Ispitivanje virusnih bolesti riba na području republike Srbije u periodu od 2005. do 2010.godine

Tokom petogodišnjeg istraživanja prisustva virusnih bolesti riba kao što su PVŠ, VHS, ZHN, EHN, ZNG ispitano je 56 šaranskih i 32 pastrmska ribnjaka. Virusne bolesti riba su dijagnostikovane pomoću modernih laboratorijskih metoda: izolacija virusa na kulturi tkiva, PCR, ELISA i test fluorescentnih antitiela. U radu su opisane bolesti riba koje su dijagnostikovane pre 2005., kao što je prolećna viremija šarana, ali i pojava novih bolesti, nakon uvoza živih riba i njihovih proizvoda u Srbiju, i to zarazne nekroze gušterače pastrmki i epizootske hematopoezne nekroze američkog somića

Prisustvo bakterijskih bolesti riba na području Srbije u periodu od 2005. do 2010. godine

U petogodišnjem istraživanju prisustva bakterijskih bolesti riba u Srbiji, ispitano je 28 ribnjaka na kojima se uzgaja kalifornijska pastrmka (Oncorhynchus mykiss) i 15 ribnjaka u kojima se uzgajaju šaran (Cyprinus carpio) i srodne vrste. Tokom istraživanja fenotipski smo identifikovali 120 izolata iz 2320 uzoraka riba, i utvrdili prisustvo jersinioze, furunkuloze, renibakterioze, eritrodermatitisa i septikemije izazvane pokretnim aeromonadama. Najčešće su detektovane infekcije uzrokovane sa Yersinia ruckeri, Aeromonas hydrophila i A. salmonicida, ali je utvrđeno i prisustvo infekcija uzrokovanih sa Pseudomonas putida, Flavobacterium psychrophilum i Pseudomonas fluorescens su također osnovane. Takođe, po prvi put je utvrđena pojava Janthinobacterium lividum infekcije i oboljenja crvenih pega

Nadzor i dijagnostika bolesti riba na području Republike Srbije u periodu od 2011. do 2012. godine

Tokom dvogodišnjeg ispitivanja, preko 5000 uzoraka riba je ispitano na prisustvo bolesti. Tom prilikom je obuhvaćeno 56 šaranskih i 32 pastrmska ribnjaka. Na ribnjacima je vršen klinički pregled i odabir uzoraka za laboratoriju. Bakteriološka ispitivanja obavljena su zasejavanjem iz promenjenih unutrašnjih organa, kože i škrga na standardne i specifične hranljive podloge. Nakon 48h vršen je pregled kolonija na oblik, boju, granulisanost, mukoznost, hrapavost i hemolitičnost. Determinacija izolovanih bakterija izvršena je na osnovu morfoloških i biohemijskih karakteristika. Za virusološka ispitivanja su korišćeni homogenati bubrega, slezine, jetre i škrga. Pulirani parenhimatozni organi i škrge su homogenizovani i centrifugirani na 2500 x g, 20 minuta. Za izolaciju, supernatanti su inokulirani na 24 sata stare kulture EPC i BF-2 ćelijskih linija. Inokulisane kulture su inkubirane na 15 - 20°C, tokom 7 dana i svakodnevno posmatrane na pojavu citopatogenog efekta. Identifikacija virusa je vršena PCR, ELISA testom i testom fluorescentnih antitela. Kao materijal za PCR je uziman homogenat organa i prva ili druga pasaža odgovarajuće ćelijske linije. DNK je ekstrahovana pomoću DNA mini kit prema uputstvu proizvođača (Qiagen, Nemačka). RNK je ekstrahovana pomoću RNA mini kita prema uputstvu proizvođača (Qiagen, Nemačka). PCR produkti su sekvencirani direktno, pomoću Big Dye Terminator v1.1 Cycle Sequencing Kit (Applied Biosystems, SAD) i ABI PRISM 3100-Avant Genetic Analyzer (Applied Biosystems). Dobijene sekvence su analizirane pomoću Sequencing Analysis Software 5.1 (Applied Biosystems). Tokom dvogodišnjeg ispitivanja utvrdili smo prisustvo zarazne nekroze gušterače (ZNG) i evropskog virusa somića (ECV). Utvrđena je pojava sindroma crvenih pega (RMS), jersinioze, renibakterioze, furunkuloze, septikemije izazvane pokretnim aeromonadama i sporadične pojave drugih oboljenja bakterijske i gljivične etiologije. Najčešće su utvrđene infestacije sledećim parazitima: Trichodina domerguei, Chilodonella ciprini, Dactilogirus Girodactylus sp, Ichthyopthirius multifiliis, Diplostomum spathaceum, Caryophillaeus fimbriceps i Eustrongilus sp. U radu su opisane najvažnije bolesti riba dijagnostikovane su tokom 2011 i 2012 godine na ribnjacima u Srbiji

Pojava novih oboljenja riba na području Srbije

For both aquaculture production and restocking or enhancement of wild stocks, there is a substantial international trade in live fish and eyed eggs. The major reasons for this international trade are: year-round egg availability, the availability of improved fishstocks through selective breeding, lack of conditions for egg production, market expansion by breeders and egg producers. Unfortunately, this is one of major routes for spread of diseases. During last two years, several diseases were diagnosed for the first time in Serbia: EHN, IPN, RMS, Janthinobacterium lividum caused disease of rainbow trout, and Rhabdovirus carpio was isolated from rainbow trout. Based on presented facts, it is possible to conclude that present control measures are inadequate, and we can expect further increase of disease outbreaks

Ulja biljnog porekla u ishrani ciprinidnih vrsta riba

Meso ciprinidnih vrsta riba predstavlja značajan izvor proteina, masti, vitamina i minerala u ishrani ljudi. Masti ovih ribljih vrsta su bogate nezasićenim masnim kiselinama (USFA), kako mononezasićenom (MUFA), tako i polinezasićenim (PUFA) masnim kiselinama. Navedene grupe masnih kiselina imaju mnogobrojne povoljne efekte na održavanje fizioloških procesa u organizmu, pa samim tim i na očuvanje zdravlja ljudi. Hemijski sastav mesa ciprinidnih vrsta riba, kao i masnokisleinski sastav istog su pod uticajem brojnih faktora, među kojima je ishrana jedan od najznačajnijih. Glavni izvor masti u hrani za ribe je dugo bilo riblje ulje, ali je zbog drastičnog povećanja proizvodnje ribe iz akvakulture, njegova dalja upotreba u istoj meri postala neodrživa. U zavisnosti od vrste ribe, kao izvor masti se sve više koriste ulja biljnog porekla, kao delimična ili potpuna zamena za riblje ulje u kompletnoj hrani za ribe. Ovaj alternativni izvor masti može imati i negativnih efekata na ribe iz akvakulture, pre svega jer su ulja biljnog porekla siromašna ili su potpuno bez n-3 visoko nezasićenih masnih kiselina (n-3 HUFA), dok je riblje ulje poznato kao jako dobar izvor pomenutih masnih kiselina. Ovaj problem je slabije izražen kod ciprinidnih vrsta riba, koje su omnivori ili herbivori i prema rezultatima dosadašnjih istraživanja imaju veće potrebe za n-6 nego za n-3 masnim kiselinama za optimalan rast i održavanje bitnih fizioloških funkcija. Biljna ulja koje se najčešće koriste u ishrani riba su sojino, laneno, ulje uljane repice, suncokretovo, palmino i druga ulja. Upotrebljavaju se u komercijalnim smešama za ishranu ciprinidnih vrsta riba, bez negativnog uticaja na proizvodne parametre, ali mogu nepovoljno uticati na masnokiselinski sastav mesa ovako hranjenih riba. Međutim, najveći broj istraživanja o zameni ribljeg ulja uljima biljnog porekla je izveden na salmonidnim vrstama riba, pa su poželjna dalja ispitivanja o uticaju različitih vrsta ulja biljnog porekla na hemijski i masnokiselinski sastav mesa, kao i na zdravstveno stanje ciprinida. Meso cipirinidnih vrsta je uglavnom pogodnog hemijskog i masnokiselinskog sastava i predstavlja važnu komponentu u zdravoj ishrani ljudi. Sve navedeno ukazuje na neophodnost istraživanja o daljem unapređenju kvaliteta mesa ciprinidnih vrsta riba upotrebom kompletnih smeša, kako bi se zadovoljile nutritivne potrebe ovih vrsta, povećala proizvodnja po jedinici površine, dobila riba kao finalni proizvod što boljeg kvaliteta i postigla dugoročna ekonomska održivost i zadovoljile potrebe potrošača. Pored toga, potrebno je kontinuirano vršiti promociju ribe gajene na ribnjacima Srbije kao nacionalog zdravog proizvoda poželjnog u svakodnevnoj ishrani ljudi

Nadzor bolesti riba u Srbiji

U Srbiji se vrši program nadzora virusnih i bakterijskih bolesti na osnovu Programa mera zdravstvene zaštite životinja, u skladu sa propisima Evropske Unije, i to: virusne hemoragične septikemije (VHS) i zarazna hematopoezne nekroze (IHN), zarazne nekroze pankreasa (IPN), prolećne viremije šarana (SVC) i renibakterioze (BKD). Cilj programa praćenja i nadzora bolesti riba je dobijanje i održavanje statusa slobode od bolesti, iskornjivanje ili sprečavanje širenja bolesti. Primarna ciljna populacija u programu nadzora su kalifornijska pastrmka i šaran. U Srbiji postoji nacionalno zakonodavstvo kao osnov za nadzora i kontrolu bolesti riba, kao i lista bolesti obaveznih za prijavljivanje. Pored nacionalnog zakonodavstva, prihvaćeni su i principi navedeni u Direktivi 2006/88/EC, koji se odnose na zahteve za kontrolu zdravlje riba u akvakulturi i njihovih proizvoda. Praćenje i nadzor virusnih bolesti vrše se na osnovu postupaka ispitivanja datih u Odluci Komisije 2001/183/EC, a za bakterijske bolesti, koriste se standardne dijagnostičke procedure. Klinički pregledi na ribnjacima vrše se dva puta godišnje i uzimaju se uzorci za virološka i bakteriološka ispitivanja, u svrhu dokumentovanja odsustva bolesti. Postupak ispitivanja, dat u Priručniku OIE za dijagnostiku bolesti riba, osnova je za ispitivanja. Uzorci svih kategorija riba iz 56 šaranskih i 52 pastrmska ribnjaka se godišnje ispituju na prisustvo bolesti. Za virusološka ispitivanja su korišćeni homogenati bubrega, slezine, jetre i škrga. Pulirani parenhimatozni organi i škrge su homogenizovani i centrifugirani na 2500 x g, 20 minuta. Za izolaciju, supernatanti su inokulirani na 24 sata stare kulture EPC i BF-2 ćelijskih linija. Inokulisane kulture su inkubirane na 15 - 20 °C, tokom 7 dana i svakodnevno su posmatrane na pojavu citopatogenog efekta. Identifikacija virusa je vršena PCR, ELISA testom i testom fluorescentnih antitela. Kao materijal za PCR je uziman homogenat organa i prva ili druga pasaža odgovarajuće ćelijske linije. PCR produkti su sekvencirani direktno, pomoću Big Dye Terminator v1.1 Cycle Sequencing Kit (Applied Biosystems, SAD) i ABI PRISM 3100-Avant Genetic Analyzer (Applied Biosystems). Dobijene sekvence su analizirane pomoću Sequencing Analysis Software 5.1 (Applied Biosystems). Na osnovu rezultata nadzora, Srbija se smatra slobodnom od VHS, IHN i KHV. Najveći problem predstavlja zarazna nekroza pankreasa. Renibakterioza je prisutna na određenom broju ribnjaka

insight into risks in aquatic animal health in aquaponics

Increased public interest in aquaponics necessitates a greater need to monitor fish health to minimize risk of infectious and non-infectious disease outbreaks which result from problematic biosecurity. Fish losses due to health and disease, as well as reporting of poor management practices and quality in produce, which could in a worst-case scenario affect human health, can lead to serious economic and reputational vulnerability for the aquaponics industry. The complexity of aquaponic systems prevents using many antimicrobial/antiparasitic agents or disinfectants to eradicate diseases or parasites. In this chapter, we provide an overview of potential hazards in terms of risks related to aquatic animal health and describe preventive approaches specific to aquaponic systems

Postodiplostomatoza na ribnjacima i otvorenim vodama

Posthodiplostomatosis is disease of young freshwater fishes of families Cyprinidae and Cobitidae resulting from the infection with metacercaria, developmental stages of Posthodiplostomum cuticola. Metacercaria present as a black cysts located primarly in the skin, in the sub-epidermal tissue and in the fins. The disease caused by P. cuticola in this fish species is detected in Serbian fishponds for the first time, while in natural waters has been present for many years. It is diagnosed in the grass carp (Ctenopharyngodon idella) and the bighead carp (Aristichthys nobilis) in the form of dark discolorations on fins and cysts that measured approximately 1 mm in diameter. Disease resulted in low percentage of survival in fingerlings and fish weight reduction. Posthodiplostomatosis occured in fishponds in which the preventive measures were not implemented, i.e. where the nurseries were not dried up and mechanically cleaned.Postodiplostomatoza je obolenje mlađih kategorija slatkovodnih riba familja Cyprinidae i Cobitidae koje se karakteriše infekcijom metecerkarijama, razvojnim stadijumomm Posthodiplostomum cuticola. Metacercarije su prisutne kao crne ciste locirane prvenstveno u koži, subepidermalnom tkivu i perajima. Obolenje izazvano P. cuticola konstantovano je prvi put na našim ribnjacima, dok je u otvorenim vodama prisutno već duži niz godina. Dijagnostikovano je kod belog amura (Ctenopharyngodon idella) i sivog tolstolobika (Aristichthys nobilis) u vidu promena na perajima u obliku tamnih diskoloracija i cisti veličine oko 1 mm. Kao posledica obolevanja došlo je do redukcije telesne mase mladunaca, kao i smanjenja preživljavanja. Postodiplostomatoza se javlja na ribnjacima gde se ne primrnjuju preventivno-profilaktičke mere, odnosno gde se objekti za uzgoj mladunaca ne isušuju i mehanički ne obrađuju

Hepatitis B Outbreak Among Men Who Have Sex with Men in the Autonomous Province of Vojvodina, Serbia

** From Crossref via Jisc Publications Router.The European Centre for Disease Prevention and Control reported that there were 2896 acute hepatitis B cases in 24 EU/EEA countries in 2013.1 The incidence ranged from 0.1 cases per 100,000 in France and Portugal to 4.3 per 100,000 in Latvia, with a male-to-female ratio of 2.2:1 in EU/EEA countries, and transmission among men who have sex with men (MSM) reported in 9.4% of all cases of acute hepatitis B.1 Some authors consider hepatitis B virus (HBV) infection to be endemic in the MSM population with the incidence 20 times higher in MSM than in the general population worldwide.2 However, data on HBV prevalence among MSM are available for only four EU/EEA countries.3 Six to ten percent of MSM infected with HBV worldwide are co-infected with HIV.4sch_iih5pub4999pub