ ๋ถ์ ์ฅ๊ธฐ์ ์ธ ์ ๊ทผ ํ์ ๊ด๊ณ ์ค์ฌ์ ์ธ ํ์์ ์ ๊ฐํ๋ ๋ฌ์์๊ฐ ์คํ๋ ค ์ค์ง์ ์ธ ์ฑ๊ณผ๋ฅผ ๊ฑฐ๋ ์ ์์์ ์ฃผ์ฅํ๋ค. ์ด๋ฌํ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์ ํต์ฌ ์ฃผ์ฅ์ ๋ถ-์ค-๋ฌ ์ ๊ฒฝ ํ๋ ฅ์ ํตํด ๋๋ถ ํ๋ ฅ์ ์ง์ํ๊ณ , ์ ๋ผ์์๋ก ์ธ์ฐ์ ํ๋ํ๊ณ ์ ํ๋ ํ๊ตญ์ ์ธ๊ต์ ์ฑ
์ ํจ์๋ฅผ ์ ๊ณตํ ๊ฒ์ผ๋ก ๊ธฐ๋๋๋ค.I. ์ ๋ก 1
1. ๋ฌธ์ ์ ๊ธฐ 1
2. ์ ํ์ฐ๊ตฌ ๊ฒํ 5
3. ์ฐ๊ตฌ๋ฐฉ๋ฒ ๋ฐ ์๋ฃ 13
1) ์ฐ๊ตฌ๋์ ๋ฐ ์๊ธฐ 13
2) ์ฐ๊ตฌ๋ฐฉ๋ฒ: ๊ณผ์ ์ถ์ ์ ํ์ฉํ ๋น๊ต์ฌ๋ก์ฐ๊ตฌ 13
3) ์๋ฃ์ ํ์ฉ 15
4. ๋
ผ๋ฌธ์ ๊ตฌ์ฑ 16
II. ์ค๊ตญ๊ณผ ๋ฌ์์์ ๋์งํญ 3ํธ๋ถ๋ ํ์ ๊ณผ์ 18
1. ์ค๊ตญ๊ณผ ๋ฌ์์์ ๋๋ถํ์ ์ ๊ฐ๊ณผ์ 18
1) ์ค๊ตญ์ ๋๋ก-ํญ๋ง-๊ตฌ์ญ ์ผ์ฒดํ ํ๋ก์ ํธ์ ๋์งํญ ํ์ (2003-2008) 18
2) ๋ฌ์์์ ์ฒ ์ ์คํฌ๋ก๋ ๊ตฌ์๊ณผ ๋์งํญ ํ์(2000-2013) 21
2. ๋ฌ-๋ถ ํ์ ๋ฐ ์ค-๋ถ ํ์์ ๊ฐ๊ด์ ์กฐ๊ฑด ๋น๊ต 25
III. ํ์ ์ด๋ก ๊ณผ ๋
ผ๋ฌธ์ ๋ถ์ํ 28
1. ์ค๊ตญ๊ณผ ๋ฌ์์์ ํ์ ๋ฌธํ์ ๋์งํญ ์ฌ์ฉ๊ถ ํ์ 28
2. ํ์ ๊ตฌ์กฐ, ํ์ ์ธ์, ๋์ ์ ๋ต 30
1) ํ์ ๊ตฌ์กฐ: ํ์ ์์ค๊ณผ ํ์ ๋ชฉํ 31
2) ํ์ ์ธ์: ํตํฉ์ ํ์๊ณผ ๊ฒฝ์์ ํ์ 35
3) ํ์ ์ ๋ต์ ์์ฉ: ํ์๋ ฅ๊ณผ ํ์ ๋ชจ๋ฉํ
36
4) ํ์๊ตฌ์กฐ, ํ์์ธ์, ํ์์ ๋ต์ ๊ด๊ณ 39
3. ๋
ผ๋ฌธ์ ๋ถ์ํ 42
IV. ์ค๊ตญ๊ณผ ๋ฌ์์์ ํ์ ๊ตฌ์กฐ์ ์ธ์ 44
1. ์ค๊ตญ: ์ง๋ฐฉ ๋ฐ ๋ฏผ๊ฐ๊ธฐ์
์ฃผ๋์ ๊ฒฝ์์ ํ์ ์ธ์ 44
1) ๊ตฌ์กฐ์ ์์ธ1: ์ง๋ฐฉ์ ๋ถ ๋ฐ ๋ฏผ๊ฐ๊ธฐ์
์ ๋จ๊ธฐ ํ์๊ณผ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋ชฉํ ์ถ๊ตฌ 44
2) ๊ตฌ์กฐ์ ์์ธ2: ์ค์ ์ ๋ถ์ ๋ฌด๊ด์ฌ 46
2. ๋ฌ์์: ์ค์์ ๋ถ ์ฃผ๋์ ํตํฉ์ ํ์ ์ธ์ 54
1) ๊ตฌ์กฐ์ ์์ธ1: ์ค์์ ๋ถ ์ฐจ์์ ์ฅ๊ธฐ ํ์ 54
2) ๊ตฌ์กฐ์ ์์ธ2: ๋ฌ์์์ ๊ด๊ณ์ ๋ชฉํ ์ถ๊ตฌ 60
V. ํ์ ๊ต์ฐฉ ์ํฉ์์ ์ค๊ตญ ๋ฐ ๋ฌ์์์ ๋์ ์ ๋ต 75
1. ํ์ ๊ต์ฐฉ์ํฉ์์ ์ค๊ตญ์ ์ ํ์ ํ์๋ ฅ 75
1) ์ค๊ตญ ์ง๋ฐฉ ๋ฐ ๋ฏผ๊ฐ๊ธฐ์
ํ์์์ ๋์ธํ์์ ๋ต ๋ถ์กฑ 75
2) ํ์์ ๋ํ ์ค๊ตญ์ค์์ ๋ถ์ ์ง์ ๋ถ์ฌ 79
2. ํ์ ๊ต์ฐฉ์ํฉ์์ ๋ฌ์์์ ๋ชจ๋ฉํ
ํ๋ณด ์ ๋ต 80
1) 1์ฐจ ๊ต์ฐฉ ์๊ธฐ (2004): ํ์ํ ์ฌ๊ตฌ์ฑ๊ณผ ๋์ง-ํ์ฐ ํ๋ก์ ํธ 80
2) 2์ฐจ ๊ต์ฐฉ ์๊ธฐ(2005-2007): ํ์ ๋ชจ๋ฉํ
์ ์ง ์ ๋ต 85
3) ์๊ธ์กฐ๋ฌ ์คํจ(2008)์ ๋ฌ์์์ ์์ฉ(accommodation) ์ ๋ต 88
3. ์ค-๋ฌ์ ํ์ ๊ตฌ์กฐ, ์ธ์ ๋ฐ ์ ๋ต ๋น๊ต 90
VI. ๊ฒฐ๋ก 92
1. ์ฐ๊ตฌ ๊ฒฐ๊ณผ ์์ฝ 92
2. ์ฐ๊ตฌ์ ํจ์ ๋ฐ ํ์ ๊ณผ์ 94
์ฐธ ๊ณ ๋ฌธ ํ 100
๋ถ ๋ก 124
๋ถ-์ค-๋ฌ ์ ๊ฒฝ์ง๋ ๋ฐ ๋๋ถ์์์ ์ฃผ์ ํญ๊ตฌ 124
๋์งํญ์ ์ง๋ฆฌ์ ์์น์ ์ฃผ๋ณ ์ธํ๋ผ 125
Abstract 126Maste
๋ง๋ผํค ์ฝ์ค๋ฅผ ์ค์ฌ์ผ๋ก
ํ์๋
ผ๋ฌธ(์์ฌ)--์์ธ๋ํ๊ต ๋ํ์ :๊ณต๊ณผ๋ํ ๊ฑด์ถํ๊ณผ,2020. 2. ์ ๋ดํฌ.The purpose of this study is to reveal how the government established and implemented image strategy of the urbanscape in preparation for the olympic games as a result of the selection process of the 1988 Seoul Olympic marathon course and the progress of the related urbanscape design projects. Among the facilities of the 1988 Seoul Olympics, the marathon course was specifically chosen due to the urbanscape was exposed for a long period of time during the race, and the event was conducted just before the closing ceremony which gained higher public attention.
The development of the media affected the formation of urbanscapes. People have been able to indirectly encounter the urbanscape through the media and deliver or receive the intended city image without having to go to the city in person. The cityscape can be easily transmitted around the world through camera angles, and furthermore, the intentional creation of the cityscape has made it possible to create an urban image. Many host countries have utilized the Olympic games as an opportunity to develop cities and render its image around the world.
According to an analysis of the marathon courses of all previous Summer Olympics, unlike 80 percent of the marathon courses at the previous Summer Olympics, Seoul consists of urban-style courses that pass through the city center, which is represented by Gangnam and the Han River, except for the old city center represented by Namdaemun.
The marathon course was discussed shortly after the hosting of the Seoul Olympics was decided, and in December 1983, a course that cycles the inner city around Namdaemun was decided as the initial draft by the Olympic Organizing Committee. This course consists of the original city area where the skyscraper and the redevelopment of the city are located and the East Seoul area that was actively developed until the 1970s. The marathon course in the center of the city raised doubts concerning problems such as heavy traffic condition, undeveloped urbanscape, and air pollution. Discussions began again in June 1985 with a meeting of the Olympic Organizing Committee, and the Han River surrounding Gangnam, Yeouido, and Han River were decided as the final course in September of that year. The final decision is speculated to have been influenced by the successful development of the Han River, which was triggered by the Olympics, and the apartment district, which was a modern urbanscape at the time. This means that the area around the Han River was suitable to show Seoul's developed landscape, and that traditional landscape was less considered.
The urban design plan had changed in 1986 after the marathon course was finalized. The redevelopment project of downtown changed to Gangnam area such as Teheran-ro. Therefore redevelopment the substandard housing zones in the visible areas of โโthe Olympic event, and the road maintenance for the marathon course was implemented. As a result of the city maintenance project, high-rise buildings were built in Gangnam, and apartments were built in existing bad housing districts.
An analysis on the strategy of exposing the urbanscape the broadcast of the 1988 Seoul Olympic Games confirmed that the marathon's broadcasting was transmitted elaborately to convey the city's image and Mapo and Yeouido were especially high-lighted, where the Han River, roads, apartments and skyscrapers were concentrated. The government sought to convey its intended message through the edited urbanscape, and uncompleted facilities were covert or afforested. Ahe foreigners assessment of the Seoul Olympics was mainly about the industrialization and modernization. The Koreans started to recognize the Han river as Seouls representative attraction.
Although the marathon course is not the only reason to have influence the creation of the urbanscape, it is clear that the national event, the Olympics which included the marathon, had greatly influenced the creation of the urbanscape in modern Seoul. The marathon course was an important area in the city's beautification project for the Olympics and was closely involved with the city development project.
In the course of the government's rapid development of urbanscape, there existed inevitable side effects such as deepening housing instability due to demolition of substandard housing, concentrated development of Gangnam, and spoiled landscape by high-skyscrapers. Nevertheless, Seoul has succeeded in creating a modernized urban image through the Olympic marathon course, and until now, apartment and Han River views are considered both a target of criticism or preference.๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์ ๋ชฉ์ ์ 88์์ธ์ฌ๋ฆผํฝ ๋ง๋ผํค ์ฝ์ค์ ๊ฒฐ์ ๊ณผ์ ๊ณผ ์ด์ ์๋ฐํ๋ ๋์ ์ ๋น์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ก ๊ตญ๊ฐ๊ฐ ์ฌ๋ฆผํฝ์ ๋๋นํ์ฌ ๋์ ๊ฒฝ๊ด์ ์ด๋ฏธ์ง ์ ๋ต์ ์ด๋ป๊ฒ ์๋ฆฝํ๊ณ ์คํํ์๋์ง ๋ฐํ๋ ๊ฒ์ด๋ค. 88์์ธ์ฌ๋ฆผํฝ์ ์์ค ์ค ์ค์ธ ๊ฒฝ๊ธฐ๋ก์จ ๋์ ์ด๋ฏธ์ง ๋
ธ์ถ์ด ์ฅ์๊ฐ์ ๊ฑธ์ณ ์ด๋ฃจ์ด์ง๊ณ ํํ์ ์ง์ ์ ๊ฒฝ๊ธฐ๋ฅผ ์งํํ์ฌ ๋์ค์ ๊ด์ฌ์ด ๋์ ๋ง๋ผํค ์ฝ์ค๋ฅผ ์ค์ฌ์ผ๋ก ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์งํํ๋ค. ์ด๋ฅผ ์ํด ๋จผ์ ์ญ๋ ๋ง๋ผํค ์ฝ์ค์ ์ ํ์ ๋ถ์ํ๊ณ ์์ธ์ฌ๋ฆผํฝ ๋ง๋ผํค ์ฝ์ค์ ์ฐจ๋ณ์ ํน์ง์ ์์๋ณด์๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๋ง๋ผํค ์ฝ์ค์ ๊ฒฐ์ ์ ๋๋ฌ์ผ ๋
ผ์์ ๊ณผ์ ๊ณผ ์ด์ ์๋ฐํ๋ ์ฌ๋ฆผํฝ ์์ค์ ๊ฑด์ค ๋ฐ ์ฝ์ค ์ฃผ๋ณ์ ๊ฒฝ๊ด์ ๊ตฌ์ฑํ๋ ๋์ ์ ๋น ์ฌ์
์ ์ดํด๋ณธ ํ, ๋ฏธ๋์ด๋ฅผ ํตํด์ ๋์ ์ด๋ฏธ์ง๋ฅผ ์ ๋ฌํ๋ ๊ณผ์ ์ ๊ณ ์ฐฐํ์๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ฌ๋ฆผํฝ ์ดํ ์ ํ๋ ๋์ ์ด๋ฏธ์ง์ ๊ดํ์ฌ ๋
ผ์ํ์๋ค.
๋ฏธ๋์ด์ ๋ฐ๋ฌ์ ๋์ ๊ฒฝ๊ด ์กฐ์ฑ์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์ณค๋ค. ์ฌ๋๋ค์ ๋์๋ฅผ ์ง์ ๊ฐ๋ณด์ง ์์๋ ๋ฏธ๋์ด๋ฅผ ํตํด ๊ฐ์ ์ ์ผ๋ก ๋์ ๊ฒฝ๊ด์ ์ ํ๊ณ ์๋๋ ๋์ ์ด๋ฏธ์ง๋ฅผ ์ ๋ฌํ๊ฑฐ๋ ์ ๋ฌ๋ฐ์ ์ ์๊ฒ ๋์๋ค. ๋์ ๊ฒฝ๊ด์ ์นด๋ฉ๋ผ ์ต๊ธ์ ํตํด ์ ์ธ๊ณ์ ์์ฝ๊ฒ ์ ๋ฌ๋ ์ ์์ผ๋ฉฐ ๋ ๋์๊ฐ ๋์ ๊ฒฝ๊ด์ ์๋์ ์ธ ์กฐ์ฑ์ ํตํด ๋์ ์ด๋ฏธ์ง๋ฅผ ๋ง๋๋ ๊ฒ์ด ๊ฐ๋ฅํด์ก๋ค. ๋ง์ ๋์๋ ์ฌ๋ฆผํฝ ๊ฐ์ต๋ฅผ ํตํด ๋์๋ฅผ ๊ฐ๋ฐํ๊ณ ์ ์ธ๊ณ๋ฅผ ๋์์ผ๋ก ๋์์ ์ด๋ฏธ์ง๋ฅผ ๋ฐ๊พธ๋ ๊ธฐํ๋ก ํ์ฉํ์๋ค.
1932๋
LA ์ฌ๋ฆผํฝ๋ถํฐ 2020๋
๋์ฟ ์ฌ๋ฆผํฝ์ ์ด๋ฅด๋ ์ญ๋ ํ๊ณ์ฌ๋ฆผํฝ์ ๋ง๋ผํค ์ฝ์ค๋ฅผ ๋ถ์ํ ๊ฒฐ๊ณผ, 1930-60๋
๋์ ๋ง๋ผํค ์ฝ์ค์ ์ ํ์ ๋์ฒด๋ก ๊ตํต ์ฒด์ฆ ๋ฐฉ์ง ๋ฑ์ ๊ธฐ๋ฅ์ ๋ชฉ์ ์ ์ถฉ์กฑํ๊ธฐ ์ํด ๊ฐ๋ฅํ ๋์ฌ์์ ๋ฉ๊ณ , ๋์ผํ ์ฝ์ค๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ ๊ต์ธยท์๋ณตํ์ ํน์ฑ์ ๋ณด์๋ค. 1960๋
๋ ์ดํ ์์ฑ ์ค๊ณ๋ผ๋ ๋ฏธ๋์ด๊ฐ ๋์
๋๋ฉด์ ๋ง๋ผํค ์ฝ์ค์ ์ ํ์ ์์ฒญ์๋ฅผ ์์ํ ๋์ยทํธ๋ํ์ผ๋ก ๋ฐ๋์๋ค. ์ฝ์ค ๊ตฌ์ฑ์ ๋ชฉ์ ์ ๊ธฐ๋ฅ์์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๊ธฐ๋ก ๋ฐ๋์๊ณ ๊ด๊ด์ ์ํด ๋ ๋ง์ ์ญ์ฌ ๊ฒฝ๊ด์ ํฌํจํ๊ณ ์ ์๋์ฌ์ ํฌํจํ๋ ๊ฒฝํฅ์ด ๋์ด๋ฌ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ญ๋ ํ๊ณ ์ฌ๋ฆผํฝ ๋ง๋ผํค ์ฝ์ค์ 80%๊ฐ ์ญ์ฌ ๊ฒฝ๊ด์ ์๋์ฌ์ ํต๊ณผํ๋ ๊ฒ๊ณผ ๋ฌ๋ฆฌ ์์ธ์ ๋จ๋๋ฌธ์ผ๋ก ๋ํ๋๋ ๊ตฌ๋์ฌ์ ์ ์ธํ๊ณ ๊ฐ๋จ๊ณผ ํ๊ฐ๋ณ์ผ๋ก ๋ํ๋๋ ์ ๋์ฌ์ ํต๊ณผํ๋ ๋์ํ ์ฝ์ค๋ก ๊ตฌ์ฑํ๋ค.
88์์ธ์ฌ๋ฆผํฝ์ ์ฌ๋ฆผํฝ ์์ค์ ๊ฑด์ค๊ณผ ์ฌ๋ฆผํฝ ๋ง๋ผํค ์ฝ์ค์ ๊ฒฐ์ ์ ๊ดํ ๋
ผ์ ๊ณผ์ ์ ์๊ธฐ๋ณ๋ก ์ดํด๋ณธ ๊ฒฐ๊ณผ ์ฌ๋ฆผํฝ ์์ค์ง ์ด๋ฉด์ ์ฌ๋ฆผํฝ ๋ง๋ผํค ์ฝ์ค์ ์ถ๋ฐ ๋ฐ ๊ฒฐ์น์ ์ธ ์ ์ค์ ์ข
ํฉ์ด๋์ฅ ๋ถ์ง๋ 1970๋
๋์ ๋์๊ณํ์ผ๋ก ๊ฒฐ์ ๋์์ผ๋ฉฐ ๋ง๋ผํค ๊ฒฐ์น์ ์ด ์ฃผ๊ฒฝ๊ธฐ์ฅ์ผ๋ก ์ ํด์ก๋ ๊ฒ์ ๊ตญ์ ์ก์์ฐ๋งน๊ณผ์ ํ์์ ์ํ ๊ฒ์ด์์์ ๋ฐํ๋ค.
๋ง๋ผํค ์ฝ์ค๋ ์์ธ์ฌ๋ฆผํฝ ์ ์น ์งํ๋ถํฐ ๋
ผ์๋์๊ณ ์ฌ๋ฆผํฝ์กฐ์ง์์ํ๋ 1983๋
12์์ ๋จ๋๋ฌธ์ ์ํํ๋ ์ฝ์ค์ธ ๋์ฌ์์ ์ด๊ธฐ์์ผ๋ก ๊ฒฐ์ ํ์๋ค. ์ด ์ฝ์ค๋ ์ฌ๋๋ฌธ๊ณผ ๋์ฌ์ฌ๊ฐ๋ฐ๋ก ์ธํ ๋ง์ฒ๋ฃจ๊ฐ ์์นํ ์๋์ฌ ์ง์ญ๊ณผ 1970๋
๋๊น์ง ํ๋ฐํ ๊ฐ๋ฐ์ด ์งํ๋์๋ ๋์์ธ ์ง์ญ์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋๋ค. ๋์ฌ์์ ๋ง๋ผํค ์ฝ์ค๋ ๋์ฌ์ ๊ตํต์ํฉ ๋ฐ ๋ฏธ๊ฐ๋ฐ๋ ๊ฒฝ๊ด, ๋๊ธฐ์ค์ผ ๋ฑ์ ๋ฌธ์ ์ ์ด ์ ๊ธฐ๋์ด 1985๋
6์์ ์ฌ๋ฆผํฝ์กฐ์ง์์ํ์ ํ์๋ก ๋ค์ ๋
ผ์๊ฐ ์์๋์๊ณ , ๋นํด 9์ ๊ฐ๋จ๊ณผ ์ฌ์๋, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ํ๊ฐ๋ณ์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ ํ๊ฐ์ฃผ๋ณ์์ด ์ต์ข
์ฝ์ค๋ก ๊ฒฐ์ ๋์๋ค. ์ต์ข
์์ ๊ฒฐ์ ์๋ ์ฌ๋ฆผํฝ์ผ๋ก ์ด๋ฐ๋์๋ ํ๊ฐ์ข
ํฉ๊ฐ๋ฐ์ ์ฑ๊ณต์ ์ธ ๊ฒฝ๊ด ์กฐ์ฑ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋น์์ ํ๋์ ๊ฒฝ๊ด์ด์๋ ์ํํธ ์ง๊ตฌ๊ฐ ์ํฅ์ ๋ฏธ์ณค๋ค๊ณ ์ถ์ธก๋๋ค. ์ต์ข
์์ด ๊ฒฐ์ ๋ ๋ฌด๋ ต์ ํ๊ฐ์ ํ๊ฐ์ข
ํฉ๊ฐ๋ฐ์ ์๊ณต ์์ ์ ๊ทผ์ ํ์ฌ ๊ฐ์ ๋ ํ๊ฒฝ์ ํ๊ฐ์ ์ถฉ๋ถํ ์์ํ ์ ์๋ ์์ ์ด์๋ค. ์ด๋ ์์ธ์ ๋ฐ์ ๊ฒฝ๊ด์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๊ธฐ์ ํ๊ฐ์ฃผ๋ณ์์ด ์ ํฉํ์์ ์๋ฏธํ๋ฉฐ ์ ํต ๊ฒฝ๊ด์ ํฌ๊ฒ ๊ณ ๋ ค๋์ง ์์์์ ์๋ฏธํ๋ค.
๋ค์์ผ๋ก๋ ์ฌ๋ฆผํฝ ๋ง๋ผํค ์ฝ์ค๊ฐ ๊ฒฐ์ ๋ ์ดํ์ ๋์ ๊ฒฝ๊ด์ ์กฐ์ฑํ๋ ๊ณผ์ ์ ์ดํด๋ด์ผ๋ก์จ ๋ง๋ผํค ์ฝ์ค๋ฅผ ํตํด ํ๋์ ์ธ ์ด๋ฏธ์ง๋ฅผ ์ ๋ฌํ๊ณ ์ ํ์์ ๋ฐํ๋ค. ๋ง๋ผํค ์ฝ์ค๊ฐ ๊ฒฐ์ ๋ 1985๋
9์ ์ดํ์ธ 1986๋
์ ๊ธฐ์ ์ผ๋ก ์์ธ์ ๋์๊ฐ๋ฐ๊ณํ์ ๋ฐฉํฅ์ฑ์ด ๋ฐ๋์์ผ๋ฉฐ ์ด๋ ๋ง๋ผํค ์ฝ์ค์ ๊ฒฝ๊ด ์กฐ์ฑ์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์ณค๋ค. ๋์๊ฐ๋ฐ์ฌ์
์ ๊ตฌ๋์ฌ์์ ํ
ํค๋๋ก๋ฅผ ํฌํจํ ๊ฐ๋จ๊ถ์ธ ์ ๋์ฌ์ผ๋ก ๊ฐ๋ฐ ์ง์ค ์ง์ญ์ด ๋ฐ๋์๊ณ , ์ฌ๋ฆผํฝ ํ์ฌ์ ๊ฐ์๊ถ์ ์๋ ๋ถ๋์ฃผํ ์ฌ๊ฐ๋ฐ์ด ํ์ฑํ๋์์ผ๋ฉฐ ๋ง๋ผํค ์ฝ์ค๋ฅผ ์ํ ๋๋ก ์ ๋น๊ฐ ์ํ๋์๋ค. ๋์ ์ ๋น ์ฌ์
์ ๊ฒฐ๊ณผ ๊ฐ๋จ์๋ ๊ณ ์ธต ๋น๋ฉ์ด ๋ค์ด์ฐ๊ณ , ๊ธฐ์กด์ ๋ถ๋์ฃผํ์ง์๋ ์ํํธ๊ฐ ๋ค์ด์ฐ๋ค.
88์์ธ์ฌ๋ฆผํฝ ๋ง๋ผํค ๊ฒฝ๊ธฐ์ ์ค๊ณ ๋ฐฉ์ก์ ํตํด ๋์ ๊ฒฝ๊ด์ ๋
ธ์ถํ๋ ์ ๋ต์ ๋ถ์ํ ๊ฒฐ๊ณผ ๋ง๋ผํค ๊ฒฝ๊ธฐ์ ๋ฐฉ์ก์ ๋์ ๊ฒฝ๊ด์ ์ด๋ฏธ์ง ์ ๋ฌ์ ์ํด ์ ๊ตํ๊ฒ ์ดฌ์๋์์ผ๋ฉฐ ํ๊ฐ๊ณผ ๋๋ก, ์ํํธ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๋ง์ฒ๋ฃจ๊ฐ ํฌ์ง๋์ด ์๋ ๋งํฌ์ ์ฌ์๋๋ฅผ ๊ฐ์กฐํ์ฌ ๋ณด์ฌ์ฃผ์์์ ํ์ธํ๋ค. ์์์์ ๊ฐ์กฐํ๋ ๋์ ๊ฒฝ๊ด์ ๊ตฌ์ฑ๊ณผ ์์ ์ดํด๋ณธ ๋์ ๊ฐ๋ฐ ์ฌ์
์ ๋ชฉํ๋ ํ๋ํ, ๊ณ ์ธตํ๋ก ์ผ์นํ๋ค. ๊ตญ๊ฐ๋ ํธ์ง๋ ๊ฒฝ๊ด๋ฅผ ํตํด์ ์๋ํ ๋ฉ์์ง๋ฅผ ์ ๋ฌํ๊ณ ์ ํ์ผ๋ฉฐ ์๊ณต๋์ง ์๊ฑฐ๋ ์ ๋น๋์ง ์์ ๊ฒ๋ค์ ๊ฐ๋ฆผ๋ง์ผ๋ก ๊ฐ๋ฆฌ๊ฑฐ๋ ๋
น์งํํ์๋ค. ๊ฒฐ๊ณผ์ ์ผ๋ก ์ฌ๋ฆผํฝ์ ์ธ๊ตญ์ธ๋ค์๊ฒ ํ๊ตญ์ด ์ฐ์
ํ ๋ฐ ํ๋ํ๋์๋ค๋ ์ด๋ฏธ์ง๋ฅผ ์ฌ์ด์ฃผ์์ผ๋ฉฐ ๋ด๊ตญ์ธ๋ค๋ ์์ธ์ ๋ํ ๋ช
์๋ก ํ๊ฐ์ ๋ ์ฌ๋ฆฌ๋ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ง๋ค์๋ค.
ํ๊ตญ์ ์ฌ๋ฆผํฝ ๊ฐ์ต ์๋ถํฐ ๊ฐ๋งํ๋ ์ ์ง๊ตญ์ ์ด๋ฏธ์ง๋ฅผ ์ธ๊ตญ์ ์ฌ์ด์ฃผ๊ธฐ ์ํด ์ ๋ต์ ์ผ๋ก ๋์ ๊ฒฝ๊ด์ ๋ง๋ค์ด๋๊ฐ๋ค. ๋ง๋ผํค ์ฝ์ค์ ๊ฐ๋ณ์ ์ ์ ์ดํ ์ด๋ฐ๋์๋ ๋์ ๊ฒฝ๊ด์ ์ ๋น๋ ๊ฒฝ๊ธฐ ์ค๊ณ ์์์ ๋
ธ์ถ๋ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด ์ ์งํ๋ ์์ธ์ ์ด๋ฏธ์ง๋ฅผ ์ ๋ฌํ๊ธฐ ์ํด ์ํ๋์๋ค. ๋ง๋ผํค ์ฝ์ค๊ฐ ๋์ ๊ฒฝ๊ด์ ์กฐ์ฑ์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น ์ ์ผํ ์ด์ ๋ ์๋์ง๋ง ๋ถ๋ช
ํ ๊ฒ์ ๋ง๋ผํค ์ฝ์ค๋ฅผ ํฌํจํ๋ ์ฌ๋ฆผํฝ์ด๋ผ๋ ๊ตญ๊ฐ ์ด๋ฒคํธ๊ฐ ํ๋ ์์ธ์ ๋์ ๊ฒฝ๊ด ์กฐ์ฑ์ ํฐ ์ํฅ์ ์ฃผ์๋ค๋ ๊ฒ์ด๋ค. ๋ง๋ผํค ์ฝ์ค๋ ์ฌ๋ฆผํฝ์ ๋๋นํ ๋์ ๋ฏธํ ์ฌ์
์์ ์ค์ํ ์ง์ญ์ด์์ผ๋ฉฐ ๋์ ๊ฐ๋ฐ ์ฌ์
๊ณผ ๋ฐ์ ํ ๊ด๊ณ๋ฅผ ๋งบ์ผ๋ฉฐ ๋
ผ์๋์๋ค.
์ ๋ถ๊ฐ ๊ฐ๋ฐ ์์ฃผ๋ก ๊ธ๊ฒฉํ๊ฒ ๋์ ๊ฒฝ๊ด์ ๊ตฌ์ถํ๋ ๊ณผ์ ์์ ๋ถ๋์ฃผํ ์ฒ ๊ฑฐ๋ก ์ธํ ์ฃผ๊ฑฐ ๋ถ์์ ์ฌํ, ๊ฐ๋จ ์ง์ค ๊ฐ๋ฐ, ๊ณ ์ธตํ ๊ฐ๋ฐ๋ก ์ธํ ๊ฒฝ๊ด ๋
ผ๋๊ณผ ๊ฐ์ ๋ถ์์ฉ๋ ์กด์ฌํ์ผ๋ ๊ฒฐ๊ณผ์ ์ผ๋ก ์์ธ์ ์ฌ๋ฆผํฝ ๋ง๋ผํค ์ฝ์ค๋ฅผ ํตํด ํ๋ํ๋ ๋์ ๊ฒฝ๊ด ์ด๋ฏธ์ง ๊ตฌ์ถ์ ์ฑ๊ณตํ์ผ๋ฉฐ ํ์ฌ๊น์ง๋ ์ํํธ ๋ฐ ํ๊ฐ ๊ฒฝ๊ด์ ๋นํ์ ๋์์ด๋ฉด์ ์ ํธ์ ๋์์ผ๋ก ์ฌ๊ฒจ์ง๊ณ ์๋ค.1. ์๋ก 1
1.1 ์ฐ๊ตฌ์ ๋ฐฐ๊ฒฝ๊ณผ ๋ชฉ์ 1
1.2 ์ฐ๊ตฌ์ ๋์๊ณผ ๋ฐฉ๋ฒ 4
2. ์ฌ๋ฆผํฝ์ ํตํ ๋์ ์ด๋ฏธ์ง ๊ตฌ์ถ 8
2.1 ๋ฏธ๋์ด์ ๋ฐ๋ฌ๊ณผ ๋์ ์ด๋ฏธ์ง ๊ตฌ์ถ 8
2.1.1 ๋์ ๊ฒฝ๊ด๊ณผ ๋์ ์ด๋ฏธ์ง์ ์กฐ์์ ์ ์ 8
2.1.2 ๋ฏธ๋์ด๋ฅผ ํตํ ๋์ ๊ฒฝ๊ด์ ์ด๋ฏธ์งํ 11
2.1.3 ์ฌ๋ฆผํฝ๊ณผ ๊ตญ๊ฐ์ ๋์ ์ด๋ฏธ์ง ๊ตฌ์ถ 15
2.2 ์ญ๋ ํ๊ณ์ฌ๋ฆผํฝ ๋ง๋ผํค ์ฝ์ค์ ์ ํ๊ณผ ๋ณํ 18
2.2.1 1930~60๋
๋ ๋ง๋ผํค ์ฝ์ค์ ์ ํ 18
2.2.2 ์์ฑ ์ค๊ณ ์ดํ์ ๋ณํ 21
3. 88์์ธ์ฌ๋ฆผํฝ ์์ค์ ๊ฑด์ค๊ณผ ๋ง๋ผํค ์ฝ์ค์ ๋
ผ์ 28
3.1 ์ฌ๋ฆผํฝ ์ ์น๊ธฐ: 1982๋
์ด์ 28
3.1.1 1950~70๋
๋ ์ฌ๋ฆผํฝ ์์ค์ ์ด๊ธฐ ๊ตฌ์ 28
3.1.2 ์ฌ๋ฆผํฝ ์ ์น ๊ณผ์ ๊ณผ ์ด์์ ์ธ ๋์ ์ด๋ฏธ์ง 35
3.2 ์ฌ๋ฆผํฝ ์์ค ๊ณํ๊ธฐ: 1982~1983๋
40
3.2.1 ์ข
ํฉ๊ณํ์ ์๋ฆฝ๊ณผ ์งํ 40
3.2.2 ๋ง๋ผํค ์ฝ์ค ์ด๊ธฐ์์ ๊ฒฐ์ : ๋จ๋๋ฌธ ์ํ์ 46
3.3 ์ฌ๋ฆผํฝ ์์ค ๊ฑด์ค๊ธฐ: 1984~1985๋
55
3.3.1 ์ฃผ์ ์์ค์ ๊ฑด์ค๊ณผ ๋์ ์ด๋ฏธ์ง ์กฐ์ฑ 55
3.3.2 ๋ง๋ผํค ์ฝ์ค ๋์ฒด์์ ๋
ผ์ 60
3.3.3 ๋ง๋ผํค ์ฝ์ค ์ต์ข
์์ ๊ฒฐ์ : ํ๊ฐ์ฃผ๋ณ์ 69
4. ๋ง๋ผํค ์ฝ์ค ๊ฒฐ์ ์ดํ ๋์ ๊ฒฝ๊ด ์กฐ์ฑ ์ ๋ต 81
4.1 ์ฌ๋ฆผํฝ ์์ค ์ฃผ๋ณ ์ ๋น๊ธฐ: 1986~1987๋
81
4.1.1 1986๋
์ดํ ์ ์ฑ
๋ฐฉํฅ์ฑ์ ๋ณํ 81
4.1.2 ๊ฐ๋ฐ ์ง์ค ์ง์ญ์ ์ด๋ 88
4.1.3 ์ฌ๋ฆผํฝ ๋ง๋ผํค ์ฝ์ค์ ์ฃผํ ๊ฐ๋ ์ฌ์
103
4.2 ๋ง๋ผํค ์ฝ์ค์ ์ ๋น ์ ๋ต 110
4.2.1 ๋ง๋ผํค ์ฝ์ค์ ๋๋ก ์ ๋น 110
4.2.2 ๋ง๋ผํค ์ฝ์ค์ ๋ฏธํ ์์
112
5. ๋ฏธ๋์ด์ ๋์ ๊ฒฝ๊ด ๋
ธ์ถ๊ณผ ๋์ ์ด๋ฏธ์ง ๋ณํ 116
5.1 ๋ง๋ผํค ๊ฒฝ๊ธฐ์ ๋์ ๊ฒฝ๊ด ๋
ธ์ถ ์ ๋ต: 1988๋
116
5.1.1 ๋ง๋ผํค ๊ฒฝ๊ธฐ์ ์ด์๊ณผ ์ค๊ณ๋ฐฉ์ก ๊ณํ 116
5.1.2 ์ค๊ณ ์์์ ๋์ ๊ฒฝ๊ด ๋
ธ์ถ๊ณผ ์ ๋ต 120
5.2 ์ฌ๋ฆผํฝ ์ดํ ๋์ ์ด๋ฏธ์ง์ ์ ํ 127
5.2.1 ๋์ ์ด๋ฏธ์ง์ ์ธ์์ ๋ณํ 127
5.2.2 ์ ํ๋ ๋์ ์ด๋ฏธ์ง์ ๋ํ ๋ฐ๋ฐ 131
6. ๊ฒฐ๋ก 137Maste
์ํ ์ด๋๊ณผ ๋ณตํฉ ํธ๋ ์ด๋์ด ๋ฐ๋ชฉ์ ๊ธฐ๋ฅ์ ์์ ์ฑ์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ
ํ์๋
ผ๋ฌธ(์์ฌ)--์์ธ๋ํ๊ต ๋ํ์ :์ฒด์ก๊ต์ก๊ณผ,2004.Maste
ํ๊ตญ์ธ ์๋๋ก๊ฒ์ฑ ํ๋ชจ ํ์์์ BASP classification์ ๋ฐ๋ฅธ ์๋๋ก๊ฒ์ฑ ํ๋ชจ์ ์ฌํ๊ด ์งํ ์ํ ์์์์ ์ฐ๊ด์ฑ
Dept. of Medicine/๋ฐ์ฌBackground: There have been many studies on the relationships between androgenetic alopecia (AGA) and cardiovascular risk factors; however, the study results areinconsistent, and research on AGA in Asians remains insufficient.
Objectives: This study investigated the relationships between Korean AGA and various cardiovascular risk factors, considering lifestyle, type of hair loss, and sex.
Methods and Results: This study investigated subjects who visited Wonju Severance Christian Hospital for public or industrial health medical examinations between October 2012 and December 2014. We performed anthropometric measurements and a blood test and administered a questionnaire.
Among the 1,884 total subjects, 52.6% had AGA. AGA patients had significantly higher prevalence of hypertension (p<0.0001), diabetes mellitus (p<0.0001), stroke (p=0.0026), dyslipidemia (p=0.0175), cardiovascular disease (p=0.0163), smoking (p<0.0001), and drinking (p<0.0001) than did the non-AGA group. Subgroup analysis showed that M-type (71.8%) and L-type (90.7%) were the most frequent basic types in male and female AGA patients, and F-type and FV-type were most common specific types in both AGA group. Higher prevalence rates of hypertension, diabetes, stroke, cardiovascular disease, and smoking were observed in male AGA patients. Late-onset AGA patients had higher prevalence of hypertension (p<0.0001), diabetes (p=0.0026), and metabolic syndrome (p=0.0499). The more severe was the AGA, the higher was the incidence of hypertension (p=0.0046), diabetes (p=0.0278), and smoking (p=0.004). The prevalence rate of metabolic syndrome increased with increasing AGA severity. According to the analysis results by BASP classification, patients without any specific type AGA showed relatively lower percentage of medical diseases compared to patients of other specific types. Patients with both F-type and V-type AGA displayed a higher prevalence of hypertension (p=0.0289). The risk of hypertension and diabetes were increased for AGA subjects, especially in male, late onset, FV-type and moderate to severe AGA patients. In adjusted model, hypertension, diabetes, dyslipidemia, stroke, and metabolic syndrome had higher risks in AGA patients.
Conclusion: In this large population-based study, cardiovascular disease-related risk was significantly associated with male sex, moderate to severe AGA, and FV-type AGA. Modifications in lifestyle and early screening for cardiovascular disease and metabolic syndrome are suggested in male patients and in those with moderate to severe AGA involving frontal scalp area.ope