Course of ecology in nature : educational paths in Arboretum of Brama Morawska in Racibórz

In the Arboretum of Brama Morawska there are two educational paths: the ecological and the dendrological path, each 2,5 km long. Educational paths in Arboretum are unique due to their location in the municipal forest “Obora”, which was never deforested or destroyed in its history by intensive forest management. Many natural forest communities are well preserved in this area. Rich biodiversity is associated with close vicinity of Moravian Gate (Brama Morawska), which is a natural path of migration of plants and animals, and the mild climate of Racibórz. Visitors can be acquainted with different plant communities, observe life strategies of different species and relations between them. Visits to Arboretum allow getting skills of identifying more then 500 plant species, among them 100 trees and shrubs growing in our climate and introduced by man

Assessment of cardiovascular function following transcatheter aortic valve implantation based on six-minute walk test

Background: Transcatheter aortic valve implantation (TAVI) is presently a recognized treatment mo­dality for patients with severe aortic stenosis ineligible for surgery. It reduces mortality as compared to the conservative treatment. It is further expected from this therapy to improve quality of life by improving of the cardiovascular function performance. The aim of this study is to compare patients’ cardiovascular system efficiency in the 6-minute walk test (6MWT) made before and after TAVI and at the 6–12-month follow-up. Methods: From January 2009 until February 2012, in the Silesian Center for Heart Diseases in Zabrze, TAVI was performed in 104 patients. Eighty-two patients who underwent 6MWT before surgery were qualified for the analysis. The average age of the patients was 76.0 ± 9.17 years, women made 45.1%. The risk of surgical treatment according to the Logistic Euroscore averaged 22.76 ± 12.63%, and by the Society of Thoracic Surgeons — 5.55 ± 3.34%. The 6MWT was performed within 1 month before the TAVI procedure, up to a month after the procedure and during the 6–12-month follow-up. Results: The 6-minute walk test after TAVI was performed by 64 patients, and after 6–12 month follow-up by 46 patients. The average distance in 6MWT increased from 268.4 ± 89.0 m before treat­ment to 290.0 ± 98.2 m after the procedure (p = 0.008) and 276.1 ± 93.5 m to 343.1 ± 96.7 m after 6–12 months (p < 0.0001). Conclusions: Transcatheter aortic valve implantation procedures significantly improve function of the cardiovascular system evaluated by the 6MWT in 1- and 6–12-month observations. (Cardiol J 2017; 24, 2: 167–175

Medullary thyroid carcinoma: from molecular studies to clinical decision

Praca omawia zasady postępowania w dziedzicznym raku rdzeniastym tarczycy, w którym rozpoznanie stawiane jest na podstawie badań DNA. Rozpoznanie nosicielstwa mutacji RET implikuje dalsze etapy postępowania, z których część – badania USG, BAC, oznaczanie kalcytoniny - są wspólne, część natomiast jest związana ze stwierdzonym typem mutacji. Jeżeli nosiciel mutacji nie wykazuje objawów raka, wskazana jest profilaktyczna operacja tarczycy. Dziedziczny rak tarczycy ujawnia się szybko i wykazuje szybką progresję w zespole MEN 2B, w zespole MEN 2A/ FMTC jego obraz kliniczny jest zróżnicowany – część chorych charakteryzuje się stosukowo łagodnym przebiegiem choroby, u części dochodzi jednak do progresji, a nawet zgonu pomimo prawidłowego leczenia. Niestety, nie ma jak dotąd żadnych pewnych markerów molekularnych choroby. Badania profilu ekspresji genów w raku dziedzicznym i sporadycznym wskazują na dość podobny obraz guza w przebiegu MEN2A i guza sporadycznego, ta grupa łącznie odróżnia się natomiast od MEN2B. W podsumowaniu warto uwypuklić, że jakkolwiek RRT jest rzadkim nowotworem, to dopracowano się w nim algorytmu dobrze skonstruowanego, który maksymalizuje szansę trwałego wyleczenia. Należy jednak podkreślić, że wynik badania DNA informuje nas nie tylko o konieczności włączenia tego algorytmu, ale w zależności od typu mutacji kierunkuje nas na nieco odrębne tory postępowania.The paper is focused on guidelines of practice in inherited medullary thyroid cancer, diagnosed on the basis of DNA analysis. Identification of RET mutation implies further steps of diagnostic procedure, some of them – USG, FNAB and calcitonin level tests – are common fro all types of mutation, other are related to ascertained type of mutation. In asymptomatic RET mutation carriers, prophylactic thyroidectomy is indicated. In MEN2B inherited cancer reveals its symptoms quickly and shows dynamic progress. In MEN2A/FMTC the clinical picture is diversified – in some patients the course of disease is mild, however in some other cases the progression of disease and even death occur regardless of the proper treatment. Unfortunately, there are no molecular prognostic markers in medullary thyroid carcinoma. Recent papers and also our own unpublished results show that gene expression profile, is similar in MEN2A and sporadic cancer. This group differs from MEN2B by its expression profile. In conclusion it is to be emphasized that although inherited medullary thyroid carcinoma is a rare disease, the diagnostic algorithm is well established and maximizes the chance for early diagnosis. Moreover, it needs to be stressed that DNA analysis results inform us not only about the necessity of further therapy, but also suggest different ways of proceeding in particular type of mutation

The prognostic value of tumor markers doubling times in medullary thyroid carcinoma - preliminary report

<p>Abstract</p> <p>Introduction</p> <p>Calcitonin (Ct) and carcinoembrional antigen (CEA) are widely used as tumor markers for the post-operative follow-up of patients with medullary thyroid carcinoma (MTC).</p> <p>In patients with elevated serum Ct and CEA their dynamics can be described by calculating the doubling time (DT) - the time, they need to double the serum concentration. Previous reports concluded that the Ct and CEA DT have prognostic value in MTC patients.</p> <p>Patients and methods</p> <p>We retrospectively analyzed data of 70 MTC patients with elevated serum Ct or CEA. In total, doubling times were calculated and the DT of the less favorable marker was used to stratify the patients into the low- and high-risk group with the cut-off value of 2 years. The survival analysis was performed using Cox proportional hazard method.</p> <p>Results</p> <p>The doubling time < = 2 years of the less-favorable marker had significant prognostic impact for recurrence-free survival, HR = 2.61 (1.43-4.71) and overall survival, HR = 8.99 (3.51-23.04).</p> <p>Conclusions</p> <p>The calcitonin and carcinembrional antigen doubling times of less than two years are negative prognostic factors for MTC recurrence-free and total survival in patients with persistent or recurrent disease. They may be used as predictive factors for more intensive search of disease localization in asymptomatic hypercalcitoninemia and for therapy choice in symptomatic disease.</p

Znaczenie zakresu i czasu leczenia operacyjnego u chorych na zróżnicowane raki tarczycy

Introduction: To analyze the impact of time and extent of operation on overall and disease-free survival in patients with differentiated thyroid carcinoma (DTC). Material and methods: Retrospective analysis of 1235 DTC patients, a representative probe of patients diagnosed or treated between 1986 to 1998 was performed. 277 patients were staged T1M0 and 958 ones staged > T1M0. 10-year outcomes were analyzed by Kaplan-Meier survival curves and Cox proportional-hazard model. Results: The T1M0 patients were characterized by the best overall and disease-free survival independently of the time and the extent of operation (98% and 96% respectively); in > T1M0 group the survival was better in patients who were treated by total thyroidectomy (94% and 68% respectively) than in patients treated by non-total thyroidectomy (78% and 47% respectively). In patients treated by completion of total thyroidectomy delayed more than 1 year post cancer diagnosis the incidence of carcinoma in postoperative pathological material was twice as high in comparison to the group in whom total thyroidectomy was performed within the first year of therapy (p = 0.000). Conclusions: 1. In differentiated thyroid carcinoma the prognosis is related to the extent of operation only in patients staged more than T1M0. 2. A delay > 12 months in completion surgery in patients with differentiated thyroid cancer (tumors > 1 cm of diameter) significantly increases the risk of progression of multifocal disease in thyroid remnants.Wstęp: Celem niniejszej analizy była ocena wpływu czasu i zakresu leczenia operacyjnego na 10-letnie przeżycie całkowite i bezobjawowe chorych na zróżnicowane raki tarczycy (DTC, differentiated thyroid carcinoma). Materiał i metody: Retrospektywnej analizie poddano reprezentatywną grupę 1235 chorych na DTC leczonych lub diagnozowanych w latach 1986-1998. Było to 277 chorych w stopniu zaawansowania T1M0 i 958 chorych o wyższym stopniu zaawansowania (> T1M0). Ocenę aktualizowanego przeżycia całkowitego i bezobjawowego przeprowadzono metodą Kaplana-Meiera oraz testem &#967;2. Wyniki: Chorych w stopniu zaawansowania T1M0 cechowało bardzo dobre przeżycie całkowite i bezobjawowe (odpowiednio: 98% i 96%), niezależnie od czasu i zakresu leczenia operacyjnego. Dla chorych z grupy > T1M0 prawdopodobieństwo przeżycia po operacjach całkowitego, pierwotnego lub wtórnego wycięcia tarczycy było znamiennie lepsze niż chorych po niecałkowitym wycięciu narządu i wynosiło: 94% (przeżycie całkowite) i 68% (przeżycie bezobjawowe) oraz 78% i 47%, odpowiednio dla chorych po operacjach niecałkowitego wycięcia tarczycy. W grupie osób poddanych operacjom wtórnego, opóźnionego całkowitego wycięcia tarczycy odsetek ognisk nowotworowych znajdowanych w materiale histopatologicznym był ponad 2-krotnie wyższy niż u chorych, u których radykalne leczenie operacyjne wykonano w pierwszym roku terapii (p = 0,000). Wnioski: 1. W zróżnicowanych rakach tarczycy rokowanie jest także uzależnione od zakresu leczenia operacyjnego, jego znaczenie ujawnia się jednak dopiero u chorych na nowotwór o średnicy większej niż 1 cm. 2. U chorych na raka tarczycy z guzem o średnicy większej niż 1 cm nie powinno się opóźniać wtórnej operacji, gdyż opóźnienie o ponad rok wiąże się z większym ryzykiem wystąpienia wieloogniskowego wzrostu raka w resztkowym miąższu gruczołu pozostawionym po pierwszym zabiegu

Adaptation and validation of the academic motivation scale for higher education across four Eastern European countries

The article focuses on adaptation and validation of the Academic Motivation Scale questionnaire (AMS-28) in higher education in four Eastern European countries: Czechia, Slovakia, Serbia, and Poland. The research was conducted with a total of 1711 respondents. We examined the construct validity of AMS-28 including measurement invariance and reliability according to national, gender and age groups. Our analysis confirmed its original seven-factor structure as well as its reliability. The tool is measurement invariant across all compared groups (gender, age, countries) except Poland, whose results are specific. The results identify new places on the world map where AMS-28 is functional. The tool appears functional in time, space and various language mutations. Despite satisfactory results, there is still room for future examination of the AMS-28 among different countries. In practice, the tool has a wide range of application possibilities.European Commissio

Occurrence of BRAF mutations in a Polish cohort of PTC patients - preliminary results

Wstęp: Mutacje dotyczące genów na szlaku kinaz MAP (kinazy aktywowane mitogenem)/kinaz ERK (kinazy regulowane sygnałem zewnątrzkomórkowym) są najczęstszymi zdarzeniami molekularnymi w raku brodawkowatym tarczycy (PTC, papillary thyroid cancer). Mutację genu BRAF (V600E) stwierdza się u około 50% dorosłych chorych z PTC. W większości dotychczas opublikowanych badań występowanie mutacji BRAF (V600E) wiąże się z agresywnym przebiegiem klinicznym PTC i wysokim odsetkiem nawrotów choroby. Jednak nie wszyscy autorzy podzielają tę opinię. Celem pracy była ocena częstości mutacji BRAF (V600E) i wstępna ocena jej znaczenia predykcyjnego u 88 chorych na raka brodawkowatego tarczycy. Materiał i metody: Obecność mutacji BRAF (V600E) oceniono w 88 guzach (rakach brodawkowatych). DNA izolowano z bloczków parafinowych z użyciem sekwencjonatora AbiPrism 377 i 3130xl Genetic Analyzer (Applied Biosystems).W analizie statystycznej wykorzystano: test chi2, test U Mann-Whitney oraz ocenę przeżycia metodą Kaplana-Meier. Wyniki: Mutację BRAF (V600E) stwierdzono u 38 (43%) chorych. Spośród przeanalizowanych czynników kliniczno-patologicznych jedynie starszy wiek korelował z częstością mutacji. Nie wykazano korelacji pomiędzy obecnością mutacji a przerzutami do węzłów chłonnych/ odległymi, wieloogniskowością czy naciekaniem torebki tarczycy. Stwierdzono jeden zgon i dwa przerzuty raka w grupie BRAF+ i jeden nawrót raka w grupie BRAF-. Wnioski: Mimo wykazania w wielu pracach mutacji BRAF jako czynnika prognostycznego w PTC wstępne wyniki opisywanego badania wskazują na potrzebę dalszych badań zanim mutacja BRAF (V600E) stanie się powszechnie stosowanym czynnikiem predykcyjnym w raku brodawkowatym tarczycy. (Endokrynol Pol 2010; 61 (5): 462-466)Introduction: Genetic alterations involving the mitogen-activated protein kinase (MAPK) pathway are frequently demonstrated in papillary thyroid cancer (PTC). BRAF(V600E), the most frequent mutation in adult patients, is present in approximately 50% of PTC. Most clinical studies have demonstrated an association of BRAF(V600E) mutation with aggressive clinicopathological characteristics and high tumour recurrence, although the results are controversial. In this study we present the preliminary results of BRAF mutation frequence in a group of 88 Polish patients with papillary thyroid cancer (PTC) and relate it to the outcome all DTC patients operated in 2004 and 2005. BRAF (V600E) mutation was diagnosed in 38 (43%) of cases. Material and methods: The presence of BRAF mutation was evaluated in 88 PTC tumours. DNA was isolated from tissue parafin blocks, and the mutation V600E was evaluated by sequence analysis with an AbiPrism 377 and 3130 xl genetic analyzer (Life Technologies). Statistical analysis was carried out with the use of SPSS 12 software. The c2 and Kaplan-Meyer survival analysis were performed. Results: From all analyzed clinico-pathological factors, only older age positively correlated with BRAF mutation frequency (p = 0.0017). Lymph node/distant metastases, multifocality, and extra-thyroid extension did not correlate with BRAF status. One cancer related death and two reccurences were observed in the BRAF+ group while one relapse was diagnosed in the BRAF&#8211; group. Conclusions: Although many studies document BRAF mutation as a prognostic factor in PTC our results underline that it is too early to consider it as a routine clinical predictive factor. (Pol J Endocrinol 2010; 61 (5): 462-466

Czy obserwujemy różnice w ciągu ostatniego dziesięciolecia w zaawansowaniu zróżnicowanego raka tarczycy w Polsce w województwie śląskim?

Introduction: The aim of the study was to compare the advancement of thyroid cancer at diagnosis in Polish patients from the Silesian district in the years 1999 and 2008. Material and methods: The analyzed group consisted of Silesian district patients with thyroid cancer, who were registered by the Department of Tumour Epidemiology of the Institute of Oncology in Gliwice in the years 1999 and 2008. From a group of 186 patients who entered on record in 1999, 167 were qualified for this analysis. Similarly, from 238 patients registered in 2008, finally 226 were added. We analyzed: sex, age at diagnosis, histotype of thyroid cancer, and DTC staging according to TNM (UICC 2002). In 1999 there were 137 females (82.04 %) and 30 males (17.93%) with thyroid cancer diagnosed at ages 5-81 years. In 2008 there were 183 females (80.97%) and 43 males (19.03%) diagnosed at ages 14-80 years. In both groups, in 1999 and 2008, the median age was the same (51 years). Results: In the year 1999, 119 (71%) and in 2008, 197 (87%) patients were diagnosed with papillary thyroid cancer (p = 0.0003). Relations between age and sex were similar in these years. There was some increase in frequency of patients diagnosed with papillary microcancer (pT1a), which was on the border of statistical significance (p = 0.05). A statistically significant increase of pT1 (p = 0.02) and decrease of pT4 (p = 0.001) and of pTx (p = 0.002) was observed in the year 2008 in the whole cohort of DTC patients. Conclusions: 1. In 2008 the contribution of papillary histotype to all thyroid cancer patients (87%) was significantly higher than in 1999. 2. The percentage of DTC patients diagnosed with pT1 disease was significantly higher in 2008. (Pol J Endocrinol 2010; 61 (5): 480-484)Wstęp: Celem pracy było porównanie zaawansowania raka tarczycy rozpoznanego w województwie śląskim w 1999 i 2008 roku. Materiał i metody: Analizowano polskich chorych z województwa śląskiego, którzy w 1999 i 2008 roku zostali poprzez karty nowotworowe zgłoszeni do Zakładu Epidemiologii Nowotworów Instytutu Onkologii w Gliwicach z rozpoznaniem raka tarczycy. Ze zgłoszonych w 1999 roku 186 chorych ostatecznie do badania włączono 167, a ze zgłoszonych w 2008 roku 238 chorych włączono 226. Analizowano: płeć chorych, wiek zachorowania, typ nowotworu tarczycy oraz zaawansowanie zróżnicowanego raka tarczycy przez klasyfikację TNM według UICC z 2002 roku. W 1999 roku zgłoszono 137 kobiet (82,04%) i 30 mężczyzn (17,93%) w wieku 5-81 lat, a w 2008 roku 183 kobiet (80,97%) i 43 mężczyzn (19,03%) w wieku 14-80 lat. W obu grupach, w 1999 i 2008 roku mediana wieku była taka sama (51 lat). Wyniki: W 1999 roku u 119 (71%) chorych rozpoznano raka brodawkowatego tarczycy, a w 2008 roku u 197 (87%) (p < 0,0003). Rozkład wieku i płci były podobne. U chorych w 2008 w porównaniu z rokiem 1999 obserwowano wzrost rozpoznania mikroraka brodawkowatego tarczycy (pT1a) na granicy znamienności statystycznej (p = 0,05) oraz znamienny statystycznie wzrost raka o niskim zaawansowaniu guza pierwotnego: pT1 (p = 0,02), a spadek pT4 (p = 0,001) i Tx (p = 0,002). Wnioski: 1. Udział raka brodawkowatego tarczycy we wszystkich rakach w województwie śląskim był w 2008 roku znacząco wyższy niż w roku 1999 i wynosił 87%. 2. Stwierdzono znamienny statystycznie wzrost rozpoznań raka w stadium pT1, a spadek pT4 i Tx, co należy uznać za zjawisko korzystne. (Endokrynol Pol 2010; 61 (5): 480-484

Ekspresja genu DPP4 w raku brodawkowatym tarczycy

Introduction: DPP4 gene (dipeptidyl peptidase IV) is expressed in epithelial cells of many organs and cells of immune system. There is no expression of DPP4 in normal healthy thyroid, while it is highly expressed in papillary thyroid carcinoma (PTC), as shown by gene expression profiling. In this study we validated expression of DPP4 in papillary thyroid cancer and normal thyroid tissue and evaluated its usefulness for diagnostic purposes. Material and methods: The analysis was carried out on total RNA extracted from 102 PTCs and 77 normal thyroid fragments with use of Q-PCR reaction. Beta-glucuronidase was the reference gene. Results: We confirmed the distinct increase of DPP4 expression in papillary thyroid carcinoma. However, the ROC (relative operating characteristic) analysis revealed that the diagnostic efficiency of DPP4 estimation is limited. Conclusions: DPP4 is increased in papillary thyroid cancer, however, its diagnostic usefulness as a single PTC marker is doubtful.Wstęp: Ekspresja genu DPP4 (dipeptydylopeptydazy IV) zachodzi w komórkach nabłonkowych wielu niezmienionych nowotworowo narządów oraz w komórkach układu immunologicznego. W normalnej, zdrowej tarczycy nie stwierdza się obecności DPP4, ale gen ten ulega silnej ekspresji w brodawkowatym raku tarczycy, co wykazano w badaniach mikromacierzowych. W przedstawionej pracy przeprowadzono analizę ekspresji genu DPP4 w raku brodawkowatym tarczycy (PTC, papillary thyroid carcinoma) i utkaniu zdrowej tarczycy pod kątem jego wartości jako markera molekularnego. Materiał i metody: Materiał do badań stanowiło całkowite RNA wyizolowane ze 102 guzów raka brodawkowatego i z 77 fragmentów zdrowej tkanki tarczycy. Ekspresję genu DPP4 badano, wykorzystując reakcję Q-PCR, równocześnie z pomiarem beta-glukuronidazy jako genu odniesienia. Wyniki: Otrzymane metodą Q-PCR wyniki wskazują wyraźny wzrost ekspresji DPP4 w raku tarczycy i silnie znamienną statystycznie różnicę między ekspresją w PTC a tarczycą niezmienioną nowotworowo. Niemniej analiza krzywych ROC (relative operating characteristic) wykazała ograniczoną przydatność diagnostyczną tego markera molekularnego. Wnioski: Gen DPP4 wykazuje większą ekspresję w raku brodawkowatym tarczycy w porównaniu z tarczycą prawidłową, ale jako pojedynczy marker molekularny ma niewielką wartość diagnostyczną

Diagnostyka i leczenie raka tarczycy - rekomendacje polskie

Obecna edycja Polskich Rekomendacji Diagnostyki i Leczenia Raka Tarczycy została przygotowana i zaakceptowana łącznie przez wszystkie wymienione w tytule towarzystwa naukowe z uwzględnieniem zasad EBM, poprzez porównanie najnowszych rekomendacji międzynarodowych i dostosowanie ich do polskich warunków. Biopsja aspiracyjna cienkoigłowa (BAC) była i pozostaje najważniejszym sposobem oceny ryzyka złośliwości w guzku tarczycy. Obecne rekomendacje zmieniają jednak kryteria wyboru miejsca do BAC. W zgodzie z poprzednimi wersjami rekomendacji zaleca się wykonanie BAC pod kontrolą USG, ale wielkość guza przestaje być jedynym i najważniejszym kryterium wyboru miejsca do BAC. Znacznie istotniejsza jest obecność cech ryzyka ultrasonograficznego, które powinny stanowić nadrzędne kryterium przy wyborze miejsca do BAC. Guzki mniejsze od 0,5 cm we wszystkich wymiarach mogą podlegać obserwacji bez BAC, o ile nie ma klinicznych cech wzmożonego ryzyka złośliwości. W przypadku wielu guzków, liczba i siła predykcyjna ultrasonograficznych cech ryzyka decyduje o kolejności BAC. Przy spełnieniu tych warunków uzyskanie wyniku łagodnego z 3 zmian o najwyższym ryzyku stanowi wystarczające wykluczenie złośliwości wola. Drugą nową decyzją w niniejszych rekomendacjach jest przyjęcie sześciostopniowego podziału wyników badania cytologicznego BAC. Zgodnie z propozycją NCI, wynik łagodny (przy spełnionych kryteriach wiarygodności badania) obciążony jest zaledwie 1-procentowym ryzykiem wyniku fałszywie ujemnego, nie wymaga więc powtarzania, o ile nie wystąpi znaczący klinicznie wzrost guza lub pojawienie się nowych ultrasonograficznych cech ryzyka. Z drugiej strony, oprócz kategorii "guz złośliwy" wprowadzono kategorię "podejrzenie złośliwości" obciążoną 50-75-procentowym ryzykiem potwierdzenia w badaniu histopatologicznym. Dawne rozpoznanie "guzek pęcherzykowy" lub "guzek oksyfilny" zostało zastąpione bardziej dokładnym rozpoznaniem "podejrzenie nowotworu pęcherzykowego". Należy podkreślić, że to rozpoznanie (sugerujemy także używanie skrótu PNP) nie oznacza, że patolog nie jest pewny, że guz należy do tej kategorii. Określenie "podejrzenie NP" odnosi się jedynie do faktu, że jednoznaczne stwierdzenie nowotworu pęcherzykowego (zarówno gruczolaka, jak i raka) nie jest możliwe w badaniu cytologicznym. Dlatego chorzy z tym rozpoznaniem są kandydatami do leczenia chirurgicznego, ale w przypadku zmian małych, poniżej 2&#8211;3 cm średnicy, i braku klinicznych cech złośliwości rekomendacje dopuszczają tu strategię zachowawczą - głównie uważną obserwację. Wynika to z faktu, że guzy tarczycy z rozpoznaniem PNP są w Polsce obciążone zaledwie 5-10-procentowym ryzykiem ujawnienia złośliwości w pooperacyjnym badaniu histopatologicznym, w przeciwieństwie do krajów anglosaskich, w których wobec braku historii niedoboru jodu, to ryzyko jest większe. Jeżeli patolog nie jest pewny czy obserwowana zmiana spełnia kryteria kategorii "podejrzenie nowotworu pęcherzykowego", powinien postawić rozpoznanie "zmiany pęcherzykowej bliżej nieokreślonej". Po takim rozpoznaniu wskazane jest wykonanie kolejnej BAC, na ogół po 3-6 miesiącach, jeżeli nie ma cech klinicznych wysokiego ryzyka złośliwości. Należy podkreślić, że jeżeli materiał pobrany cytologicznie nie spełnia kryteriów wiarygodności, patolog powinien wyraźnie stwierdzić, że biopsja jest niediagnostyczna. Leczenie raka tarczycy opiera się na całkowitym wycięciu tarczycy i odpowiednim do zaawansowania zakresie operacji węzłów chłonnych. Tylko w raku brodawkowatym, w którym ognisko raka jest mniejsze od 1 cm w badaniu histopatologicznym, można zaakceptować operację o mniejszym zakresie i nie ma wskazań do leczenia jodem radioaktywnym. Leczenie to przeprowadza się natomiast we wszystkich przypadkach raka tarczycy o zaawansowaniu T3-T4 lub N1 lub M1. Wskazania do leczenia radiojodem przy zaawansowaniu T2N0M0 są mniej jednoznacznie, niemniej rekomendacje polskie podkreślają dobre doświadczenie ośrodków polskich w zapobieganiu wznowie w ten sposób. Po leczeniu konieczne jest podanie L-tyroksyny, której dawkę ustala się w zależności od zaawansowania raka. Odstępuje się jednak od stosowania dawek supresyjnych u chorych w remisji. Także częstość i zakres dalszego monitorowania choroby są zależne od jej zaawansowania i wyników dotychczasowego leczenia. (Endokrynol Pol 2010; 61 (5): 518-568